Honderden, mogelijk duizenden mensen zijn slachtoffer geworden van fraude met belastingtoeslagen, omdat de Belastingdienst tot voor kort niet controleerde of de elektronische handtekening (DigiD) onder digitale aanvragen voor kinderopvang-, huur- of zorgtoeslagen wel van de aanvrager was. Dat schrijft nrc.next vandaag.
Daardoor was het mogelijk om met een willekeurige DigiD een toeslag op andermans naam aan te vragen en het rekeningnummer te wijzigen waar dat voorschot op zou worden uitbetaald.
Misschien duizenden gedupeerden
Inmiddels is duidelijk dat in ieder geval meerdere straten in Rotterdam zijn getroffen. Er loopt een strafrechtelijk onderzoek naar fraude bij 260 huishoudens, waarbij volgens de officier van justitie “hoogstwaarschijnlijk” op deze manier is gefraudeerd. Maar volgens een anonieme bron die nauw betrokken is bij de zaak, zijn er nog veel meer gedupeerden. Waarschijnlijk wel duizend. Misschien duizenden.
Een woordvoerder van het ministerie van Financiën ontkent de aantallen niet, maar zegt geen cijfers te hebben. Hij bevestigt desgevraagd dat er van alle fraudegevallen de laatste tijd heel veel waren die op deze manier waren gepleegd.
Bewuste keuze Belastingdienst
De Belastingdienst controleerde bewust niet of de DigiD wel bij de aanvrager hoorde, zodat mensen of organisaties die bekenden of klanten wilden helpen met het aanvragen van een toeslag dat met hun eigen DigiD konden doen. Sommige mensen vinden het namelijk moeilijk om een toeslag aan te vragen, was de redenering.
“Een kwestie van snelle dienstverlening en van vertrouwen”, aldus de Belastingdienst.
Pas dit voorjaar, na fraude met de kinderopvangtoeslag, werd een koppeling tussen DigiD en burgerservicenummer voor die aanvragen aangebracht. Maar het bleef mogelijk om zorg- en huurtoeslagaanvragen met andermans DigiD te ondertekenen, met talloze nieuwe fraudegevallen tot gevolg. Dit lek werd pas in augustus gedicht, nadat het storm had gelopen bij de telefonische helpdesks van de dienst.
‘Alle mogelijke middelen’ ingezet om geld terug te krijgen
Het Openbaar Ministerie meldt dat er verschillende rechtszaken lopen en hebben gelopen, en dat die “allemaal een beetje anders zijn”. Om het ten onrechte uitgekeerde geld terug te krijgen, zet de Belastingdienst “alle mogelijke middelen” in.
Ondertekenen met andermans DigiD is inmiddels niet meer mogelijk. Het bedrijf Logius, dat DigiD beheert, meldt “betrokken te zijn geweest” bij de deze wijziging. Maar DigiD zelf is het probleem niet, zegt de woordvoerder van Logius, ook al zal er in de toekomst een veiliger systeem komen. “Dit valt onder de Belastingdienst.”
Lees het volledige verhaal van redacteur Thalia Verkade vandaag in nrc.next of in de digitale editie voor abonnees.