Geen besluiten en nog flink wat losse eindjes

1 Noodfonds EFSF moet hoger

De beste manier om het Europese noodfonds EFSF in een krachtige „bazooka” te veranderen, is natuurlijk dat alle eurolanden er veel meer geld in steken. Maar de meeste regeringen zitten helaas krap bij kas. Maar nu Italië problemen kan krijgen, is het EFSF niet groot genoeg.

Nog twee opties liggen op tafel. De eerste is dat het EFSF tegen beleggers zegt: koop Italiaanse (en Spaanse) staatsobligaties, want als er problemen komen, zijn de eerste 20 procent aan verliezen voor het fonds. Dat moet de vlucht van beleggers uit zuidelijke eurolanden stoppen, maar het is ook risicovol.

Anderen zien meer in een nieuw soort beleggingsvehikel waarin geld wordt gestopt van het EFSF, van beleggers en van het IMF. Dit vehikel kan staatsobligaties opkopen van landen die gezond zijn, maar toch in de gevarenzone komen.

Welke optie het wordt, weet niemand. Een combinatie van de twee opties kan ook. Maar of het werkt weet niemand. Alleen superingevoerde techneuten begrijpen de voor- en nadelen. Die formuleren zij nu voor ministers en regeringsleiders.

2 Trichet houdt hulp tegen

Dé clash van afgelopen weken vond niet plaats tussen Sarkozy en Merkel. Die was tussen Sarkozy en ECB-president Trichet, vorige week in Frankfurt. Sarkozy, die krap bij kas zit, wil het noodfonds EFSF als bank registreren zodat dit onbeperkt goedkoop kan lenen bij de ECB. Zo kan het noodfonds Franse banken herkapitaliseren.

Maar Trichet weigert mee te werken. Daarom wordt er nu gesproken over manieren om de slagkracht van het fonds zónder directe ECB-transfusies te vergroten. Maar Sarkozy’s plan is niet van tafel. Eind volgende week gaat Trichet met pensioen. Zijn opvolger, Mario Draghi, zeggen betrokkenen, kan hier heel anders over denken.

3 Banken moeten meer betalen

Europese ministers van Financiën hebben zaterdag besloten dat de totale herkapitalisatie van Europese banken, waarover al weken onenigheid was, om en nabij de 108 miljard euro ligt. Dat is minder dan eerst werd aangenomen. Deels komt dit doordat noordelijke banken zuidelijke staatsobligaties hebben verkocht, en die in veilige noordelijke obligaties hebben gestoken.

In principe moeten banken zelf voor meer kapitaal zorgen. Als het niet lukt, springen regeringen bij. Als ‘last resort’ kan het noodfonds EFSF dienen. Hoe dit werkt hangt af van de structuur die het EFSF krijgt.

Banken moeten ook meer meebetalen aan het tweede leningenpakket voor Griekenland. De korting die ze in juli kregen (21 procent) wordt opgetrokken naar 50 of wellicht 60 procent. Duitsland en Nederland pleiten voor dat laatste. Frankrijk, waar de banken relatief veel Grieks staatspapier hebben, trapt op de rem. Ook de ECB is tegen. De onderhandelingen beginnen net en niemand verwacht dat ze woensdag al afgelopen zijn.

4 Ruzie met David Cameron

Een opgelucht, maar cynisch applaus klonk toen bondskanselier Merkel en president Sarkozy zondag de perszaal betraden. De persconferentie van ‘Merkozy’ begon twee uur later dan verwacht. De reden? Op de top van de 27 Europese regeringsleiders was ruzie ontstaan tussen Sarkozy en de Britse premier Cameron. Cameron wilde dat de tien EU-leden die niet de gezamenlijke munt voeren meer invloed krijgen op de manier waarop de eurozone de crisis probeert te bezweren. Eerder zei Cameron dat de euroleiders structureel „te weinig” doen.

Maar de Franse president zei dat het maar eens afgelopen moet zijn met de kritiek uit „andere delen van de wereld, die ook hun eigen economische problemen hebben”. Om Cameron, en ook de Poolse premier Donald Tusk, tegemoet te komen, kwam er een compromis: voor de eurogroep op woensdag komen eerst de 27 EU-regeringsleiders bijeen.

5 Hulp van andere landen

Met de pet rondgaan is het niet, maar de oproep van Commissievoorzitter José Manuel Barroso kwam in de buurt. „Het is logisch dat het Internationaal Monetair Fonds betrokken blijft”, zei Barroso op de afsluitende persconferentie. Een grotere bijdrage van het IMF moet niet uitgesloten worden, liet hij weten. „Het is dan ook logisch dat landen met grote overschotten betrokken zijn.”

Leiders in de eurozone waren vorig jaar verdeeld toen bleek dat Griekenland een noodlening nodig had. Moest het IMF erbij gehaald worden? Het IMF beschikt over veel geld en technische kennis van schulden saneren. Maar het IMF vragen om hulp, betekende ook gezichtsverlies.

Bij de IMF rees de vraag of het fonds genoeg geld heeft om de Europese schuldencrisis te bestrijden. Snelgroeiende economieën als China en India toonden zich bereid de eurozone te helpen in ruil voor meer zeggenschap binnen het IMF. De VS en de Britten wezen het plan af, het IMF had volgens hen zelf genoeg geld.

6 Italië moet snel hervormen

Silvio Berlusconi lijkt het te hebben begrepen: wil zijn land nog aanspraak kunnen maken op Europese financiële steun, dan moet hij voor woensdag met een geloofwaardig plan komen om de trage economische groei te stimuleren.

Maar met maatregelen is Italië er nog lang niet. De Europese Centrale Bank stelt flink wat eisen in ruil voor het opkopen van Italiaanse schuldpapieren: arbeidsmarkthervormingen, hervorming van de publieke sector, privatiseringen, hervorming van justitie, strijd tegen de belastingontduiking. De maatregelen hadden eind september al moeten zijn ingevoerd.

Het wantrouwen tegen Berlusconi is daarom nu groot. Het spatte er bij de Duitse Bondskanselier Merkel en de Franse president Sarkozy zondag vanaf, toen ze antwoordden op de vraag of Berlusconi hervormingsplannen zou leveren. Ze lieten een lange stilte vallen, richtten de blik ten hemel en lachten bijna sarcastisch.

7 Het evenwicht van Rutte

Het weekend van Mark Rutte samengevat? Schipperen en laveren.

De premier moest in het Kamerdebat op zaterdag de oppositie tevreden houden. Rutte is voor zijn Europese plannen afhankelijk van PvdA, GroenLinks en D66, aangezien gedoogpartner PVV sowieso vindt dat Europese moeite verspilde moeite is. Dus Rutte moest beleefd beloven in Brussel de onderwerpen aan te kaarten die de oppositie verlangde (onderscheid zaken- en retailbanken, waarborgen sociale rechten), ook al wist de premier dat dit totaal geen onderwerpen van gesprek waren op de top.

Dat maakte zijn positie in Brussel niet makkelijker. PvdA-leider Cohen zei waarschuwend de resultaten op hun merites te beoordelen. De PVV liet met de motie ‘Geen cent meer naar de Grieken’ glashelder merken wat de opvattingen zijn. Het wekte de irritatie van de eurozoneleiders.