Fatsoenskloof? Afzeik-tv? Accepteer dat treiteren vorm van journalistiek is

Je kunt ervan houden of niet, maar Geenstijl.nl en PowNews wegzetten als onjournalistiek is belachelijk. Toch lieten de mediapersoonlijkheden Felix Rottenberg en Frénk van der Linden zich daar gisteren in het VARA-programma De Wereld Draait Door toe verleiden.

In felle bewoordingen zetten zij zich af tegen PowNews-verslaggever Rutger Castricum, die was uitgenodigd om zijn boek Mijn Ibiza te promoten. Volgens Rottenberg bedrijft hij geen journalistiek, maar maakt hij “afzeiktelevisie” en “cabaret”. Van der Linden reageerde gevat op Castricums verdediging dat er sprake zou zijn van een generatiekloof. “Nee, het is een fatsoenskloof.”

http://www.youtube.com/watch?v=JgRkYbzyoa8

Over dat laatste woordje wordt nu volop gediscussieerd. Maar daar komen we geen steek verder mee. Ja, het is onfatsoenlijk om aan de premier te vragen of hij nog geneukt heeft. Ja, het is onfatsoenlijk om theatraal te gapen als je een minister interviewt. En ja, het is onfatsoenlijk om naar de snorgroei van een vrouwelijk Kamerlid te informeren. Maar daar staat wel een politiek gezelschap tegenover dat zich laat lenen voor quizen, carnaval en interviews aan de Viva. Politici cultiveren hun eigen persoonlijkheid, logisch dat ze daarop aangevallen worden. Logisch dat het dan gênant, zelfs smakeloos wordt.

Politiek theater kan niet zonder treiterjournalisten
Politiek gaat niet alleen over de inhoud. Het gaat evenzo, misschien zelfs meer om de poppetjes. Dat mogen we betreuren, maar het is wel de werkelijkheid. Wie thuis de meest integere is, doet er niet altijd toe. Juist daarom is het van belang dat niet iedere journalist zich richt op beleid, uitvoering en wetsvoorstellen, maar dat er ook journalisten zijn die de ijdeltuiten kleineren, hypocrisie blootleggen en politici zo uit evenwicht brengen dat ze even hun ingestudeerde voorlichtersproza vergeten.

Castricum is zo bezien de klier op het schoolplein der schoolpleinen. Betaald uit de schatkist, net als de nar van vroeger. Hij stapte op het podium dat politici zelf gebouwd hebben: het Haagse theater. En ja, Rottenberg, daar wordt cabaret bedreven. En afgezeken. Gaat het dan niet een beetje ver om een journalist dat podium te ontzeggen?

Rottenberg, vaste gast in De Wereld Draait Door, repte met geen woord over De Jakhalzen, een rubriek in datzelfde programma. Daarin wordt ook een stijl van klieren én knuffelen gehanteerd. Hoe brutaal de reporters zich ook gedragen, altijd wordt er na het item geklapt. Ook door Rottenberg. Of neem een krant als NRC Handelsblad. Daarin krijgt cabaretier Youp van ’t Hek op zaterdagen alle ruimte om politici te beledigen. Op zo’n grove manier dat ze er wakker van liggen. Als Castricum politici beledigt, doet hij dat tenminste recht in hun gezicht. In die zin is hij oprechter, fatsoenlijker in de zin van ‘je weet waar je aan toe bent’.

Alleen in dictaturen is iedere journalist fatsoenlijk
Felix Rottenberg en Frénk van der Linden krijgen bijval uit gebruikelijke hoek. Hans Roodenburg, auteur bij Villamedia.nl, een website van journalistenvakbond NVJ, hield vandaag een opmerkelijk betoog. “Waarom laat de politiek toe dat PowNed en De Jakhalzen zich als journalisten met camera’s in de parlementaire gebouwen mogen profileren?”, schreef hij. “Ik weet het, het riekt een heel klein beetje naar persbreidel. Maar het zou de goede integere journalistiek wel ten goede komen.”

Riekt naar persbreidel? Dat is persbreidel. Het staat Rottenberg en Roodenburg uiteraard vrij om media de maat te nemen over hun mate van fatsoenlijkheid. Maar ze begeven zich op glad ijs als ze discussiëren over wat journalistiek is en wat niet. Journalistiek is een vrij beroep en fatsoen is een kwestie van smaak. De verschillende opvattingen daarover maken het medialandschap pluriform, zorgen ervoor dat niet alleen Buitenhof- en Nieuwsuur-kijkers politiek geïnformeerd worden.

Binnen de grenzen van de wet hebben media verantwoording af te leggen aan hun eigen publiek. Daarbuiten aan de rechter. Wie van mening is dat Job Cohen te hard getreiterd is door PowNews, moet niet naar dat programma kijken. Wie een schorsing aanvraagt voor de treiterjournalist, moet zich afvragen of hij hier wel thuis is. Alleen in dictaturen gedragen alle journalisten zich fatsoenlijk. In democratieën gaan journalisten net zo ver totdat het publiek met ze afrekent. Zie News of the World, de Britse krant die ten onder ging aan de lezerskritiek op afluisterpraktijken.

Volg @stevendejong op Twitter

Eerder in deze serie:
Julian Assange: geen legitiem gezag zonder geïnformeerde burgers
Laat aanslagplegers zoals die in Luik roemloos ten onder gaan
Waardevrije wetenschap? Dan ook feitenvrije politiek
Imperium van Murdoch brokkelt af omdat niemand meer bang voor hem is
Strengere persregels verkeerde reactie op News of the World-schandaal
Murdoch hackte de democratie. Uiteindelijk pikte het volk dat niet
Britse schandaalpers haalt gelijk over rug Dominique Strauss-Kahn