Webfilter is makkelijk te omzeilen

Het werkt niet of nauwelijks, het is een paardenmiddel, en het neigt naar censuur. Maar toch worden internetaanbieders straks waarschijnlijk verplicht om bezoek te blokkeren aan buitenlandse websites die grof geld verdienen aan kinderporno.

Deze week stelde Eurocommissaris Cecilia Malmström (Binnenlandse Zaken) voor een Europees internetfilter tegen kinderporno in te voeren. Het omstreden voorstel wordt deze maand besproken in het Europees Parlement. Als dat akkoord gaat, worden alle lidstaten verplicht de sites te blokkeren.

Iedereen die daadwerkelijk op zoek is naar kinderporno op internet kan een blokkade echter eenvoudig omzeilen, zegt van Joe McNamee van Digital Civil Rights in Europe, een netwerk van Europese organisaties die burgerrechten op internet verdedigen. „Er staan genoeg instructiefilmpjes op YouTube om uit te leggen hoe dat werkt.” Volgens hem is het voorstel van Malmström zinloos, omdat weinig mensen per ongeluk op kinderporno stuiten. „Hoe vaak is je dit de afgelopen tien jaar overkomen? Waarschijnlijk nooit”, aldus McNamee.

Filteren van websites staat volgens critici op gespannen voet met de vrijheid van meningsuiting. „Het Europese voorstel raakt gevaarlijk dicht aan censuur”, zegt directeur Ot van Daalen van de stichting Bits of Freedom. De burgerrechtenorganisatie vreest dat Europa afstevent op een situatie als in Australië, waar een webfilter in voorbereiding is om niet alleen kinderporno, maar allerlei sites te blokkeren. Dat maakt het mogelijk om bijvoorbeeld ook sites te blokkeren waar kopieën van muziek en films zijn te vinden.

Sophie in’t Veld, Europarlementariër voor D66, noemt het Europese voorstel een schijnmaatregel. Het ontbreekt volgens haar aan economische motieven om kinderporno te bestrijden: „Veel kinderpornosites worden ondergebracht in de Verenigde Staten, maar daar wordt weinig gehoor gegeven aan het verzoek van Europa om deze websites aan te pakken. Als je ziet hoeveel energie de VS steekt in het uitbannen van websites die het copyright op muziek en video’s schenden, dan weet je waar de prioriteit ligt.”

Minister Hirsch Ballin van Justitie erkende gisteren tijdens een commissievergadering dat er bezwaren kleven aan het webfilter. Hij vindt blokkades alleen aanvaardbaar als deze technisch betrouwbaar worden uitgevoerd.

De grote Nederlandse providers hebben al afgesproken om op vrijwillige basis websites met kinderporno te filteren. Eigenlijk had dat al moeten werken, maar het duurt volgens een woordvoerder van de politie nog een paar weken om de technologische drempels te overwinnen. Het Korps Landelijk Politiediensten (KLPD) en het Meldpunt Kinderporno leveren in samenwerking met de Europese politiediensten een lijst met meer dan duizend te blokkeren sites.

Deze blokkade is echter niet alleen door bezoekers makkelijk te omzeilen; ook een aanbieder van commerciële kinderporno is in een mum van tijd verhuisd naar een andere webserver zodra hij merkt dat er gefilterd wordt.

Saillant detail is dat veel buitenlandse sites graag gebruikmaken van de snelle Nederlandse infrastructuur rondom de Amsterdam Internet Exchange. Een webserver waar een Russische of Thaise website met kinderporno op staat, zou net zo goed daadwerkelijk in Nederland kunnen staan. Ook al woont de verantwoordelijke crimineel buiten de EU en is hij daarom moeilijk te vervolgen.

Uit het recente jaarverslag van het Meldpunt Kinderporno blijkt dat het aandeel klachten over Nederlandse websites sterk is gestegen, van 532 in 2008 naar 1.373 vorig jaar. in totaal kreeg het meldpunt ruim negenduizend klachten binnen van mensen die op kinder porno stuitten, duizend meer dan vorig jaar.

Veel van deze klachten gaan volgens Meldpunt Kinderporno over uploaddiensten waar mensen verboden afbeeldingen delen. Want de meeste kinderporno wordt niet verspreid via websites, maar op ruilnetwerken, nieuwsgroepen en virtuele harde schijven. Die zijn moeilijker te filteren, net als webcams en chatkanalen.

Internetaanbieder LeaseWeb, met 2 miljoen websites en 10.000 klanten de grootste leverancier van webruimte in Europa, is naar eigen zeggen bereid om preventief op kinderporno te filteren en het probleem bij de bron aan te pakken. Klanten die webruimte huren zouden ermee moeten instemmen om een filter te plaatsen dat het uploaden van bestanden controleert. Elke afbeelding die online wordt gezet, zou eerst worden vergeleken met een database die digitale vingerafdrukken bevat van honderdduizenden verboden foto’s. Volgens Alex de Joode, veiligheidsexpert van LeaseWeb en oprichter van Meldpunt Kinderporno, willen de meeste uploadsites vrijwillig meewerken aan het filter. „Zij willen niet met kinderporno geassocieerd worden, omdat zij hun geld uit advertenties halen.”

LeaseWeb beklaagt zich er echter over dat de KLPD de database niet beschikbaar stelt. De KLPD-woordvoerder zegt het initiatief toe te juichen. „Maar het vergt tijd om de geheime database ter beschikking te stellen en toch goed te beschermen.”

Volgens De Joode zoeken internetcriminelen voortdurend nieuwe technologische manieren voor hun activiteiten. „Als KLPD en als internetindustrie moet je daarop bedacht zijn en snel reageren. Je moet zorgen dat je altijd twee passen achter internetcriminelen aanloopt en voorkomen dat ze een straatlengte voorsprong krijgen.”