Turkije schort defensie- en handelsbanden met Israël op - ‘deur staat nog op een kier’

Turkije schort alle defensie- en handelsbanden met Israël op.

Dat heeft de Turkse premier Tayyip Erdogan zojuist bekendgemaakt tijdens een persconferentie in Ankara, meldt persbureau Reuters. Erdogan:

“Wij schorten de handelsbanden en de militaire banden met Israël met betrekking tot de wapenindustrie volledig op. Dit zal gevolgd worden door andere maatregelen”.

Eerder vanochtend kondigde Erdogan al aan verdere sancties in te stellen tegen Israël dat weigert excuses aan te bieden voor de negen Turkse doden die op het schip Mavi Marmara vielen bij de bestorming van de Israëlische marine vorig jaar mei. Het schip maakte deel uit van een flottielje van activisten die de Israëlische blokkade van Gaza wilden doorbreken.

Beelden van Al Jazeera van de bestorming

Israël: geen excuses voor zelfverdediging

Vorige week schortte Turkije al alle militaire akkoorden met Israël op en moeten naast de ambassadeur ook alle Israëlische diplomaten met een hogere positie dan tweede ambassadesecretaris voor woensdag het land verlaten. Volgens de Israëlische premier Benjamin Netanyahu hoeft Israël geen excuses aan te bieden “voor de verdediging van onze burgers, kinderen en gemeenschappen”. Jeruzalem heeft wel haar spijt betuigd voor de Turkse slachtoffers. Een uitgelekt VN-rapport over het incident stelt dat de bestorming door Israëlische commando’s terecht en legaal was, maar wel dat de manier waarop de commando´s het schip enterden buitensporig en onredelijk was.

Erdogan liet vanochtend ook weten Gaza te willen bezoeken na zijn bezoek aan Egypte later deze maand. Zaterdag werd bekend dat de Turkse marine vanwege de diplomatieke rel zijn aanwezigheid in het oosten van de Middellandse Zee, in de buurt van de kust van Gaza, “significant” zal gaan opvoeren.

‘De Turkse deur staat op een kier’

Onze correspondent in Turkije, Bram Vermeulen, spreekt van een diplomatieke rel “van formaat”. Turkije heeft zich tot nu altijd ingehouden over het incident in mei vorig jaar, maar sinds het VN-rapport over de Mavi Marmara houdt het de woede niet meer in. Toch staat de deur voor Israël nog altijd “op een kier”, aldus Vermeulen

“Tot op dit moment heeft Turkije zich altijd ingehouden. De twee landen waren wel boos, maar bleven verbonden. Nu bevriest Turkije de militaire banden met Israël, dat maakt deel uit van het Turkse pakket aan maatregelen tegen Israël. Turkije koopt al jaren onder andere tanks en vliegtuigen van Israël en zal nu dus op zoek moeten gaan naar andere partners, bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Het is hiermee wel een diplomatieke rel van formaat. Maar Ankara doet ook mee aan kleine pesterijtjes, zo zouden vier Israëlische toeristen van een vlucht naar Tel Aviv zijn gehaald om ondervraagd te worden. Iets wat de afgelopen weken op het Ben Gurion vliegveld Turkse toeristen ook is overkomen. Maar not all is lost, alleen de Israëlische ambassadeur en diplomaten met een hogere positie dan tweede ambassadesecretaris zijn naar huis gestuurd. Turkije had ook alle Israëliërs naar huis kunnen sturen. De deur staat nog op een kier.”

‘Erdogan in Gaza is symbolische overwinning’

Volgens Israël-correspondent Leonie van Nierop is vooral het bevriezen van de diplomatieke banden met Israël ernstig. Dat Erdogan Gaza wil bezoeken, is voor Israël een grotere zorg dan het bevriezen van de handelsbetrekkingen. Nierop:

“De situatie is ernstig. Het bevriezen van het handelsverdrag is erg, maar de commerciële handel gaat nog gewoon door. Op militair vlak, dus qua gezamenlijke militaire oefeningen, was het al rustig tussen de twee landen. Het bevriezen van de diplomatieke banden is erger. Israël zet alles op alles om te voorkomen dat Erdogan de Gazastrook bezoekt eind deze maand. Turkije komt vrijwel zeker als winnaar uit deze crisis, maar een bezoek aan Gaza zou dat symboliseren.”