Waarom raken snoeren zo vreselijk snel in de knoop?

De snoeren van zijn oordopjes, pc en telefoon; Raffael Argiolu uit Nijmegen moet ze altijd uit de knoop halen. Jacqueline Balhan uit Leiden heeft zelfs een stofzuiger die tijdens het oprollen van het snoer platte knopen legt. Wat is dat met snoeren en knopen?

„Geen idee”, zegt Eric Drent, woordvoerder van Philips. „Kringels – zo noemen wij die kronkels in telefoonsnoeren – zijn er al zolang als er snoeren zijn. We maken de snoeren ook niet zelf, dat is uitbesteed aan lagelonenlanden.”

Is er in het kader van ‘let’s make things better’ al een kringelloos snoer in ontwikkeling? „Nee”, zegt Drent. „En er wordt ook niet naar gezocht. De enige oplossing is terugkringelen. Bij telefoons leg je namelijk meestal zelf de kringel in het snoer omdat je het snoer steeds met een draai op de hoorn legt. Je moet het snoer gewoon terugdraaien. ”

Wiskundig gezien is een kringel nog geen knoop, zegt Arjeh Cohen, hoogleraar Wiskunde aan de Technische Universiteit Eindhoven (TUE). „Een echte knoop kun je niet zomaar uit elkaar halen.”

De reden waarom echte knopen wel ontstaan, is instabiliteit, legt Cohen uit. „Volgens de natuurkunde zoeken objecten altijd het punt van de laagste energie. Zo is een snoer in rust in evenwicht. Maar als er druk op komt omdat je het één kant op draait of het warmer wordt, dan zoekt het een nieuw evenwicht door bijvoorbeeld te krullen. Er ontstaat torsie, een lokale kronkeling en als het overal kronkelt, krijg je al snel een knoop.”

Knopen zijn soms wel te voorkomen. „Door de twee uiteinden van een draad aan elkaar te knopen en een cirkel te maken. Denk aan een elastiekje; dat kun je nog zo verfrommelen, het is altijd te ontwarren.”

In stofzuigers die platte knopen leggen, gelooft Cohens TUE-collega Mark Peletier, eveneens hoogleraar Wiskunde, niet. „Een platte knoop verbindt twee losse draden, dat zal dus wel niet bij één stofzuigersnoer. Waarschijnlijk gaat het hier om een gewone knoop die er al inzat en er later weer uitrolde. Knopen ontstaan gemakkelijk tijdens het oprollen. De bottom line bij snoeren is: gedisciplineerd opbergen.”

Eppo König