Kort nieuws Wetenschap

Stelsel met zes planeten bij ster

Door onze redactie wetenschap

Rotterdam, 3 febr. Rond een 2.000 lichtjaar verre ster in het sterrenbeeld Zwaan draaien zes planeten. Dat blijkt uit metingen van de NASA-satelliet Kepler, die vandaag in Nature zijn gepubliceerd. Vanaf de aarde gezien bewegen de zes planeten tijdens elke omloop voor hun moederster langs. Hierdoor vertoont de helderheid van de ster regelmatige variaties waaruit niet alleen de omlooptijden van de planeten kunnen worden afgeleid, maar ook hun afmetingen. Van vijf van de zes kon ook de massa worden geschat. De lichtste is ruim tweemaal zo zwaar als de aarde; de zwaarste weegt ongeveer dertien aardmassa’s. Opmerkelijk is dat de gemiddelde dichtheid van drie planeten kleiner is dan die van water.

Kunststamcellen anders dan echte

Door onze redactie wetenschap

Rotterdam, 3 febr. In het lab geproduceerde veelzijdige stamcellen, het alternatief voor stamcellen uit jonge embryo’s, zijn niet helemaal hetzelfde als echte embryonale stamcellen. Dat blijkt uit een uitgebreide analyse van deze ‘geïnduceerde pluripotente stamcellen’ (iPS-cellen) in Nature van vandaag. „Zulke veranderingen kunnen de bruikbaarheid van iPS-cellen beperken”, zegt onderzoeksleider Joe Ecker desgevraagd. Amerikaanse onderzoeksinstituten vergeleken de methylering van iPS-cellen en embryonale stamcellen. Methylering regelt de activiteit van genen en andere stukken DNA door ze chemisch een beetje te veranderen. iPS-cellen worden gemaakt door lichaamscellen te herprogrammeren tot ze weer als embryocellen zijn. Daarbij ontstaan echter soms ongerechtigheden. Ecker: „Sommige van die afwijkingen geven waarneembare veranderingen in de cellen. Er zijn al wel gezonde muizen opgegroeid die uit iPS-cellen ontstaan zijn.

Kunstbloedvaten

Door onze redactie wetenschap

Rotterdam, 3 febr. Kunstbloedvaten die zo uit de koelkast komen, direct bruikbaar zijn, geen afstotingsreacties geven en waarin het bloed niet gaat klonteren. Dat beloven Amerikaanse onderzoekers van drie universiteiten en het bedrijf Humacyte in een gisteren gepubliceerd artikel in het tijdschrift Science Translational Medicine. De kunstbloedvaten zijn bijvoorbeeld bruikbaar bij bypass- operaties om verstopte kransslagaderen rond het hart te omzeilen. Daarvoor worden nu stukjes ader of slagader elders uit het lichaam van de patiënt weggenomen. De onderzoekers gebruikten vormen van het afbreekbare polyglycolzuur. Daarin lieten ze menselijke gladdespiercelen groeien. Die vormen een collageenlaag waarbij het polymeer verdwijnt. De vaten zijn een half jaar met succes getest in honden en bavianen.