De horrorwinter komt eraan!

Niets zo veranderlijk als het weer. Wat mogen we verwachten van de aankomende winter? Wordt de kerst van 2011 wit? Kan de Elfstedentocht verreden worden? Het eerlijke antwoord: het is erg moeilijk te voorspellen. De toonzetting in de media, desondanks: pas op voor de horrorwinter!

In oktober citeerden we een weerman van Meteoconsult die bij EenVandaag kwam vertellen dat het heel erg koud zou worden deze winter. De eerste kou zou begin november al binnenvallen. Maar hoe anders is het nu: de achtste dag van november en nog lang niet iedereen heeft de sjaals en handschoenen van zolder gehaald. Weeronline verwacht voor morgen zelfs een plaatselijke temperatuur van 15 graden - niet bepaald Siberische toestanden. Dit weekend liet die site weten dat november “zacht en zonnig” bleef en hard op weg is het warmterecord te verbreken.

Kortom: het kan vriezen en het kan dooien. Daarom: eerst drie vragen over de winter van 2011 (want u bent er toch benieuwd naar) en daarna de broodnodige nuancering.

1) Wanneer wordt het écht koud?

Niet begin november dus. Wel eind november, als we AD mogen geloven, dat zich weer baseert op Onweeronline.nl. Eind oktober meldde het bericht dat de ‘horrorwinter’ in de slotdagen van deze maand dan toch binnenstormt. We moeten niet vreemd opkijken als het ook al gaat sneeuwen en ook niet als we vervolgens drie maanden lang over straat glibberen.

Tot zover de bangmakerij. Volgens Weersvoorspelling.nl, dat momenteel tot 24 november vooruit kijkt, gaan we op de korte termijn ’s nachts incidenteel tegen het vriespunt aan zitten, maar er niet overheen.

Het KNMI is ook voorzichtig: de grafiek met de maandverwachting laat weliswaar zien dat de temperatuur aanzienlijk gaat dalen, maar onder de nul komt het lijntje deze maand nog niet. Misschien in december.

2) Komt er een witte kerst?

Zou het? Het zou de derde keer op rij zijn en daarmee een unicum. De Duitse website wetter.net noemt december ‘een maand van sneeuw’ en plakt een percentage op een witte kerst in de Lage Landen: 40 procent. Daar gaat Meteo-info nog even fors overheen: “De kans op een witte kerst is in onze ogen hoog en wordt ingeschat op 85 procent.”

Piet Paulusma spreekt zich niet uit in percentages, wel in relatieve termen: de kans erop is “vrij groot”.

3) Kan de Elfstedentocht worden verreden?

Hooguit 30 procent kans op de tocht der tochten, zegt Meteo-info. Niet dat het niet koud genoeg wordt - Piet Paulusma adviseert ook de schaatsen alvast uit het vet te halen - maar de sneeuw kan net als in de vorige twee winters dwarszitten. Sneeuw isoleert het ijs en voorkomt dat de vorst er goed in gaat zitten.

De seizoensverwachting: een nieuw fenomeen

Zoveel percentages, zoveel krachttermen. De ‘winter des doods’ wordt regelmatig aangekondigd, vaak opgevolgd door een nuancering van experts: Het is eigenlijk niet te voorspellen en we mogen al blij zijn dat we tien dagen vooruit kunnen kijken. Maar als de verwachtingen dan zo uit de lucht gegrepen zijn, hoe komen ze dan steeds in het nieuws?

Omdat de weerbureau’s zich zo goed mogelijk aansluiten bij wat de consument wil, legt weeronline.nl uit.

“We voorzien onze beweringen altijd van de nuancering dat de vooruitzichten op lange termijn verre van zeker zijn, maar die nuancering sneuvelt vaak in de berichtgeving, die wordt weggeschreven. Maar we vinden dat deze vorm van wetenschap bij een professioneel weerbedrijf hoort.”

Het is een nieuw fenomeen, de ‘seizoensverwachting’. De afgelopen jaren zijn we steeds happiger op een voorspelling voor de zomer als het nog april is en een vooruitzicht op een dik pak sneeuw als Sinterklaas nog niet eens in het land is. Moeten we ons erbij neerleggen dat het altijd grotendeels koffiedik kijken blijft? Nee, dat ook niet, zegt de website.

“Ook over tien jaar zal de onzekerheid nog groot zijn bij verwachtingen die drie maanden vooruit kijken, maar eind jaren tachtig was drie dagen al een hele wetenschap. We kunnen nu voor tien dagen al een nauwkeurige verwachting maken. Er worden nieuwe modellen ontwikkeld en we leren van de ervaringen die we opdoen met langetermijnmodellen.”

Toch even proberen dan. Wordt het een horrorwinter? Nou, er zijn wel afwijkingen ten opzichte van het gemiddelde te zien, krijg ik te horen, maar die wezen er eerder op dat het wat warmer dan normaal zou worden. “Maar bel over een paar dagen nog eens, dan hebben we meer zekerheid.”