Het nieuws van zaterdag 26 november 2005

ACTUALITEITENBuitenhof. Debat tussen de minister van Binnenlandse Zaken Johan Remkes en de burgemeester van Amsterdam Job Cohen over de vraag wie de baas moet zijn over de politie en het het plan van het kabinet om te komen tot één nationale politie. Verder een gesprek met minister van Verkeer en Waterstaat Karla Peijs over files, de toename van autobezit en haar ambities om het dichtslibben van Nederland tegen te gaan. Ned.3, 12.10-13.00u.Netwerk. Reportage over drie jonge vrouwen die zichzelf jarenlang verwondden omdat ze wanhopig en eenzaam zijn. Uit recent onderzoek blijkt dat 1 op de 20 pubers zichzelf bewust pijn doet. Ned.1, 20.30-21.05u.

,,Ik ben gewoon een beetje zwaar op de hand'', zegt zanger en gitarist Peter van der Heide van de Groningse groep Whipster over de zwaarmoedige natuur van zijn songs. Daarmee is nog niet verklaard hoe hun trage, donkere muziek zo meeslepend uit kan pakken als op Road Apple, het tweede album in het tienjarig bestaan van dit niet meer zo jonge trio. Drie jaar geleden lieten ze al een behoorlijke indruk achter met de cd Strange, die alleen vreemd klonk voor mensen die niet bekend waren met het melancholiekere werk van Steve Wynn, Bonny Prince Billy en andere ingetogen gitaarrockers.

Bernard Hulsman ontdekt de Las Vegas-kant van het Italiaanse Orvieto, hoofdstad van de Slow-food-beweging

Greetje de Graaff (links) en Mickelle Haest testen elke maand een trend in Leven &cetera. Deze week: Vinex-locaties. Er wordt flink doorgebouwd aan deze jonge woonwijken vlakbij stad en snelweg, genoemd naar de VIerde Nota ruimtelijke ordening EXtra. Haest & De Graaff testen drie van zulke nieuwbouwwijken waar honderdduizenden een huis zoeken

Homoseksualiteit loopt uit de hand, vindt Wiegertje Postma. De laatste tijd wil ineens iedereen homo worden

INGEWIKKELD WORDT het vandaag. Het begint met die onontkoombare kunstuiting langs het spoor tusen de stations Gouda en Gouda Goverwelle. Daar werd lang geleden een metalen geluidsscherm over een flinke lengte opgevrolijkt met een reeks cilindervormige metalen pilaren waarop volmaakt bolvormige metalen bollen kwamen te staan. Tussen bol en cilinder bevindt zich een dun cilindrisch halsje. Het zijn er honderden, misschien wel duizenden.

Kennissocioloog Michael Young gelooft niet meer in het Nieuwe Leren. `Het geeft leerlingen de verkeerde boodschap mee.'

Het bestaan van depressies is te verklaren uit een nuttig vermogen van een mens om onbereikbare doelen tijdig los te laten. Zulke vermogens zijn inherent gevoelig voor ontsporing. En dan wordt je dus depressief, legt evolutionair psychiater Randolph Nesse uit.

cULTUUR. tijdschrift voor etnologie, jaargang 1 (2005) nr. 1; 160 blz.; uitgave van stichting europese etnologie; abonnementenadministratie: europese bibliotheek, postbus 49, 5300 aa Zaltbommel; tel. 0418-513144; prijs per los nummer €17,50; abonnementsprijs voor een jaargang €29,50.

De komende tijd zullen 20.000 straatarme Ethiopische joden worden overgevlogen naar Israël. Ze verwachten te landen in het paradijs, maar echt welkom zijn ze niet. `Je kunt racisme alleen met grappen bestrijden.'

Kan het Nederlandse parlement een ongewenste maatregel uit Brussel tijdig tegenhouden? Uit de geschiedenis van de controversiële Europese `zonnerichtlijn' blijkt hoe lastig dat is. Bijna moesten stratenmakers van een parasolletje worden voorzien.

Onlangs was prinses Máxima in New York om een toespraak te houden over micro- krediet. Dit weekeinde vertrekt ze naar Argentinië en Brazilië als adviseur voor het Internationale Jaar van het Microkrediet van de Verenigde Naties. `Je moet niet naar arme mensen kijken als `zielige mensen''.

Wie geld vrijmaakt voor een goed doel, wil iets positiefs veranderen in de wereld. Het is dan jammer als er geld weglekt. Bijvoorbeeld omdat de belastinginspecteur een deel van de gift opeist. Anderzijds kan men de fiscus ook aan de schenking laten meebetalen.

De Tweede Kamer debatteert maandag over de nota Mobiliteit en dus over de kilometerheffing. Duitsland kent sinds 1 januari Toll Collect, een elektronisch tolsysteem voor vrachtwagens. Maar er zijn ook concurrenten, bijvoorbeeld het systeem van Capgemini.

De westerse beurzen zullen de komende jaren niet veel opleveren. Beursgoeroe Rienk Kamer verhaalt over de neergang van een supermacht. ,,De dynamiek zit in grondstoffen en Azië.''

Geen inboedelverzekering, geen verzekering tegen arbeidsongeschiktheid en straks in het nieuwe zorgstelsel ook geen ziektekostenverzekering. Daar is maar één verklaring voor: ,,Je moet je niet indekken tegen elk risico, maar op God vertrouwen.''

George Best is gisteren op 59-jarige leeftijd overleden in Londen. De Noord-Ierse voetballegende lag sinds 1 oktober in het ziekenhuis. Best speelde onder meer bij Manchester United.

Een theater in Hengelo werd gisteravond ingericht als noodopvang voor gestrande treinreizigers.In Utrecht konden ze in de Jaarbeurs slapen.

Over hongersnood bestaan veel misverstanden. Dat hij onverwachts komt. Dat hij het gevolg is van een natuurramp. Dat niemand er belang bij heeft.

Twee visies op de kloof tussen burger en politiek. Programmamaker Hans Goedkoop heeft lang gedacht dat het niet zo'n vaart liep. Maar de praktijk leert anders, zo heeft hij ervaren: alle clichés zijn waar, en nu staat de honkbalknuppel klaar. Paul Scheffer vindt dit aanschoppen tegen de politiek te makkelijk. Niet alleen de politiek, maar heel denkend en ondernemend Nederland treft blaam. Het probleem is het gebrek aan zelfvertrouwen.Hoe de overheid vast is komen te zitten in de fuik van technocratisch beleid en een goedwillende burger in een paar maanden tijd alle, maar dan ook alle vertrouwen in de politiek verliest.

Een studente geneeskunde doet onder pseudoniem verslag van haar stage in het ziekenhuis. Vandaag doet ze wetenschappelijk onderzoek op een rat.

Fotograaf Koos Breukel portretteert mensen met oogprotheses. Vandaag Matthijs de Vos, aan één oog blind.

OVT. In het eerste uur een discussie tussen de historici Hermann von der Dunk en Peter Romijn van het NIOD over de vraag of NSB-leider Anton Mussert wel of geen landverrader was. Verder Johan Ringelberg die maandag promoveert op een proefschrift over de geschiedenis van het Leger des Heils in Nederland (1886-1946). Radio 1, 10.04-12.00u.

Michelinsterren. Nederland heeft zijn derde restaurant met drie sterren, toegekend door het rode boekje van de Franse bandenfabrikant Michelin. Mocht u een reis over hebben voor het beste restaurant van Nederland, dan moet u volgens Michelin naar Parkheuvel in Rotterdam en De Librije in Zwolle of – de nieuwkomer – naar Oud Sluis in Zeeuws-Vlaanderen. De reis kan overigens lang duren: het is 241 kilometer ofwel 2 uur en 38 minuten rijden van de Apollolaan in Amsterdam naar de Beestenmarkt in Sluis, zo leert de uitstekende routeplanner van Michelin. Mocht u willen opzoeken hoe het met de restaurants en hotels in uw eigen omgeving is, dan moet u voor het oordeel van de inspecteurs van Michelin het boekje gewoon kopen. Nog niet alle informatie is gratis. Wel op het web staan de nuttige, maar minder gezaghebbende oordelen van Lekker en Iens. Beide hebben handige functies als links naar de restaurants en de mogelijkheid om zelf een beoordeling te geven. Voor een recensie van Oud Sluis uit deze krant: zie www.nrc.nlwww.viamichelin.comwww.lekker.nlwww.iens.nl

Van een fazant kunt u met een beetje inspanning wel acht personen laten genieten. Snijd de bouten en de borsten van het karkas. Bewaar de borsten (met vel) als garnituur voor een heerlijke linzensoep. Het recept daarvoor verschijnt binnenkort. Maak met het karkas en wat kippenvleugels een bouillon die voldoende zal zijn voor beide recepten. Eerst gebruiken we de bouten.

nrc op tvVorig weekend waren er drie programma's op televisie waaraan NRC Handelsblad zijn medewerking verleende. Twee ervan zijn nog op de site van de krant te bekijken. Diplomatiek redacteur Robert van de Roer houdt een publiek interview over het fenomeen sterrenactivisme met zanger Marco Borsato, goodwill ambassadeur voor War Child. Op de site staat niet alleen het volledige vraaggesprek, maar ook een artikel dat Van de Roer schreef voor het katern Leven &cetera.Economie-redacteur Maarten Schinkel schreef een scenario over de mogelijke koersval van de Amerikaanse dollar en de gevolgen daarvan voor de wereldeconomie. Het programma was te zien in het VPRO-programma Tegenlicht. Met medewerking van onder andere Twan Huys en Aldith Hunkar.

Ellen de Bruin probeert het cultuuraanbod een beetje bij te houden. Geen geringe opgave. Wat las en bekeek ze wel – en wat niet? Verslag van een maandje cultuurstress

Af en toe denken we nog wel eens met een warm gevoel terug aan The Wonder Years. Dat is dan nostalgie in het kwadraat, want inhoudelijk moest die televisieserie het immers van terugkijken-in-weemoed hebben. De voornaamste reden waarom een en ander zich in de laten jaren zestig en vroege jaren zeventig afspeelde, was om de volwassen geworden hoofdpersoon zijn belevenissen als ontluikende puber te laten becommentariëren. Geen opzichtige seventies show, derhalve, maar een ode aan de onbedorven dagen van de jeugd. Gelukkig maar, dus, dat het hardnekkige gerucht dat beroeps-engerd Marilyn Manson ooit in die serie speelde, niet klopt.

Zelden was het verzameld werk van een schrijver zo onvolledig als de Werken van Godfried Bomans, waarvan zes jaar geleden het laatste (zevende) deel verscheen. Als weinig anderen had hij naast zijn schrijverschap immers ook een carrière als spreker in het openbaar en als maker van tv-programma`s. Dat was niet iets dat hij erbij deed, geen nevenactiviteit om de schoorsteen te laten roken, maar een aparte, zelfstandige bezigheid die minstens evenveel moois heeft opgeleverd als zijn schrijverschap. Wat de literatuur daardoor misschien tekort is gekomen, wordt wat mij betreft meer dan goedgemaakt door Bomans' optreden als conferencier, presentator en interviewer.

Sylvie Steffers reisde mee met Amersfoortse jongeren die een reis naar Johannesburg gewonnen hadden – om radio te maken

Joyce Roodnat wandelt door Nederland en de rest van de wereld. Deze week in Limburg

In het Limburgse Simpelveld heeft Joep Habets gezondigd, maar hij biecht en doet boete

Joost Zwagerman over de Earring-singletjes die hij in de platenkoffer van zijn vader vond, maar vooral over zijn eigen bewondering voor de band

In zijn salon in Amsterdam zagen Jetty Ferwerda (tekst) en Peter Stigter (foto's) de nieuwe, luxe collectie van Van Slobbe

Aanstaande donderdag 1 december is het wereld aidsdag. Spunk besteedt daar op een speciale manier aandacht aan: op die dag verschijnt een boek van Spunk-schrijfster Renske de Greef over aids. Ze reisde afgelopen jaar door Malawi, Kenia, Mali en Oeganda. Dat resulteerde in Seks in Afrika. Zoenen, flirten, riten & aids, een bundeling columns, waarin ze praat over seks, liefde en aids met hiv-besmette jongeren, een vrouwenbesnijder, prostituees en hulpverleners.

Travestieten, dat zijn toch oude mannen die een beetje in de war zijn met hun geslacht?Cas van Kleef (17) kwam erachter dat ook minderjarigen travestiet kunnen zijn

Rositi discussieert met haar vriendinnen over Irak, vlees en het homo-overschot. Feuilleton van Iris Koppe over een modern kind van gescheiden ouders

Maartje Duin redt een existentialiste met teveel existentiële problemen

Albert Verlinde merkt dat grappen over dreigende rechtszaken niet altijd zonder gevolgen blijven

De naam negerzoen voor het schuimgebakje met choco-omhulsel is omstreden, sinds vorige week de stichting Eer- en Herstelbetalingen Slachtoffers Slavernijverleden Suriname het woord als discriminerend aanmerkte. De negerzoen-producent gaat de gevoeligheid van de naam onderzoeken. Kan negerzoen echt niet meer? Een oproep, vorige week, om alternatieve namen voor het schuimgebakje te geven leverde vele lezersreacties op – waarbij de meesten overigens zeggen dat ze geen bezwaar tegen de naam negerzoen.

Jaus Müller wil ontstressen en doet daarom een koeknuffelcursus op de boerderij. Hij is niet de enige. Voorzichtig zoekt hij toenadering tot Hedwig-548

Het einde van een brok ellende dat reumatologen al tientallen jaren achtervolgt, is in zicht. Het brok heet Hans Reiter (1881 - 1969), naamgever van een soort gewrichtsontsteking, en Nazi-arts. In het oktobernummer van Journal of the American Academy of Dermatology laten de Amerikaanse medici Dave Lu en Kenneth Katz zien dat zijn naam eindelijk in ongenade raakt.

