‘Mamma Mia!’ zet registers (te) vol open

Mamma Mia! Regie: Phyllida Lloyd. Met: Meryl Streep, Amanda Seyfried, Pierce Brosnan, Colin Firth: Vanavond in 110 bioscopen tijdens Ladies Night/ Gay Night. Daarna in 17 bioscopen. Vanaf 17 juli in 110 bioscopen.

Voor musicalartiesten moet het knap frustrerend zijn om de recente verfilmingen van de grootste succesnummers in hun vak in de bioscoop terug te zien. Filmproducenten kiezen steevast voor filmsterren als publiekstrekkers. Dat ze daarbij groentjes uitkiezen in het musicalvak, kan ze kennelijk niet deren. Dat was zo bij de horrormusical Sweeney Todd van Tim Burton met Johnny Depp en Helena Bonham Carter in de hoofdrollen: uitstekende acteurs, maar muzikaal zo beperkt dat de film danig aan dramatische kracht tekort kwam. De film naar Mamma Mia!, de musical gebaseerd op de onverwoestbare popliedjes van ABBA, is helemaal bar en boos.

Het verhaaltje, waarin vrijwel alle grote hits van ABBA zijn verweven: Sophie (Amanda Seyfried) gaat trouwen op het Griekse eiland waar haar moeder (Meryl Streep) een hotel drijft. Ze weet niet wie haar vader is, doordat haar moeder een losbandig leven leidde. Daarom nodigt ze voor haar huwelijk de drie mannen uit die haar vader zouden kúnnen zijn (Pierce Brosnan, Colin Firth en Stellan Skarsgård). Moeder krijgt ondertussen haar vriendinnen op bezoek met wie ze vroeger in een meidengroep zat (Julie Walters en Christine Baranski).

Benny Andersson en Björn Ulvaeus, het schrijversduo van ABBA, houden hun muzikale erfenis streng in de gaten. Daar staan ze tenminste om bekend. Ook bij de muziekopnamen voor de film waren ze nauw betrokken. Hoe ze dit resultaat vervolgens hebben kunnen laten passeren, is dan ook een raadsel van formaat. Vooral Brosnan brengt een geluid voort dat soms door merg en been gaat.

Regisseur Phyllida Lloyd was ook verantwoordelijk voor de regie bij de Londense theaterpremière van de musical, maar heeft geen ervaring met film. Ze slaagt er niet in om de film een spanningsboog te geven: bij elk nieuw nummer lijkt Mamma Mia! opnieuw te beginnen. Zonder enige dosering gaan vanaf de eerste minuut alle registers open. Aan het einde van de film blijft de toeschouwer geradbraakt achter.

Onder de gladde, catchy oppervlakte van de songs van ABBA zit altijd een tweede laag van niet alleen echte, maar vaak ook sombere emoties. Die gespletenheid maakt dat de liedjes van ABBA, dertig jaar na hun laatste hit, nog altijd niet vervelen. De musical haalt de twee lagen met grof geweld uit elkaar. Zwaar aangezette jool, op en vaak over de rand van de hysterie, volgt op net zo zwaar aangezet sentiment.

Waarom Meryl Streep gekozen is voor de hoofdrol, blijft lang raadselachtig, of de makers moeten hebben gehoopt op het effect: kijk die Meryl Streep eens gek doen. Maar in de tweede helft van Mamma Mia! wordt alles duidelijk. De film zet dan onbeschaamd de aanval op de traanklieren in en daar is Streep als weinig andere actrices bedreven in. De scènes tussen moeder en dochter zijn het beste van de film en Streeps versie van The Winner Takes It All mag er zijn.