Ik deel mijn geheimen met je

Goed, je gaat op stedentrip. Wat zal het zijn? Alweer Parijs of Londen of kennen we dat nu wel? Misschien eens afreizen naar Belgrado? Boedapest? Beiroet? Maar: je kent er niemand. Voor je het weet zit je in dat zogenaamd unieke restaurantje zij aan zij met uitsluitend toeristen die dezelfde populaire reisgids op tafel hebben liggen.

Internet is de natuurlijke hulpbron voor stadsgeheimen, maar een doolhof van al dan niet onbetrouwbare tips. Twee Nederlandse websites wijzen de weg naar waanzinnige undergroundfeestjes of kleine galerietjes op je vakantiebestemming.

Met Sanne van Poll, samen met haar man Bart van Poll oprichter van reisweblog SpottedbyLocals.com, spreken we af in Gartine: een piepklein ontbijtcafeetje in een even piepklein Amsterdams steegje. De tafels staan volgestouwd met ingrediënten voor een wellustige high tea, onze koffies worden geserveerd in gebloemd porseleinen servies. En – uitzonderlijk voor Amsterdamse cafés – de barman is oprecht vriendelijk.

„Dit is een tip van onze plaatselijke spotter”, zegt Van Poll. Die spotter, Maarten-Jan Meyer zu Schlochtern, blijkt volgens de website een 55-jarige man met sjaaltje, voormalig hotelmanager, coach, jazzliefhebber en circusfan. Zo staat voor alle 120 ‘spotters’, vaste bloggers in 22 Europese steden, een profiel op de site beschreven. In leeftijd variëren de spotters van 18 tot 60 jaar, en de Van Polls hebben alle spotters (uit zo’n 300 aanmeldingen) persoonlijk ter plekke ontmoet en beoordeeld.

Ze zijn van diverse achtergronden, leeftijden en interesses. „Sommige gebruikers gaan echt tips van één persoon volgen, omdat ze zich met hem of haar identificeren”, vertelt Van Poll. De spotters beschrijven plekken die ze echt zelf regelmatig bezoeken in hun woonplaats.

Dat zijn tot nu toe vooral Europese steden, omdat die de voornaamste bestemming zijn voor een stedentrip. Het duo hoopt de site nog uit te breiden tot 60 steden in Europa – daarna zien ze wel verder.

Spotted by Locals schopte het al tot de toptien van beste nieuwe reissites van de Britse dagbladen The Times en en The Guardian, won een prijs bij de Lonely Planet Travel Blog Awards, verkoopt de tips van hun site aan Duits dagblad Süddeutsche Zeitung en werkt sinds kort ook samen met The Guardian.

Vanavond gaat een andere reisgids online, een project van het Amsterdams cultureel instituut Mediamatic. Een groep van 69 lokale gidsen – kunstenaars – biedt zichzelf op deze site aan om onbekende kunstzinnige plekjes in 64 steden te ontsluieren. De gids in Beiroet omschrijft het zo: „Haal een paar keer diep adem en duik in de wondere wereld van kunst, intellectualiteit, geile praatjes en dronkenschap.”

In een glossy, papieren folder (die komende week wordt bijgeleverd aan abonnees van De Groene Amsterdammer) worden 24 van die bestemmingen als in een folder van D-reizen aangeprezen. Hier geen gladde foto’s van de vermaarde bezienswaardigheden, maar close-ups van de plaatselijke gids en beelden van galeries en onbekende hotspots, omschreven in een van dag-tot-dag weekplan.

Je bezoekt een concert van de Scrambled Eggs in Beiroet, guerrilla-tuiniert in Boedapest, jaagt op ‘terrains vagues’ in Buenos Aires en dineert met art-rock in Kiev – om maar wat te noemen. „We willen een breder publiek attenderen op alternatieve vormen van cultuur”, zegt directeur Willem Velthoven van Mediamatic. De organisatie was eerder bedenker van de Arabische El Hema, die dit jaar zowaar werkelijkheid is geworden met de suikerfeestcollectie van het warenhuis.

Mediamatic biedt, in tegenstelling tot Spotted by Locals, plaatsen die je op het eerste gezicht niet als reisbestemming zou kwalificeren – laat staan als broedplekken van kunst en cultuur. Kabul, Colombo en Detroit behoren tot het aanbod.

Doel voor Velthoven is vooral een wisselwerking tussen kunstenaars, en het demonstreren van de „emancipatie en vitaliteit van B-steden” – B-steden als tegenhanger van ‘A-steden’ als New York en Rome. Want, zegt hij, „als je echt de kunstscene wil leren kennen, heb je hulp nodig van een local.”

„Het is moeilijk om uit de toeristenfuik te geraken”, zegt ook Van Poll. „Hier in Amsterdam volgen kuddes toeristen elkaar via het Damrak naar de Wallen. In de Jordaan, dat wel degelijk toeristisch interessant is, blijft het opvallend rustig.”

De ideeën van beide sites lopen uiteen, wel illustreren ze beide een verlangen naar authentieke reiservaringen. Is Mediamatic Travel echt bedoeld voor hoogstaande cultuuruitwisseling, Spotted by Locals is meer gericht op de ervaren, zelfstandige toerist die tijdens een weekeindje weg een leuke picknickplek, lunchcafé of concertpodium zoekt in een onbekende stad.

Spotted by Locals biedt in principe alleen tips aan, geen gidsen, terwijl Mediamatic zich onthoudt van café- of restaurant-informatie. „Maar als het klikt met de gids kan die je natuurlijk de hele week op sleeptouw nemen”, zegt Velthoven, „die vrijheid is er”.

Hij zegt dat de „vriendschapsprostitutie” – deelnemers betalen aan de gids ter plekke 45 euro om een uur ‘consult’ te krijgen in lokale contacten en adressen – bedoeld is als zelfbescherming voor de plaatselijke kunstenaar. Die kan natuurlijk niet dag-in-dag-uit toeristen rondleiden naast zijn werk, daarnaast voorkomt het discussies over tegenprestaties.

De site van Van Poll is gratis en wordt door vrijwilligers volgeschreven. Onder meer advertenties moeten uiteindelijk winst gaan genereren.

Van Poll heeft het tijdens haar reizen als louterend en verslavend ervaren om op een incrowdplek terecht te komen. „Op vakantie wil je uiteindelijk net zo ontspannen zitten als in je eigen stad. Het is een kick om ergens te zijn waarvan je weet: dit hadden we zelf nooit kunnen vinden.”

Meld je aan of zoek een local op www.SpottedbyLocals.com of http://travel.mediamatic.net