Aanhanger van harmoniemodel

Op 84-jarige leeftijd is oud-NRC-redacteur Ton van Zweeden overleden. Bij zijn afscheid, medio jaren tachtig, typeerde CDA-politicus en oud minister Wil Albeda hem als „de grand old man van de sociaal-economische journalistiek”.

Antonius Frederik van Zweeden (1925) begon zijn journalistieke loopbaan na de Tweede Wereldoorlog bij Het Vrije Volk. Hij werkte bij verschillende kranten en bladen en maakte in 1966 de overstap naar de Nieuwe Rotterdamsche Courant. Na de fusie met het Algemeen Handelsblad (1970) was hij commentator en sociaal-economisch redacteur van NRC Handelsblad. In 1987 nam Van Zweeden, wegens het bereiken van de VUT-leeftijd, afscheid van de redactie. Hij bleef publiceren en mengde zich eind jaren negentig actief in de maatschappelijke discussie omdat hij vond dat de politici in Den Haag te weinig oog hebben voor de financiële en maatschappelijke gevolgen van de vergrijzing.

Al sociaal-economisch redacteur maakte Van Zweeden de radicalisering van de vakbeweging in de jaren zeventig van nabij mee. Het waren de tijden dat de Industriebond NVV onder leiding van Arie Groenevelt de toon zette. Polarisatie was behalve in de politiek ook bij de vakbeweging de leidende gedachte. In zijn columns, die Van Zweeden naast zijn gewone werk als sociaal-economisch redacteur wekelijks op de opiniepagina schreef, nam hij daar op de voor hem kenmerkende bescheiden wijze afstand van. Ton van Zweeden was veel meer een aanhanger van het harmoniemodel. De vakbeweging moest zich volgens hem meer bekommeren om werkgelegenheid en kwaliteit van de arbeid dan louter inkomensverbetering. Het voorbeeld lag in Zweden, waar vakbeweging, werkgevers en overheid nauw met elkaar samenwerkten bij de inrichting van de arbeidsmarkt. Hij scheef er diverse stukken over.

Van Zweeden ontleende zijn gezag bij werkgevers en werknemers dan ook aan zijn internationale blik. Die kwam bijvoorbeeld tot uitdrukking in zijn in 1976 verschenen boek Macht en tegenmacht, dat was gebaseerd op een vergelijkende studie van de arbeidsverhoudingen in West-Europa en de Verenigde Staten.

Op de redactie van de krant herinneren oud-collega’s zich Van Zweeden als typisch zo’n journalist die bij wijze van spreken sneller schreef dan hij dacht. Tijdens de jaarlijkse productie van de ‘Prinsjesdagkrant’ bediende hij zich van twee schrijfmachines, zodat hij haast tegelijkertijd én aan zijn stuk over de begroting van Sociale Zaken en aan dat over de begroting van Economische Zaken kon schrijven.

Zijn journalistieke werk heeft steeds in het teken gestaan van de internationale en nationale financiële en sociaal-economische politiek. Naast zijn werkzaamheden voor NRC Handelsblad schreef Ton van Zweeden in vakbladen zoals Economisch-Statistische Berichten en het Economenblad. Hij publiceerde een aantal boeken, waaronder Arbeidsverhoudingen in beweging en Sociale wrijving. Als vertegenwoordiger van de Nederlandse Vereniging van Journalisten onderhandelde Van Zweeden over de arbeidsvoorwaarden van journalisten.

Ton van Zweeden was getrouwd en vader van zes kinderen.