Tv verandert in een grote tablet pc

Eentje met een glazen designrand, eentje die je met je iPad kunt bedienen en een extra breed breedbeeldscherm voor wie het breed heeft. Met een stalen gezicht stelt Pieter Nota, hoofd van de Philips Consumer en Lifestyle divisie, de nieuwe tv-toestellen voor 2011 op bij elektronicashow IFA in Berlijn.

Was het dan een boze droom dat Philips in april aankondigde zijn verliesgevende tv-tak onder te brengen in een joint venture met het Taiwanese TPV? „Die deal gaat door, maar dat betekent niet dat onze kennis verdwijnt”, vertelt Nota na afloop van zijn presentatie. Of er volgend jaar ook nog tv’s in Berlijn hangen is echter onzeker. Nota: „Als het aan mij ligt wel, de tv is ook belangrijk voor andere Philips-producten.”

Zestig jaar geleden werkte Philips al mee aan de eerste Nederlandse televisieuitzendingen. Maar moordende marktomstandigheden noopten de tv-pionier ertoe zich terug te trekken. Sinds 2010, toen tv-makers veel te veel toestellen produceerden in de hoop op omzetgroei tijdens het WK Voetbal, zijn de prijzen in vrije val. In het dure segment, waartoe 3D-tv’s en led-schermen gerekend worden, daalden de prijzen in een jaar met 39 procent. Een gemiddeld lcd-scherm kost 459 euro, een plasma-tv 748 euro, becijferde onderzoeksbureau GfK. Consumenten hebben minder geld over voor een apparaat dat meer kan. Voor vrijwel alle fabrikanten is de tv verliesgevend.

„De tv-branche heeft om de twee jaar een piek, tijdens de grote sportevenementen. Maar nog nooit was de dip ertussen zo hevig”, zegt Hiroshi Sasaoka, die leiding geeft aan de Europese tak van elektronicabedrijf Sharp. Sasaoka verwacht een nieuwe opleving in 2012, met zowel het EK Voetbal als de Olympische Spelen.

De 3D blijkt niet het wondermiddel waar fabrikanten op hadden gehoopt. In de bioscoop is het wow-effect al weggeëbd – laat staan dat consumenten massaal thuis 3D-brillen opzetten. Indruk maken met nog grotere, nog dunnere schermen is moeilijk. Daarom zijn dit jaar de ‘tv-apps’ in de mode: software waarmee de televisie via internet videodiensten en sociale netwerken kan benaderen of waarmee de consument complete spellen kan spelen. Net als bij smartphones en tablet pc’s proberen de elektronicagiganten hun schermen te veranderen in een smart tv. Zo moet tv kijken een meer persoonlijke ervaring worden: films en tv-shows op afroep. En wie live-uitzendingen bekijkt kan er over twitteren op hetzelfde scherm.

Zo’n tv met internetverbinding is niet nieuw, maar de bediening wordt eenvoudiger nu de tablet pc ingeburgerd raakt en als intelligente afstandsbediening en toetsenbord op schoot dient. Daarom brengt Sony bijvoorbeeld een eigen tablet pc uit. Beduidend later dan concurrenten als Apple en Samsung. Maar, zegt Sony-topman Howard Stringer, „Het gaat er niet om wie de eerste tablet maakt, maar welke de beste is.”

Tegelijkertijd is de tablet pc een bedreiging voor de tv: in het moderne huishouden ‘veeg’ je een video die je op een tablet pc of smartphone bekijkt in één beweging naar het grote scherm. Dat reduceert de tv tot een grote monitor – niet het epicentrum van home entertainment dat de tv-fabrikanten voor ogen hebben.

Sony gaat ervan uit dat het een voorsprong heeft op concurrenten omdat het een entertainmentdivisie heeft. „Apple mag dan een iPad maken, ze produceren geen films”, aldus Stringer. Zo weinig moeite als hij met oneliners heeft, zoveel tijd kost het Sony een overzichtelijke winkel te bouwen waar je games, films en muziek kunt downloaden. Het PlayStation-netwerk werd gekraakt, Sony’s muziekwinkel een paar keer omgekat. De naam Qriocity, vorig jaar geïntroduceerd, bleek te ingewikkeld en wordt nu vervangen door Sony Entertainment Music en Video.

Sony’s entertainmentaanbod moet het artistieke cement worden tussen de losse Sony-apparaten, net zoals Apple de artikelen in de iTunes Store en App Store gebruikt om meer hardware te verkopen. Ook marktleider Samsung zet in op „software en services” . Op hun tv’s regent het tv-apps, die je met de afstandsbediening uitzoekt, koopt, downloadt en automatisch installeert: alsof je naar een uitvergrote tablet pc kijkt.

Video on demand is allang via de webbrowser mogelijk, maar in gebruiksvriendelijke vorm op tablets en tv’s legt het een bom onder bestaande verdienmodellen. Dat levert een gespannen verhouding tussen media, de telecomsector, de elektronicasector en technologiebedrijven.

In de VS, waar videodiensten als Hulu en Netflix beduidend meer programma’s aanbieden dan Nederlandse equivalenten als Uitzending Gemist, leveren kijkers hun kabelabonnementen al in: ze kunnen dezelfde inhoud gratis online bekijken.

In zestig jaar tijd verandert de televisie van een venster op de wereld in een winkel die video op maat levert. Filmmakers en tv-zenders willen hun programma’s echter alleen via internet aanbieden aan klanten die kunnen bewijzen dat ze een kabelabonnement hebben. Hollywood is bang de muziekindustrie achterna te gaan, legt de Amerikaanse schrijver Robert Levine uit in zijn nog te verschijnen boek Free Ride, over de effecten van internet op de entertainmentindustrie. De platenhandel verloor veel omzet omdat consumenten liedjes liever per stuk downloaden en niet in gebundelde vorm – per album. Hetzelfde dreigt voor tv-series die en masse los geconsumeerd worden en niet langer verpakt zijn in reguliere programmering en reclame – ook wel TV 1.0 geheten.