Breivik lijkt Wilders te bewonderen

In het manifest van Anders Behring Breivik komt Geert Wilders dertig keer voor. Theo van Gogh, Ayaan Hirsi Ali en Pim Fortuyn leveren hits op in het document dat Breivik via Facebook verspreidde. Geert Wilders lijkt hij te bewonderen. Lijkt. Want niet altijd duidelijk is wat Breivik zelf heeft geschreven en wat hij van anderen heeft overgenomen. In een interview met de commandant van de Orde van de Tempeliers – zeer waarschijnlijk Breivik zelf – stelt hij dat hij Geert Wilders een keer zou willen ontmoeten, net als NAVO-baas Anders Fogh Rasmussen, de voormalige Servische leider Radovan Karadzic, de Koreaanse president Lee Myung-bak and de ex-premier Taro Aso van Japan.

Anders Breivik heeft een grote afkeer van de islam en ziet Geert Wilders als een bondgenoot. Dat valt wel uit het manifest te concluderen. Zo pleitte hij ervoor de PVV-leider de Nobelprijs voor de Vrede te geven (als Ayaan Hirsi Ali als moslima te omstreden zou zijn).

Geert Wilders reageerde zaterdagmorgen vroeg op Twitter op de aanslagen in Noorwegen. „Vreselijke aanslag in Oslo, zoveel onschuldige slachtoffers van gewelddadige, zieke geest. PVV rouwt mee met nabestaanden en Noorse volk.”

Dat Wilders afstand nam van de daden van Breivik kon niet voorkomen dat met name op internet druk gediscussieerd en gespeculeerd wordt over de band tussen Breivik en Wilders. Toch schrijft Breivik zelf eigenlijk maar heel weinig over de PVV-leider. De meeste hoofdstukken waar Wilders en andere Nederlanders worden beschreven zijn van de hand van iemand anders. Een uitgebreid hoofdstuk over Nederland is van de bekende Noorse blogger Fjordman van wie de identiteit niet bekend is. Fjordman en Breivik zijn niet één en dezelfde persoon, zoals uit het document blijkt.

Blogger Fjordman beschrijft dat Nederland een totalitaire staat aan het worden is, door de immigratie van moslims. Nederlandse media zouden een negatief beeld schetsen van Wilders. Wilders wordt door Fjordman bewonderd. Door uitgebreid hoofdstukken van Fjordman op te nemen lijkt Breivik zich achter diens ideeën te scharen.

De verbanden die de afgelopen dagen worden gelegd tussen PVV en Breivik, gaan niet zozeer in op details uit het manifest van Breivik. Bij bijvoorbeeld een artikel op de website van de Telegraaf waarin stond dat de PVV „mee rouwt met het Noorse volk” verweten sommige lezers de PVV juist, dat deze partij een voedingsbodem creëerde voor de dader. Een beschuldiging waarop anderen dan weer reageerden dat alleen de dader zelf verantwoordelijk is.

Het roept herinneringen op aan de weken na de moord op Pim Fortuyn, toen velen riepen dat ‘de kogel van links kwam’.

Deze geluiden, die ook op veel andere blogs zijn te lezen, worden gevoed door de enkele zichtbare overeenkomsten tussen het wereldbeeld van Breivik en de PVV. Beide maken zich grote zorgen over wat zij zien als de dreiging van de islam voor de toekomst van Europa, en verwijten de ‘bestuurlijke elites’ niks aan die dreiging te doen. Wie het manifest van Breivik leest, herkent dan ook veel termen uit het politieke discours van de PVV. ‘Multi-culti’ de ‘cultureel-marxistische ideologie’ ‘dhimmitude’ of ‘taqiyya’. Ook de analyse die Breivik maakt van de dreiging van de islam voor de toekomst van Europa is voor volgers van de PVV herkenbaar, alhoewel veel apocalyptischer.

D66-Kamerlid Boris van der Ham reageerde gisteren ook op de discussies: „Na het nieuws dat er een link was tussen deze gek en Wilders, zag je meteen [...] haast triomfantelijke berichten verschijnen. Waar Wilders vaak islamitisch geïnspireerd geweld koppelt aan iedereen die deze religie aanhangt, gebeurde hetzelfde nu in zijn richting. De berichtjes leken op een koekje van eigen deeg.”

Dit soort ‘guilt by association’ is een „idiote reflex”, vindt Van der Ham. „Mensen zijn altijd verantwoordelijk voor hun – eigen – daden. Dus als iemand geweld pleegt geïnspireerd door de Bijbel, de Koran, het communisme, conservatisme of wat dan ook, dan houden we niet alle anderen die hier aanhanger van zijn verantwoordelijk voor zo’n daad.”