Mubarak stuurt zijn aanhangers

Met de veldslag van gisteren op het Tahrir Plein in Kairo tussen aanhangers van de Egyptische president Hosni Mubarak en betogers namens de oppositie heeft de Egyptische crisis een nieuwe, gewelddadige wending genomen.

Hoeveel doden en gewonden in het symbolische hart van de protestbeweging tegen Mubarak zijn gevallen, is nog onduidelijk. Volgens gisteravond bekendgemaakte officiële cijfers zou er een soldaat zijn omgekomen bij de gevechten en zouden er zeshonderd gewonden zijn gevallen, maar officieus klinken veel hogere aantallen.

De aanval op het Tahrir Plein heeft de schijn van een goede voorbereiding, en coördinatie. Het lijkt op het eerste gezicht op een spontane opwelling van volkswoede tegen de demonstranten op het Tahrir Plein, die al negen dagen protesten houden en het directe aftreden van Mubarak eisen. Maar geruchten dat de aanhangers van de Egyptische president speciaal op de menigte zijn afgestuurd, doen de hele dag de ronde.

Dinsdagavond verscheen Mubarak op televisie, en zei hij dat hij niet van plan was het land te verlaten. Hij zou zijn termijn, die loopt tot september, uitdienen. Hierop waarschuwde het leger demonstranten weg te blijven van het Tahrir Plein.

Op dit Onafhankelijkheidsplein, symbool van de oppositie, hadden zich dinsdag circa een miljoen demonstranten verzameld, die, zo leek het, de vrijheid al vierden in een opvallend vrolijke demonstratie. Een vrijheid die nog niet veroverd was.

Op woensdagmiddag breekt op deze plek een geweldexplosie uit. Met duizenden trekken aanhangers van president Mubarak op naar het centrum van Kairo. De sfeer in de stad, en de optimistische stemming onder een groot deel van de bevolking, verslechtert snel.

Eerst komen de auto’s, luid toeterend, vanuit de buitenwijken van Kairo, over de bruggen, naar het centrum van de stad. Daarachter: groepen mensen, vrijwel altijd mannen, sommigen blootsvoets. Ze dragen posters van de Egyptische president Hosni Mubarak, en scanderen: „Ons bloed, onze ziel, offeren we aan u op, Mubarak.” De meeste mannen lopen, sommigen worden in propvolle busjes aangevoerd. Tientallen zitten op paarden, of een kameel. Ze dragen stokken en knuppels. „We gaan naar het Tahrir Plein”, zegt Mahmoud, een beveiligingsambtenaar uit Giza. „We zullen ze eens leren dat Mubarak de nummer één is.”

Sommige Mubarak-aanhangers die ‘s middags op weg naar het centrum van de stad zijn, zeggen dat ze bezorgde Egyptenaren zijn. Veel van hen wonen in de arme buitenwijken van de stad, en leven van de toeristen die tochtjes maken op hun paarden en kamelen. „We hebben al weken geen toerist meer gezien”, zegt Ali, die bij de piramides van Giza werkt. „Mubarak zorgt voor rust, en stabiliteit. Hij moet ons leiden.”

Rond twee uur in de middag komen de eerste Mubarak-aanhangers aan bij het Tahrir Plein, waar zoals de dagen ervoor door tienduizenden Egyptenaren vreedzaam wordt betoogd tegen het regime van Mubarak. De mannen komen vanuit de noordelijke kant van de Nijl-boulevard. De paarden en kamelen gaan voorop, daarachter stormt een gewapende menigte mee. De legertanks die tussen hen en de oppositie staan, kunnen, of willen, deze menigte niet tegenhouden. De aanhangers van Mubarak gooien stenen, slaan met hun stokken en rijden met paarden in op de betogers. Mannen klimmen op daken van omliggende gebouwen en gooien stenen naar beneden.

De demonstranten op het plein hebben een groot nadeel: het Egyptische leger controleert iedereen die mee wil doen aan de demonstraties, wapens zijn niet toegestaan. De Mubarak-aanhangers zijn wel bewapend. Ze dringen de tienduizenden betogers terug, maar die vormen een cordon van jonge mannen, die het gevecht aangaan. Er volgen chaotische uren. Mannen die van hun paard worden getrokken, worden door groepen in elkaar geslagen. Ooggetuigen vertellen dat de aanvallers Molotov-cocktails bij zich hebben en brand stichten. Mensen graven stenen uit de grond en gooien daarmee. Er vallen schoten, maar niemand weet of dat waarschuwingsschoten van het leger zijn, of schoten afkomstig van gewapende burgers.

„Het is hier een bloedbad”, zegt Mohamed Ghaly aan de telefoon, een oppositieaanhanger die rond zes uur het vrijwel omsingelde Tahrir Plein weet te verlaten. „We schreeuwden: ‘Geen geweld! Geen geweld!’ Maar ze waren erop uit om slachtoffers te maken. Het leger stond erbij en deed niets. Bij het Egyptische Museum zijn de meeste slachtoffers gevallen.”

Volgens Mohamed, en andere oppositieaanhangers, was de aanval georganiseerd door Mubaraks politietroepen. „Dit was zo goed georganiseerd. De mannen wisten precies wat ze moesten doen. Dit was in scène gezet.”

Er zijn eerder pro-Mubarakdemonstraties gehouden, maar die verliepen rustig en trokken relatief weinig bezoekers. De demonstranten van gisteren komen allemaal tegelijk, en marcheren urenlang ongestoord over autowegen in Kairo. De Arabische satellietzender Al-Jazeera toont beelden van identiteitsbewijzen van gevangenen, waaruit zou blijken dat die zouden werken voor het Ministerie van Binnenlandse Zaken.

De autoriteiten laten de chaos op het plein urenlang voortduren. Het leger roept pas in de avond betogers op naar huis te gaan. Verder laat het leger, dat officieel een neutrale positie inneemt, de aanvallers hun gang gaan. Ambulances laten ook lang op zich wachten. Gewonden blijven lang op het plein liggen, of worden opgevangen in de nabijgelegen Omar Makram Moskee. Tot laat in de avond blijven de Mubarak-aanhangers naar het plein komen, schreeuwend en zwaaiend met stokken.