Er ís misschien wel geen 'snelwegschutter'

Merel Thie

Misschien bestaat hij wel helemaal niet. De ‘snelwegschutter’ over wie sinds 7 augustus meer dan vijfhonderd tips en meldingen zijn binnengekomen bij het Korps Landelijke Politie Diensten (KLPD). Hij zou vanuit een rijdende auto met een luchtbuks op de achterruit van automobilisten mikken. In de regio Rotterdam, mogelijk vanuit een grijze Volkswagen Golf. Zo’n 45 incidenten worden serieus onderzocht. Bij een daarvan werd een baby op de achterbank onder glas bedolven toen de achterruit sneuvelde.

Maar gisteren maakte het KLPD bekend dat het twijfelt aan het bestaan van een ‘snelwegschutter’. Dat er een schutter actief is, is nu „een van de scenario’s die we onderzoeken” zei Patricia Zorko, waarnemend korpschef van het KLPD. Zij praatte gisteren minister Opstelten (Veiligheid en justitie, VVD) bij over het onderzoek.

Na afloop hielden ze gezamenlijk een persconferentie voor het gebouw van het KLPD in Waddinxveen, pal aan de snelweg A12. Het geraas van de vrijdagmiddagspits bracht de geluidsmannen van radio en tv tot wanhoop.

Ondanks de twijfel over de dreiging zal het onderzoeksteam verder worden uitgebreid, vertelde de Rotterdamse hoofdofficier van justitie Fred Westerbeke, die ook aanwezig was bij de briefing. Nu al werken er tientallen politiemensen aan het onderzoek. Rechercheurs, maar ook een groot aantal surveillanten. Zij rijden op de snelwegen waar tot nu incidenten zijn gemeld – vooral in de regio Rotterdam. En ze kijken live mee op de monitoren in de verkeerscentra van Rijkswaterstraat.

Medewerkers van benzinestations is gevraagd extra op te letten. Helikopters staan paraat. Maar de uitbreiding van het rechercheteam is ook nadrukkelijk bedoeld om andere scenario’s te onderzoeken dan die van een rijdende schutter. Zo willen politie en justitie graag de bedrijfsresultaten zien van onder meer Carglass. Daarover is de politie nu in gesprek met deze bedrijven. Want wie weet zijn er wel vaker grote schommelingen in het aantal ruitbreuken geweest.

De twijfel is bij de politie mede ontstaan omdat bij geen van de 45 gemelde incidenten een spoor is gevonden van een projectiel of metaaldeeltjes. Niet binnen in de auto’s waarvan de ramen verbrijzeld zijn, maar ook niet in de gaatjes van de auto’s die aan de buitenkant geraakt zouden zijn.

Het KLPD maakt onderscheid tussen het weekend van 7 augustus en de weken erna. In dat eerste weekend waren de aanwijzingen voor een schutter het sterkst. Zorko noemt dat een „heel afwijkend” patroon van ruitbreuken. De gevallen vonden na elkaar op de A13 plaats en leken veroorzaakt vanuit een rijdende auto – de afstand en tijd tussen de incidenten wees daarop.

„Daarna”, zegt Patricia Zorko, „waaiert het beeld uit”. De ruitbreuken vinden in een veel groter gebied plaats en er is geen spoor van achtereenvolgende breuken binnen een bepaalde tijdspanne meer te zien. Een profiel van een mogelijke dader heeft de politie nog niet kunnen opstellen. „Daarvoor weten nog we te weinig.”

Is er dan sprake van massahysterie, ontstaan na dat eerste weekend waarin misschien werkelijk is geschoten?

Zorko: „We krijgen nu dertig meldingen per dag. Maar we hebben mensen dan ook opgeroepen te melden als ze iets verdachts zien of meemaken rond de snelweg.” Het Openbaar Ministerie heeft een beloning uitgeloofd (10.000 euro) voor de gouden tip over de snelwegschutter. Zorko: „Het filteren van alle meldingen kost veel tijd.”

Het rechercheteam heeft contacten met de Duitse politie, omdat daar sinds 2008 honderden beschietingen op snelwegen zijn geweest. Volgens de Telegraaf richt de schutter zich daar vooral op aanhangers waarop nieuwe auto's worden getransporteerd, maar er is ook een automobiliste in haar nek geraakt door een kogel.

Vergelijkingen met onderzoeken naar schutters in Malmö (2010) en Washington (2002) zijn volgens officier van justitie Westerbeke „volledig misplaatst”. Daar „werd met scherp geschoten, er vielen doden”. In Malmö had de dader een racistisch motief, in Washington waren de dader een ex-militair en zijn pleegzoon. De vader reed, de zoon schoot vanuit de kofferbak.

Minister Opstelten zei gistermiddag dat het KLPD hem ervan heeft overtuigd dat „alles op alles” wordt gezet om de zaak op te helderen. Tot het zover is: „Handen aan het stuur en goed om je heen kijken.”