Fijn spel van twee leraressen

Notes on a Scandal. Regie: Richard Eyre. Met: Judi Dench, Cate Blanchett, Andrew Simpson. In: 12 bioscopen.

In het begin zien we Judi Dench zitten op een bankje in de buitenlucht. Ze kijkt met een lachje en maakt een klein gebaar van reactie op de kou of het uitzicht. Volkomen naturel. Perfect geacteerd. Zo perfect dat het ons niet kan ontgaan. Het mág ons niet ontgaan.

Notes on a Scandal is een acteursfilm. Regisseur Richard Eyre geeft in zijn verfilming van de roman van Zoë Heller zijn hoofdrolspeelsters vrij spel. Judi Dench als de sarcastische geschiedenislerares Barbara. Cate Blanchett als Sheba, de nieuweling op school. Zij is een kind van de jaren zestig: materieel verwend en intussen de bohémienne uithangen – ruggengraat, ho maar. Zoals haar moeder zegt: „Ze is mooi, maar dat is niet hetzelfde als inhoud hebben.”

Samen met Sheba’s oudere man (Bill Nighy) en haar minnaar (Andrew Simpson), een vroegwijze scholier, zijn ze de stukken die een dodelijk schaakspel gaan spelen. Het spel wordt van commentaar voorzien door de stem van Barbara, die trouw haar dagboek bijhoudt. Wat ze schrijft is niet altijd waar, maar wij denken heel lang dat we met een objectieve observator te maken hebben door haar sarcastische openheid als ze over school, collega’s of leerlingen schrijft. „Vroeger namen we vieze boekjes en sigaretten in beslag, nu messen en cocaïne. En dat noemen ze vooruitgang.”

Barbara is nog heviger in Sheba geïnteresseerd dan de geile scholier. De geamuseerde, afstandelijke observaties uit het begin worden al gauw vervangen door loftuigingen en koesterende blikken. De film kijkt heel lang vanuit Barbara’s standpunt naar wat zich ontrolt. Dat zijn beslist de meest prikkelende scènes, juist door de wisselwerking tussen getoonde en commentaar die ons gaandeweg steeds onzekerder maakt.

Ergens in de afwikkeling van de plot komt aan alle onzekerheid een einde. Een van de vrouwen wordt dan weggezet als pathologisch geval en daarmee is de spanning ten einde voordat de film dat is. Dat is jammer, net zoals het muzikale behang van Philip Glass jammer is, want verder is Notes on a Scandal een fijn psychologisch spel van twee terecht met een Oscarnominatie beloonde actrices.

Bas Blokker