Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.

Cultuur

fictie bij feiten

‘Aantrekkelijke, goed geklede Italiaanse vrouwen gevraagd, jonger dan 35 en langer dan 1.70’ – aldus de uitnodiging van Moammar Gaddafi, die een galadiner organiseerde. Wel graag decent gekleed: geen korte rokjes of zichtbare decolletés.

Het roept associaties op met de decadentie van de laatste keizers van het Romeinse rijk. Heliogabalus bijvoorbeeld, door Louis Couperus geportretteerd in De berg van licht. Hij kwam aan de macht toen hij nog kind was, en dat hij naar Rome moest verhuizen, beviel hem niet, tot hij ontdekte dat hij er de baas zou zijn. Hij organiseerde bizarre feestjes waarin hij al zijn fantasieën kon verwezenlijken. Zo vatte hij het plan op om de hogepriesteres van de Vestaalse Maagden te trouwen, ‘de kuiste en waardigste maagd van alle Rome’s maagden’.

Was Gaddafi zoiets van plan? Nou nee – het galadiner was minder decadent en avontuurlijk dan de wulpse uitnodiging leek te suggereren. Niets geen ontheiliging, integendeel, de grote leider nam het woord om het urenlang niet af te staan. Zijn onderwerp: de zegeningen van de islam. De Italiaanse schonen waren uitgenodigd voor een lange preek waarbij Gaddafi een bekeringspoging deed, afgesloten met een geschenk: een exemplaar van de Koran.

Dat deed Heliogabalus heel anders. Toen zijn veroveringsplannen bekend werden onder de Romeinse bevolking, verloor hij aan populariteit. Hij probeerde dat goed te maken door feestjes te organiseren, waaronder een klassiek decadent galadiner dat was samengesteld op basis van schoonheid en samenhang, schoonheid om de schoonheid, niet om de voedzaamheid. Het banket bestond ondermeer uit vis, bepoederd met gestampt glas, paté van hout en in het pauwgebraad zaten vleermuizen. Wat er aan eetbaars overbleef waren de hersens van papegaaien, lijsters en flamingo’s.

Veel waardering voor Heliogabalus’ onderneming is er niet. De gasten ‘breken glaswerk, waarvan de minste schaal meer waard is, dan hun smerige koppen zouden zijn, wanneer ik ze als slaaf liet verkopen.’ Als klapstuk worden de gasten bedekt onder een verstikkende laag bloemen. Het feest eindigt in een orgie van dood en geweld. Wanneer Heliogabalus de eetzaal verlaat, struikelt hij ‘over het onder bloemen begraven lijk van de senator’.

In Libië ging dat toch anders: ‘ik had toch tenminste een hapje te eten verwacht’, mopperde Silvia Figliozzi – een van de Italiaanse dames – na afloop.

Toef Jaeger