Ex-alcoholist die verslaving begreep en bestreed

Een afgekickte alcoholist die directeur werd van de Jellinek-kliniek voor alcoholverslaafden. Dat leidde begin jaren zeventig tot gefronste wenkbrauwen. Maar Dees Postma overwon behalve de fles ook de vooroordelen.

Tijdens militaire dienst en zijn rechtenstudie ging hij drinken. Op het hoogtepunt van zijn verslaving, als jonge advocaat, was dat een fles cognac per dag. „Een sluipend proces”, vertelde hij aan dagblad De Pers. „Ik beschouwde drinken als een uitspatting waaraan iedereen zich wel eens bezondigt.”

Hij dronk totdat een vriend hem kenbaar maakte dat het woord drank met hoofdletters op zijn voorhoofd geschreven stond. Postma liet zich opnemen in de Jellinek-kliniek, kickte af en begon een nieuw leven in de grafische industrie. Hij werd gevraagd voor een bestuursfunctie bij de kliniek waar hij was opgenomen, en in 1973 werd hij er directeur.

Mensen uit zijn omgeving roemen Postma’s betrokkenheid. „Dees was een voorbeeld voor de patiënten”, vertelt oud-collega Roel Kerssemakers. „Ze wilden hem evenaren. Dees wist wat iedereen doormaakte. Hij stimuleerde openheid, taboes waren uit den boze.”

Na twaalf jaar vertrok hij bij de kliniek, omdat hem financiële problemen werden aangerekend. Kerssemakers: „Zijn prioriteit lag bij de patiënt, niet bij het geld. Toen een verslaafde man om formele redenen niet kon worden opgenomen, nam Dees hem een hele dag aan de hand mee naar vergaderingen. ‘Hoe kan dit jongens, hoe kan dit?’ ”

Zijn opvolger Jan Walburg: „Dees begreep als ervaringsdeskundige dat een kleine terugslag erbij hoort. Daar had hij zelf ook last van. Hij was baanbrekend met alle voorzieningen die hij in de verslavingszorg heeft gecreëerd.”

Postma was sinds zijn eigen opname een trouwe bezoeker van bijeenkomsten van de Anonieme Alcoholisten (AA). Dat het Amerikaanse hoofdkantoor weigerde gok- en drugsverslaafden toe te laten, vond hij onredelijk. Daarom startte hij in 1982 de Buitenveldert Groep in Amsterdam, een praatgroep voor iedereen die zich wil losmaken van een dwangmatige manier van leven.

„Daarin was hij een fenomeen”, zegt vriend Peter Becker. „Hij heeft er persoonlijk voor gezorgd dat zelfhulp een geaccepteerde behandeling werd. Hij geloofde heilig dat mensen van elkaars ervaringen kunnen leren.” Inmiddels zijn er dertien Buitenveldertgroepen in het hele land.

De laatste jaren dronk Postma zelf af en toe weer een glas. „Mijn eerste wijntje was koud en zuur. Maar de zucht naar meer is er niet”, vertelde hij in Trouw. „Ik drink niet in mijn eentje en alleen als het gezellig is. Ik geniet na dertig jaar woestijn van ieder glas.”

De zelfhulpgroep in Buitenveldert bleef hij elke maandag bezoeken. Om zijn levenservaring met anderen te delen. Dertig jaar deed hij dat, tot de maandag voor zijn dood. Een verslaving overwinnen, zei hij, betekent hard werken, maar het is ook een verrijking. Dees Postma overleed op 12 maart aan hartfalen. Hij werd 79 jaar.