Vrolijke verbazing over de koloniën

cabaret

Daar werd wat groots verricht

door Diederik van Vleuten. Tournee t/m 28/5.*****

Het gaat de hele avond alleen maar over oom Jan, waarschuwt Diederik van Vleuten. Geen cabareteske kwinkslagen over de actualiteit, geen satire, maar een programma op basis van de door deze Jan van Vleuten nagelaten memoires die hij sinds kort in zijn bezit heeft – in een hutkoffer, samen met een groot aantal andere familiepaperassen. Die hutkoffer staat nu op het toneel, in Daar werd wat groots verricht, het eerste soloprogramma van Diederik van Vleuten na zijn succesjaren als duo met Erik van Muiswinkel. In deze voorstelling vertelt Van Vleuten het levensverhaal van oom Jan, een familiekroniek die zich grotendeels in Nederlands-Indië afspeelt. En hij belooft ook nog iets anders: het wordt een avond zonder gamelans of krontjong. Aan beide beloften houdt hij zich.

Wat voor Geert Mak de eeuw van zijn vader was, is voor Van Vleuten de eeuw van zijn oom – een VON’er, zegt hij: een Volstrekt Onbekende Nederlander. Maar hier wordt oom Jan tot leven gebracht, met treffende details en veelbetekenende anekdotes uit zijn memoires, die telkens met het gemak van de meester-verteller in de context van de tijd worden gezet. Zo waarheidsgetrouw als een geschiedenisles, maar tegelijk zo speels als een cabaretvoorstelling. Dit is een wondermooie mengeling van ironie over de koloniale verhoudingen van weleer en empathie met de Nederlanders die de koloniën destijds bestierden.

Vrolijke verbazing over een voorgoed verdwenen tijdperk gaat als vanzelfsprekend samen met oprechte ontroering over het levenslot van degenen die zich destijds staande trachtten te houden. Zo zuiver als wat, zonder enig vals sentiment, roept Van Vleuten beelden op uit de Jappenkampen en uit de benarde jaren na de Japanse capitulatie. Om daarna toch ook weer lucht te scheppen door even te vertellen dat een ander familielid, werkzaam bij het toenmalige ministerie van Oorlog, altijd de telefoon opnam met de woorden: „Oorlog. Wat kan ik voor u doen?”

Samen met regisseur Berend Boudewijn, en met enkele ragfijne liedteksten van Jan Boerstoel, heeft Diederik van Vleuten iets groots verricht: een solodebuut dat informeert als een documentaire, amuseert als cabaret op topniveau en indruk maakt als theater dat zich niet in één genre laat onderbrengen.