10 foto-bestsellers

1

Topcrimineel Klaas Bruinsma (vermoord in 1991) bij het politiebureau Lijnbaansgracht in Amsterdam. Foto uit 1989 van Willem Middelkoop.

Hollandse Hoogte verkocht deze foto79 keer, vaak aan televisiezenders en 23 keer aan buitenlandse media, vooral in Duitsland. De bedragen die in rekening worden gebracht, variëren sterk, van 25 euro voor gebruik op een website tot soms duizenden euro’s bij commercieel gebruik voor bijvoorbeeld een advertentie of brochure. Het gemiddelde bedrag voor eenmalig gebruik is 90 euro. Hoogste bedrag dat Hollandse Hoogte voor deze Bruinsma-foto in rekening bracht: 482 euro aan persbureau Burafo.

Louis Zaal: „Dat deze oude foto de afgelopen jaren nog zo goed is verkocht, komt door de veronderstelde liefdesrelatie tussen Klaas Bruinsma en Mabel Wisse Smit.

„Vergeleken met twintig jaar geleden zie je dit soort harde nieuwsfoto’s nauwelijks meer in kranten. Echte nieuwsfotografen heb je amper meer. Ja, op een site als nu.nl zie je wel foto’s van branden en ongelukken, maar die zijn toch vaak door amateurfotografen gemaakt.”

2

Internetcafé EasyEverything in Amsterdam. Foto uit 2002 van Jiri Buller. 30 keer verkocht, vooral aan tijdschriften, van Vrij Nederland tot Cosmopolitan, maar ook aan TNO Corporate Communicatie.

Louis Zaal: „Van de 7,5 miljoen beelden in ons digitale archief hebben we er vorig jaar zo’n 30.000 verkocht. Dus van iedere 250 foto’s verkopen we er slechts eentje.

„De kracht van ons bureau is dat we een breed aanbod hebben. Nieuwsfoto’s én illustratieve foto’s, die overduidelijk in Nederland zijn gemaakt.

„Dit is op zich niet een heel bijzondere foto. Maar voor ons wel een makkelijke foto, eentje die voor diverse doeleinden toepasbaar is. Bijvoorbeeld bij verhalen over communicatie of computers. De foto is neutraal. Ook belangrijk: niemand op de foto is herkenbaar.”

3

Ayaan Hirsi Ali, Tweede Kamerlid voor de VVD. Foto uit 2004 van Merlijn Doomernik. 24 keer verkocht, aan kranten en tijdschriften in binnen- en buitenland, van NRC Handelsblad tot Onze Wereld en van Corriere della Sera Magazine tot Time Magazine. Elsevier betaalde het hoogste bedrag: 530 euro.

Louis Zaal: „Samen met een foto van Victor Bergen-Henegouwen, die Hirsi Ali met een witte Zeeuwse kap op portretteerde, is dit het mooiste portret van haar. Indringend en afwijkend. Juist bij buitenlandse media was hier veel behoefte aan.”

4

Jongen in Kameroen met een mobiele telefoon van klei. Foto uit 2001 van Reinout van den Bergh. 22 keer verkocht, waarvan 11 keer aan Duitse media. Meest lucratieve verkoop: 805 euro aan het vakblad Technology Review.

Louis Zaal: „Een foto met een knipoog, goed te gebruiken bij verhalen over infrastructuur en technologische ontwikkelingen in de Derde Wereld. Toen deze foto binnenkwam, wisten we meteen: dit wordt een topper.

„Sommige fotografen begrijpen heel goed wat kranten en tijdschriften willen: illustratieve beelden, niet geënsceneerd. Van alle driehonderd bij ons aangesloten fotografen houden we bij hoeveel procent van hun foto’s jaarlijks wordt verkocht. Het gemiddelde percentage is 6 procent. Maar we vertegenwoordigen ook fotografen die 12 procent halen. Zij hebben een fijne neus waar fotoredacties om verlegen zitten.”

5

Huis te koop. Foto uit 2003 van Herman van Heusden. 17 keer verkocht, vooral aan tijdschriften, van FEM Business tot Opzij. De gezondheidszorgorganisatie VVAA Groep betaalde 3.000 euro voor het gebruik van deze foto.

