theater

Übermensch

Zijn naam valt nergens, maar de ik-figuur in Übermensch, de nieuwe theatersolo van Helmert Woudenberg, is Adolf Hitler. De teksten die hij de eerste drie kwartier te berde brengt komen uit Mein Kampf – hoezeer ze af en toe ook doen denken aan politieke redenaars van recenter datum. Het tweede deel put Woudenberg uit biografische informatie over de ongelukkige jeugd van Hitler, om tot een discutabele suggestie van oorzaak en gevolg te komen. Bijzonder blijft het hoe de meesterverteller spanning maakt – met niet meer dan twee stoeltjes en een verhaal waarin voortdurend valstrikken dreigen.

T/m 22 dec. www.grunfeld.nl

Dood van een handelsreiziger

Eigenlijk is er een heleboel dat niet klopt aan Alize Zandwijks enscenering van Dood van een handelsreiziger. Zij situeert Arthur Millers beroemde stuk (1949) over loser Willy Loman in een decor als een kindertekening. De familie Loman bewoont een verkreukeld papieren huisje – een verwijzing naar de naïeve illusies die hier heersen? Stoelen zijn uitvergrote punaises. Voorts spelen ballonnen een opdringerige rol, die staan vast voor de luchtbel die moet worden doorgeprikt, maar het is allemaal volgens een wel erg eenvoudige Sesamstraat-logica. Acteur Herman Gilis als Loman is een sensatie. Hij weet met elk gebaar en elke zin de tragiek van Loman te raken. Gilis is ontroerend, onuitstaanbaar, hilarisch en hartverscheurend, en maakt deze malle voorstelling alsnog de moeite waard.

T/m 30 april. www.rotheater.nl

Het laatste nippertje

Toneelwetten bestaan er bij de gratie overtreden te worden: dat is het artistieke credo van Wim T. Schippers. In Het laatste nippertje schendt hij alle afspraken van de dramaturgie. In een collage van losse sketches schiet Schippers’ vertoning alle kanten op, van speelse taalvondsten tot satire. Wat ontbreekt, is een dwingende verhaallijn. Maar toch: Het laatste nippertje volgt de bizarre logica van het altijd weer boeiende Schippers.

T/m 31 jan.

www.hummelinckstuurman.nl

Gekluisterd

In Gekluisterd (2000) van de Ierse toneelschrijver Enda Walsh (1967) leven een vader en een dochter tot elkaar veroordeeld in een krappe kamer, op en rond het bed. Vertaler Marcel Otten schiep voor het Nationale Toneel een waar Nederlands equivalent van de snoeiharde tekst; genadeloos en tegelijk virtuoos. In van haat doordrenkte taalvondsten schept de vader zijn sadistisch universum. Sophie van Winden is overtuigend als de ziekelijke, maar sterke dochter. En Mark Rietman is fenomenaal als haatspuwende psychopaat, voor wie je, dankzij de inkijkjes in zijn zwarte ziel, toch een klein beetje sympathie krijgt.

www.nationaletoneel.nl.

De Presidentes

De Presidentes (1990) van Werner Schwab in de regie van Theu Boermans is gloednieuw en tegelijk achttien jaar oud. Daar zitten Greet, Erna en Marietje weer aan de keukentafel met het gebloemde kleed. Ze ruziën over gemeenschapszin, geslachtelijkheid, fecaliën en God. En toch is deze Presidentes hyperactueel.

www.hetderdebedrijf.nl