ADHD-gen voor herder nuttig

Een genvariant die in verband wordt gebracht met ADHD heeft een gunstig effect op de gezondheid van veehoudende nomaden in Kenia. Bij hun sedentair levende stamgenoten heeft het gen juist een ongunstig effect. Het gaat om een variant van het gen DRD4, die vaak in verband wordt gebracht met ADHD-achtige verschijnselen: impulsief gedrag, korte aandachtsspanne. Antropologen, onder leiding van Dan Eisenberg van Northwestern University (Illinois), beschrijven deze week hun onderzoek in BMC Evolutionary Biology.

Of deze Noord-Keniaanse dragers van de genvariant meer ADHD-achtig gedrag vertonen dan niet-dragers is onbekend. De antropologen vermoeden wel dat deze nomaden in hun krijgerscultuur voordeel kunnen hebben van onvoorspelbaar gedrag, want dat boezemt ontzag en angst in bij veedieven.

Dergelijk gedrag is op de veemarkten van hun gesettelde stamgenoten juist helemaal niet nuttig. Ook zouden jonge nomaden met een korte attentiespanne misschien beter kunnen leren in een dynamische stamomgeving zonder scholen dan meer bedachtzame kinderen, aldus Eisenberg c.s. In de klaslokalen van de gesettelde stamgenoten zijn deze kinderen juist in het nadeel.

Het is niet uitgesloten dat de genvariant vooral een verschil in metabolisme teweeg brengt waarvan de dragers in het vrije veld profiteren, en dus niet zozeer een verschil in gedrag veroorzaakt.

Er zijn al jaren speculaties dat ADHD-achtig gedrag in de evolutionaire geschiedenis van de mens ook nut heeft gehad. Vaak is gedacht dat impulsief en snel wisselend gedrag van nut kon zijn in tijden van hongersnood.

De antropologen onderzochten leden van de Ariaal-stam in Noord-Kenia, waarvan een deel al ruim dertig jaar in dorpen leeft maar een ander deel nog altijd leeft als rondtrekkend herdersvolk. Beide populaties zijn chronisch ondervoed. De nomaden met de betrokken genvariant hadden een hogere body mass index (BMI) dan de andere nomaden: zij waren zwaarder en dus beter gevoed. Het gewichtsverschil zit vooral in spiermassa, niet in vet. De gesettelde Ariaal-leden met dezelfde genvariant bleken juist een lagere BMI te hebben.

Lees het onderzoek op www.biomedcentral.com