Mubarak ‘buigt niet voor het volk’ maar ziet af van nieuwe termijn

De Egyptische president Mubarak stelt zich in september niet herkiesbaar voor een nieuwe termijn als president. Dat heeft hij vanavond gezegd in een tv-toespraak.

“Ik ga mijn carrière eindigen op een manier dat het land stabiel blijft. In de komende maanden, mijn laatste als president, zal ik proberen de overgang naar een nieuwe regering stabiel te laten verlopen”, zei Mubarak in zijn toespraak.

Mubarak wil de grondwet aanpassen zodat alle partijen mee kunnen doen aan de verkiezingen. Daarnaast wil hij de komende maanden politieke en economische hervormingen doorvoeren. Hij zei zijn verantwoordelijkheden te nemen en is van plan om in Egypte te sterven.

Midden-Oostendeskundige Carolien Roelants van NRC Handelsblad zegt dat het niet opnieuw verkiesbaar stellen een redelijk veilige optie was voor Mubarak:

“Mubarak heeft een gebaar gemaakt van een aard waarmee hij zichzelf als voormalig militair niet vernedert. Het was een van de opties die hij had en door deze te kiezen buigt hij niet voor het volk. De waarheid is dat hij überhaupt nooit gezegd heeft dat hij aan de komende verkiezingen weer zou meedoen. De grote vraag is dus: pikken de betogers dit dan wel? En hoe reageert de oppositie? ElBaradei en de Moslimbroederschap hebben tot nu toe gezegd: eerst Mubarak weg, eerder praten we niet met de regering. Maar zij vertegenwoordigen natuurlijk niet alle demonstranten; dat is grotendeels een ongeleide massa mensen. Ik verwacht niet dat zij dit accepteren, ze hebben immers altijd geroepen om Mubaraks aftreden. En wie nu naar de tv kijkt, ziet dat ze dat na de speech nog steeds doen.”

‘Revolutie of de dood’
De demonstranten lijken geen genoegen te nemen met de toezeggingen van Mubarak. Een grote menigte op het Tahrir-plein in Kairo, waar vandaag honderdduizenden mensen mensen demonstreerden, scandeerden teksten als “vertrek, vertrek!”. In Alexandrië begroetten de demonstranten de toespraak van Mubarak met boegeroep. Ook daar riepen ze “revolutie of de dood” en “vertrek”

De vorige keer dat Mubarak een toespraak hield, afgelopen vrijdag, was dat een enorme afknapper voor de demonstranten. Toen zei hij dat hij “voor de bevolking werkt en mensen de vrijheid van meningsuiting geeft zolang zij de wet respecteren”. De demonstranten eisten echter zijn aftreden.

Hoe lang de demonstranten bereid zijn vol te houden indien ze Mubaraks laatste speech niet accepteren, is volgens Roelants moeilijk te voorspellen. Ze trekt de vergelijking met de opstanden in Iran van 2009.

“Die duurden uiteindelijk een half jaar en destijds waren de mensenmassa’s veel groter dan nu in Egypte. Uiteindelijk hebben de milities in Iran de demonstranten toen naar huis gewerkt. Is het Egyptische leger bereid datzelfde te doen? Het leger heeft tot nu toe niets tegen de activisten ondernomen. Het zal mij benieuwen of ze op een gegeven moment toch geweld gaan gebruiken.”

Mubarak komt met gebaar Amerika tegemoet
De Amerikaanse regering wilde dat Mubarak zich niet herkiesbaar zou stellen bij de verkiezingen die gepland staan voor deze herfst. De Amerikaanse diplomaat Frank Wisner heeft in opdracht van Obama bij Mubarak aangedrongen op hervormingen. Die moeten uitmonden in vrije en eerlijke verkiezingen in september waarbij een nieuwe Egyptische leider gekozen kan worden, aldus Amerikaanse diplomaten.

Oppositieleider El Baradei zei vanavond op tv-zender Al Arabiya dat Mubarak het land moet verlaten. Pas dan kan volgens El Baradei een dialoog plaatsvinden met de huidige regerering om hervormingen door te voeren.

24-uurs demonstratie
NRC-correspondent Guus Valk meldde rond 19.00 uur vanavond dat het aantal mensen op het Tahrir-plein in Kairo afneemt, maar dat een zeer groot aantal demonstranten heeft besloten de nacht door te brengen op het plein. Veel meer dan afgelopen dagen. Wat dat betreft is er sprake van een soort 24-uurs demonstratie.

Vandaag demonstreerden tussen de een en twee miljoen Egyptenaren op het Tahrir-plein in Kairo tegen het regime van president Hosni Mubarak. Valk omschreef de sfeer op het plein eerder vandaag als “vreedzaam” en “carnavalesk”.

De sfeer was minder grimmig dan vorige week vrijdag toen de oproerpolitie in botsing kwam met de demonstranten.

Volg ook het liveblog van nrc.nl over het massaprotest.