Wijs dit euroakkoord af. Het roept losbandige regeringen niet tot de orde

Een veel groter noodfonds, een forse afwaardering van Griekse schulden en herkapitalisatie van banken. De eurozone lijkt voor eventjes gered, maar zolang er geen garantie is dat zuidelijke landen echt hervormen, kan de Europese munt alsnog klappen.

Vertrouwen ontbreekt, schrijft The Economist vandaag. Niet alleen in Griekenland, maar ook - en vooral - in Italië. Iets dat volgens het tijdschrift op 23 oktober, na afloop van de eerste top, wel heel duidelijk werd. “Op de persconferentie kregen Angela Merkel en Nicolas Sarkozy de vraag of ze gerustgesteld zijn door Berlusconi’s beloften. Ze aarzelden, keken eventjes weg en grijnsden. De zaal barstte in lachen uit.”

Mooiweerakkoord. Te summier en te laat

Zelden is een leider, uit één van de oprichters van de Europese Unie, zo minachtend behandeld door collega’s, schrijft het Britse weekblad. Ondertussen trekt de Italiaanse premier zich hier weinig van aan: geen enkele lidstaat is momenteel in de positie om de ander de les te lezen, vindt hij.

Dat is precies het probleem, betoogt UvA-hoogleraar Arnoud Boot vandaag in NRC Handelsblad. “Wie kan ingrijpen als eurolanden noodzakelijke crisismaatregelen achterwege laten? Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) is nodig als stok achter de deur, als enige partij die met echte macht landen tot de orde kan dwingen.” Zonder het IMF laten de vannacht voorgestelde maatregelen onacceptabele risico’s voortbestaan, aldus de professor. “Misschien worden de risico’s zelfs versterkt.”

Daarmee doelt hij op de almaar groter wordende financiële verplichtingen, die steeds minder draagvlak hebben en door steeds minder landen worden gedragen. De Tweede Kamer moet dit akkoord niet steunen, luidt zijn devies. Tenzij het IMF de leiding neemt. “Het is een mooiweerakkoord dat alle kenmerken heeft van too little too late.”

Waarom zou China ons helpen als we er zelf niet in geloven?

Zelfs met verviervoudiging van het Europese noodfonds (European Financial Stability Facility, EFSF) ontbreekt volgens The Economist het geld om een run op Italië en Spanje te weerstaan. Bovendien kunnen toekomstige aanvullingen averechts werken: als geldschieters zelf kwetsbaar zijn, neemt de onrust op obligatiemarkten toe. “Er zullen meer crises en meer eurotoppen volgen”, denkt het blad. “Tegen de tijd dat er een echte oplossing is, zullen de kosten nog hoger zijn.”

Het hoofdcommentaar van NRC Handelsblad is iets minder negatief. “Vooropgesteld dat de ontmoeting ook op een ramp had kunnen uitlopen, mag er gesproken worden van een succes.” Maar opschaling van het noodfonds is volgens deze krant niet “de grote bazooka” waarop de buitenwereld had gehoopt. “Dat het fonds wordt vergroot door nieuw uit te geven staatsleningen van Italië of Spanje voor een klein deel te verzekeren tegen wanbetaling, is complex. En deze methode wordt niet overal op de markten toegejuicht. Het ontstaan van een parallelle markt van bestaande (onverzekerde) en nieuwe (verzekerde) staatsleningen lijkt op het eerste gezicht nodeloos complicerend.”

Bovendien, zo schrijft de commentator, moet een deel van de slagkracht van het fonds komen via een deelname van kapitaalkrachtige landen als China, die daar nog in moeten worden gekend en die zeker hun eigen voorwaarden zullen stellen. In dat laatste heeft The Economist weinig vertrouwen. “Waarom zouden China en Brazilië in Europa investeren als Duitsland niet bereid is meer geld in te leggen?”

Noord subsidieert zuid. Dat is een cultureel probleem

De Europese Unie is gedoemd om uit elkaar te vallen, zei Alan Greenspan, voormalig voorzitter van de Federal Reserve, eerder deze week tegen nieuwszender CNBC. “Toen de euro in 1999 werd ingevoerd was de verwachting dat zuidelijke economieën zich zouden gedragen als die in het noorden”, zei hij. “De Italianen zouden zich gedragen als de Duitsers. Maar dat deden ze niet. In plaats daarvan ging Noord-Europa de overmatige consumptie van Zuid-Europa subsidiëren.”

Het is een cultureel probleem, benadrukt Greenspan. “Het effect van de verschillen is schromelijke onderschat. Verschillende valuta’s kunnen alleen aan elkaar gekoppeld worden als ze culturele gelijkenissen hebben, zoals het geval bij Duitsland, Nederland en Oostenrijk.”

Eerder in deze serie:
Wijzig uw koers, Occupy. Pak de adverteerder, verwekker van de hedonist
Maak die arme drommels niet zo belachelijk. Chaos Occupy is de crisis
Eindelijk verzoening? Tea Party schiet Occupy Wall Street te hulp
Koop goud, koop goud, zegt iedereen. Dat is eigenlijk heel raar
Kredietbeoordelaars: rookmelders die brand veroorzaken
Er is genoeg voor iedereen. Op naar de 10 miljard mensen