Families laten supers voorzichtig los

Henk van den Broek en Jan Kat voegen hun supermarktbedrijven samen. Daarmee komen twee totaal verschillende formules onder één dak: de prijsvechters Dirk van den Broek, Bas van der Heijden en Digros gaan samen met de op service gerichte formule DekaMarkt.

De families Van den Broek en Kat zijn al tientallen jaren bevriend. Sinds 2001 zijn hun supermarkten steeds inniger gaan samenwerken, eerst op het gebied van administratie, maar geleidelijk aan op veel meer terreinen. Nu is het tijd om helemaal samen te smelten, vinden de families.

„Andere bedrijven groeien door overnames”, zegt Henk van den Broek tijdens een persbijeenkomst in Amsterdam, „maar die kampen met het probleem dat zij de winkels heel snel moeten integreren in hun formule en ze hebben veel geld nodig voor de financiering. Wij kunnen twee kerngezonde familiebedrijven bij elkaar zetten met gesloten beurs.”

Het zijn twee familiebedrijven met een heel verschillende cultuur die elkaar nu opzoeken. Jan Kat omschrijft de Van den Broeken als „Amsterdamse bluffers, een beetje brutaal”. Omgekeerd zijn de Katten in de ogen van Van den Broek het toonbeeld van „Noord-Hollandse nuchterheid”. Maar het wederzijdse vertrouwen is diep geworteld. „In al onze eerdere samenwerkingen hebben we altijd een ontbindingsclausule opgenomen. Dat hebben we nu niet, want we zijn het point of no return ruimschoots gepasseerd”, aldus Kat.

De nieuwe supermarktcombinatie heeft een marktaandeel van 7 procent en bijna 20.000 werknemers. Het bedrijf, dat Detailresult Groep gaat heten, wordt eigendom van een stichting dat een bestuur zal krijgen met daarin twee leden van elke familie. Daarnaast komt er een raad van commissarissen waarin juist geen familieleden zitten. „We zoeken daarvoor zwaargewichten die zich niet de hoek in laten kletsen door familieleden”, licht Van den Broek toe. Zelf gaat hij met Jan Kat de hoofddirectie van de nieuwe onderneming vormen. Voor twee jaar, en dan moet er een nieuwe directie komen, waarschijnlijk van mensen buiten de families.

„Zo willen we geleidelijk afstand creëren”, zegt Kat. „Dat is een typisch probleem van familiebedrijven: je kunt het nooit loslaten. Tot op hoge leeftijd blijf je je ermee bemoeien. Dat wilden wij anders doen.” Ook een rol speelde dat er binnen twee jaar geen uitzicht bestaat op dat er iemand van de derde generatie Van den Broek wordt klaargestoomd voor het leiderschap binnen het bedrijf. „Ze zijn allemaal nog te jong”, zegt Henk van den Broek. Bij de familie Kat was de situatie niet anders: er is geen kans op snelle opvolging door het nageslacht.

Door samen te gaan in één bedrijf hopen Kat en Van den Broek ook concurrerender te worden, „want de prijs geeft toch de doorslag bij de consument”. De twee verwachten „aanzienlijke bedragen” te kunnen besparen. Hoeveel precies hebben ze niet tot in detail becijferd, want dat is volgens Van den Broek „iets voor doodrekenaars.” Kat vult aan: „Dit is typisch het no nonsense karakter van familiebedrijven, we zien waar we heen moeten en dat doen we dan ook.”

Samen in één bedrijf levert besparing op automatisering, maakt stroomlijning van het assortiment mogelijk en heeft als voordeel dat de diverse magazijnen optimaal kunnen worden benut. Dirk van den Broek barstte uit zijn voegen en DekaMarkt had juist ruimte over. Kat: „Onze grote blauwe concurrent uit Zaandam redt het met vijf of zes distributiecentra, de leden van de inkoopcombinatie Superunie [waar behalve Dirk van den Broek ook Jumbo, Hoogvliet en Spar bij zijn aangesloten, red.] hebben met z’n allen vijf keer zoveel magazijnen. Daar valt nog nog heel wat te winnen.”

De aandelen van het nieuwe bedrijf zijn volgens Van den Broek „op basis van het economische eigendom verdeeld”. Meer wil hij er niet over zeggen, maar voor de hand ligt dat de Van den Broeken een meerderheidsbelang in het bedrijf hebben. Van de in totaal 187 winkels zijn er 84 van DekaMarkt en 93 van Van den Broek. De omzet van Van den Broek is twee keer zo groot als die van DekaMarkt, dat volgens Kat dit jaar naar verwachting uitkomt op 650 miljoen euro. Toch zal de zeggenschap van het bedrijf gelijk verdeeld zijn, en daarom spreekt het duo van een fusie in plaats van een overname.

Ieder blijft in het nieuwe bedrijf verantwoordelijk voor zijn eigen formule. Kat: „We hebben nog even overwogen het om te draaien, maar we zagen al snel dat dat nooit zou gaan werken.” „Prijsvechten of service verlenen moet je in de genen zitten”, vult Van den Broek aan. Door de combinatie verwachten de twee meer dan anderen flexibel te kunnen inspelen op de lokale omstandigheden. Afhankelijk van de locatie kan ergens een prijsagressieve of servicegerichte supermarkt worden neergezet.

De fusie betreft nu nog alleen de supermarktbranches. Op een later moment zullen ook de slijterijen Dirck III en de drogisterijen Dirx worden opgenomen in het bedrijf. D-reizen, de keten van reisbureaus van de familie Van den Broek, blijft buiten de fusie. „Hier is geen enkele mogelijkheid tot synergie”, zegt Van den Broek.

Kat en Van den Broek nodigen andere familiebedrijven in de supermarktbranche uit zich bij hen aan te sluiten. Van den Broek: „We kennen de mensen van de andere familiebedrijven goed. Op bijeenkomsten dansen we met elkaars vrouwen. Elk van die bedrijven die interesse heeft om toe te treden is welkom. Onze enige voorwaarde is dat het moet klikken.”