Rol afweersysteem is onverwacht belangrijk bij tandbederf

Het eigen afweersysteem speelt een grote rol bij het voorkomen van ernstige tandvlees- en kaakbotziekten (parodontitis). Dat blijkt uit experimenten met muizen. Hoe belangrijk dat afweersysteem hiervoor is, was tot nu toe onbekend.

Muizen hebben normaal geen tandvleesontstekingen. Maar bij het uitschakelen van een gen dat codeert voor het eiwit LAMP-2 maken muizen één type witte bloedcel niet meer, en ze krijgen last van tandplaque en parodontitis. Deze grote rol van neutrofiele granulocyten is aangetoond door onderzoekers van het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (Journal of Immunology, februari).

Bij een bacteriële aanval stuurt het lichaam snel neutrofiele granulocyten uit het bloed naar de plaats waar de indringers actief zijn. Het afweerproces verloopt dan als volgt. Eerst hechten de granulocyten zich aan het oppervlak van de bacteriën, daarna verslinden en verteren ze die kwalijke micro-organismen. Als de granulocyten dit eiwit missen, hapert het inkapselingsproces en kan zelfs tot stilstand komen.

Muizen zonder neutrofiele granulocyten krijgen binnen enkele weken een ernstige parodontitis. Het gevolg is verlies van kaakbot en loszittende kiezen. Deze ontsteking was een direct gevolg van de grote toename van bacteriën die zich verzamelden langs de tandoppervlakten en op de overgang naar het tandvlees. Muizen die met een intact LAMP-2 gen kregen onder dezelfde condities geen ophopingen van bacteriën en ontwikkelden ook geen parodontitis. Kregen de LAMP-2-loze muizen een antibioticum in het drinkwater, dan bleef de parodontitis ook weg.

Dit onderzoek toont aan dat de neutrofiele granulocyt met zijn inkapselingscapaciteit belangrijk is bij het in toom houden van de bacteriegroei in de mond. Daarmee vertegenwoordigt deze cel, naast andere factoren in de mond, zoals de conditie van het speeksel, een belangrijke rol in de natuurlijke preventie van die nare gebitsziekte. M.A.J. Eijkman

Rectificatie / Gerectificeerd

Correcties en aanvullingen

Redactie wetenschap

Het artikel `Rol afweersysteem is onverwacht belangrijk bij tandbederf` (W&O 16 februari) gaat niet over tandbederf (cariës), maar over ziekten van het tandvlees en het kaakbot. Wat ook niet klopt, is dat muizen zonder LAMP-2 geen neutrofiele granulocyten maken. Die cellen missen enkel een eiwit.