Stamcellen uit de haarzakjes houden niet alleen de haargroei in stand, maar springen ook bij om na een verwonding de opperhuid te repareren. Dat hebben onderzoekers van de University of Pennsylvania vastgesteld. Deze ontdekking biedt nieuwe perspectieven voor de behandeling van allerlei huidziekten. Daarvoor moet wel duidelijk worden welke factoren de haarstamcellen ertoe aanzetten om huiddefecten te herstellen (Nature Medicine, 20 nov.).

Sieneke Goorhuis en Bas Levering vinden de prestatiedruk in het kleuteronderwijs te groot. Sinds dat is opgegaan in de basisschool (in 1985) zouden de kleuters nog maar weinig mogen spelen en vooral moeten leren. En dat maakt kinderen onzeker en verlaagt hun zelfvertrouwen, althans dat zeggen Goorhuis en Levering. Of ze gelijk hebben, weet ik niet (ze verwijzen niet naar onderzoek) maar ik vind het vreemd dat ze, met name vanwege dat belangrijke zelfvertrouwen, de nieuwe basisschool nu juist niet omarmen.Want wat blijkt? Sinds die is ingevoerd, is het percentage kinderen dat blijft zitten in groep 3 gedaald van 11 naar 2,4 procent. En als er nu één vijand van het zelfvertrouwen van kinderen is, dan is het wel het zittenblijven. Duidelijker kan de school het niet zeggen: `je presteert onder de maat, doe jij het nog maar eens een jaartje over'. Het percentage kinderen dat deze ontmoedigende mededeling krijgt, is sinds de invoering van de basisschool dus sensationeel gedaald. Als dat geen goed nieuws is voor de hoeders van het zelfvertrouwen, dan weet ik het niet.

Met interesse en vol instemming heb ik het artikel `Kleintjes over één kam' gelezen (W&O 19 nov). Ja, dat aanhoudende gedram van de Onderwijsinspectie over taalachterstand, hoe modieus allemaal. En dan valt mijn oog op drie Engelse woorden in het verhaal: `peace of cake'. Interessant woordgebruik, net als `shub' in plaats van het Duitse `Schub' in een artikel over MS in de krant van dezelfde dag, geweldig allebei. Over (vreemde) taalachterstand gesproken! Hoewel, `peace of cake' is in een onderwijscontext misschien onjuist, maar lijkt een nuttige term in relatie tot het wereldgebeuren: `Irak, peace of cake'; het ziet er smakelijk uit, maar effectief en stevig is anders. Iets voor bij de koffie in de rouwkamer, na afloop van de crematie...

Onder de vlag van het Studiehuis zijn, zoals Leo Prick schrijft, een aantal verschillende veranderingen in één keer ingevoerd. Bij alle terechte kritiek op het onhaalbare ideaal van de zelfwerkzame leerling (onhaalbaar in een klas met dertig kinderen) moeten we niet vergeten dat `Het Studiehuis' ook iets goeds gebracht heeft, namelijk een veel zinniger pakketkeuze.

In Teylers verbazen scholieren zich over gespierde vrouwen op een expositie over Michelangelo. En ze leren hoe de kunstenaar een voorstudie maakte.

Enige tijd geleden nam ik deel aan een studiedag op een school voor mavo-havo-vwo in een achterstandswijk in Amsterdam. Daarbij was ook een hoge ambtenaar van de gemeente aanwezig. Die wilde de toehoorders een beeld schetsen van hoe bedroevend het gesteld is met het onderwijs in de hoofdstad. Daarbij gebruikte hij twee cijfers. Het eerste betrof het gegeven dat 80 procent van de Amsterdamse leerlingen naar het vmbo gaat. Dat verbaasde niemand. Amsterdam heeft met zijn huisvestingbeleid de middengroepen al jaren geleden de stad uitgejaagd. Daardoor telt de stad relatief veel laag opgeleiden. Landelijk gaat 60 procent naar het vmbo en in Amsterdam waar ook nog eens meer dan de helft van de leerlingen afkomstig is uit immigrantengezinnen dus veel meer.

Een botsende ijsberg heeft voor de kust van Antartica een aardbeving veroorzaakt met een intensiteit van 3,6 op de schaal van Mercalli, een trilling die deuren en ramen doet rammelen. Ook waren maanden na de botsing nog trillingen te voelen, veroorzaakt door waterverplaatsingen in ijstunnels en spleten in de ijsberg. Het is voor het eerst dat een dergelijke beving zo nauwkeurig is beschreven (Science, 25 nov.).

Twee groepen fysici hebben een nieuwe methode ontwikkeld om de bits van een quantumcomputer (qubits) uit te lezen zonder hun toestand te verstoren. Daarbij maken ze gebruik van een Josephson-verbinding, een sandwich van twee laagjes supergeleidend materiaal met daartussen een islolator. De quantumcomputer, die experimenteel nog in een zeer pril stadium verkeert, haalt in principe een veel hogere rekensnelheid door gebruik te maken van quantumverschijnselen. Beide teams publiceerden hun resultaten in Physical Review Letters (11 nov).

Laboratoriummuizen bij wie het gen voor het eiwit stathmine is uitgeschakeld kennen geen angst meer. Het eiwit stathmine is belangrijk voor zowel het totstandkomen van aangeboren angstreacties als van aangeleerde angstreacties. Muizen zonder stathmine-gen durven zich in tegenstelling tot ongemanipuleerde soortgenoten in open ruimtes te begeven en worden niet bang van een bepaald geluid op plaatsen die zij hebben leren associëren met een elektrische schok (Cell, 18 nov.).

Als kind verbaasde ik me vaak over het uitzonderlijke geluk dat ik in Nederland was geboren. Dat was toch zeker het beste land ter wereld. Alles was precies goed. Het was niet te koud en niet te warm, niet te groot en niet te klein, niet te rechts en niet te links. Er waren geen aardbevingen, burgeroorlogen of hongersnoden. Dit bevoorrechte gevoel kwam vooral in mij op, als ik in de warme huiskamer in mijn schoongewassen pyjamaatje met een bordje versgebakken frietjes op schoot naar het televisiejournaal keek. Wat daar allemaal aan buitenlandse ellende langskwam was ver weg, heel ver weg.

Duitse biologen verzamelen bloedmomsters bij wilde vogels zonder ze de stress van een vangst en een injectienaald te bezorgen. Ze schakelen daarvoor de roofwants, `Dipetalogaster maximus' in. Het insect knapt het vuile werk op door zich vanuit een kunstei vol te zuigen met vogelbloed (Journal of Ornithology, jan. 2006, online). De roofwants verdooft de huid netjes bij het steken. De onderzoekers hoeven het verrassingsei alleen maar in het nest te leggen. Zo konden de biologen van 59 broedende visdiefjes pijnloos 68 bloedmonsters verzamelen, voldoende voor analyse. De naald op de foto is geen injectienaald, maar een pen om het ei in het nest vast te zetten.

Dr. Maciej Konacki die in juli dit jaar een planeet bij een drievoudige ster in het sterrenbeeld Zwaan ontdekte, zou zeer verbaasd zijn na het lezen van een bericht van George Beekman waarin deze ontdekking ter sprake kwam (W&O 18 nov). Welnu: sinds wanneer zijn de aan de Amerikaanse universiteiten werkende wetenschappers per definitie Amerikanen? Dr. Maciej Konacki is een Pool verbonden aan het Astronomisch Centrum van de Universiteit van Torun in Polen. In verband met zijn recente onderzoek, medegefinancierd door de NASA, verbleef hij tijdelijk op het Institute of Technology in Pasadena en verrichte zijn metingen met behulp van de Keck I telescoop op Hawaï (de steunconstructies van de Keck-telescopen zijn ontworpen door de Poolse ingenieur Stafan Medwadowski!) Zijn bijzondere ontdekking was mogelijk dankzij de door hem samen met nog twee andere Poolse wetenschappers ontwikkelde meetmethode. Dr. Konacki is een adept van de wereldberoemde Poolse astronoom prof. Aleksander Wolszczan, voormalig directeur van het Astronomisch Centrum van de Universiteit van Torun en nu verbonden aan de Federale Universiteit van Pennsylvania. Prof. Wolszczan ontdekte in 1992 het bestaan van de planeten buiten ons zonnestelsel: 3 planeten cirkelend rond pulsar PSR 1257+12. Nota bene: begin dit jaar ontdekten prof. Wolszczan en dr. Konacki samen de vierde om deze pulsar draaiende planeet. In een interview van Wim Kayzer met de natuurkundige Freeman Dyson, in januari 1993 uitgezonden door de VPRO, sprak die laatste zich lyrisch uit over de toen één jaar oude ontdekking van de buiten ons zonnestelsel bestaande planeten gedaan door een zekere Walshan. Enkele weken voor het gesprek met Kayzer had Dyson met die astronoom nog zelf gedebatteerd en hij was er verrukt van. Walshan, Walshan, wie zou dat toch zijn??? U begrijpt het al, het gaat om die Pool met een lastige achternaam: prof. Wolszczan. Maar blijkbaar had Wim Kayzer toen geen flauw idee dat het om een Pool ging en zonder het na te checken schreef hij ook in zijn boek Een schitterend ongeluk de achternaam van de ontdekker op z'n Amerikaans op, Walshan dus. Niet echt `wetenschappelijk verantwoord'. Maar inmiddels weet u het beter.

Mijnheer Piet Borst mag wel uitkijken met zijn verslaggeving van Dick Swaabs werk over wat de kans op homoseksueel nageslacht zoal beïnvloedt (W&O 19 nov). Er zíjn aanstaande ouders die zich verheugen op homoseksueel nageslacht en die nu wellicht nicotine, amfetamine en stress niet uitsluiten tijdens de zwangerschap. Is het een vrije interpretatie van Borst zelf of een conclusie van Swaab dat genoemde middelen/omstandigheden de kans op kleine homo's verhoogt? In dat laatste geval kan ik de boze reacties van homoseksuelen aan Swaab wel onderschrijven. Overigens vind ik het aanmatigend wanneer een wetenschapper zijn betoog `verlucht' met haatpost. En als een columnist/wetenschapper die houding overneemt en er nog eens leuke sier mee maakt. Wetenschap hoort de mens te dienen en haar onderzoeksgebied te respecteren.

`Hoed je voor de waan van de dag, voor een al te utilitaire kijk op kennis en innovatie.' De uitspraak van Frits van Oostrom (W&O 12 nov) is me uit het hart gegrepen. Als studente Romaanse talen breng ik dit semester door in Frankrijk, aan het Centre d'Études Supérieures de la Renaissance (CESR) in Tours. Het valt me op dat men hier een totaal andere kijk op literatuur, kunst en geschiedenis heeft dan in Nederland.

De F-ring van Saturnus, het mysterieuze ringetje dat zich niet ver buiten de majestueuze hoofdring bevindt, heeft de vorm van een strak gewonden spiraal. Dat concluderen Franse en Amerikaanse astronomen die recente opnamen van deze ring door de Saturnusverkenner Cassini hebben bestudeerd (Science, 25 nov). De F-ring is een 50 tot 500 kilometer brede band, op slechts 3000 kilometer van de buitenrand van de hoofdring van Saturnus. Hij werd in 1979 ontdekt door de Amerikaanse ruimtesonde Pioneer 11 en is sindsdien het meest intrigerende deel van de ring van Saturnus.

Ingesloten lucht in de oudste ijsboorkern ooit maakt duidelijk dat de huidige CO2-toestand van de atmosfeer zeer uitzonderlijk is.

Meer dan vijfduizend pagina's telt het eerste woordenboek van het Latijn dat in Nederland in de Middeleeuwen gebruikt werd. `Reisa' is er Latijn voor reis.

Wie Dr. Jerzy Gawronski, stadsarcheoloog, hoofd afdeling Archeologie, Bureau Monumenten en Archeologie (BMA). Gawronski (50) is gescheiden en heeft een zoon.Waarom Is bezig met archeologisch onderzoek op het Damrak in Amsterdam, een van de bouwplaatsen van de Noord/Zuidlijn, de metrolijn in aanbouw.Schrijft `In de rivierbodem kunnen ontelbare zaken zijn weggezonken, die een afspiegeling zijn van de materiële cultuur van Amsterdam door de eeuwen heen.'

Volgens de traditie verleent een paar dagen voor Thanksgiving Day de Amerikaanse president een kalkoen gratie. Thanksgiving is een feestdag waarop gevierd wordt dat in oktober 1620 de Pilgrims van het schip de Mayflower bij Plymouth Rock aan land gingen. Het stichten van de Nieuwe Wereld was begonnen. Maar wat heeft deze kalkoen gedaan, dat hij in plaats van te worden gestraft, gratie krijgt en bovendien tot National Thanksgiving Turkey wordt bevorderd?

De Amsterdamse Najat Rabbae probeert in te burgeren in Marokko. Over werkloosheid en de migratiewens.

Op het verhaal over de kamelenpassie van Shellvrouw Lilianne Donders volgden zeven brieven, waaronder de volgende.

Mijn bewondering gaat uit naar het doorzettingsvermogen van Rob van Zoest. Maar het beeld dat hij schetst van verpleeghuizen bevat voornamelijk stereotiepen en een aantal aperte onjuistheden. Dat begint als hij vertelt dat hij wel eens in een verpleeghuis is binnengereden en hij het definieert als ,,ondraaglijk lijden'' dat je je ,,zelfregie volledig uit handen moet geven aan mensen die om zes uur naar huis gaan en het eigenlijk niets kan schelen hoe jij je voelt''. Van Zoest suggereert hier drie dingen die om een reactie vragen:

In het artikel `De regie verliezen – dat is lijden' in het Zaterdags Bijvoegsel van vorige week vertelde kunsthistoricus Rob van Zoest over zijn ziekte mutiple sclerose en de dilemma's waarvoor dit hem stelt. Hierop kwamen 22 brieven, waarvan er hieronder twee volgen.