Louis Zaal: „Deze toptien weerspiegelt de tijdgeest. De afgelopen jaren gebeurde er veel op de huizenmarkt. Dit is een echt goede stockbureaufoto. Veel beter dan de clichébeelden van een Te koop-bord, of een echtpaar dat met een makelaar in gesprek is.”

6

Schoonmaakster aan het werk. Foto uit 2003 van Joost van den Broek/de Volkskrant. 17 keer verkocht, vooral aan tijdschriften, van Quest tot het blad van FNV Bondgenoten. Bestbetaald: 1.845 euro voor gebruik in een brochure van de Postbank.

Louis Zaal: „Artikelen over zwart werken zijn moeilijk te illustreren. Dat is een onderwerp waar we maar weinig keus kunnen bieden. Af en toe organiseren we voorlichtingsavonden voor fotografen. Dan vertellen we welke onderwerpen in ons archief ondervertegenwoordigd zijn, zoals mobiliteit, gezondheidszorg en pensionering. Aan de hand van voorbeelden leg ik uit naar wat voor soort foto’s vraag is. Dus voor pensionering niet het zoveelste bejaarde stel wandelend door een herfstbos. Verbeelding, graag. En hoe meer aangrijpingspunten, hoe liever. Dus liever niet een foto van een file met alleen stilstaande auto’s. Kansrijker is een foto van een file naast een spoorlijn waarover net een trein voorbij rijdt. Of zoek een snelweg waar het verkeer aan één kant van de weg rijdt en aan de andere kant stil staat. Als je daar in het donker vanaf een viaduct een tijdopname van maakt, heb je kans op een veelgebruikte foto.”

7

De Alblasserwaard met midden onder de Tiendwegse Molen. Foto uit 2003 van Siebe Swart. 12 keer gebruikt, vooral in brochures. Maar ook voor een achterwand op een stand en een cd-hoesje.

Louis Zaal: „Een ander beeld van Nederland-waterland. Mede dankzij dit soort goed verkopende foto’s kunnen wij het ons als bureau permitteren om een documentaire fotograaf als Piet den Blanken op pad te sturen naar een vluchtelingenkamp in El Salvador. Dat levert een reportage op die misschien niet vaak verkoopt, maar waarvan we als bureau vinden dat we die ook moeten brengen.”

8

De Erasmusbrug in Rotterdam gezien vanaf de Euromast. Foto uit 2007 van Rob Huibers. 12 keer verkocht, onder meer aan een schoolboekenuitgever, een hypotheekverstrekker en een advocatenkantoor.

Louis Zaal: „Dit is ook zo’n bread-and-butterfoto voor ons bureau. De beeldbepalende brug in Rotterdam met het juiste licht gefotografeerd. Deze foto is alleen voor commerciële doeleinden te gebruiken als er niet in wordt gesneden en er geen tekst over de brug wordt gezet. Want als je dat doet, kom je aan het auteursrecht van Ben van Berkel, de architect van de brug. Rechtenkwesties, daar ben ik de laatste jaren veel tijd mee kwijt. De gevechten om portretrecht worden steeds steviger. We hebben als bureau al een paar keer voor de rechter gestaan. Het kostte een paar centen, maar tot nu toe hebben we nog geen zaak verloren. Om de kans op problemen te verkleinen, vragen we fotografen te werken met een model release. Als mensen herkenbaar in beeld komen, vragen we ze zo’n vrijwaringsbriefje te tekenen.”

9

In de Amersfoortse nieuwbouwwijk Vathorst bekijkt een jong stel hun in aanbouw zijnde woning. Foto uit 2007 van Goos van der Veen. 11 keer verkocht. Gebruikt in schoolboeken, het NS jaarverslag, advertenties van de Rabobank en Consumentbond.

Louis Zaal: „Dat deze foto in de toptien staat is te danken aan de problemen in de bouwsector. Bij crisisverhalen past deze foto perfect.”

10

Oranje-supporters bij Euro 2000. Foto van Pim Ras. 10 keer verkocht, vooral voor commerciële toepassingen, zoals mailings van Albert Heijn en KPN en een flyer van het Reumafonds.

Louis Zaal: „Deze foto past niet alleen bij voetbalverhalen maar ook bij artikelen over het oranjegevoel. Wat zeker bijdraagt aan het succes is dat het hier gaat om een amorfe massa. Daardoor is het portretrecht niet in het geding en leent deze foto zich voor commerciële toepassingen.”