ElBaradei: Ik heb het volk gewekt

Door Ine Roox

Mohamed ElBaradei (68) zegt dat het zijn doel is om Egypte weer op het juiste spoor te krijgen. Sinds hij vorige week terugkeerde naar zijn land woont hij in een chique, ommuurde wijk buiten Kairo. Hij wil leiding geven aan de oppositie tegen president Mubarak.

Dinsdagavond kondigde Mubarak aan dat hij aanblijft tot de volgende presidentsverkiezingen in september en niet opnieuw kandidaat zal zijn. ElBaradei gaat daar niet mee akkoord. „Werkelijk niemand kan daar genoegen mee nemen. Laten we niet naïef zijn, dit is alweer een valstrik van hem. Hiermee probeert hij de mensen een rad voor ogen te draaien. Mubarak rekt deze doodsstrijd tot het uiterste, en hij voert de polarisering in Egypte nog verder op. Mubarak is niet de man die democratie zal brengen in Egypte, laat dat duidelijk zijn.”

U wilt ook niet onderhandelen met vicepresident Omar Suleiman?

„Op dit moment veroorzaakt gespuis op het Tahrir-plein chaos, in naam van Mubarak. Hoe kan ik nu met dat gespuis onderhandelen?”

De Amerikaanse regering vreest juist voor chaos na een abrupt vertrek van Mubarak.

„Dat is precies de indruk die Mubarak wil creëren. Maar iedereen die in een democratisch systeem leeft, weet dat verandering niet noodzakelijk tot chaos hoeft te leiden. Mijn voorstel is een raad op te richten die uit drie man bestaat: een vertegenwoordiger van het leger en twee technocraten. Ik pleit voor een voorlopige grondwet die één jaar lang van kracht is, tijdens de voorbereiding van vrije en democratische verkiezingen.”

Zal de Moslimbroederschap ook deel uitmaken van een nieuw politiek bestel in Egypte?

„De verhalen die over de Moslimbroederschap worden verspreid, zijn pure fictie. De Moslimbroeders zouden extremisten zijn, en Egypte in een soort Iran willen veranderen… Het klopt dat de Moslimbroeders op religieus vlak conservatief zijn, maar tegelijkertijd vertegenwoordigen zij een deel van de Egyptische samenleving. Daarom verdienen zij hun plaats in een nieuw bestuur.”

Nu krijgt u de kritiek dat u aanhaakt bij een revolutie die zonder u is begonnen.

ElBaradei glimlacht. „Ik ben het die het volk ervan heeft doordrongen dat er niets tegen de macht van het volk op kan. Ze zagen mij vorig jaar als hun ridder op het witte paard. Dat ben ik niet. Maar intussen is het precies gelopen zoals ik had gehoopt: het zijn de jongeren van dit land die verandering hebben gebracht.”

Stel dat u president was, hoe zou de relatie met Israël er dan uitzien?

„Ik ben geen president. Maar ik ben wel van mening dat het hele buitenlandbeleid van Egypte aan een grondige herziening toe is. Kijk maar naar onze relatie met de rest van de Arabische wereld, of met Afrika. Dat is echter niet hetzelfde als stellen dat een nieuw Egypte meteen vijandig zou staan tegenover Israël.

„Er zijn wel zaken die besproken moeten worden. Het Egyptische volk maakt zich terecht zorgen over de Palestijnse kwestie. Akkoord, er is nu een vredesverdrag tussen Egypte en Israël. Maar wat betekent dat in de praktijk? Het is vrede noch oorlog, er is eenvoudigweg geen enkele interactie tussen onze volkeren. Er zal een dialoog moeten plaatsvinden, en aan oplossingen worden gewerkt. Alleen een vredesbestand tussen twee democratieën kan werkelijk duurzaam zijn.”

Bent u presidentskandidaat in september?

„Ik zie mijn rol in Egypte als die van een ‘agent of change’, iemand die de verandering mogelijk maakt. Ik aas op geen enkele faam of erkenning. Maar als de mensen mij dat vragen, ben ik kandidaat.”

Ine Roox is redacteur van de Belgische krant De Standaard