8 vragen over Rotterdam

‘Probleemstad’ Rotterdam kan je toch beter mijden?

Welnee, integendeel. Het multiculturele Rotterdam (611.000 inwoners, 174 nationaliteiten) is de veelkleurige spiegel van Nederland. Juist vanwege de vele sociaal-maatschappelijke problemen, variërend van taal- en onderwijsachterstanden tot overbewoning, is de havenstad constant in beweging. Rotterdam, met zeven achterstandswijken koploper in Nederland, geldt niet voor niets als de politiek-bestuurlijke proeftuin van het land. Wie dat wil zien en ervaren, loopt een willekeurige straat in Rotterdam-Zuid in. Altijd staat wel ergens een bouwsteiger of is een opbouwwerker in de weer. Een stad is nooit af, Rotterdam al helemaal niet. En mopperen kunnen ze in ‘010’, dus knoop vooral een praatje aan.

Oké, een alternatieve tocht door de stad dus. Met de auto zeker, want Rotterdam is een ‘autostad’, nietwaar?

Dat klopt, maar we pakken de fiets. Rotterdam was vorig jaar startplaats van de Tour de France en het moet gezegd: sindsdien is het aantal fietspaden toegenomen en zijn bestaande tracés verbeterd. Het enige nadeel: de relatief lange wachttijden bij de stoplichten, zeker in het centrum. Maar Rotjeknor is meer dan het stadshart en de voor Nederlandse begrippen imposante skyline langs de Nieuwe Maas. Van de vier grote steden is Rotterdam (319,35 vierkante kilometer) veruit de grootste wat oppervlakte betreft. Met dank vooral aan de haven, nog altijd de grootste van Europa.

Aha, we gaan bootjes kijken?

Ja, aan containerreuzen en olietankers valt niet te ontkomen, maar de haven biedt meer. Wat te denken bijvoorbeeld van de Onderzeebootloods, de alternatieve expositieruimte op het terrein van de voormalige Rotterdamsche Droogdok Maatschappij (RDM) in het havendorp Heijplaat? Tot 26 september is hier werk te zien van het Deens-Noorse kunstenaarsduo Elmgreen & Dragset. Het RDM-complex, ook te bereiken per boot (Aqualiner), is een nagenoeg onbekende parel in de haven. Het industriële erfgoed uit de eerste helft van de vorige eeuw wordt hier herontwikkeld. Mbo-leerlingen krijgen praktijkgericht onderwijs op de RDM-campus, een van de nieuwste creatieve broedplaatsen van Rotterdam.

Hoe komt een mens tot rust te midden van al die bedrijvigheid?

Door koers te zetten richting Rozenburg, dat vanuit Maassluis ook te bereiken is met de pont. Dit havendorp (12.500 inwoners) maakt sinds vorig jaar deel uit van de gemeente Rotterdam. Aan de rand van de deelgemeente bevindt zich een ruig natuurgebied, de Landtong van Rozenburg, ingeklemd tussen de Nieuwe Waterweg en het Calandkanaal. Natuurliefhebbers kunnen hier hun hart ophalen: Schotse Hooglanders, Konikpaarden en een bont palet aan broed- en trekvogels. In het voorjaar wemelt het van de vlinders.

En hoe gaat de reis verder?

Westwaarts, want we willen zien hoe Nederland groeit. Op zo’n veertig kilometer van het centrum van Rotterdam verrijst de Tweede Maasvlakte, bedoeld om de haven meer lucht en dus ruimte te geven. Sleephopperzuigers varen hier af en aan, 24 uur per dag. Hun lading – zand afkomstig van de zeebodem, zo’n twaalf kilometer verderop – spuiten zij sinds september 2008 op over een lengte van veertien kilometer. Het resultaat: een langgerekt eiland, met een totale oppervlakte van tweeduizend hectare. Dat is vergelijkbaar met vierduizend voetbalvelden. Naar verwachting meren de eerste containerschepen in 2013 af aan de kades van Maasvlakte II. Het is Nederlands grootste landaanwinning uit de moderne geschiedenis, en Hollands Glorie op zijn best. Het gratis toegankelijke informatiecentrum FutureLand blijkt een ongekend succes; in juni werd de 250.000ste bezoeker verwelkomd.

En als we genoeg hebben van water en wind?

Dan keren we terug naar de stad. Of beter: naar Rotterdam-Kralingen op de noordoever. Schrijvers Jan Oudenaarden en Rien Vroegindeweij voltooiden dit voorjaar hun ‘literair- historische wandeltrilogie door Rotterdam’ met de publicatie van De Bordewijkroute. Van hun hand verscheen eerder De Leopoldroute door de binnenstad van Rotterdam, en De Blamanroute door West. Hun derde en laatste wandelboek is geïnspireerd op de roman Karakter (1938) van Ferdinand Bordewijk, die zich afspeelt in Rotterdam. De gids, voorzien van een wandelkaart en illustraties van stadsgezichten, doet diverse plekken uit het boek aan.

Waar kan ik nu eindelijk mijn dorst lessen?

Na een literaire wandeling is dat uiteraard in een literair café. Op het opgeknapte Deliplein op het schiereiland Katendrecht opende Tsjechov & Co dit voorjaar de deuren. In de voormalige rosse buurt van Rotterdam bruist het, met dank vooral aan Theater Walhalla op datzelfde Deliplein. De initiatiefnemers hebben onlangs een tweede dependance geopend, in een oude loods die vrijkwam dankzij de economische crisis: Kantine Walhalla. Even verderop lonkt het mooiste terras van Rotterdam, op het achterdek van het voormalige stoomschip De Rotterdam. Vrijwel nergens in de stad is het uitzicht zo betoverend als hier.

En hoe sluiten we de dag af?

Wie van avontuur houdt, begint de avond met een maaltijd in historisch Delfshaven en kuiert vervolgens de Nieuwe Binnenweg af, de langste winkelstraat van Nederland, richting centrum. Succes verzekerd. Zwervers, junks, opgedirkte meisjes, stoere jongens in al even stoere auto’s. Ja, dit is ook Nederland. Wie geluk heeft, loopt niet alleen nachtburgemeester Jules Deelder – stamgast bij café Ari – tegen het lijf maar ook de echte burgemeester. In zijn burgerkloffie. Ahmed Aboutaleb (PvdA) was deze week 2,5 jaar burgemeester van Rotterdam. Ook buiten diensttijd trekt hij naar eigen zeggen regelmatig de ‘spannende’ wijken in.