Twitter maakt de mens tot emotioneel wrak

Digitale communicatie is veilig, voorspelbaar en zonder directe verplichtingen. Je gemoedstoestand kun je veinzen en op andermans gevoelens hoef je niet aan te slaan. Maar dat comfort heeft ook een keerzijde, waarschuwt technieksocioloog Sherry Turkle in haar boek Alone Together, dat maandag in de VS verschijnt.

‘We geven vorm aan onze gebouwen’, zei Winston Churchill ooit. ‘Daarna zullen zij ons vormen.’ Hetzelfde geldt voor internet en robots, betoogt Turkle in haar boek. De techniek zal bepalen hoe wij ons gaan gedragen. Turkle meent dat Facebook en Twitter de menselijke communicatie in de weg staan, en daarmee ons emotioneel bewustzijn afzwakken.

Willen we echt zo zijn?

In haar praktijk ontmoette Turkle doodnormale tieners die geen telefoontje durven te plegen, bang om teveel van zichzelf te onthullen. Onderzoeken tonen volgens haar aan dat de jongste generatie veel minder empathisch is dan haar voorgangers. Simpelweg omdat intimiteit vermeden kan worden en relaties via internet of met apparaten minder verplichtend zijn. “We verwachten meer van technologie en minder van elkaar”, stelt Turkle. Het wordt volgens haar tijd voor de vraag of ‘we echt zo willen zijn’, te meer omdat de toekomst robotverplegers en robotschoonmakers belooft.

En wat als robots gevoel krijgen?

Turkle geeft met haar boek wetenschappelijk gewicht aan wat science fiction-makers ons al tijden doen geloven. Namelijk dat de techniek zich uiteindelijk tegen zijn schepper kan keren, zoals te zien in I, Robot uit 2004.

Deze film is gebaseerd op de ‘The Three Laws of Robotics’, die  schrijver Isaac Asimov in 1942 bedacht. Als robots gevoel krijgen gaat het pas echt mis, suggereerde hij. Daarom deze drie wetten:

1. Een robot mag geen mens verwonden of dat laten gebeuren.
2. Een robot moet alle orders van mensen gehoorzamen, behalve wanneer deze in strijd zijn met Wet 1.
3. Een robot moet zijn eigen bestaan beschermen zolang dit niet strijdig is met Wet 1 of 2.

Deze wetten weerspiegelen het vrijblijvende contact dat Turkle zo gevaarlijk vindt voor ons mens-zijn. Wat Turkle betreft behoren relaties juist niet risicoloos te zijn. Zijn ze dat wel, dan stompen we emotioneel af.

Lees hier een voorpublicatie van Alone Together. En hier een uitgebreide bespreking in Newsweek.