Schietgebedjes horen bij een ritje door Montreal

E en lichtbord boven de Autoroute Ville-Marie, een snelweg bij het centrum van de Canadese stad Montreal, heeft slecht nieuws voor automobilisten: „Pont Champlain – Construction.” Het is een waarschuwing voor werkzaamheden aan de grote brug over de Saint-Lawrencerivier die de stad verbindt met zuidelijke buitenwijken en wegen naar de VS. „Groot oponthoud” staat eronder.

Automobilisten kijken er niet meer van op. Overal in Montreal werken bouwvakkers koortsachtig om bruggen, viaducten en verkeerspleinen te behoeden voor instorting. Groot achterstallig onderhoud heeft Montreal in zijn greep – uit bittere noodzaak, voor er weer een viaduct in elkaar zakt.

De infrastructuur van de stad, de grootste van de Franstalige provincie Québec, brokkelt al jaren af wegens slechte bouw, decennialange verwaarlozing en het harde landklimaat met zijn grote temperatuurschommelingen. Twee maal in de afgelopen jaren zijn viaducten ingestort wegens structurele zwakte en betonmoeheid. Daarbij zijn zes doden en acht gewonden gevallen.

Deze zomer was het opnieuw mis: een betonnen balk, 15 meter lang en 25 ton zwaar, donderde in juli zonder waarschuwing van het plafond van de Ville-Marie Tunnel, een deel van de snelweg dat onder het centrum ligt, en kwam neer op vier rijstroken. Gelukkig was het zondagochtend en rustig: geen enkele auto werd geraakt.

Inwoners van Montreal zijn geschrokken van het voorval, maar niet verrast. Het incident heeft de druk op het stadsbestuur, de provincie en de Canadese regering opgevoerd om te investeren in spoedige reparatie of vervanging van bruggen en viaducten. Uit onderzoek is gebleken dat de helft structurele gebreken vertoont. Miljarden dollars zouden nodig zijn om Montreal weer in vorm te krijgen – en om te voorkomen dat een cruciale verbinding als de Pont Champlain in de Saint-Lawrence kiepert.

Zo hoef je geen bouwkundig diploma te hebben om te zien dat het Turcot-verkeersplein een gevaar is voor leven en welzijn van elke gebruiker: de palen waarop de wegen rusten zitten vol scheuren. Op sommige plekken kun je door het kruimelend beton de geroeste stalen skeletten zien. Metaalgaas is aan de onderkant van viaducten bevestigd om te voorkomen dat brokstukken op auto’s regenen. De meeste banen zijn permanent met pionnen afgezet tot één rijstrook, omdat ingenieurs de trillingen van een volle lading verkeer een te zware belasting achten.

De aftakeling ligt deels aan veroudering. Veel van de infrastructuur is gebouwd in de jaren zestig en zeventig, de hoogtijdagen van Montreal toen de miljoenenstad groeide als kool en de wereldtentoonstelling van 1967 en de Olympische Spelen van 1976 organiseerde. Veertig jaar uitzetten en krimpen in snikhete zomers en ijskoude winters, tonnen strooizout, en sijpelend water dat cement openkraakt bij bevriezing heeft een tol geëist.

Ook heeft de afbrokkeling volgens Saeed Mirza, ingenieur van de universiteit McGill, te maken met slechte keuzes bij de bouw. De infrastructuur is „gehaast gebouwd, zonder adequate kwaliteitscontrole”, zei hij tegen weekblad Maclean’s.

Inwoners van de stad zijn sceptisch over het onderhoudswerk. Volgens een recente peiling is 88 procent bezorgd over de staat van de bruggen, viaducten en tunnels. Ruim de helft is bang om er onderdoor of overheen te rijden. Schietgebedjes horen bij een rit door de stad.

Frank Kuin