`lekker breezeslettuh op de bek poffuh': de taal van het MSN-en andere digitale communicatie wordt anders geschreven. Wat is de invloed ervan op het officiële Nederlands? ,,bv ff dan weet ik niet meer hoe je even moet sgreijven''

`Ik wil dat je nu naar me toe komt, zei mijn huisarts door de telefoon. Vraag of een collega je rijdt, want je bent ernstig ziek. Ik heb kanker, was mijn eerste gedachte. Het was maandag 6 september 2004, de dag waarop ik 36 werd. De donderdag daarvoor had ik een longfoto laten maken.

Het heeft jaren van ruzie gekost en tot op het laatste moment moesten de voorstellen worden afgezwakt om een overeenkomst uit het vuur te kunnen slepen. De eerste hervorming van het suikerregime van de Europese Unie in veertig jaar is nauwelijks een overwinning voor de kampioenen van de vrijhandel. De suikerprijzen in de EU zullen nog steeds tweemaal zo hoog zijn als op de vrije markt, tegen voorheen driemaal.

De Europese Centrale Bank kan weinig anders meer dan het verhogen van haar rentes. Heeft president Trichet zichzelf in een hoek gepraat?

Wie nu 35 jaar is, gaat over dertig jaar op zijn 65ste met pensioen. Althans fiscaal gezien. Dus onder meer qua aftrek van betaalde premies van je belastbare inkomen. Je mag best eerder stoppen met werken, maar de overheid beloont dat niet met fiscale voordelen. Sterker: je hoeft in je leven helemaal niet (tegen betaling) te werken, als je dat prefereert.

Het komt vaak voor, een werkgever die geen pensioenpremie afdraagt. De werknemer weet van niks. En het blijkt zo maar te kunnen.

Michelin deelde gisteren vijftien nieuwe sterren uit in de Benelux. Het Zeeuwse restaurant Oud Sluis kreeg zijn derde. Chef Sergio Herman wil verbijsteren.

De Sociale inlichtingen- en opsporingsdienst doet meer dan uitkeringsfraude opsporen. Deze week liep hij tegen Braziliaanse mensensmokkelaars aan.

Investeringsmaatschappij Kardan neemt een belang van 50 procent in de Russische kredietverstrekker Arka Finance. Kardan betaalt via zijn dochterbedrijf TBIH Financial Services 4,2 miljoen dollar (3,6 miljoen euro) voor het belang in Arka. Het Israëlische Kardan, sinds zomer 2003 met een notering aan de Amsterdamse beurs, heeft dat gisteren bekendgemaakt. Daarnaast verstrekt TBIH een lening van 25 miljoen dollar met een looptijd van twee jaar aan Arka. De inkomsten van de Russische onderneming gelden als onderpand daarvoor. Kardan streeft ernaar dat Arka in heel Rusland actief wordt. Nu heeft het driehonderd verkooppunten in het oosten van Centraal-Rusland.

Het innovatieplatform Twente heeft oud-VVD-voorman Hans Wiegel benaderd om te lobbyen voor een investeringspakket van 300 miljoen euro voor bedrijfsontwikkeling op de Twentse burgerluchthaven in Enschede. De liberale coryfee is akkoord gegaan en gaat zijn contacten in het bedrijfsleven en politiek Den Haag aanboren om geld los te peuteren. Het Innovatieplatform Twente - vertegenwoordigd door grote Twentse bedrijven, de Universiteit Twente, Twentse gemeenten en de provincie Overijssel – zal 7 december op een innovatiecongres het investeringspakket aanbieden aan minister-president Balkenende. Grote Twentse bedrijven hebben Wiegel ingeschakeld vanwege zijn grote netwerk in het bedrijfsleven en politiek.

De Nederlandse voorraad appels en peren is dit jaar aanzienlijk kleiner dan vorig jaar. In de voorraadkamers liggen dit jaar 265 miljoen kilo appels, 13 procent minder dan vorig jaar, blijkt uit cijfers van het Productschap Tuinbouw. De kleinere voorraad is volgens het schap simpelweg het gevolg van een kleinere oogst. De voorraden verschillen per soort. De oogst Jonagold-appels is 12 procent kleiner, terwijl de fruittelers dit jaar 20 procent minder Elstars plukten. Ook zijn er dit jaar iets minder peren: op de peildatum (1 november) had Nederland 130 miljoen kilo peren in voorraad. Vorig jaar was dat nog 10 miljoen kilo meer.

Elf havens in Europa gaan de komende drie jaar samenwerken om het lawaai op haventerreinen aan te pakken. Vanaf maandag komen de havens bij elkaar in Amsterdam om te kijken hoe ze de geluidsoverlast in kaart kunnen brengen en om maatregelen te bespreken om het lawaai te verminderen. De havens willen met de actie geluidsklachten voorkomen in aangrenzende woonwijken, aldus een woordvoerster van de Amsterdamse haven gisteren.

De Nederlandse suikersector is ,,zwaar teleurgesteld'' over het akkoord dat deze week is gesloten over hervorming van het Europese suikerregime. Voedingsconcerns als CSM verwachten financiële tegenslag.

FNV-Jong, het jongerennetwerk van de vakcentrale FNV, is op zoek naar een voorzitter. Geïnteresseerden kunnen zondag alvast ervaren hoe het is om voorzitter te zijn op de bijeenkomst `Pimp my Vakbond' in De Melkweg in Amsterdam. De nieuwe tak van de vakcentrale is bedoeld voor FNV-leden onder de 35 jaar. Zij moeten meebeslissen over thema's die jongeren aangaan, zoals jeugdwerkloosheid, studiebeurs en kinderopvang. Het netwerk heeft al verschillende keren actie gevoerd voor jongerenkwesties, maar wil dit vanaf 2006 ,,veel vaker en veel luidruchtiger'' doen.

DSB Groep (bekend van onder meer Postkrediet en Frisia) heeft vorige week onverwacht zijn lidmaatschap van de brancheorganisatie voor financieringsintermediairs NVF opgezegd. Dat heeft de directeur van NVF, C. in der Hees, gisteren laten weten. De reden voor de opzegging is dat DSB zijn verkoopagentschappen gaat omvormen tot bankfilialen. Leden van de NVF moeten voldoen aan de nieuwe Wet financiële dienstverlening (Wfd), die per 1 januari 2006 ingaat. Die verlangt van tussenpersonen een vergunning. Daarvoor zijn een opleiding en een zekere onafhankelijkheid vereist. Het Financieele Dagblad meldde gisteren op gezag van anonieme bronnen dat de DSB zijn besluit heeft genomen om de nieuwe wettelijke eisen aan tussenpersonen te ontlopen.

De Italiaanse minister van Gezondheid, F. Storace, heeft gisteren bekendgemaakt dat hij een verontschuldiging heeft ontvangen van zuivelproducent Nestlé. De Italiaanse justitie vorderde eerder deze maand 30 miljoen liter melkproducten voor kinderen. De melk van Nestlé zou zijn besmet met een stof die vrijkomt uit de verpakking. De minister zal, ondanks de verontschuldiging, het bedrijf aanklagen. De bestuursvoorzitter van Nestlé, P. Brabeck, bood in een brief zijn excuses aan voor de grote schade die hij had veroorzaakt met zijn uitlatingen. Hij had Italië ervan beschuldigd dat het land het probleem tot een politieke zaak had gemaakt.

Het is al de vijfde keer dat de wereld definitief door de olievoorraad heen is. Zo relativeert Daniel Yergin de zorgen over de toekomst van de olievoorziening. Hij doet dat in The World in 2006, de traditionele eindejaaruitgave van het Britse weekblad The Economist. De schrijver is bestuursvoorzitter van Cambridge Energy Associates. De eerste keer dat de olie op was, was in de jaren tachtig van de negentiende eeuw. Daarna was het opnieuw paniek na de Eerste Wereldoorlog, na de Tweede Wereldoorlog en in de jaren zeventig van de vorige eeuw.

De Tweede Kamer debatteert maandag met minister Peijs (Verkeer, CDA) over de Nota mobiliteit, waarin zij voorstelt om de zogenoemde kilometerheffing vooralsnog niet in te voeren. Invoering zou eenmalig 2,1 tot 3,8 miljard euro kosten en daarna jaarlijks een miljard euro. Het kabinet wil verder onderzoek naar verlaging van de kosten, en wil in de tussentijd specifieke knelpunten wegnemen door meer investeringen in wegen. Een Kamermeerderheid van CDA, VVD en LPF liet bij de presentatie van de nota, begin september, weten uitstel te steunen. PvdA en GroenLinks hadden kritiek.

Talloze gemeenten willen een glasvezelnetwerk aanleggen voor supersnel internet. In Nuenen ligt het er al. Wat doen de inwoners met hun snelle verbinding? En, gaan ze ervoor betalen?

Ajax wordt kampioen, Ajax verliest. Ajax wordt kampioen, Ajax verliest. De geschiedenis herhaalt zich, ook in de sport. Ook bij Ajax.

Internetaanbieders moeten de identiteit van klanten bekendmaken als deze schade berokkenen aan derden. Dat heeft de Hoge Raad gisteren besloten in een zaak van een Tilburgse postzegelhandelaar tegen provider Lycos. De Hoge Raad bevestigde daarmee eerdere vonnissen van het gerechtshof en de rechtbank.

Het personeel van spuitbussenfabriek Enna Aerosols in Dokkum vraagt volgende week het faillissement van het bedrijf aan. Dat heeft FNV Bondgenoten gisteren gezegd. De 100 werknemers nemen de stap naar de rechtbank, omdat hun salaris over november niet is uitbetaald. Volgens de vakbonden is mismanagement door de huidige eigenaar de voornaamste oorzaak van de malaise bij het Friese bedijf. Eigenaar Andreas Trost liet weten geen commentaar te willen leveren.

Een actie van de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie (ZLTO) om bij boeren oude banden in te zamelen, verloopt succesvol. Inmiddels hebben zich ruim driehonderd boeren en tuinders aangemeld met in totaal 100.000 banden. Een woordvoerster van de ZLTO heeft dit gisteren bekendgemaakt. Boeren gebruikten in het verleden de banden, afkomstig van auto's, tractoren, vrachtwagens en dergelijke, om voerkuilen mee af te dekken. De ZLTO wil met de inzamelingsactie een bijdrage leveren aan een schoner landschap. De banden gaan naar Duitsland waar ze als brandstof worden gebruikt in cementovens.

Philips is in de tweede helft van 2005 nog steeds de meest favoriete werkgever van Nederland. Dat blijkt uit het Arbeidsmarkt GedragsOnderzoek van onderzoeksbureau Intelligence Group. Philips wordt gevolgd door Shell en de politie. Het onderzoek is gehouden onder ruim 14 duizend mensen. De eerste helft van dit jaar stond Philips ook al op nummer 1. Eerder deze maand deed het tijdschrift Intermediair al een imago-onderzoek over het afgelopen jaar. Uit dat onderzoek bleek dat Shell de meest favoriete werkgever is. Philips stond op de tweede plaats.

Detailhandelsconcern Vendex KBB (Hema, Vroom & Dreesmann, de Bijenkorf, Praxis) heeft zijn vastgoed verkocht aan het consortium IEF Capital, een joint-venture van IEF Nederland en Bouwfonds Asset Management. Het gaat vooral om vestigingen van de Hema, V&D en de Bijenkorf. Met de verkoop brengen de eigenaren, enkele investeringsmaatschappijen, de schuld van Vendex KBB terug. Een woordvoerder wilde niet het verkoopbedrag bekendmaken, maar wel dat het ,,dik een miljard euro'' is. Het vastgoed staat voor 800 miljoen euro in de boeken.

Voedingsmiddelenconcern Numico moet drie ladingen babymelk terughalen uit Italië. De melk is mogelijk besmet met een stof die gebruikt wordt in de inkt waarmee de verpakking bedrukt is. Numico verwacht maximaal 100.000 liter babymelk te moeten terugroepen. Dat heeft het concern gisteren bekendgemaakt. Begin november werd duidelijk dat branchegenoot Nestlé er 2 miljoen liter babymelk heeft teruggeroepen. Bij controles werden sporen van een chemische stof aangetroffen die bij de verpakking wordt gebruikt.

Ons strafrecht is niet toegesneden op terrorisme en dus moet daar aparte wetgeving voor komen, zegt CDA-fractievoorzitter Maxime Verhagen tegen Elsbeth Etty.

Wie niet spreekt over de vele vormen van geweld tegen moslimvrouwen pleegt verraad aan de eigen overtuigingen of de eigen rechtsnormen.

Samir A. is weer vrijgesproken. Hij werd verdacht van het voorbereiden van een of meer ernstige misdrijven. Daartoe heeft hij opzettelijk voorwerpen, stoffen en/of informatiedragers voorhanden gehad, welke middelen kennelijk waren bestemd tot het begaan van die misdrijven, aldus het openbaar ministerie.

Als Hans Wiegel op de televisie pontificaal komt verklaren dat hij mijn standpunt ten aanzien van het onderwijs in hoge mate onliberaal vindt [...] dan schrik ik daar niet van.Tweede-Kamerlid Ayaan Hirsi Ali (VVD) in het interview in het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2005, 22 november

De publieke financiering van religieuze en andere bijzondere scholen is nog steeds een splijtende kwestie. Zo woedt er een openbaar debat tussen VVD-Kamerlid Hirsi Ali, die openbare financiering van het bijzonder onderwijs wil afschaffen, en het erelid Wiegel van die partij, die niet aan deze geldstroom wil tornen. In het nieuwe Liberaal Manifest van de VVD wordt gepleit voor een aanvulling op artikel 23 van de Grondwet dat de gelijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs garandeert. Bijzondere scholen zouden dan de `Nederlandse rechtsorde' moeten respecteren.

De huwelijksmeritocratie maakt een einde aan de sociale stijging van autochtonen, concludeert Maarten Huygen in het huwelijksbureau.

