Functie-eis: geen Marokkanen

Meestal staat het niet zwart op wit. Dat Marokkanen niet welkom zijn als werknemers. Maar dit keer wel: „Geen marrokanen” stond er, met spelfouten, vermeld in een overzicht van de vacatures van drie filialen van AH to go.

Als een Marokkaanse Nederlander afgewezen wordt bij een sollicitatie wil men niet meteen aan discriminatie denken. Als daar al sprake van zou zijn, is daar meestal niet meer bewijs voor dan een vaag gevoel van de sollicitant. Maar nu stond het er heel duidelijk.

Een medewerker van een van de filialen zag het bericht en besloot er werk van te maken. „Ik dacht, dit kan toch niet.” De medewerker wil niet met zijn naam in de krant, omdat hij nog bij het bedrijf werkt en bang is problemen te krijgen. Zijn gegevens zijn wel bij de redactie bekend. Hij rapporteerde het voorval aan het Bureau Discriminatiezaken.

Het bedrijf Servex, exploitant van de AH to go’s op stations en een volle dochter van de Nederlandse Spoorwegen, stuurde 4 juni een vacatureoverzicht naar alle 33 vestigingen om te controleren of de vermeldingen daarop nog actueel waren. Bij drie vestigingen, station Den Haag Centraal, station Lelylaan in Amsterdam, en Amsterdam Centraal Station Westtunnel, werd expliciet vermeld dat zij geen kandidaten van Marokkaanse afkomst wilden aannemen.

De bedrijfsleider van de Haagse vestiging stuurt dezelfde dag nog het overzicht terug naar het hoofdkantoor van Servex, met een bevestiging van de eisen waar de sollicitanten volgens het filiaal aan moeten voldoen: maximaal 18 jaar, werktijden van 7 tot 10 uur of van 16 uur tot sluitingstijd en „geen marrokanen!”.

De medewerker van het filiaal zag het bericht bij toeval. „Een maand geleden kwam ik in de algemene mailbox, waar ik gewoon toegang toe heb in verband met mijn werkzaamheden, dat mailtje tegen van de bedrijfsleider. Ik schrok toen ik dat gedeelte over Marokkanen zag en wilde weten op welke mail dat een antwoord was. Ik ben gaan zoeken en vond het algemene mailtje van het hoofdkantoor in de elektronische prullenbak.” Hij vond dat hij iets moest doen, printte de beide mailtjes uit en ging op zoek naar instanties die hem konden helpen.

Vervolg Marokkanen: pagina 13

Bureau Discriminatiezaken acht reactie Servex ontoereikend

Bureau Discriminatiezaken neemt normaal geen anonieme klachten in behandeling, maar vond de melding zo ernstig dat zij besloot zelf een onderzoek in te stellen.

Er volgt een briefwisseling met Servex, maar Bureau Discriminatiezaken vindt de reactie van het bedrijf ontoereikend. Volgens de anonieme AH to go-medewerker reageerde Servex met excuses voor het „incident” en met de belofte maatregelen te nemen tegen de personeelsfunctionaris die het algemene mailtje verstuurde en zijn bedrijfsleider. Maar de bedrijfsleider, weet hij, werkt nog gewoon. Uit navraag bij het filiaal blijkt dat hij daar inderdaad nog werkzaam is. Hij wil niet ingaan op het voorval. De andere twee bedrijfsleiders zijn niet bereikbaar voor commentaar.

Bureau Discriminatiezaken deed afgelopen vrijdag aangifte bij het Openbaar Ministerie vanwege (opzettelijke) discriminatie bij het uitoefenen van een beroep of bedrijf, en legde de zaak dezelfde dag voor aan de Commissie Gelijke Behandeling.

Er ontstond ook elders grote beroering. Albert Heijn, dat de formule AH to go aan Servex verhuurt, tikte het NS-onderdeel onmiddellijk op de vingers. „Dit konden wij absoluut niet tolereren”, zegt een woordvoerder van het kruideniersconcern in Zaandam. „Wij willen met de samenstelling van ons personeel juist een afspiegeling zijn van de samenleving.”

Volgens de woordvoerder is Albert Heijn „geschrokken” van het voorval. Het imago van Albert Heijn heeft eronder te lijden, omdat het zelf ook AH to go’s in de binnensteden exploiteert. Het vertrouwen in Servex als partner zal schade oplopen als dat onvoldoende maatregelen neemt, aldus de woordvoerder. „We hopen dat het om individuele gevallen gaat.”

Dat is de vraag. Het is een gegeven dat allochtonen het op de arbeidsmarkt moeilijker hebben dan autochtone Nederlanders. En dat van alle allochtonen de Marokkanen het meest last hebben van discriminatie. Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau uit 2007 bleek dat 60 procent van de Marokkanen die is afgewezen voor een baan vermoedt of zeker weet dat er sprake was van discriminatie. De werkloosheid onder niet-westerse allochtonen in Nederland ligt altijd ruim twee keer zo hoog als het algemene cijfer.

Toch staat de supermarktbranche niet slecht bekend op dit punt. Er werken juist heel veel allochtonen, en Marokkaanse Nederlanders, in supermarkten. Bestuurder Nicole Boonstra van FNV Dienstenbond: „Wij krijgen op ons meldpunt over de naleving van de supermarkt-cao wel veel klachten binnen over leeftijdsdiscriminatie bij supermarkten, maar geen meldingen van discriminatie vanwege etnische afkomst.” De nu aan het licht gekomen gevallen noemt Boonstra „bizar en onacceptabel”.

Volgens de woordvoerder van de Nederlandse Spoorwegen zijn er tegen de betrokken medewerkers „passende maatregelen” getroffen. Welke dat precies zijn wil hij niet zeggen. „Dat is al weken geleden afgehandeld”, zegt hij. „Binnen AH to go hebben wij weer eens schriftelijk benadrukt wat de regels zijn.” Bij de andere formules van Servex, zoals New York Pizza, Kiosk, De Broodzaak of Swirl’s, speelt het probleem, voor zover bekend, niet, zegt woordvoerder van NS.

Volgens hem werken bij AH to go 24 verschillende nationaliteiten en loopt het percentage allochtonen in „menig filiaal” op tot „60 tot 80 procent”. Hoeveel allochtonen er werken verschilt per winkel en per week. Het meeste personeel is tijdelijk en er is een grote doorstroom. Het zijn „vooral jongeren en studenten” die er werken, aldus de NS-woordvoerder.

Uitzendbureau Tempo Team levert tijdelijk personeel aan Servex, „maar niet aan AH to go”, merkt de woordvoerder op. Krijgen zij wel eens het verzoek geen Marokkanen te leveren? „Die vraag zou misschien wel eens voorkomen, maar dan gaan wij er uiteraard niet op in”, zegt de woordvoerder. „We maken geen onderscheid naar etniciteit, leeftijd of geslacht. Het gaat ons om de meest geschikte kandidaten. Overigens stelt Servex bij ons geen specifieke eisen.”

Ook Randstad krijgt wel eens het verzoek van bedrijven om geen Marokkaanse sollicitanten te sturen. „Daar ontkom je niet aan, als grootste uitzendorganisatie van Nederland”, zegt een woordvoerder. „Maar het is uitzonderlijk.” Hij kan geen exacte cijfers geven, omdat het bedrijf deze gevallen niet officieel registreert.

En „uiteraard” gaat Randstad niet in op dergelijke verzoeken. Het bedrijf mag alleen onderscheid maken als dat nodig is voor de baan.