'Medicijn wordt duurder door liberalisering'

Zorgverzekeraars maken zich zorgen. Minister Schippers (Volksgezondheid, VVD) is vastberaden om markt voor geneesmiddelen te liberaliseren. Een riskant en slecht plan, vindt Anneke Prenger, apotheker en coördinator farmacie bij Zorgverzekeraars Nederland (ZN), de branchevereniging waarbij alle ziektekostenverzekeraars in Nederland zijn aangesloten. Prenger baseert zich op het onderzoek Prijsliberalisering in de farmaceutische zorg dat ZN heeft laten verrichten door The Boston Consulting Group.

De Nederlandse farmaceutische zorg is bovengemiddeld goed en betaalbaar, blijkt uit het onderzoek. Waarom dan alles op z’n kop zetten?

Prenger: „De overheid legt nu veel regels op. Dat werkt verstarrend, zou je kunnen zeggen. Apothekers kunnen voor elk recept dat zij voor patiënten in behandeling nemen, niet meer krijgen dan een maximumbedrag. Dat zijn vastgestelde prijzen. Verzekeraars kunnen apotheken niet meer geld geven als zij het heel goed doen, en minder als ze het slecht doen. Je zou ze willen belonen voor bijvoorbeeld goede informatie aan patiënten en de begeleiding bij medicijngebruik. Apothekers kunnen hun kwaliteit nog wel verbeteren.”

Maar Nederlanders blijken heel tevreden over de apotheken.

„Ja, maar zij zien de apotheek alleen als winkel. Dat zegt niets over de kwaliteit van de apotheek. Zij kijken alleen of zij er goed kunnen parkeren, of hun privacy er beschermd wordt, of ze klantvriendelijk worden geholpen en of ze niet te lang hoeven wachten. Zij zien niet wat er achter de schermen gebeurt.”

Zou dat dan moeten?

„Nee, de kwaliteit van de geneesmiddelen is goed. We moeten onze verworvenheden niet weggooien, zeggen onderzoekers.”

Moet alles dan bij het oude blijven of moet er toch iets verbeteren?

„Er komen medicatiefouten voor. Mensen slikken medicijnen dubbel, te kort of te lang. Apotheken kunnen mensen helpen therapietrouw te blijven. Dat kan verbeteren. Dat resulteert dan in minder ziekenhuisopnamen.”

Bereik je dat met het vrijgeven van de prijzen?

„Daar worstelen wij mee. Het rapport zegt van niet. Als je het goed leest, moet je concluderen dat de plannen van de minister te ver gaan. De kans is groot dat het vrijgeven van de prijzen van geneesmiddelen en de dienstverlening van apothekers tot meer kosten leiden. De prijzen zullen daarom eerder stijgen dan dalen. De verzekeraar die de kosten vergoedt, moet dat weer verhalen op de premiebetaler.

„Wij vragen ons af voor welke problemen de minister nou eigenlijk een oplossing zoekt. Wij zeggen: stop nou de liberalisering van de geneesmiddelen die over de toonbank van de apotheek gaan. Voor de dienstverlening van apotheken zou eventueel nog wel prijsdifferentiatie mogelijk zijn.”

Zorgverzekeraars staan er toch om bekend dat ze voorstanders van marktwerking zijn?

„Zorgverzekeraars zijn op zich niet tegen liberalisering, maar voor de farmaceutische zorg kleven er te veel risico’s aan. De concurrentie tussen apotheken is te gebrekkig. Het is niet in het belang van de verzekerden. En voor hun belangen moeten wij opkomen.”

Het kabinet wil kosten besparen met de liberalisering. Waarom zou dat niet haalbaar zijn?

„Daar hebben wij absoluut onze twijfels over in de farmacie. Apotheken hebben een monopolie op het afgeven van geneesmiddelen. Je kan geen andere partij vragen dat te doen. Dat is wettelijk verboden.”

Kan de minister nog wel terug?

„Ze is heel vastberaden met haar liberaliseringsplannen. Ook bij de ziekenhuizen. Ze heeft een enorme dadendrang. Ze heeft veel vragen van Kamerleden gekregen, maar ze gaat gewoon door. De kans is groot dat de premiebetaler uiteindelijk het gelag betaalt.”

Hoezeer?

„De onderzoekers gaan uit van een premieverhoging van twee tientjes per verzekerde per jaar.”

Apothekers zien juist kansen in de liberalisering en verwachten dat de kwaliteit van de zorg zal verbeteren.

„Ja, zij ruiken kansen en willen meer geld verdienen. Naast zelfstandige ondernemers zijn er ook veel grote ketens met aanzienlijke macht. Denk aan de beursgenoteerde keten Mediq, waarbij 200 apotheken zijn aangesloten.”

Apothekers hebben toch al veel ingeleverd de afgelopen jaren?

„Dat klopt. Verzekeraars vergoeden van geneesmiddelen veelal alleen nog maar de goedkoopste variant. Daardoor ontvangen apothekers steeds minder kortingen van fabrikanten. De afgelopen jaren is daar circa 700 miljoen euro mee bespaard. Apothekers krijgen nog altijd kortingen, hoor, bijvoorbeeld als zij de groothandel snel betalen. Ze verdienen nog steeds goed. Het is wel zo dat de generatie apothekers die heeft geprofiteerd van al die kortingen uit het verleden, heeft gecasht. De jonge generatie heeft het veel minder breed, maar dat hadden de jongeren kunnen zien aankomen.”