Antisemitisme in Nederland

De politie moet meldingen van antisemitisme beter gaan registreren. Ook gaat de strafmaat voor discriminatie omhoog, kondigde minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten (VVD) gisteren aan tijdens een overleg in de Tweede Kamer over jodenhaat. Hij kon nog niet zeggen met hoeveel precies.

Enkele partijen drongen gisteren aan op een onderzoek naar de oorzaken van antisemitisme in Nederland. Minister Donner (Binnenlandse Zaken, CDA) voelde daar echter niets voor. Er liggen al tal van studies, zei hij, en zo’n onderzoek heeft volgens hem weinig zin. „Ik ben bang dat de oorzaken van het antisemitisme zo ver in het verleden liggen dat we ze niet meer kunnen aanpakken.”

1Hoe groot is het probleem van het antisemitisme in Nederland precies?

Nederland heeft geen sterke antisemitische traditie in vergelijking met veel andere landen in Europa. In Europese onderzoeken die worden gedaan naar vooroordelen, onderschrijven slechts enkele procenten van de Nederlanders stellingen als ‘joden hebben een te grote invloed op de economie’. In Frankrijk en Duitsland liggen die percentages een stuk hoger, in landen als Polen en Tsjechië zelfs heel veel hoger.

Maar het antisemitisme neemt wel degelijk toe in Nederland. Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) registreerde in 2009 167 incidenten en verwacht dat dit aantal in 2010 ongeveer even hoog zal uitkomen. Dat is een stijging van ruim 50 procent in vergelijking tot 2008 en zelfs van ruim 100 procent in vergelijking tot 2007. Begin jaren 90 werden jaarlijks hooguit enkele tientallen incidenten gemeld. Het taboe op antisemitisme lijkt volgens het CIDI verdwenen.

Een aantal van nog geen tweehonderd incidenten lijkt klein in vergelijking met het totale aantal klachten over discriminatie op grond van etniciteit en herkomst, dat in 2009 rond de 2.000 uitkwam. Het aantal is echter fors voor een groep, die met 50.000 leden slechts 0,3 procent van de bevolking uitmaakt.

2Wie zijn de daders?

Veelal Marokkaanse jongens in de grote steden, maar joodse organisaties benadrukken dat ook autochtonen discrimineren. De bekladding van graven buiten de Randstad wordt doorgaans toegeschreven aan extreemrechtse jongeren. Fanatieke aanhangers van voetbalclubs maken zich ook schuldig aan antisemitisme, met name als hun club speelt tegen het ‘joodse’ Ajax. Vorige week nog riepen supporters van NAC voor de bekerwedstrijd tegen Ajax de beruchte Hamas…..gas-kreet.

3Hoe komt het dat antisemitisme toeneemt?

Een sluitende verklaring is er niet. Een rol speelt de import van het Israëlisch-Palestijnse conflict in Nederland. Marokkaanse jongeren identificeren zich met de Palestijnen, en ze houden Nederlandse joden medeverantwoordelijk voor het optreden van Israël. Militaire acties van Israël worden in Nederland doorgaans onmiddellijk gevolgd door een stijging van het aantal antisemitische incidenten.

4Is alle anti-Israël-kritiek dan antisemitisch?

Zeker niet, maar tegelijkertijd is ook niet alle Israël-kritiek vrij van antisemitisme. Gerespecteerde experts in Duitsland en Groot-Brittannië hebben vuistregels opgesteld om onderscheid te kunnen maken. Kritiek op de staat Israël geldt bijvoorbeeld als antisemitisch wanneer er een vergelijking wordt gemaakt met de nazi’s. Zo is de kreet ‘Olmert moordenaar’ voor het CIDI niet antisemitisch, maar de kreet ‘Adolf Olmert’ wel.