‘Waar is debat over ABN Amro?’

Wie de wind van voren krijgt, kan zijn fiets maar beter omdraaien en de elementen in zijn voordeel laten werken. Valt de halve samenleving over je heen omdat uit tv-programma Zembla blijkt dat ABP belegt in bedrijven die ook clusterbommen maken, benadruk dan dat het goeie publiciteit heeft opgeleverd. Iedereen had het opeens over pensioenen en beleggen.

Directievoorzitter Dick Sluimers van ABP, pensioengigant (ruim 200 miljard euro) voor ambtenaren en leraren, trok gistermiddag het boetekleed aan. „Wij beleggen mondiaal in zo’n vierduizend beursgenoteerde bedrijven. Wij hebben geen zicht op wat die mensen allemaal precies doen, of hoe zij al hun toeleveranciers behandelen.” Het ABP betrappen op foute beleggingen, zal nog wel eens gebeuren, voorspelt hij.

In reactie op de Zembla-uitzending van twee weken geleden besloten een paar van de grootste fondsen, waaronder de nummers één (ABP) en twee, zorgfonds PGGM, binnen 24 uur om hun hele beleggingslijst binnenkort openbaar te maken. Dat heeft de instemming van de Tweede Kamer, zo bleek aan de discussietafel met met de pensioenwoordvoerders Pieter Omtzigt (CDA), Staf Depla (PvdA), Fons Luijben (SP) en Stef Blok (VVD). Niemand van hen vroeg zich overigens af waarom zij de openheid over beleggingen zelf niet hadden bepleit bij de behandeling, eind vorig jaar, van de nieuwe Pensioenwet.

Omtzigt was de enige die expliciet opmerkte dat ABP ook zijn beleggingen in financiële opkopers (private equity) en hedgefondsen openbaar moet maken.

De pensioenwereld heeft een simpele verklaring voor de plotselinge bekering tot openheid over beursgenoteerde beleggingen. „Daarover hadden wij van onze deelnemers nooit vragen gehad”, zei AbvakaboFNV-bestuurder Jenneke van Pijpen, die ook in het bestuur van PGGM zit.

In reactie op Zembla hebben PGGM en ABP beloofd meer mankracht te steken in maatschappelijk verantwoord beleggen. Het zat Depla dwars dat op dit terrein kennelijk weinig voortgang is geboekt. Bestuurderslid Xander den Uyl van AbvakaboFNV: „Binnen FNV hebben we al jaren geleden vastgelegd wat we willen, maar de resultaten zijn echt niet zoals ze moeten wezen. ABP moet zichtbaarder worden.” Bij pensioenfondsen die voor complete bedrijfstakken werken, zoals ABP en PGGM, bestaat de helft van het bestuur uit vertegenwoordigers van de vakbonden. Depla: „Ik had verwacht dat de vakbonden hier offensiever mee om waren gegaan.”

Roland van den Brink, beleggingsdirecteur van metaalfonds PME gooide het over een andere boeg. „Wij hebben voor een praktische oplossing gekozen, die positieve energie geeft. Kaart de zaken waarmee je het niet eens bent aan bij de bedrijven waarin je belegt. Je bent als aandeelhouder mede-eigenaar. Wij zetten dat elk kwartaal op onze website.”

Hoewel Sluimers de nieuwe openheid prees, is hij wel een beetje benauwd voor de mogelijk gevolgen. Op de lijst met beleggingen zullen talloze bedrijven staan die sommige belangen- en actiegroepen onwelgevallig zijn. Sigarettenfabrikanten. Drankverkopers. Farmaceutische bedrijven. Voor je het weet, zei Sluimers, staan belangen- en actiegroepen op de stoep en ben je niet meer maatschappelijk verantwoord aan het beleggen als je hun opvattingen niet volgt. Dan wordt ‘politiek correct beleggen' de norm, en ABP het instrument.

De ABP-directievoorzitter blijkt zich ook zorgen te maken over de toekomst van de financiële sector in Nederland. Buitenlandse vermogensbeheerders beleggen steeds meer Nederlands pensioengeld. De opmerking van SP-woordvoerder Luijben dat veelverdieners maar naar het buitenland moeten gaan als ze daar dan zoveel kunnen verdienen, schoot hem in het verkeerde keelgat. „Wij verliezen gewoon mensen.” Als de ABP-beleggers naar Londen vertrekken stijgt het prijskaartje voor het geldbeheer met een factor vijf.

De meeste beleggingsfondsen zijn al naar Luxemburg verhuist. België lokt pensioenfondsen met afgezwakte regels. En het verbaast Sluimers dat de mogelijke fusie van ABN Amro met de grotere Britse Barclays zo weinig maatschappelijk debat oplevert, ook in Den Haag. „Ik maak me zorgen over de houdbaarheid van de financiële sector in Nederland.”