Remmer kanker heeft dood als bijeffect

Door het kankermedicijn bevacizumab (merknaam Avastin) stijgt het aantal kankerpatiënten dat aan medicijnbijwerkingen overlijdt tot 1 op de 40. Bij traditionele chemotherapie is dat ongeveer 1 op de 60.

Dat schrijven onderzoekers van het Stony Brook Medical Center in een gisteren uitgekomen publicatie in het Journal of the American Medical Association (JAMA). De artsen bundelden de gegevens van zestien eerder uitgevoerde onderzoeken naar bevacizumab. Daardoor waren de toch zeldzame dodelijke bijwerkingen beter te kwantificeren. De onderzoekers merken op dat in sommige onderzoeken de ernstige complicaties waarschijnlijk onvoldoende zijn gerapporteerd. En dat voor dit soort onderzoeken over het algemeen ‘goede’ patiënten worden geselecteerd. In werkelijkheid kan het aantal complicaties hoger zijn.

De dodelijke bijwerkingen zijn vaak (long)bloedingen, een enorme afname van witte bloedcellen of een darmscheuring.

Bevacizumab is vijftien jaar in Nederland verkrijgbaar. Het is geregistreerd voor patiënten met uitgezaaide darmkanker, een bepaalde vorm van borstkanker, niercelkanker en een bepaald type longkanker. In de Verenigde Staten wordt borstkanker waarschijnlijk als indicatie geschrapt omdat het het leven van patiëntes niet verlengt en wel bijwerkingen geeft.

Het medicijn verlengt het leven gemiddeld met enkele maanden. De helft van de darmkankerpatiënten met uitgezaaide kanker boekt er een levenswinst van meer dan drie à vier maanden mee.

Bevacizumab: top of flop? (boon or bust?). Dat vraagt de schrijver van een begeleidend commentaar in de JAMA zich af. Hij constateert bezorgd dat het resultaat van bevacizumab, waarvan twintig jaar geleden veel werd verwacht, tegenvalt. Het medicijn zorgt er vaak voor dat de tumor een tijdje stopt met groeien, maar de overlevingstijd neemt nauwelijks toe. Dat komt, is de nieuwe theorie, doordat de kanker ‘opveert’ na de kuur. En daarom wordt nu overwogen om bevacizumab veel langer te geven. Maar ‘het grotere aantal dodelijke bijwerkingen bij langdurige behandeling kan alle overlevingsvoordeel tenietdoen’. En de kosten lopen dan enorm op.

Bevacizumab is een duur medicijn waarvan een kuur nu ruim 20.000 euro kost. De introductie in Nederland leidde tot politieke discussie en aanpassing van de financiering van ziekenhuizen.