In NRC Handelsblad van 21 november staat een artikel over de misleidende rol van media inzake de vermeende toename van het aantal moorden in Nederland. De teneur in de tweede helft van het stuk is dat de toename van het aantal moorden zou resulteren in toegenomen aandacht van de media voor deze moorden. Deze vermeende toename in berichtgeving zou er bij kijkers toe leiden dat zij van mening zijn dat er meer moorden worden gepleegd en daar angstiger van worden. Bovenstaande redenatie is in grote lijnen afgeleid van de in de bijdrage genoemde cultivatietheorie.

Het bericht in NRC Handelsblad van 21 november over de Debutantenprijs 2005 bevatte de storende suggestie dat de vijf juryleden, onder wie voorzitter Elsbeth Etty en Brigitte Raskin, de winnaar hebben gekozen. De formule van de Debutantenprijs is echter nu juist dat de jury niet zelf de winnaar kiest, maar vijf boeken nomineert; die onder de aandacht brengt door uitgave van een speciale lezerskrant en deze met medewerking van vele bibliotheken in den lande ter lezing aanbiedt aan zo veel mogelijk lezers die punten mogen toekennen. De schrijver van het boek dat zo het hoogste puntengemiddelde krijgt, wint de prijs. De prijs dit jaar, zo maakte de Dordrechtse organisatie `De Letteren Spreken' bekend bij de uitreiking, is gebaseerd op het oordeel van 250 mensen en niet van de in het bericht met name genoemde vakjury.

Dat Lans Bovenberg (NRC Handelsblad, 17 november) het akkoord van de nieuwe Duitse regering toejuicht, is begrijpelijk. Zijn stokpaardjes als de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd en het fiscaal privilegiëren van jonge ouders komen er immers pregnant in voor.

Onderbelicht in de discussie over cannabislegalisering is de fundamentele vraag of het middel (bestrijding) de 'kwaal' (cannabisgebruik) rechtvaardigt (Opinie & Debat, 12 november).

Het niveau van het artikel `Sharon zorgt voor aardverschuiving' door Barry Rubin (Opiniepagina, 22 november) wordt uitstekend gekarakteriseerd door de volgende, magistrale zin: ,,Paradoxaal genoeg zal dit alles in principe grote gevolgen hebben, maar in de praktijk misschien niet zo veel.'' Daar houd ik nou van. Als het over Israël gaat geeft NRC Handelsblad kennelijk artikelen de ruimte die op het niveau staan van de principieel niet ontkenbare diepe boerenwijsheid: `Als de haan kraait tijdens de mis, dan gaat het weer veranderen of het blijft als het is.' In het artikel van Rubin heeft de aangehaalde zin ook een tweede functie. Hij moet ervoor zorgen dat er ten minste één feit in wordt vermeld waarvan je onmogelijk kunt aantonen dat het niet waar is. Voor de overige beweringen in deze propagandacompositie is dat nauwelijks mogelijk.

Prof. Heertje maakt in zijn pleidooi voor de herintroductie van de docent met vakkennis in het voortgezet onderwijs helaas geen onderscheid tussen inhoudelijke vakkennis en didactische kwaliteit. De ideale docent in het voortgezet onderwijs, van vmbo tot vwo, dient over beide te beschikken. Talrijk zijn de voorbeelden van universitair opgeleide docenten die, eenmaal losgelaten voor een klas, binnen drie maanden overspannen zijn. Het managen van een klas, hetzij door het geven van ouderwets degelijk frontaal onderwijs hetzij door het individueel begeleiden van leerlingen, vereist niet alleen inhoudelijke kennis van meetkunde, Latijnse grammatica dan wel Duitse poëzie, maar ook de vaardigheid om met jonge mensen om te gaan en met hen te communiceren. Die vaardigheid is niet afhankelijk van een lerarenopleiding op hbo- of wo-niveau. Die vaardigheid bepaalt wel of kennis kan worden overgedragen of niet. Het niveau van kennis maakt dan geen verschil: een docent die een vmbo'er inzicht in zijn dagelijkse leefomgeving kan bijbrengen en op die manier zijn leerling meer zelfvertrouwen meegeeft, is net zoveel waard als de docent die zijn vwo'ers kan uitdagen tot een intellectueel debat over de meerwaarde die de EU heeft voor het Nederlandse staatsbestel.

In NRC Handelsblad van 18 november stond een bericht over de beslissende rol die de Nederlandse Binnenlandse Veiligheidsdienst op verzoek van de Amerikaanse CIA speelde bij de totstandkoming van Pasternaks Dokter Zjivago. Dit naar aanleiding van het verschijnen van de publicatie De geheime dienst. Verhalen over de BVD, van Chris Vos, Rens Broekhuis, Lies Janssen en Barbara Mounier. Inderdaad een geweldig verhaal, maar een nieuwsfeit is het niet. Reeds zeven jaar geleden, in 1998, bracht het literair-historische tijdschrift De Parelduiker een artikel over deze gebeurtenis van slaviste Petra Couvée. Ook toen al is het niet onopgemerkt gebleven. Zo besteedde de tv-actualiteitenrubriek Netwerk er destijds ruim aandacht aan. Een jaar later schreef Couvée een tweede keer hierover voor De Parelduiker. Ere wie ere toekomt.

De publieke omroep zou reclamevrij moeten worden, vindt Tweede-Kamerlid Joop Atsma van het CDA (NRC Handelsblad, 21 november). Hij zegt dit in navolging van de SP, GroenLinks, PvdA en VVD, een flinke Kamermeerderheid dus. Maar waarom zou de publieke omroep geen reclame meer mogen uitzenden en daarmee een deel van zijn eigen kosten terugverdienen?

1 Is de redactie kleinzielig en kinderachtig geweest door alleen een kort ANP-bericht over de doop van prinses Alexia af te drukken en geen foto? Het is een verwijt dat we ongaarne krijgen, maar de lezer heeft gelijk als hij opmerkt dat we foto's van verjarende leden van het koninklijk huis niet of maar bescheiden afdrukken. De redactie vindt het gebruik om op hoogtijdagen verjaardagsfoto's van het koninklijk huis af te drukken ouderwets, om niet te zeggen oubollig. We plaatsen foto's wegens de nieuwsinhoud en soms ook om esthetische redenen. De afgelopen twaalf maanden plaatste de krant dertien keer nieuwsfoto's van de koninklijke familie. Ik had persoonlijk overigens een foto van de gedoopte Alexia best in de krant willen zien. Een doop is iets anders dan een verjaardag. En zo bekend is zij nog niet. Zo'n doop kun je best als nieuws opvatten.

Al jarenlang ben ik gewend dat feestdagen van het koninklijk huis minimale aandacht krijgen in de krant. Ik sta er bijvoorbeeld niet meer van te kijken dat op de verjaardag van de koningin ergens verstopt in de krant een fotootje op pasfotoformaat staat (soms niet eens een foto) met vermelding van haar verjaardag. Ik ben daar behoorlijk ongelukkig mee. Nederland is een monarchie, NRC Handelsblad verschijnt hier en dus moet de krant aandacht schenken aan zaken betreffende het koninklijk huis. Nieuws is geen kwestie van persoonlijke voorkeur.

Twee visies op de kloof tussen burger en politiek. Programmamaker Hans Goedkoop heeft lang gedacht dat het niet zo'n vaart liep. Maar de praktijk leert anders, zo heeft hij ervaren: alle clichés zijn waar, en nu staat de honkbalknuppel klaar. Paul Scheffer vindt dit aanschoppen tegen de politiek te makkelijk. Niet alleen de politiek, maar heel denkend en ondernemend Nederland treft blaam. Het probleem is het gebrek aan zelfvertrouwen.Het gebrek aan vertrouwen van de burger in de politiek is niet alleen toe te schrijven aan de politici. De vertrouwenscrisis is het gevolg van de culturele zelfmoord van de elites en de roekeloze omgang met de verzorgingsstaat.

Van atleet Haile Gebrselassie (32) wordt gezegd dat hij als enige Ethiopiër het gezag heeft zijn gekwelde Afrikaanse vaderland tot ontwikkeling te brengen. ,,Ik kan geen einde maken aan de armoede, maar ik kan de situatie wel proberen te verbeteren.''

Gedisciplineerd op elkaar inhakken met een zwaard van gespleten bamboe. Om zo in een staat van verlichting te geraken. Dat is kortweg het doel van de vechtsport ken(zwaard)do(weg). Oorspronkelijk en al weer vele eeuwen geleden werd het zwaardvechten, kenjutsu, onderwezen aan Japanse krijgsedellieden met de welluidende naam samurai. Nadat ze voorgoed van het krijgstoneel waren verdwenen, werd hun vechtkunst nog eeuwenlang beoefend door soldaten en burgers. De oorspronkelijk metalen zwaarden werden voorzichtigheidshalve vervangen door die van bamboe of hout, de naam van de vechtsport werd de vorige eeuw in kendo veranderd. Zondagmorgen, een sporthal in het verlaten ogende Vlaardingen. Binnen wordt de ruimte gevuld met babygehuil, orgastisch gillen en vogelgekrijs. De wedstrijddeelnemers laten zich door niets en niemand tegenhouden om zich luidkeels te uiten en tegelijkertijd blootsvoets op de tegenstander in te hakken. Dit is visueel een prachtige sport; de deelnemers, onder wie opvallend veel vrouwen, zijn gehuld in intrigerende donkerblauwe, soms witte rokken en hemden met lange mouwen, dragen helmen met beschermende flappen over schouders en keel. Het masker is van staal, de soms prachtig bewerkte borstbeschermers zijn gemaakt van leder of plastic. Ondanks het fysieke geweld binnen de lijnen is de sfeer naast de mat tussen beginners en gevorderden uitgesproken ontspannen.

Naar aanleiding van het fluitconcert voor het duel Turkije-Zwitserland vroeg Fifa-voorzitter Sepp Blatter zich deze week af of het nog zinvol is volksliederen te spelen, voorafgaand aan voetbalinterlands. Begrijpelijk?

George Best mag als een ruïne zijn gestorven, de schoonheid die hij in zijn jonge leven de wereld heeft geschonken, blijft onaangetast. Onvervreemdbaar. Best is meer legende dan wie ook, meer dan Cruijff, Pele en Maradona. Hij is de uitvinder van rapvoetbal. Daarnaast had hij jazz, rock, barok, opera en hele symfonieën in de benen. Dit alles als schooiertje uit Belfast. Je moet er niet aan denken dat George Best in het paradijselijke Betondorp of in het idyllische Purmerend was geboren en getogen hij zou nu nog koning aan de bal zijn.

Roberto Heras is ook bij de contra-expertise positief bevonden op het gebruik van het verboden bloeddopingmiddel epo. De Spaanse wielrenner werd betrapt na de voorlaatste etappe van de Ronde van Spanje, die hij dit jaar voor de vierde keer won. Die zege valt nu mogelijk in handen van Denis Mentsjov, de Rus in dienst van Rabobank.

Het gepromoveerde Wigan Athletic is dé verrassing in de Engelse Premier League. Arjan de Zeeuw (35) is aanvoerder van `The Latics'. Zelfs premier Tony Blair is een fan van de Nederlandse voetballer.

Salomon Kalou (20) wil voor Nederland voetballen bij het WK in Duitsland. De bondscoach wil het ook. Maar de staat voelt er weinig voor om de Ivoriaan versneld te naturaliseren.

De vijfde Beatle is niet meer. Na John Lennon en George Harrison is gistermiddag George Best overleden. Hij was de eerste internationale voetbalster met de allure van een popidool. De 59-jarige Noord-Ier overleed in een Londens ziekenhuis aan inwendige bloedingen als gevolg van overvloedig alcoholgebruik. Op Old Trafford, de thuishaven van Manchester United, hangen de vlaggen vandaag halfstok. De spelers van zijn oude club zullen rouwbanden dragen.

Tal van prominenten uit het Engelse voetbal kwamen gisteren woorden tekort om de overleden George Best te roemen. ,,Hij was niet alleen een fantastische speler, hij was ook een fantastische kerel'', zei oud-doelman Pat Jennings. ,,George heeft het leven verrijkt van iedereen die hem zag spelen'', sprak Bobby Charlton, die tien jaar aan de zijde van Best speelde bij ManUnited. ,,Het voetbal heeft een van zijn beroemdheden verloren en ik een dierbare vriend.''

Formule I-tycoon Bernie Ecclestone doet zijn meerderheidsbelang in de koningsklasse van de autosport van de hand. Dat heeft de BBC gisteren op zijn website gemeld. Voor een nog onbekend bedrag zou Ecclestone samen met de Duitse bank BayernLB zijn belangen hebben verkocht aan een investeringsmaatschappij, die daarmee 75 procent van de aandelen in handen zou krijgen. Met de overeenkomst komt een einde aan maanden van speculatie. Drie banken, waaronder BayernLB, deden vorig jaar al hun beklag over ,,de onevenredig grote invloed'' van Ecclestone, ook al hadden zij formeel evenveel procent van de aandelen in handen. De autofabrikanten dreigden onlangs de Formule I te verlaten, indien zij niet meer inspraak zouden krijgen van Ecclestone en de zijnen.

Het Nederlands vrouwenhockeyteam is het toernooi om de Champions Trophy in Canberra vannacht (Nederlandse tijd) begonnen met een 2-1 overwinning op regerend wereldkampioen Argentinië. Sylvia Karres opende de score in de negende minuut, waarna de ploeg uit Zuid-Amerika tien minuten voor het einde alsnog langszij kwam via sterspeelster Luciana Aymar. Maartje Paumen benutte in de slotminuut een strafbal. Nederland vervolgt het jaarlijkse zeslandentoernooi morgen met een duel tegen olympisch kampioen Duitsland. De ploeg van bondscoach Marc Lammers verdedigt in Canberra de titel, die de verjongde selectie vorig najaar won in Rosario.

