Grote crisis vergt grote leiders. Breek eurozone, druk drachmes

De kunstgrepen waarmee Noord-Europa de eurozone probeert te redden zijn misschien nog wel treuriger dan het geklungel en de valse beloftes van Zuid-Europese leiders. Het toont maar weer eens aan dat je in tijden van crisis niets hebt aan kleingeestige bureaucraten.

Dat betoogt rechtsfilosoof Andreas Kinneging vandaag in NRC Handelsblad. Volgens hem zien regeringsleiders niet in dat Zuid-Europese landen volstrekt niet in staat zijn dat ene noodzakelijke te doen wat het monetaire stelsel zou kunnen redden: grootscheepse financiële en economische hervormingen doorvoeren, waarmee ze hun schuldenlast terugdringen.

Hervormen zullen deze landen ook in de komende decennia niet kunnen, vermoedt Kinneging. “Daar helpt geen lievemoederen aan. Europese hervormingsopdrachten, toezicht door het Internationaal Monetair Fonds en een Europese minister van Financiën – al deze voorstellen getuigen van een gebrek aan werkelijkheidsbesef. Een individu is al vrijwel niet te veranderen, laat staan de cultuur van hele landen!”

Zuiderlingen eruit zetten verdeelt de pijn het eerlijkst

De filosoof heeft er weinig fiducie is dat de Europese leiders de moed hebben om Griekenland, Italië, Spanje en Portugal uit de eurozone te zetten. “Dit is in het belang van Noord-Europeanen, die de schulden van de zuiderlingen niet kunnen blijven financieren, maar het is ook in het belang van Zuid-Europeanen. Een ten opzichte van de euro gedevalueerde eigen munt verdeelt de pijn het eerlijkst over de gehele bevolking en leidt het snelst tot economisch en financieel herstel.”

Leer van Alexis de Tocqueville, doceert de rechtsfilosoof. “Hij legt ons uit dat in tijden van rust en orde meer en meer kleine politici naar voren komen. Het zijn mensen die geen doordachte maatschappijvisie hebben, oppervlakkige mannen en vrouwen. Ze willen graag op het pluche zitten, maar weten niet goed wat ze moeten doen als ze daar eenmaal op zitten. Het zijn administrateurs, regeltechnici, bureaucratische geesten en burgemeesternaturen.”

Iedereen acht zichzelf geschikt als premier

Oplossingen van ‘kleine politici’ werken wellicht bij kleine problemen, schrijft Kinneging, maar in deze omstandigheden slaan ze als een tang op een varken. “Grote problemen, zoals die van nu, kunnen alleen worden opgelost door grote politici, aldus Tocqueville – mensen als de Amerikaanse Founding Fathers, die de Onafhankelijkheidsoorlog tot een goed einde brachten en de Amerikaanse Constitutie bedachten. Tocqueville stelt dat de aanwezigheid van zo veel grote politici rond de stichting van de Verenigde Staten een gelukkig toeval was, zoals ook Churchill en Mandela gelukkige toevallen waren – the right men in the right place at the right time.”

Het ideaal van gelijkheid wordt volgens de filosoof inmiddels dermate alomvattend uitgelegd dat het besef van kwaliteitsverschil meer en meer vervaagt. “Iedereen voelt zich de gelijke van alle anderen. Iedereen denkt dat hij geschikt is om premier te worden. De kans dat onder zulke omstandigheden grote politici worden herkend, laat staan erkend, acht ik vrijwel nul. De drukpersen hadden allang moeten beginnen drachmes en lires te drukken.”

Eerder in deze serie:
Democratie en kapitalisme gaan scheiden. Ontferm je over kind Occupy
Wijs dit euroakkoord af. Het roept losbandige regeringen niet tot de orde
Koop goud, koop goud, zegt iedereen. Dat is eigenlijk heel raar
Kamervraag van de week: wat moet Griekenland met 400 tanks?