We beschermen alleen nog natuur als Europa dat wil. Hoe erg is dat?

Arjen Schreuder

25 oktober 2011

Leestijd 1 minuut

De natuur in Nederland wordt straks minder goed beschermd. Staatssecretaris Bleker (Natuur, CDA) zint op een nieuwe wet die bepaalt dat Nederland alleen nog natuur beschermt als Brussel dat voorschrijft. Belanghebbenden mogen de komende weken reageren. „Het is een excuus om niets te hoeven beschermen”, zegt de milieubeweging. Wij zijn „gematigd positief”, zeggen de jagers.

Waarom een nieuwe wet?

Staatssecretaris Bleker (Natuur, CDA) stuurde enkele weken geleden een wetsvoorstel de wereld in waarover iedereen tot half november mag meepraten. Daarna wil Bleker de Wet natuur naar de Tweede Kamer sturen. De wet moet de opvolger worden van drie natuurwetten: de Flora- en faunawet, de Natuurbeschermingswet en de Boswet. Een belangrijk argument voor het maken van de wet is volgens Bleker dat de economie lijdt onder de vele natuurwetten. Internationale en Europese wetten zijn steeds belangrijker geworden en nationale bescherming maakt die regels nodeloos ingewikkeld. „Nauwkeurige aansluiting bij de internationale verplichtingen verzekert voor de natuurwaarden in Nederland over het algemeen een adequaat beschermingsniveau en bevordert een gelijk speelveld voor Nederlandse ondernemingen”, aldus de wet. Het kabinet wil, ruw gezegd, alleen nog natuur beschermen als dat van Europa moet.

Wat houdt die precies in?

Neem de das. Jarenlang is geprobeerd de das, in aantal dramatisch afgenomen, weer in het landschap te krijgen. Dat is gelukt dankzij subsidies, vergoedingen, rasters en tunnels onder autowegen. Er zijn nu vijfduizend dassen in Nederland. En wat doet nu het kabinet? Het houdt op de das te beschermen. Strikte bescherming geldt voortaan alleen nog voor alle zevenhonderd vogelsoorten en honderd andere plant- en diersoorten die Europa voorschrijft. Andere soorten, hoe kwetsbaar ook maar waarvan de populaties in Europa niet worden bedreigd, worden alleen nog beschermd door het „basale verbod om te doden”.

Ook natuurgebieden die niet onder Europese regels vallen, hoeven niet meer op bescherming door het Rijk te rekenen. Volgens de nieuwe wet zijn er 66 gebieden van gezamenlijk 3.400 hectare die vooral om landschappelijke redenen zijn beschermd. Om het ‘natuurschoon’ bestaande uit stilte, weidsheid, ongereptheid, nachtelijk duister. Deze natuur zelf is volgens Bleker niet zo waardevol dat die onder Europese bescherming valt.

Wordt er straks ook meer gejaagd?

Er mag op meer diersoorten worden gejaagd. Niet op vijf, maar op twaalf soorten. Niet alleen op wilde eend, fazant, haas, konijn en houtduif, maar ook op grauwe gans, kolgans, smient, wild zwijn, ree, damhert en edelhert. De patrijs vervalt, want „de patrijs bevindt zich niet in een gunstige staat van instandhouding”, aldus het wetsvoorstel.

De Koninklijke Nederlandse Jagers Vereniging (KNJV) is „gematigd positief”, aldus een woordvoerder. „Er komen meer soorten op de lijst. Dat geeft jagers en grondeigenaren de mogelijkheid om meer zelfstandig, zonder administratieve rompslomp, te bepalen hoeveel wild er moet worden afgeschoten.” De jagers verwachten niet dat er straks ineens veel meer wordt geschoten. „Een jager heeft de wettelijke plicht om te zorgen voor biodiversiteit en voor een goede wildstand. Dus als hij in het voorjaar een bepaald aantal hazen telt, schiet hij er in het najaar niet meer af dan er in de zomer zijn bijgekomen”, aldus een woordvoerder.

Welke kritiek krijgt Bleker?

Staatsbosbeheer is bang dat er toch meer wordt gejaagd. „Hoe langer de lijst van te bejagen wild, des te groter de kans dat een jager per ongeluk ook een beschermde soort treft. Niet alle jagers kunnen soorten precies onderscheiden”, zegt woordvoerder Joke Bijl van Staatsbosbeheer. De boswachters stellen vast dat de natuurbescherming „beduidend minder” wordt door deze wet en dat is „een punt van zorg”.

Volgens voorzitter Jaap Dirkmaat van actiegroep Das & Boom beschermt Nederland straks alleen dieren en planten waarmee het in Europa gemiddeld genomen slecht gaat. „Dus als er nog een paar vuursalamanders in Limburg zitten, dan mogen die gerust verrekken, want er zitten er elders in Europa nog genoeg. Ach, het is gewoon een excuus om niks te hoeven beschermen.” Ook hoogleraren hebben kritiek en vragen zich af hoe ze de wet ooit kunnen uitleggen. „Niet uit te leggen aan studenten die wij juist vertellen dat de Europese natuurwetgeving niet is bedoeld om het nationale recht geheel te vervangen: het gaat vooral om die zaken die beter op bovennationaal niveau geregeld kunnen worden. Aanvullend nationaal natuurbeschermingsrecht blijft noodzakelijk om natuurwaarden goed te beschermen. Door dat aanvullende recht te schrappen, maakt Bleker van Nederland een achterblijver op het gebied van natuurbeleid”, schrijven Kees Bastmeijer, hoogleraar natuurbeschermingsrecht aan de Universiteit van Tilburg, en Chris Backes, hoogleraar bestuursrecht aan de Universiteit van Maastricht.

Een versie van dit artikel verscheen ook in nrc.next (archief) van 25 oktober 2011

Milieu en natuur

We beschermen alleen nog natuur als Europa dat wil. Hoe erg is dat?

Gerelateerd in ons archief

Gerelateerd in ons archief

Gerelateerd in ons archief