Niet alleen de aanklager, ook de advocaten van de vijf gestraften in de zaak-Hoyzer zijn in beroep gegaan tegen de vorige week door de rechter in Berlijn opgelegde straffen. Daarmee krijgt het proces in de omkopingszaak in het Duitse voetbal een vervolg voor het gerecht in Leipzig. De advocaten van de beide hoofdverdachten, arbiter Robert Hoyzer en de Kroatische gokker Ante Sapina, kondigden al meteen beroep aan.

Nederland heeft bij de olympische shorttrackwedstrijden voor mannen in Turijn één startbewijs afgedwongen op de 1.000 meter, zo heeft de internationale schaatsunie gisteren bekendgemaakt. Op die afstand heeft Niels Kerstholt voldaan aan de nationale en internationale kwalificatie-eisen, maar is zijn collega Cees Juffermans in het bezit van een nominatie.

In zijn woonplaats Harlingen is gisteren kaatslegende Hotze Schuil op 81-jarige leeftijd overleden. Schuil deed 26 keer mee aan de PC (Permanente Commissie) in Franeker, de belangrijkste kaatswedstrijd van Friesland, die hij zes keer won. Drie keer werd de havenarbeider uit Harlingen uitgeroepen tot `PC-koning' (beste speler).

Een nieuwe techniek maakt het mogelijk om het inwendige van kunstvoorwerpen te bekijken. Onderzoekers bekeken al het binnenste van bronzen beelden van het Rijksmuseum. ,,Wauw, wat bijzonder!''

In het Schauspielhaus van Frankfurt gaat volgende week het toneelstuk Blauwbart - Hoffnung der Frauen in première. Blauwbaard is de bijnaam van de ridder Raoul uit het sprookje Barbe-bleu uit het vertellingenboek Contes de ma Mère (1697) van de Franse schrijver Charles Perrault. Blauwbaard is een rijk man die een kasteel bezit, maar die gruwelijk onaantrekkelijk eruitziet. In de nieuwe versie van schrijfster Ulrike Krickau is Blauwbaard echter niet de vrouwenmoorder, maar juist de hoop van de vrouwen, zoals de ondertitel van het Duitse stuk aangeeft. In het oorspronkelijke sprookje vermoordt Blauwbaard de vrouwen die uit nieuwsgierigheid de geheime kamer van zijn kasteel binnengaan.

Popster Madonna zou in de jaren zeventig in het Belgische Moeskroen zijn geweest en daar het nummer Ma Vie fout Le Camp hebben gehoord. Nu wordt ze van plagiaat beschuldigd.

De film `Saving Face' beleefde gisteren in Rotterdam zijn Europese première. De Amerikaanse regisseur Alice Wu maakte een film over de generatiekloof tussen Chinese migranten in New York.

De musical The Phantom of the Opera staat op het punt alle Broadway-records te verbreken. Als op 9 januari in het Majestic Theatre in New York de 7486ste voorstelling wordt gespeeld, is de show de langst lopende Broadway-productie aller tijden. Dit record staat nu nog op naam van de zang- en dansmusical Cats, waar in september 2000 een eind aan kwam na achttien jaar en 7485 voorstellingen.

De beelden van de Duitse kunstenaar Thomas Rentmeister (1964) zijn bestemd voor alle zintuigen. In de tentoonstellingszalen van Museum Boijmans hangen geuren van zeeppoeder, babycreme en chocoladepasta. Uit een soort hutten van hout en van gelakt staal klinken gedempte geluiden. De hoogglanzende, gewelfde polyestersculpturen verleiden tot aanraken. Bij een eerdere tentoonstelling moest een bezoeker verzocht worden het museum te verlaten omdat hij probeerde een gladde, donkergroene sculptuur te kammen met een kam.

,,Ik moet je eerlijk zeggen, jullie hebben er wel een zootje van gemaakt'', zegt Wim Kan, even terug uit de hemel waar hij sinds 1983 verblijft. En hij bezingt hoe de wereld er vlak voor zijn dood voorstond, in regels als: ,,We hadden nog een paar sociale wetten / en Clinton rookte enkel sigaretten...''. Het is nog steeds diezelfde combinatie van moralisme, maatschappelijk engagement en gewiekste grappen, en ook dat gulle hoofd met die glunderstem lijkt bedrieglijk veel op het origineel.

Ze komt, zingt en overwint. Jaar in jaar uit oogst de wereldberoemde Italiaanse mezzosopraan Cecilia Bartoli uitzinnige ovaties in het Amsterdamse Concertgebouw, en altijd weer komt ze met verrassende programma's. Haar stem is relatief klein, maar haar talent is ongeëvenaard en haar virtuoze techniek overstijgt alle grenzen.

De Chinese Jasmine wil een brief stoppen in de zak van één van de gigantische spijkerbroeken waar zij dagelijks tot twintig uur lang het rijgdraad vanaf knipt. De spijkerbroek is voor de Amerikaanse markt. Jasmine hoopt antwoord te krijgen en zo iets te weten te komen over de dikke mensen die de spijkerbroeken dragen.

Hij werd geboren in Houston, debuteerde in 2003 met Mood en speelde in de begeleidingsband van arrenbie-act Bilal. Die laatste laat zich ook even horen op deze cd, die net zo is opgezet als Glaspers eerste. In twee stukken doet een saxofonist mee, de prima spelende Mark Turner, maar driekwart van de tijd regeert de kleinste klassieke jazzformatie: piano plus bas en drums.

De lithograaf en schilder Herman Geerdink is donderdag op 54-jarige leeftijd in zijn woonplaats Haarlem overleden. Geerdink, die in 1951 in Emmeloord werd geboren, ging in 1967 naar de Enschedese kunstacademie AKI, waar hij een opleiding volgde tot grafisch ontwerper. Al meteen na de academie raakte hij in de ban van het lithograferen. Hij maakte veel seriële werken, bijvoorbeeld litho's van op vierkante vlakjes gerangschikte schaduwhanden die allerlei vormen aannemen. Doordat hij vaak alledaagse onderwerpen koos als vruchten, bloemen of snoepjes, herinnerde zijn werk aan de Pop-art. In zijn grafische werk en later in zijn schilderijen paste hij diverse technieken toe waardoor verrassende combinaties ontstonden van collage, tekening en stempels.Over het werk van Geerdink verscheen dit jaar het boek Een Reis met bijdragen van collega-kunstenaars als Pieter Holstein en Sipke Huismans.

De krant van Jan Proleet, zo heet de reclamestrip die de Amsterdamse kunstenaar Jan van Hell aan het eind van de jaren twintig van de vorige maakte.

Zeven jaar lang behoorde de Zeeuwse popgroep Racoon tot de noeste werkpaarden van het festivalcircuit. Pas bij hun derde album, Another Day, dat in maart uitkwam, geschiedde het wonder. De cd doet het zo goed dat de groep onlangs een gouden plaat voor 40.000 verkochte exemplaren in ontvangst mocht nemen. Met de single Love you more hebben ze een tophit in handen. Het popklimaat is Racoon gunstig gezind: gevoelige liedjes van James Blunt en surfheld Jack Johnson liggen goed in de markt en het zijn vooral de meisjes die met hun portemonnee stemmen op een beschaafd, romantisch popgeluid.

Een rechtbank in de Duitse stad Hamburg heeft gisteren de moeder van een door ernstige verwaarlozing gestorven meisje en haar vriend tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld.

Syrië heeft gisteren ingestemd met het verhoor van hooggeplaatste functionarissen in Wenen door medewerkers van de Verenigde Naties die de moord op de Libanese oud-premier Rafiq Hariri onderzoeken.

De grens tussen de Strook van Gaza en Egypte is formeel open. Maar Zaidr moet toch nog een dag wachten voor hij naar zijn bruid kan.

In het Amerikaanse legerkamp Camp Bondsteel, nabij Uroševac in het zuiden van Kosovo, bestond in september 2002 een kleine versie van het beruchte gevangenenkamp Guantánamo Bay

Links noch rechts in Frankrijk weet een antwoord te verzinnen op de crises die het land dit jaar doormaakt. De agenda wordt bepaald door wanhoop over de liberale buitenwereld.

Twaalf miljoen mensen in zuidelijk Afrika hebben voedselhulp nodig. Nergens is de nood zo groot als in Malawi. ,,Misschien zijn we er volgend jaar niet meer.''

Litouwen zal een deel van zijn troepen in Irak begin volgend jaar terugtrekken. Dat heeft de Litouwse minister van Defensie, Gediminas Kirkilas, gisteren aangekondigd.

Als twaalfjarig meisje sloeg de Bosnische moslima Almira Osmanović in 1992 met haar ouders op de vlucht voor de oorlog in Sarajevo. Ze belandde bij een gastgezin in Oslo, ze ging er naar school en de universiteit en had er haar eerste vriendjes. ,,Ik probeerde een Noorse te worden'', zegt Almira. ,,Maar zonder succes. Ik miste mensen om me heen die me begrijpen.''

Europees Commissaris voor Uitbreiding, Olli Rehn, is gisteren in Sarajevo aangekomen om daar officieel het overleg over de toetreding van Bosnië tot de Europese Unie te openen. Daarvoor moet eerst een associatieverdrag worden getekend. Bosnië was tot nu het enige land op de Balkan zonder contractuele banden met de EU.

In Italië is de 85-jarige voormalige SS-officier Hermann Langer tot levenslang veroordeeld wegens oorlogsmisdaden. Hij gaf in september 1944 opdracht tot de executie van zestig burgers en monniken in het klooster van Farneta, nabij Lucca in Toscane, nadat in het klooster ondergedoken joden waren aangetroffen. Onder de slachtoffers was een bisschop. Langer werd eind vorig jaar vrijgesproken door een militaire rechtbank, maar in hoger beroep alsnog veroordeeld.

Michael Brown, die twee maanden geleden moest opstappen als hoofd van de Amerikaanse federale rampenbestrijdingsdienst FEMA die ernstig tekortschoot na de orkaan Katrina, is een eigen bedrijf begonnen dat zich toelegt op de bestrijding van rampen. Katrina, de grootste natuurramp in de moderne Amerikaanse geschiedenis, kostte begin september aan zeker 1.200 mensen het leven. Brown erkent dat onder zijn leiding grote fouten zijn gemaakt, maar meent dat hij met zijn expertise anderen voor dergelijke fouten kan behoeden.

In Tsjetsjenië worden morgen parlementsverkiezingen gehouden, voor het eerst sinds 1997. Toen genoot het land nog autonomie en had Moskou er niets over te zeggen. Nu regisseert Moskou de verkiezingen. Verwacht wordt dat de Tsjetsjeense afdeling van de pro-Kremlinpartij Verenigd Rusland een grote meerderheid van de zetels zal halen. Verenigd Rusland is ook gelieerd aan de paramilitaire beweging van de sterke man van het pro-Russische regime, vice-premier Ramzan Kadyrov.

Een 15-jarige Franse jongen is gisteren veroordeeld tot een gevangenisstraf van 18 jaar wegens de moord op zijn familie. Tegen hem was de maximale straf van 20 jaar geëist. `Pierre' zoals hij door de kinderrechter werd genoemd, kreeg in oktober vorig jaar het idee voor de moord omdat hij niet mocht buitenspelen, maar eerst zijn huiswerk moest afmaken. Hij schoot eerst zijn moeder dood, bekeek de tekenfilm Shrek op televisie, schoot vervolgens zijn zusje (11) neer en verwondde haar en schoot zijn broertje (4) dood. Toen zijn vader thuis kwam, schoot hij ook die neer. Vervolgens bekeek hij het einde van de film. Het zwaargewonde zusje wist de politie te alarmeren.

De langverwachte presidents- en parlementsverkiezingen in Haïti zullen niet op 27 december maar op 8 januari worden gehouden. Dit nieuwe uitstel is gisteren bekendgemaakt door de kiesraad van het eiland in de Caribische Zee. Haïti wordt al bijna twee jaar bestuurd door een interim-regering en een interim-president, die aantrad nadat president Aristide begin 2004 na aanhoudende ernstige onlusten werd verdreven. Nieuwe verkiezingen zijn al diverse keren opgeschoven vanwege problemen met de organisatie en de veiligheid. Dit keer hadden de politieke partijen ook aangedrongen op uitstel omdat zij vreesden voor een lage opkomst onder de 3,4 miljoen kiezers doordat 27 december in de vakantieperiode valt.

Het aantal bootvluchtelingen dat is verdronken toen hun schip eind vorige week ten zuiden van Sicilië in zwaar weer terechtkwam, is opgelopen tot tweeëntwintig. Dat heeft de Italiaanse kustwacht gisteren meegedeeld, nadat nog eens zes stoffelijke overschotten waren geborgen. De vluchtelingen maakten deel uit van een groep van circa 200 migranten die met een negentien meter lange houten boot vanuit Noord-Afrika illegaal naar Sicilië probeerden te komen. Vlak voor de kust van Ragusa op Sicilië kwam het schip in grote problemen. Van de opvarenden bereikten er 177 zwemmend het strand. De kustwacht sluit niet uit dat er nog enkele opvarenden zijn omgekomen.

De hulpverlening aan de prostituees van de verdwenen tippelzone in Rotterdam verloopt moeizamer dan verwacht. Veel vrouwen weigeren de aangeboden hulpverlening en huisvesting.

De Nederlandse regering eist opheldering over geheime CIA-kampen in Europa. Die kritische houding is nieuw. ,,Nederland kneep al heel lang bewust een oogje toe.''

De rechtbank in Almelo heeft de 50-jarige Rudolf K. tot levenslang veroordeeld. In 2003 vermoordde K. in zijn woonplaats Enschede een zwerver. Een jaar eerder probeerde hij ook drie andere mensen te vermoorden. Tussen 2000 en 2004 mishandelde hij tientallen dieren op ,,weerzinwekkende wijze'', aldus de rechtbank.

