Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.

Terrorisme

Tien jaar video- en audioboodschappen van Osama bin Laden

Osama Bin Laden
Osama Bin Laden

In de kleine tien jaar na de aanslagen van 11 september 2001 sprak Osama Bin Laden de wereld bijna veertig keer toe via video- en geluidsopnames. In veel gevallen konden experts moeilijk bepalen of de opname authentiek en recent was, maar ze haalden altijd het wereldnieuws. Een overzicht van bijna tien jaar video- en audioboodschappen.

2001

Op 16 september 2001, vijf dagen na de aanslagen in de VS, wordt een boodschap van Bin Laden verspreid via Al Jazeera. Hij ontkent daarin de regisseur achter de aanslagen te zijn en zegt dat ze “zijn uitgevoerd door individuen met eigen beweegredenen.” Op 7 oktober toont hij blijdschap - maar nog steeds geen betrokkenheid - in een nieuwe videoboodschap: “Amerika is geraakt op de meest kwetsbare plek en godzijdank zijn hun meest prestigieuze gebouwen vernietigd.”

Soortgelijke uitspraken doet hij begin november in een derde boodschap, totdat uit een video-opname, gevonden op 9 november en vrijgekomen op 13 december, voor het eerst zou blijken dat hij daadwerkelijk ‘het brein’ achter de aanvallen is. Bin Laden is te zien met Khaled al-Harbi, met wie hij grapjes maakt over de aanslag en uitlegt hoe hij vooraf berekende hoeveel slachtoffers de vliegtuigen konden maken.

Op 27 december volgt nog een videoboodschap waarin hij de verantwoordelijkheid ontkent noch bevestigt, maar wel zegt dat “het terrorisme tegen de VS geprezen moet worden omdat het een antwoord is op het onrecht dat ze ons aandoen.”

2002 - 2003

Twee jaar lang laat Bin Laden weinig van zich horen. Enkele keren haalt een nieuwe geluids- of videoboodschap het nieuws, waarbij het meestal gaat over de echtheid ervan. Grote nieuwe uitspraken over zijn betrokkenheid bij 11 september worden niet gedaan. Op 10 september 2003 komt een video naar buiten van Bin Laden en zijn ‘tweede man’ Ayman al-Zawahiri, waarin ze samen door de bergen van Afghanistan lopen.

http://www.youtube.com/watch?v=MA5v1pTsE9I

2004

Op 29 oktober 2004, vlak voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen waarin George W. Bush herkozen werd, verschijnt een uitgebreide videoboodschap van Bin Laden van 18 minuten lang. Hij richt zich daarin tot de Amerikaanse burgers en zegt voor het eerst onomwonden dat hij achter de aanslagen zat. Hij verklaart geïnspireerd te zijn door de vernietiging van torens in Libanon tijdens de oorlog die daar in 1982 plaatsvond.

While I was looking at these destroyed towers in Lebanon, it sparked in my mind that the tyrant should be punished with the same and that we should destroy towers in America, so that it tastes what we taste and would be deterred from killing our children and women.

http://www.youtube.com/watch?v=hpWDwEMJU6k

2005

Een jaar lang wordt niets vernomen van Osama bin Laden.

2006

Op 19 januari, nadat de VS een aanval hebben uitgevoerd op Damadola in Pakistan waarbij Al-Qaeda-kopstukken omkomen, komt een geluidsopname naar buiten waarop Bin Laden de VS dreigt met nieuwe aanslagen. Hij keert zich rechtstreeks tot president Bush en zegt: “als je doorgaat met de leugens en het bedrog, moet je misschien het boek The Rogue State eens lezen.”

In april van dat jaar verschijnt een nieuwe geluidsopname, waarin hij commentaar geeft op de “kruistocht” van de Westerse wereld tegen de Islam. Hij betrekt recente gebeurtenissen in Darfur en Irak bij zijn uitspraken. Op 23 mei zegt hij vervolgens dat hij in zijn eentje de touwtjes in handen had bij de aanslagen van 11 september. “Ik ben degene geweest die de leiding had over de 19 kapers.” In september komt er een video naar buiten die een paar weken voor de aanslagen gemaakt zou zijn in Afghanistan. Op de beelden is te zien hoe Al-Qaeda zich klaarmaakt voor de terroristische aanval.

http://www.youtube.com/watch?v=cibau9Vqgeo

2007

Op 14 juli 2007 verschijnt een nieuwe opname van Bin Laden. Omdat er lange tijd niets van hem is vernomen, staat de discussie over de echtheid ervan voorop. Volgens BBC is de opname “ongedateerd en wellicht een herhaling van oude beelden. De authenticiteit kan niet worden vastgesteld.” Bin Laden ziet er vermoeid en verzwakt uit op de video.

