Palestrina klinkt enerverend anders

Festival Oude Muziek. 31/8 en 1/9. Nog t/m 4/9. www.oudemuziek.nl ****

Oude muziek steeds weer fris serveren; het is al dertig jaar de missie van het Festival Oude Muziek in Utrecht, grootste in zijn soort ter wereld.

Het leidt soms tot licht overdreven stellingnamen. Dat bijvoorbeeld de muziek van Palestrina een ‘suf en saai imago’ zou hebben, is wat zwaar gesteld. Maar toch: de wijze waarop het Coro Della Radiotelevisione Svizzera met Diego Fasolis woensdag aan de heldere harmonieën van de renaissancecomponist een vleug limoen toevoegde, was zeker enerverend.

Fasolis werkt mee aan een grootschalige Italiaanse heruitgave van Palestrina’s muziek, zonder anachronistische toevoegingen als maatstrepen. Het effect bleek in de Pieterskerk: meerstemmigheid mocht er organisch groeien en golven, zonder schematische puls maar met behoud van natuurlijke onderstroom.

Hoeveel verborgen stemmen er schuilgaan in Palestrina’s muziek, toonde Concerto Palatino in de Jacobikerk door diens vocale muziek met trombones smaakvol bij te kleuren. Veronika Skuplik leverde fijne penseelstreken op barokviool, acht zangers sloten sonoor aan, al had een dirigent geholpen bij het synchroon houden van de gelegenheidsgroep. Individuele bijdragen maakten indruk, waaronder de lucide uithalen van countertenor Alex Potter en Bruce Dicky’s virtuoze echo-effecten op cornetto.

Het werd een avond van vrome welluidendheid vol vroeg barokke franje, dankzij toevoeging van de aan Girolamo Frescobaldi toegeschreven Missa sopra l’aria della Monica. Sleutelrol in het programma speelde het liedje waarop deze mis is gebaseerd: ‘Moeder, stuur me niet naar het klooster.’

Maar dat Frescobaldi nog veel grilliger en ongeremder muziek schreef, bewees Fabio Bonizzoni donderdag in de Nicolaïkerk. Met roffels, plotse sprintjes en kittige uithalen op klavecimbel onderstreepte hij de ongrijpbaarheid van diens toccata’s.

Bovendien zette Bonizzoni met het ‘instrument in residence’, een Italiaans orgel uit 1713, hedendaagse oren op scherp. Het orgeltje staat in middentoonstemming, met desoriënterende dissonanten tot gevolg.

In combinatie met hese en pregnante registers bracht Bonizzoni zo de opmerkelijke sensatie teweeg, Frescobaldi gelijktijdig stokoud en schurend modern te laten klinken.