Het plotseling opgelaaide conflict tussen Hirsi Ali en Hans Wiegel komt niet uit de lucht vallen. Al sinds 1917 botsen liberalen onderling over Grondwetsartikel 23.

Ik ben nu particulier collectief verzekerd (basis en aanvullend), maar de kans bestaat dat ik volgend jaar van baan verander en niet langer kan deelnemen in de collectieve verzekering. Als ik na 1 maart een andere verzekering wil afsluiten, geldt de acceptatieplicht van verzekeraars dan nog?(Dorien Bosch)

De buren van Hirsi Ali zeggen te lijden onder haar zwaar beveiligde aanwezigheid. Dus eisen ze in een kort geding dat ze verhuist.

Terwijl de tropenzon op het Onafhankelijkheidsplein in Paramaribo het feestelijke defilé verwarmt, kletst de Hollandse herfststorm tegen de ramen van de Haagse sociëteit De Witte. Binnen is een unieke bijeenkomst aan de gang. Drie voormalige premiers van (voormalige) delen van het Koninkrijk der Nederlanden debatteren over dertig jaar srefidensi (onafhankelijkheid) in Suriname, op initiatief van de Nationale Commissie Internationale Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling.

Voor het eerst sinds de onafhankelijkheid in 1975 bezocht een Nederlandse minister-president Suriname. ,,Een verrijking'', noemde premier Balkenende zijn bezoek aan de 30-jarige oud-kolonie.

Een islamitische extremist die eerder deze maand in Marokko werd aangehouden, heeft verklaard dat de Nederlandse terreurverdachte Samir A. hem heeft gevraagd met hem een zelfmoordaanslag te plegen op de inlichtingendienst AIVD. Dat heeft de Marokkaanse politie gezegd tegen het persbureau AFP.

Minister Zalm (Financiën) verwacht na de belastingmeevaller van ruim 3 miljard euro die deze week bekend werd, nog meer meevallers. ,,De eerste meevaller is meestal een voorbode voor de volgende'', zei Zalm gisteravond in het radioprogramma Met het oog op morgen. Hij wilde nog niets zeggen over de omvang van de nieuwe meevaller. Hij verwacht in het voorjaar meer te kunnen vertellen.

Het kabinet heeft de Onderwijsraad, het hoogste onderwijsadviesorgaan van de regering, gevraagd onderzoek te doen naar het invoeren van voor- en naschoolse opvang op scholen. Ook het Centraal Planbureau gaat onderzoek doen. Dat maakte vice-premier Zalm (VVD) gisteren na afloop van de ministerraad bekend. De Tweede Kamer vroeg onlangs het kabinet om de opvang van kinderen buiten schooltijd te verplichten aan scholen.

Het cellencomplex op Schiphol-Oost, waar vorige maand bij een brand elf gedetineerden omkwamen, blijft open. Het college van B en W van Haarlemmermeer trekt de gebruiksvergunning van het cellencomplex niet in. Dat heeft het college gisteren aan de gemeenteraad laten weten. De Rijksgebouwendienst, de eigenaar van het complex, heeft het gemeentebestuur toegezegd dat het complex nog deze week aan de gestelde veiligheidseisen zal voldoen. Haarlemmermeer zal zich volgende week na een nieuwe inspectie van het complex beraden over het lot van het complex.

Het idee van het nieuwe zorgstelsel waarbij mensen zelf op zoek gaan naar de beste zorgverzekering is volgens CDA-minister Cees Veerman (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) ,,onzin, echt fictie''.

Als gevolg van het slechte weer is de krant gisteren in met name het oosten van het land op veel plekken niet of met vertraging bezorgd. Op een aantal adressen kon de krant van vrijdag pas tegelijk met de krant van vandaag worden bezorgd. Onze excuses voor dit ongemak.

Syrië heeft gisteren ingestemd met het verhoor van hooggeplaatste functionarissen in Wenen door medewerkers van de VN die de moord op de Libanese oud-premier Rafiq Hariri onderzoeken.

Roberto Heras is ook bij de contra-expertise positief getest op het gebruik van het verboden bloeddopingmiddel epo. De Spaanse wielrenner werd betrapt na de voorlaatste etappe van de Ronde van Spanje, die hij dit jaar voor de vierde keer won. Die zege is nu mogelijk voor Rabobank-renner Denis Mentsjov, die tweede werd.

De rechtbank in Almelo heeft de 50-jarige Rudolf K. tot levenslang veroordeeld. In 2003 vermoordde K. in zijn woonplaats Enschede een zwerver. Een jaar eerder probeerde hij ook drie andere mensen te vermoorden. Tussen 2000 en 2004 mishandelde hij tientallen dieren op ,,weerzinwekkende wijze'', aldus de rechtbank.

Internetaanbieders moeten de identiteit van klanten bekendmaken als deze schade berokkenen aan derden. Dat heeft de Hoge Raad gisteren besloten in een zaak van een Tilburgse postzegelhandelaar tegen internetprovider Lycos. De Hoge Raad bevestigde daarmee eerdere vonnissen van het gerechtshof en de rechtbank.

Prinses Máxima gaat als adviseur voor het VN-jaar van het microkrediet op werkbezoek naar Brazilië en Argentinië. ,,Dit vergroot de empowerment van vrouwen.''

De kop `GroenLinks: screening kandidaten moet beter' werd vergezeld door de onderkop `GroenLinks senator Sam Pormes moet vertrekken'. Het bericht stond naar mijn smaak prominent over zes kolom in de krant op pagina drie, met een inzetje van drie kolom en een foto van Pormes. Een eerder bericht over Pormes haalde de voorpagina. Was de behandeling van dit nieuws niet dringend genoeg en de kop te eufemistisch? Iedereen mag dat voor zichzelf beslissen. Ik vond het zo goed. In deze kwestie staat minder vast dan de lezer aanneemt. Pormes wordt voorlopig alleen gebrek aan openhartigheid verweten. Over de twee Tweede-Kamerleden vermeldden we alleen dat HP/De Tijd al maanden probeert om [...] in verband te brengen met links-radicaal activisme respectievelijk Iraans terrorisme'. Dat verband kan deze krant niet vaststellen. Ook wij zien dus rook, maar nog geen vuur. Is dat wel het geval, dan haalt dat bericht zeker de voorpagina. De krant streeft inderdaad naar neutrale informatie. Maar de keuzes die we maken zijn altijd een afweging, waarbij context, de gelegenheid tot tegenspraak en fair play uitgangspunten zijn.

Grey Owl (Richard Attenborough, 1999, GB/Canada). Oprecht drama met Pierce Brosnan als Engelse milieu-activist die zich in de jaren dertig in Canada voordoet als Indiaan. België 1, 13.35-15.30u.

De aandelen van het Britse telecombedrijf Marconi lijken spotgoedkoop. Het grootste deel van het bedrijf is gisteren overgenomen door het Zweedse Ericsson en dat zal uitlopen op een uitkering van 577 miljoen pond aan de Marconi-aandeelhouders. Maar er blijft ook een overgekapitaliseerd rompbedrijf over, waar overigens een nieuwe naam voor is bedacht: Telent. Als Marconi een manier vindt om een deel van dat overtollige kapitaal aan zijn aandeelhouders terug te geven, worden zijn aandelen op dit moment ondergewaardeerd.

In `Vier', haar vierde programma, is cabaretière Sanne Wallis de Vries nog eigenzinniger dan in haar vorige shows. Ze laat zien wat ze kan, en haalt ongenadig uit naar iedereen die haar vroeger pijn heeft gedaan.

The Adventures of Elmo in Grouchland (Gary Halvorson, 1999, VS). Kinderfilm over Elmo, het rooodharige peuter-monster uit Sesamstraat. Zijn dekentje blijkt gestolen door Mandy Patinkin. België 1, 14.05-15.15u.

Remixen, dat is nog wel de meest lucratieve bezigheid van het Berlijnse producers- en deejay-collectief Jazzanova. Met de dubbelaar The Remixes 1997-2000 vestigde het zestal zijn naam voorgoed, en dit is dan het vervolg. Het ontbrekende jaar vloog om vanwege de arbeidsintensieve productie van het zwaar ondergewaardeerde album In Between. Jazzanova bouwt andermans nummers steevast om tot uitgesponnen, warmbloedige aangelegenheden, vol organische klanken en ritmische verrassingen. Soms zijn het elastische `nu jazz'- of broken beats-achtige ritmes die de actie ondersteunen, soms verrassende visies op het house-stramien. De nummers van Masters At Work (met vibrafonist Roy Ayers), Shawn Escoffery en Nuspirit Helsinki zijn derhalve koren op de molen van Jazzanova. Maar in afwijkende stukken als `Lullabye' van jaren-zestig-samenzanggroep Free Design en Black Heart van neo-noir-rootsband Calexico komen ze dankzij haast filmische middelen tot nog verrassender resultaten. Leerzaam lesje nummers herzien.

Talib Kweli is het soort rapper voor wie succesvolle rappers met hun Hummers wel een blokje om willen rijden om hem te horen rappen. Maar waar hij met groepen Reflection Eternal en Black Star grootse indruk maakte, komen zijn soloalbums matig uit de verf. Hij noemde zijn derde soloalbum Right About Now omdat `dit is wat ik nu voel'; als artiest is Kweli gefrustreerd dat het vaak zolang duurt voordat zijn raps het publiek bereiken en hij heeft achter deze release haast laten zetten.

Harry Potter and the Goblet of Fire is de eerste film waarin Dreuzels gewone mensen niet voorkomen. De film speelt zich geheel af in de door J.K. Rowling bedachte wereld, een parallel universum dat het onze niet meer nodig heeft om zich tegen af te zetten.

Machuca. Filmmaker Ken Loach wees in zijn bijdrage aan de omnibusfilm 11'09'01 - September 11 al fijntjes op de overeenkomst tussen 11 september 2001 - de dag van de aanslag op de Twin Towers – en dezelfde dag in 1973. Toen werd de Chileense president Salvador Allende na de staatsgreep van generaal Pinochet dood aangetroffen. Zelfmoord of moord? De lezingen hierover verschillen. Feit is dat het de Amerikanen goed uitkwam dat de communistische Allende van het toneel verdween. De Chileense regisseur Andrés Wood maakte een semi-autobiografische film over de weken die leiden naar de coup. Deze roerige tijd wordt door hem gebruikt als achtergrond bij zijn verhaal over de elfjarige Gonzalo. De uit een gegoed milieu afkomstige Gonzalo sluit vriendschap met Pedro, die uit de achterbuurt komt. Beiden raken verliefd op Silvana. Hun school wordt geleid door een liberale priester, die lesgeeft in de geest van Allende. Zolang het duurt.

ACTUALITEITENNova. Onder meer een reportage over de nieuwe zorgverzekering en de precaire financiële positie van Nederlandse bejaarden in Spanje. Verder aandacht voor de VVD-partijraad in Amsterdam. Ned.3, 22.20-23.00 uur

Het CDA wil vanaf 2008 geen reclame meer op de netten van de publieke omroep. Dat geld moet het kabinet bijpassen of de omroep moet het zelf verwerven.Dat zei TweedeKamerlid Joop Atsma (CDA) deze week tijdens een debat over de mediabegroting in de Tweede Kamer.Ook de leden van het Webcongres zijn in meerderheid voor een reclamevrij publiek omroepbestel. Dat maakt het onderscheid tussen commerciële en publieke omroep helder en stimuleert de publieke omroep zich op kerntaken te concentreren. Veel lezers verwijzen naar de VRT en de BBC, waar de commercie ook buiten de deur wordt gehouden.De discussie is te lezen op:http://www.nrc.nl/webcongres/uitslagen

Niet winkelen. U mag vandaag niet winkelen, vinden de actievoerders van de Stichting Omslag. Ze doen een oproep aan ,,consumenten in de rijkere delen van de wereld om één dag per jaar niet te gaan winkelen uit protest tegen de cultuur van het `meer-meer-meer'.'' Het is, stellen de niet-winkelaars, een vrolijke dag met een serieuze boodschap. Ze citeren Mahatma Gandhi: `de aarde biedt genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht'.

In het artikel `Ik praat de bouwaffaire niet goed' (25 november, pagina 10) staat dat de schade die overheden geleden zouden hebben door de bouwfraude becijferd is op 73,5 miljoen euro. Dat is niet juist. De 73,5 miljoen is het bedrag dat een deel van de bouwsector betaalt om civiele claims van de overheid te voorkomen.

Mediazaken. Media- en reclameprogramma met vanmiddag: moet de publieke omroep meer of juist geen reclame gaan uitzenden? Moeten de programma's van de omroepen worden verdeeld over de verschillende netten? STER-directeur Ariën Buurman, oud-AVRO-directeur Ad s-Gravensande en scheidend hoofdredacteur van reclameblad Adformatie, Michael van Os, over de toekomst van het publieke bestel. BNR, 16.00-17.00u.

Navrant was de keuze om het mogelijk gedwongen vertrek van senator Pormes in de krant van 22 november op pagina 3 te plaatsen met de eufemistische kop dat GroenLinks een betere screening wil gaan uitvoeren. Het lijkt mij dat het aanwezig zijn van een senator en twee Tweede-Kamerleden met een mogelijk terroristisch verleden binnen één en dezelfde partij meer aandacht en een andere kop had verdiend dan nu het geval is geweest.

Ik heb genoten van Heertjes pleidooi (NRC Handelsblad, 18 november). Maar het is te laat: op het hbo is geen sprake meer van een op kennisverwerving gefundeerde lerarenopleiding. Dat hoefde immers niet langer? Het hbo paste zich snel aan de nieuwe `eisen' aan en laat het nieuwe onderwijspersoneel heerlijk gemakkelijk door de opleiding rollen met een naar eigen inzicht te vullen portfolio onder de onbezwete oksel. Leuk voor het rendement en voor de centen van de bazen. Veel aandacht voor vaardigheden, het onderzoeken van de eigen competenties en het verhelderen van het zelfconcept. Eitje!