In september volgt de eerste in drie jaar waarvan kan worden vastgesteld dat hij nieuw is. Bin Laden spreekt over recente gebeurtenissen, al doet hij dat pas wanneer het beeld van de video ‘bevroren’ is en alleen zijn stem nog doorloopt. Hij spreekt deze keer niet over terroristische aanvallen op de VS, maar pakt indivuele personen en wereldkwesties aan. Tony Blair wordt genoemd, Gordon Brown en Nicolas Sarkozy ook. Bin Laden spreekt ook over de opwarming van het klimaat. Over schrijver en voormalig CIA-analist Michael Scheuer zegt hij: “Als je wil weten waarom je de oorlog tegen ons verliest, lees dan zijn boek.” Scheuer daarover:

In oktober, november en december verschijnt elke maand een geluidsopname. Bin Laden roept daarin op tot het staken van militaire acties in Irak en Afghanistan.

2008

In de eerste helft van 2008 duiken verschillende geluidsopnamen van Bin Laden op. Op bewegend beeld verschijnt hij niet. In de boodschappen spreekt hij over de cartoon waarin de profeet Mohammed wordt afgebeeld en over de oorlog in Irak. Bij de zestigjarige verjaardag van de Israelische onafhankelijkheid zegt hij “dat moslims blijven vechten voor elk stukje Palestina.”

2009

In juni 2009 bevestigt een nieuwe audiotape dat Bin Laden nog leeft, iets waar tot die tijd weer enige tijd onduidelijkheid over bestaat. Hij richt zich in zijn tekst tot president Obama en diens Midden-Oostenbeleid.

Op 13 september, twee dagen na de achtste verjaardag van de aanslagen, doet hij vergelijkbare uitspraken in een nieuwe geluidsopname. “De reden van onze strijd is jullie steun voor Israel, dat ons Palestijnse land bezet.” Bin Laden lijkt te willen onderhandelen over de strijd in het Midden-Oosten: “Als jullie de oorlog stoppen, prima. En anders kunnen we niet anders dan de oorlog op elk front met jullie aangaan. [...] Als jullie voor veiligheid kiezen en terugtrekken, dan zijn wij bereid daarop te reageren.”

Later die maand richt hij zich tot Europa. Hen roept hij op zich terug te trekken uit Afghanistan.

2010

In een geluidsopname die Al Jazeera op 24 januari uitzendt, zegt Bin Laden dat hij achter de mislukte aanslag op de vlucht tussen Schiphol en Detroit zit.

http://www.youtube.com/watch?v=21PbmPeZE5w

Vijf dagen later verschijnt een opname waarvan de echtheid moeilijk te verifiëren is, maar waarin hij zich zou uitspreken over de klimaatopwarming. Amerikanen doen er te weinig aan, zegt hij, waarop hij oproept tot een boycot van Amerikaanse goederen en de dollar. In maart brengt Al Jazeera wederom een geluidsopname naar buiten, waarin hij Amerikanen dreigt ze met vergelding als ze Khalid Sheikh Mohammed, die in het omstreden gevangenenkamp Guantánamo Bay verblijft, executeren.

Op 1 oktober spreekt Bin Laden over de overstromingen in Pakistan en een dag later richt hij zich tot de Arabische en Islamitische leiders. Hun reacties op de natuurramp zijn niet voldoende, zegt hij, en hij voegt eraan toe dat de opwarming van het klimaat meer doden eist dan oorlog. Of de opname authentiek is kan niet geverifieerd worden, net zo min als de oproep aan Frankrijk aan het eind van de maand, om de troepen uit Afghanistan terug te halen.

2011

In januari van dit jaar richt hij zich opnieuw tot Frankrijk als reactie op de gijzeling van Franse soldaten: “Onze boodschap is dezelfde: het vrijlaten van de gevangenen hangt samen met het terugtrekken van jullie troepen uit ons land.”

Vandaag, op 2 mei, wordt bekend dat Amerikaanse troepen Osama Bin Laden hebben gedood.