De machine

Onbewust heb ik technologie altijd gezien als een schep. Het stelde je in staat om iets te doen wat je zelf ook kon doen met je blote handen, zoals een kuil graven. Maar dan sneller en comfortabeler.

Ons beleggingsfonds is net een surfer

Totdat ik Julien ontmoette – niet zijn echte naam – en me voor het eerst ten volle realiseerde hoe ver we van dit idee van technologie zijn afgeraakt, en wat een rare, bijna postmenselijke toekomst eraan zit te komen. Julien is programmeur bij een zogeheten High Frequency Trading (HFT) beleggingsfonds. „HFT is niet iets wat ooit door mensen werd gedaan en nu door computers”, legde hij uit. „Dit is iets totaal nieuws.”

Kun je wel zeggen, ja. We troffen elkaar in het hart van de City. Het was een uurtje of zes en buiten in de motregen gingen de schoenen van de bankiers van tik-tak op het plaveisel, eenieder marcherend op zijn eigen ritme. Julien is Engels, een onopvallende man van midden dertig. Hij droeg een spijkerbroek en een T-shirt – de typische uitdossing van IT-mensen die nooit klanten hoeven zien en er dus kunnen bijlopen zoals ze willen.

„Vergelijk de bewegingen van aandelenprijzen op de beurs met golven”, zei Julien. „Ons beleggingsfonds is als een surfer die een golf vindt, daar heel even op meelift, maar er alweer af is voordat de golf breekt. Op een gemiddelde dag koopt en verkoopt onze computer tienduizenden keren een aandeel, waarbij we dat aandeel steeds ultrakort in bezit hebben – vaak minder dan een minuut. Geen mens, of groep mensen, zou zo veel en snel kunnen handelen als nu gebeurt door HFT computers overal ter wereld.

„De basis van ons computerprogramma, ‘de machine’, bestaat uit correlaties. We hebben alle beschikbare informatie verzameld over de prijsbewegingen van een groep fondsen aan de Londense beurs, ongeveer drie gigabytes. Dat hebben we eindeloos geanalyseerd. Als Vodafone omhooggaat, zal Deutsche Telekom meegaan, want ze zitten in dezelfde bedrijfstak. Dat is natuurlijk een hele primitieve correlatie. Ons model bevat honderden variabelen, en we zijn constant op zoek naar nieuwe patronen. Het is echt zeer complex en heeft niets te maken met traditioneel beleggen. Wij kijken niet naar de waarde of vooruitzichten van een bepaald beursgenoteerd bedrijf. We kijken naar patronen in de koers van dat aandeel en extrapoleren dat naar de toekomst.” Er zijn meer HFT beleggingsfondsen in de wereld en dus krijg je een raar ‘wij weten dat zij weten dat wij weten dat zij weten’- spelletje, zegt Julien. „Als wij koersschommelingen analyseren moeten wij daarbij de activiteiten van die andere fondsen betrekken. Maar die andere fondsen doen dat ook bij ons…”

Julien is wiskundige en opvallend laconiek over de risico’s wanneer computers gigantische hoeveelheden aandelen verhandelen met andere computers. „Ik ben altijd dol geweest op wiskunde, de schoonheid en de precisie ervan. Een antwoord is goed of fout. Wel ironisch dat ik dan ben geëindigd in juist dat onderdeel van de wiskunde waar het gaat over correlaties en benaderingen. Het kan me niet schelen. Ik verwacht de komende jaren zo veel geld te verdienen dat ik er over een paar jaar uit kan. Ik wil wel weer terug naar de universiteit, ben erg geïnteresseerd aan het raken in filosofie, literatuur en geschiedenis.”

Terwijl de ober de rekening bracht, zei hij: „Ik heb zo’n mazzel dat ik juist in deze tijd leef. Wat had ik honderd jaar geleden aan gemoeten met mijn aanleg voor wiskunde? Of over honderd jaar? Dit is de perfecte tijd om te kunnen wat ik kan.”