,,Wij zijn niet tegen reclame, het bespaart de belastingbetaler geld'', aldus PvdA-Kamerlid Martijn van Dam over reclame op de publieke omroep. Wat een naïviteit. Reclame bespaart de belastingbetaler helemaal niets, want die kosten worden gewoon doorberekend in het aangeprezen product. Jammer dat de PvdA zo kortzichtig is, want een publieke omroep zonder reclame is hard nodig in een samenleving waar de commercie overal doordringt. In België en Groot-Brittannië kunnen ze dat ook, dus waarom niet in Nederland?

Na de roman (1969) en de film (1973) nu de musical. Met Antonie Kamerling en Jelka van Houten als Rick en Olga, en Ellen Evers en Sjoerd Pleijsier als Olga's ouders.

Het wereldberoemde Koninklijk Concertgebouworkest heeft ook een broertje, het Concertgebouw Kamerorkest. De leden zijn vrijwel alle afkomstig uit het grote orkest en spelen in hun vrije tijd hoorbaar voor hun eigen plezier en dat van anderen. De topmusici maakten in september een top-cd ter inleiding van het Mozartjaar 2005, waarin de 250ste geboortedag van Wolfgang Amadeus Mozart wordt gevierd.

`Haar muziek beschrijven is als een abstract schilderij uitleggen aan een blinde' las ik ergens. Da's mooi gezegd maar omdat de lezers van deze krant merendeels niet blind zijn, waag ik toch maar een poging. De muziek van de Tjechische violiste/zangeres Iva Bittova bestrijkt weliswaar terreinen die vaak gescheiden zijn – cabaret, klassieke muziek en popmuziek – maar is toegankelijk voor iedereen die behalve zien en horen ook kan kijken en luisteren. De negen stukken op Elida, waarop ze speelt met de Bang on a Can All Stars, zijn bijna allemaal helder als glas en daarnaast vaak ook bijzonder poëtisch. Een sonore (bas)klarinet, een lome cello, een gitaar-riedeltje hier en een veeg percussie daar, het lijkt allemaal weinig om het lijf te hebben. Maar evengoed ga je aan het eind van de cd weer opgeruimd terug naar het begin. Dat heb je met die zogenaamd abstracte zaken; die heb je niet in één keer gehad. De verpakking van deze cd is ook bijzonder: een uitgesneden ronde hoes met linksonder een rechte hoek.

Vorige week, tijdens de Fall Nationals in Denver, Colorado, vormde de Bobby Nail Life Masters Pairs een van de hoofdonderdelen. De Nederlandse international Louk Verhees veroverde een schitterende tweede plaats in dit sterk bezette parentoernooi. Hij deed dat samen met Bobby Levin, een topprofessional uit de Bronx. Deze is vol lof over Verhees. Afgelopen zomer leerden zij elkaar kennen op de tennisbaan in Tenerife, waar Verhees als lid van Team Oranje, de open Europese bridgetitel won. In het Daily Bulletin van Denver toont Levin een spel van Verhees, afkomstig uit de laatste sessie van de Life Masters.

Ik ben ruim 65 en krijg AOW. Mijn vrouw is geboren in 1953. Doordat zij eigen inkomsten heeft, wordt er gekort op de partnertoeslag in de AOW. Van haar nettomaandloon van 750 euro blijft na aftrek van korting slechts 150 euro over. Wat kunnen we hiertegen doen? En moet mijn vrouw wel meedoen aan de levensloopregeling? Straks wordt haar vroegpensioen ook gekort op de partnertoeslag. Of kan zij het levensloopgeld na haar 65ste laten uitkeren?(P.D.)

Op 5 november schreef J.L. over de FPU. Ook ik ben in 1947 geboren. Ik werk vanaf 1994 regelmatig als zij-instromer in het onderwijs en ik heb vanaf 2000 een vaste aanstelling bij een ROC. Ik heb al mijn pensioen overgedragen aan ABP. Maar omdat ik op 1 april 1997 en daarna niet continu in het onderwijs werkzaam was, word ik qua pensioen gelijkgesteld aan de mensen die geboren zijn na 1950. Kunt u mij in contact brengen met J.L., zodat wij onze krachten kunnen bundelen?(A.T.)

Lezers stellen vaak vragen over het nabestaandenpensioen, valt mij op. Is het niet zo dat het nabestaandenpensioen een uitstervende zaak is nu mannen en vrouwen elk hun eigen inkomen hebben?(F.R.)

Ik ben geboren in 1946. Voor 1997 heb ik 28 jaar ABP-pensioen opgebouwd. Van 1997 tot 2002 maakten mijn vrouw en ik een reis. Bij terugkomst kwam ik weer bij ABP. Omdat ik niet vanaf 1 april 1997 zonder onderbreking bij ABP pensioen opbouwde, kom ik niet meer in aanmerking voor de oude FPU-regeling en geldt voor mij de na-1950-regeling.Ik vind dat niet redelijk. Ik heb jarenlang premie betaald voor ouderdomspensioen, later VUT en recentelijk voor FPU. ABP heeft daarmee op zijn minst verwachtingen gewekt. Een korting kan ik mij voorstellen, maar uitsluiting vind ik onverteerbaar.(T.V.)

Iemand herinnerde me er aan dat de jeugdwereldkampioen vroeger als beloning de titel van internationaal meester kreeg. Ik wist dat het waar was, maar ik kon het nauwelijks meer geloven, zo'n nederige titel voor zo'n belangrijke prestatie. Het is een teken dat de meestertitel vijftig jaar geleden belangrijker was dan nu en ook dat het internationale schaakleven toen op een laag pitje stond, waardoor het mogelijk was dat hoogbegaafde schakers van 20 jaar nog weinig internationale ervaring hadden. Later kreeg de jeugdkampioen de grootmeestertitel. Als die regel nog bestaat is hij zinloos geworden, want de sterke spelers in de jeugd zijn al lang grootmeester.

Laat het winkelen beginnen. Vanochtend is in New York ‘Black Friday’ begonnen, het begin van het koopjesseizoen in aanloop naar de Kerst. De naam slaat op de winsten die de winkeliers hopen te maken – in tegenstelling tot de rode cijfers die ze door tegenvallende verkopen de laatste maanden soms schrijven. Klanten vechten om koopjes,

Andreas Steinhöfels grote roman `Het midden van de wereld' is niet alleen bedoeld voor volwassenen. ,,Kinderen groeien alleen als ze zich uitstrekken.''

Luxe, vrijheid en rechtvaardigheid zijn de kernbegrippen in Robin Lane Fox' nieuwe interpretatie van de klassieke oudheid.De geboren verteller begint bij Homerus, dat viel te verwachten. Maar waarom eindigt hij al bij de 2de-eeuwse keizer Hadrianus?

In hoeverre zijn schrijven en lezen te vergelijken met musiceren en luisteren? ,,Een overeenkomst van belang is het zitten, het uren maken.''

Het programma Docs at War op het IDFA brengt een overzicht van documentaires die tijdens de Tweede Wereldoorlog in de bioscoop draaiden. Hoe afstandelijker hoe echter.

Curaçao krijgt deze week bezoek van meerdere handelsmissies. Uit Nederland, maar ook uit Libanon. De tijd dat Nederlandse bedrijven de Curaçaose economie beheersten lijkt voorgoed voorbij.

Yukos Oil heeft het kort geding tegen zijn voormalige dochtermaatschappij Yuganskneftegaz op de belangrijkste punten gewonnen. Daarmee lijdt de Russische overheid een nederlaag.

Restaurant Oud Sluis is de grote winnaar van de jaarlijkse sterrenslag onder restaurants: de eetgelegenheid in het Zeeuwse Sluis heeft een derde ster gekregen in de Michelin-gids Benelux 2006. Dat hebben de makers van de invloedrijke restaurantgids vandaag bekendgemaakt.

De Chinese stad Harbin zit zonder stromend water sinds een chemische fabriek de rivier de Songhua heeft vervuild. De bevolking blijft er gelaten onder.

Johannes van Dam is de nationale schoolmeester als het gaat om culinaire zaken. In zijn magnum opus pleit hij onverdroten voor een volwassen eetcultuur, want die is in Nederland nog altijd ver te zoeken. We moeten weer leren proeven.

Drie uitverkoren choreografen uit de stal van het Nederlands Dans Theater maken hun debuut tijdens het programma UpComing Choreographers. De invloed van leermeester Jiˇrí Kylián is onontkoombaar.

In de aanloop naar Sinterklaas speelt Hendrik Spiering nieuwe bordspelletjes. Vandaag een vikingspel en zwerven door het heelal. Met zijn tweeën.

Het is een onwrikbaar ritueel geworden.

Studerende dochter moet als discussiestof voor een college taalwetenschap drie versprekingen aanleveren. Aan tafel put de hele familie zich uit in het bedenken van versprekingen, de ene nog onechter dan de andere.

Kunststof. Gast is de Vlaamse schrijver, dichter en performer Vitalski (pseudoniem van Vital

Internet is ook een plek om geld te verdienen voor beleggers. De beste illustratie daarvan is de voortdurende stijging van de beurskoers van de zoekmachine Google. Een aandeel kost nu al meer dan 400 dollar, de beurswaarde van het bedrijf ligt boven de 120 miljard dollar. Beleggers willen graag weten wat de volgende Google wordt, maar ook welk bedrijf door Google overgenomen gaat worden. De voorspellers hebben het niet eenvoudig, vooral door de extreem gesloten bedrijfscultuur van Google. Maar voor de grote trends kunnen beleggers houvast zoeken bij de analisten van de grote zakenbanken. De bekendste internetanalist is Mary Meeker van Morgan Stanley. Wilt u bijvoorbeeld weten waar jongeren op het web naar zoeken, let volgens haar dan op de volgende trends en bezoek de websites die daarbij horen:

ACTUALITEITENNetwerk. Aandacht voor anorexia bij jongens en een gesprek met de 19-jarige patiënt Wouter. De anorexia-patiënten worden onder meer opgenomen in de Ursula-kliniek voor eetstoornissen in Leidschendam. Ook oud-patiënt Aad komt aan het woord. Hij is in totaal drie keer behandeld in de kliniek en woog op een gegeven moment nog maar 26 kilo. Ned.1, 20.30-21.00u.

8 femmes. De Franse filmmaker François Ozon schept er een duivels genoegen in met zijn films de conservatieve waarden omtrent huwelijk en familie omver te schoppen en verkiest Freuds lustprincipe boven de repressieve kracht van het geweten. In het heerlijk kitscherige 8 femmes is niets heilig. Zelfs de oude oma krijgt een koekenpan op haar kop. Dat oma gespeeld wordt door de gerespecteerde actrice Danielle Darrieux draagt voor Ozon alleen maar bij aan de feestvreugde. 8 femmes is een Agatha Christie-achtig verhaal, gefilmd in verzadigde, jaren vijftig Technicolor-kleuren. De enige man is aan het begin van de film net vermoord, maar door wie van de acht vrouwen? Ozons spectaculaire cast, onder wie Catherine Deneuve, Fanny Ardant en Isabelle Huppert, is gestoken in mierzoete kleuren en iedereen mag een liedje zingen. Onder deze kunstmatige oppervlakte zit moord, incest, `kinky' seks, homoseksualiteit, overspel en incest. Het laagje beschaving is dun.

Made (Jon Favreau, 2001, VS). Amusante misdaadkomedie herenigt de komische talenten Jon Favreau en Vince Vaughn, de sterren uit Swingers (1996). Als geboren verliezers begeven zij zich in opdracht van Peter Falk onhandig in het New-Yorkse maffiamilieu. RTL7, 20.30-22.15u.

De mensen zijn niet gelukkig, de televisie biedt troost. Soms door er alleen maar te zijn, dan weer door te laten zien hoeveel erger het nog kan, een enkele keer door direct hulp te bieden, op voorwaarde dat de ontvanger het moment van zijn verlossing laat filmen.

Het is controversieel, maar daar trekken Harvard, Oxford en Michigan zich niets van aan. Google mag miljoenen boeken inscannen. ,,Dit had ons 1.400 jaar gekost.''

Vandaag op de website van NRC Handelsblad onder meer een nieuwe aflevering van de rubriek Woordhoek. Ewoud Sanders beantwoordt lezersvragen over taal.

Wolfgang Amadeus Mozart woonde in Salzburg, waar hij nu bijna 250 jaar geleden werd geboren, en in Wenen, waar hij op 35-jarige leeftijd in 1791 overleed. Tijdens zijn leven bezocht hij ook andere belangrijke steden, zoals Londen, Parijs en Milaan - maar ook Moerdijk, Strijensas, Puttershoek, Heerjansdam, Barendrecht, Halfweg, Sloterdijk, De Meern, Gouda, Moordrecht en Rotterdam.

Stijfkop, macho, boerenkinkel. Met de keuze van zijn officiële biograaf heeft zanger Ben Jolink van de Achterhoekse rockgroep Normaal geen poging ondernomen om de minder aantrekkelijke kanten van zijn karakter te verhullen. Jos Palm is historicus en journalist, maar bovenal een mede-Achterhoeker die het dorpsleven kent en die begrip kan opbrengen voor het wij-tegen-de-wereldgevoel dat de dialectrock van Normaal onderscheidt van gewone Nederlandstalige popmuziek. De hitsingle `Oerend hard' uit 1977 sloeg in als een bom, niet het minst omdat de groep uit Hummelo in boerentenue omringd door strobalen in TopPop verscheen.

James Trager: The New York chronology. Paperback, Harper 2003, 933 blz., van €25,- voor €7,95. Scheltema Amsterdam`Dazzling... A miracle of research, vision, and wit', schreef Anthony Lewis over deze vuistdikke, streng chronologisch opgezette geschiedenis van New York. Vanaf 1524 toen de Florentijnse zeevaarder Giovanni da Verrazano voet zette op een eiland dat hij Angoulême doopte (het latere Manhattan) tot aan de sluiting op 29 september 2002 van de bekende Joodse delicatessenzaak Ratner's in de Lower East Side. De duizenden historische feiten zijn onderverdeeld (via symbolen) in onderwerpen als politieke gebeurtenissen, handel, muziek, literatuur, etc.

