KB is niet zo gek meer op papieren boeken

De Koninklijke Bibliotheek in Den Haag voert een steeds actiever beleid om Nederlandse publicaties digitaal op te slaan. Is er een goede digitale versie beschikbaar? Dan is een papieren exemplaar niet nodig.

Dit voorjaar verschijnt de nieuwe roman van Arnon Grunberg, De man zonder ziekte. Als altijd zal uitgeverij Nijgh & Van Ditmar een exemplaar van het boek naar de Koninklijke Bibliotheek sturen. De KB beheert immers sinds 1974 het Depot waarin elke Nederlandse publicatie wordt bewaard. Maar die nieuwe Grunberg krijgt de KB het liefst niet meer opgestuurd. De voorkeur gaat namelijk uit naar de digitale versie van de roman. Het doel is om de rij boeken, kranten en tijdschriften in het Depot, inmiddels 110 kilometer lang, zo min mogelijk te laten uitdijen.
„Alles wat niet digitaal is, bestaat niet”, zegt directeur Bas Savenije over het KB-beleid deze maand in e-data & research. Telefonisch voegt Savenije daaraan toe: „Wij willen zo snel mogelijk alles digitaal bewaren. De oude boeken, kranten en tijdschriften, maar ook de nieuwe. Het is omslachtig om een boek dat anno 2012 verschijnt eerst fysiek te ontvangen, om het vervolgens zelf in te moeten scannen.”
Samen met de andere Nederlandse bibliotheken voert de KB momenteel gesprekken met het Nederlands Uitgevers Verbond (NUV) over de wijze waarop de digitale boeken het best kunnen worden aangeleverd. Savenije: „We willen het liefst een heel simpele procedure ontwikkelen, waarbij de KB aansluit op de gang van zaken bij uitgeverijen. En het is mooi als we over de metadata – de bijgevoegde informatie over boek en auteur – overeenstemming bereiken.”
De romans en dichtbundels zijn niet de eerste publicaties die alleen digitaal toegankelijk zullen zijn. Wetenschappelijke tijdschriften verschijnen vaak niet eens meer op papier. Savenije: „Ook proefschriften bewaren we in principe alleen nog digitaal.”
De bestaande collectie papieren boeken wordt gehandhaafd, en zal ook in de toekomst nog licht groeien. Savenije: „Er blijven altijd boeken verschijnen die als object een bepaalde waarde vertegenwoordigen. Die nemen we op in de collectie.”
De digitale boeken waar nog auteursrecht op rust kunnen voorlopig alleen op computers bij de KB worden bekeken. Savenije: „We zijn nu aan het zorgen dat de KB de bewaarfunctie goed kan vervullen. Daarna moeten we afspreken hoe we moeten omgaan met gedigitaliseerde boeken waar nog rechten op zitten.” Maar die nieuwe roman van Arnon Grunberg komt dus niet fysiek in de KB te liggen? Savenije: „Als er een goed digitaal exemplaar onze kant op komt, niet, nee.”