Extreem-midden

Het leukste aan partijcongressen zijn de absurde toverspreuken die een nieuwe koers moeten inzegenen. Zo lanceerde Alexander Pechtold begin november op het D66-congres ‘het radicale midden’. De redenering achter dit wonderlijke oxymoron is begrijpelijk. Alleen de extremen renderen. We luisteren het liefst naar grof rechts of radicaal links geschreeuw, blijkens de peilingsuccessen van PVV en SP. Wat niet heftig is, moet dood. Daarom wil D66 heftig midden zijn. Intens genuanceerd.

Komende weekend congresseert het CDA, dat van z’n rechtse koers naar een linkse wil, en kennelijk nu halverwege is blijven steken, in het midden, of nee: ‘het radicale midden’.

Gij zult niet begeren uws naasten slogan. Zeker niet wanneer deze zo drastisch futloos is. Wil het echte radicale midden nu opstaan?

De opkomst van extreem-midden heeft iets meelijwekkends. Het doet me namelijk denken aan serieuze literatuur die zich omwille van de tijdgeest steevast moet afficheren als ‘bloedstollend’, ‘hartverscheurend’ en meer van die kreten die fatsoenlijke lezers zouden moeten wegjagen. Maar ja, je moet wel. Wie zich niet conformeert aan de overdrive en het superlatief zal in het moeras omkomen.

Allerlei intelligente groeperingen verkeren in eenzelfde worsteling, vooral wanneer ze afhankelijk zijn van een ‘publiek’ (politici, tv-makers, bladenmakers, musici, acteurs, kunstenaars). Ze ontkomen niet aan de troosteloze banaliteit zich te moeten framen naar de grofmazige standaarden van het massapubliek.

Wil je aan de macht komen met een reële en dus genuanceerde kijk op de wereld, dan moet je wel de wapens hanteren die je juist wilt bestrijden.

Zo spreken de gelekte CDA-stukken over „neigingen” die de partij afkeurt, „zoals de zucht naar het snelle geld, de gemakkelijke keuze voor gemak en genot, niksigheid en platheid, ophitsing en het zaaien van verdeeldheid.”

Halleluja, riep ik meteen. Dat nieuwe CDA is zo gek nog niet. Met al die vuiligheid moet het inderdaad zo snel mogelijk afgelopen zijn! Het volgende moment las ik wat ze concreet van plan zijn. Het CDA zal hiertegen „krachtig stelling nemen”. Juist, zo kennen we het radicale midden weer. Excessieve niksigheid.

Christiaan Weijts