Hedendaagse popmuzikanten grijpen graag terug op de vroege jaren tachtig. Veel van wat nu hip is, is toen uitgevonden.

Een niet meer zo jonge scenarioschrijver ontmoet na een reeks mislukte relaties de liefde van zijn leven. Zij is getrouwd, maar besluit te scheiden en met de scenarioschrijver in het huwelijk te treden. Na een paar miskramen krijgen ze een zoontje, Paulo, en al snel dient ook de tweede, Joey, zich aan. Het gaat het gezin voor de wind. Beide echtelieden hebben glanzende carrières, verdienen geld als water en kunnen zich behalve een prachtige villa die grenst aan een natuurgebied, ook nog een vakantiehuis in Toscane permitteren. Maar dan... twintig maanden na zijn geboorte sterft Paulo aan een verschrikkelijke ziekte die begon als een onschuldig uitziend griepje. Twee weken lang vechten de ouders samen met een medisch team in het AMC voor zijn leven. De scenarioschrijver houdt een dagboek bij over de laatste dagen van zijn oudste zoon, dat hij negen jaar later uit zijn computer vist om te gebruiken voor een roman.

Staat het woord `straatsofa' al in de nieuwe Van Dale? Ik had er nog nooit van gehoord, maar in Dirk van Weeldens gelijknamige nieuwe boek neemt het een centrale plaats in. Wat eronder verstaan moet worden is niet moeilijk te raden. Een straatsofa is een bank (of sofa) die als grofvuil op straat is gezet en daar een eigen leven gaat leiden. Kinderen spelen ermee, mannen drinken er hun bier, zwervers gaan ermee aan de haal. Een heel nieuw leven kan beginnen voor het meubelstuk, dat toch oorspronkelijk voor de besloten huiselijke sfeer was bestemd. Vandaar dat het ons op straat, waar het niet thuishoort, zozeer kan raken, aldus Van Weelden.

In Innerlijke vaart, zijn enkele maanden geleden verschenen zomerdagboek, beschreef Robert Anker wat hem eind jaren zestig overkwam. Hij was eenentwintig, hij voelde zich niet ouder dan zeventien en hij moest trouwen. Hij verhuisde met zijn zwangere echtgenote van West-Friesland naar Amsterdam om daar, zoals hij het zelf uitdrukte, `een grote jongen' te worden.

Bij het samenstellen van de bloemlezing De Nederlandse en Vlaamse literatuur sinds 1880 in 250 verhalen heeft Joost Zwagerman nauwelijks gebruik gemaakt van verhalen die nog niet in boekvorm verschenen zijn, maar wel in literaire tijdschriften. Dat is op zich voorstelbaar - met zijn 1.600 bladzijden lijdt de bundel niet onder materiaalgebrek - maar heeft ook een nadeel: de jongste verhalenschrijvers van Nederland zijn niet erg prominent vertegenwoordigd. Terwijl er zich dit jaar juist wel een nieuwe generatie lijkt af te tekenen, in de slipstream van Ton Rozeman, die met twee verhalen wél in Zwagermans bundel is vertegenwoordigd. Zo verscheen eerder dit jaar IJsregen van Sanneke van Hassel en is er nu Novembermeisjes, de debuutbundel van Vincent Overeem (1974).

Democratie is een fragiele regeringsvorm, die in moeilijke omstandigheden graag het stokje overgeeft aan de vaderlijke alleenheerser en uitmester van de politieke Augiasstal. In zijn zojuist vertaalde roman De stad der zienden beschrijft de José Saramago een andere opstand der burgers. In de hoofdstad van een ongenoemd land wordt bij de verkiezingen massaal blanco gestemd. Paniek slaat toe in de regering, die zich geconfronteerd ziet met een verwerping van het hele systeem. Zij vlucht en laat en de stad hermetisch afgrendelen. Een snelle `overgave' wordt verwacht, waarna het oude bestel als een reddende engel kan terugkeren.

De eigenzinnigste Franse jury bekroonde het eigenzinnigste boek dat deze rentrée verscheen: de Prix Décembre ging naar de Dictionnaire égoïste de la littérature française van Charles Dantzig. Een Franse literatuurgeschiedenis is het, maar dan een die bewust en brutaal zondigt tegen alle regels waaraan een dergelijke geschiedenis doorgaans moet voldoen. Alfabetisch? Ja, maar op onwaarschijnlijke trefwoorden en zonder relevante verwijzingen. Objectief en wetenschappelijk? Integendeel, zo subjectief en anekdotisch als maar kan. Serieus van toon? Nee, maar wel geestig en soms scherp. Een levenswerk is het nog net niet, deze 968 bladzijden tellende `dictionnaire', maar wel de neerslag van een leven lang lezen, schrijven en kritisch nadenken over de Franse letteren.

In het voorjaar van 1856 schreef Gustave Flaubert aan zijn vriend Louis Bonenfant: `Stijl is wat ik boven alles en in de eerste plaats waardeer, pas daarna de graad van werkelijkheid.' Flaubert had zijn hart op kunnen halen aan de Franse literaire prijzen die dit najaar zijn vergeven. Een mooiere staalkaart van stijlen zoals die tegenwoordig in de Franse letteren worden beoefend, is nauwelijks denkbaar.

Het predikaat `calvinistisch' verwijst primair naar een stroming in het protestantisme, maar duidt tegenwoordig vaker op een bepaalde mentaliteit. De Kamper theoloog Rinse Reeling Brouwer omschrijft het calvinisme als een mentaliteit die `wordt gekenmerkt door ernst, soberheid en verantwoordelijkheidsbesef of, meer negatief geformuleerd, door fantasieloosheid, moralisme en hypocrisie'. De verschijning van een Nederlandse vertaling van de tien jaar oude Calvijn-biografie van de Franse historicus Bernard Cottret biedt vele aanknopingpunten om zowel de positieve als de negatieve connotaties die de term calvinisme oproept te herijken aan de ontstaansgeschiedenis van deze beweging, en meer in het bijzonder aan het werk en de persoon van haar naamgever.

Stukje bij beetje komen we meer te weten over de klassieke oudheid. Dankzij recente archeologische vondsten en nieuwe studies van al eerder gepubliceerd materiaal kunnen we ons nu een betere voorstelling maken van de wereld van de Grieken en Romeinen dan enkele decennia geleden voor mogelijk werd gehouden. Het ene thema is wat meer ontsluierd dan het andere, maar in grote lijnen kun je zeggen dat een samenhangend betoog over verschillende aspecten van de antieke samenleving niet meer gedoemd is in vragen te blijven steken.

Fouad Laroui: Het tragische einde van Philomène Tralala (La Fin Tragique de Philomène Tralala). Vert. Frans van Woerden. G.A. van Oorschot, 130 blz. €15,-Nieuwe roman van schrijver en milieuwetenschapper Fouad Laroui, over een energieke, vrijgevochten, zwarte, lesbische moslima die carrière wil maken in het Parijse literaire wereldje. ,,Ze vecht ook met haar vuisten tegen overheersende mannen. Dat loopt niet goed af'' zei Laroui in een interview met deze krant (Opinie & Debat, 15.10.05).

In zijn bespreking van In godsnaam van J. Chorus en A. Olgun (Boeken 11.11.05) heeft J.A.A. van Doorn enkele waarderende woorden voor het boek over, maar hij relativeert ook het belang van Van Gogh in de gebeurtenissen: `hij is geen hoofdrolspeler geweest'. Actief niet, want hij schold ook anderen uit, passief niet, want hij was geen moslim dus slechts secundair agressieobject. Van Gogh heeft talloze malen in het openbaar zijn afkeer van de islam en het slechte gedrag van moslims geuit en Nederland voor hun aanwezigheid gewaarschuwd. Dat de moordenaar nog liever Ayaan had omgebracht, wil nog niet zeggen dat Van Gogh niet ook een belangrijk doel was. Hierna komt Van Doorn op zijn voornaamste thema, namelijk de zijns inziens bestaande overeenkomst tussen Mohammed en Ayaan.Maar naast overeenkomsten zijn er natuurlijk ook verschillen en daar gaat het nu juist om in de hele affaire. Het zijn niet twee keerzijden van eenzelfde medaille, zoals Van Doorn eigenlijk suggereert, maar een tegenstelling tussen dag en nacht. De enige overeenkomst tussen hen beiden is hun fanatieke inzet voor een zaak; de één op een foute manier en de andere op een goede.

Progressieve partijen stonden met de mond vol tanden bij de opkomst van het fortuynisme. Linkse denkers zoeken naarstig naar een antwoord op het populisme. Maar het moet wel beschaafd blijven.

Het is dat ene gebaar dat in veel geheugens gegrift staat. Op de avond dat Suriname onafhankelijk werd, vandaag precies dertig jaar geleden, gaven de Creoolse en Hindoestaanse leiders Arron en Lachmon elkaar in de tropennacht een brasa, een omhelzing. Arrons NPS was fel vóór de onafhankelijkheid; de meeste Hindoestanen tegen. Maar deze omarming, zo vonden optimisten, stond model voor de toekomst van Suriname: twee grote etnische groepen die elkaar naar het leven stonden, verbroederen onder het oog van de ex-kolonisatoren.

Als ik met de minister-president aan tafel zat zou ik het hebben over al die moeilijke economische dingen. Zoals bijvoorbeeld het spaarloon en de levensloopregeling. Waarom moet dat allemaal zo moeilijk zijn? Het zou toch veel makkelijker zijn als er maar één soort verzekering was en dat iedereen die zou hebben. Het hangt dan natuurlijk wel samen met je inkomen hoeveel je moet betalen, maar het zou toch een stuk makkelijker zijn als je niet zou hoeven kiezen tussen meerdere verzekeringen. Ook vind ik het zo belachelijk, dat gedoe over ziekenfonds of particulier. Waarom niet iedereen in het ziekenfonds? En als mensen het echt niet zouden kunnen betalen dan zouden ze toch iets extra's kunnen krijgen van de overheid? Mijn wens is dat iedereen gelijk wordt behandeld. Dus niet dat de ene mens veel meer verdient dan de andere en dat de een wel werk heeft en de ander niet. Ook zou er dan geen verschil zijn tussen de landen. Nederland is een rijk land en dan kijk je naar de landen in Afrika en die zijn heel erg arm. Daar kunnen de meisjes niet eens naar school omdat er geen geld voor is en ze moeten werken. Dit zou afgelopen moeten zijn.Eigen ziekenfondsmening vanAnnet Blokzijl, 13 jaar, uit Dronten

en vertel wat voor moderne snufjes eraan zitten. Stuur het naar NRC Handelsblad, t.a.v. Sinterklaas, Kinderpagina, Postbus 3372, 1001 AD Amsterdam. E-mailen mag ook, CS@nrc.nl.De winnaar krijgt zijn naam in chocoladeletters thuisgestuurd. Vergeet dus niet je naam, adres en leeftijd te vermelden. Succes!!

Engelsen verslinden de boeken over Harry Potter. En geef ze eens ongelijk. Maar de bruine neef van Harry's sneeuwuil Hedwig moeten ze niet.

In de film Het paard van Sinterklaas speelt shetlandpony Dorus een sterfscène en moet schimmel Romano door een drukke winkelstraat lopen. Op bezoek bij twee beroemde paarden.

Romeo stond voor de spiegel. Ontbijten zonder morsen, dacht hij, moeilijk man. Weet je wat? Vandaag ontbeet hij gewoon niet.

Voor architecten en stedenbouwkundigen, voor de hele ruimtelijke ordening in Nederland, zijn goede opdrachtgevers onmisbaar. Daarom bestaat er ook voor hen een jaarlijkse prijs: de Gouden Piramide.

Met de Nieuwe Nederlandse Operette bestaat sinds het opheffen van de Hoofdstad Operette voor het eerst weer een gespecialiseerd, professioneel operettegezelschap. Volgende week gaat de eerste productie, Der Vetter aus Dingsda, in première. In het Nederlands.

Mijn Franse neef van vijftien zegt dat het niet waar is. Hij denkt dat het Franse rapduo Tandem het vuur niet mee aangeblazen heeft, maar er juist voor heeft gewaarschuwd met zijn cult-rap 93hardcore. Maar ik twijfel, ruim een week nadat de rellen in de Franse steden zijn gaan liggen. Het `93' uit de titel is het nummer van het departement Seine-Saint Denis, waar vier weken geleden de rellen begonnen.

Het American Museum of Natural History was altijd al een museum voor nieuwsgierige kinderen, en voor grote mensen die er plezier in hebben weer eens gewoon paf te staan zoals ze dat deden toen ze een jaar of zes, of tien waren. Nieuwsgierig paf staan is een van de mooiste ervaringen. Van het geraamte van een brontosaurus, tyrannosaurus rex. Niet te geloven! Daar wil je meer van weten. Daarom was het zo'n goed idee van Steven Spielberg om Jurassic Park te maken. Jammer alleen dat hij deze dieren volgens de voorschriften van Walt Disney weer guitig uit hun ogen heeft laten kijken. Zo breng je de kinderen op een dwaalspoor. Een dinosaurus is geen gigantische Mickey Mouse, en in de prehistorie werd er niet guitig gekeken.

Voor de documentaire 49 Up werden twaalf Britten voor de zevende keer in hun leven bezocht door filmmaker Michael Apted. Opvallend in deze aflevering is het gebrek aan drama. Iedereen is tot rust gekomen.

Ben van Os werd beroemd als art director van de films van Peter Greenaway. Het Haags Gemeentemuseum wijdt een tentoonstelling aan zijn oeuvre. ,,Je maakt iets, het wordt gefilmd, het verdwijnt.''