Liefdesrelatie loopt uit op politieke affaire

In augustus kreeg loco-burgemeester J. Schouten-Burger (VVD) van Zaanstad een telefoontje van haar burgemeester, Henry Meijdam. Hij had een relatie gekregen met gemeentesecretaris Maria Overmars, vertelde hij. Schouten was ,,blij voor hem'', zegt ze, maar was meteen al bang voor ,,grote consequenties'' voor de burgemeester. Want een relatie tussen een bestuurder en de hoogste ambtenaar kan lijken op belangenverstrengeling.

Inmiddels, ruim een maand later, zit Zaanstad zonder burgemeester én gemeentesecretaris. Henry Meijdam zit sinds dit weekend thuis. Hij heeft ontslag genomen, omdat de politieke ruzies en de publiciteit rondom zijn relatie hem te veel werden. Zijn relatie is op dit moment ,,pril maar bloeiend'', laat hij weten. En van zakkenvullerij is absoluut geen sprake. Sterker nog: hij en Overmars hadden juist aangeboden dat ze allebei ander werk zouden zoeken. Wie het eerst een andere baan zou vinden, zou ontslag nemen.

Dit voorstel, schrijft Meijdam in een brief aan de gemeenteraad, ,,zou Zaanstad niets hebben gekost''. Bovendien wilde hij de buitenwereld van zijn relatie op de hoogte brengen.

De overige wethouders vonden dat geen goed idee. Toen zij hoorden van de relatie tussen Meijdam en Overmars, vonden ze unaniem dat een van tweeën direct ontslag moest nemen. Bovendien moest de kwestie binnenskamers blijven. Met Overmars, die aanvankelijk niet weg wilde, werd afgesproken dat zij zou gaan, met een bedrag dat kan oplopen tot twee ton. Ook dit moest geheim blijven.

De zaak escaleerde volledig toen de gemeenteraad zich ermee ging bemoeien. Lokale partij Zaanstad Transparant lekte uit woede over de regeling vertrouwelijke gespreksverslagen over de afvloeingsregeling van Overmars. De Telegraaf opende er de krant mee, waarop Meijdam zelf ook vertrok. Meijdam was tot deze week een prominente VVD'er. Hij was gedeputeerde in Noord-Holland en in 2003 kandidaat-partijvoorzitter. Hij werkte nog maar acht maanden als burgemeester.

Maar Zaanstad kan een lastige gemeente zijn. De bestuurscultuur in de Noord-Hollandse gemeente, zei Meijdams voorganger Ruud Vreeman (PvdA) bij zijn vertrek, is ,,licht anarchistisch''. Sterker nog, zeggen raadsleden nu, de verhoudingen in zowel het college als de raad zijn al enkele jaren zo slecht dat kleine zaken snel uit de hand lopen.

Op de website van de gemeente (www.zaanstad.nl) staan de 39 raadsleden nog gebroederlijk naast elkaar. Maar inmiddels is de raad na scheuringen versplinterd tot elf fracties met namen als Zaanse Onafhankelijke Groepering, Zaanstad Transparant, Democratisch Zaanstad of ROSA.

Raadslid Leny Vissers-Koopman (Zaanse Onafhankelijke Groepering) over Zaanstad Transparant: ,,Tijdens vergaderingen houden we het zakelijk. Maar ik wil verder niet gezellig meer bij ze op de koffie.'' Louis Bertholet, fractievoorzitter van Zaanstad Transparant: ,,Ik scháám me gewoon voor zo'n gemeenteraad.''

De ruzies zijn sinds 2002 hoog opgelopen in de Zaanse gemeentepolitiek. De Zaanse Onafhankelijke Groepering kreeg bij de verkiezingen van dat jaar elf van de 39 zetels en leverde twee wethouders. Na een serie ruzies is de partij aan het eind van dat jaar uit het college gestapt en heeft ze nog maar twee zetels in de raad. PvdA, CDA, VVD en GroenLinks hebben een brede coalitie gesloten, waardoor de lokale partijen allemaal in de oppositie zijn beland.

Tijdens een extra ingelast debat tussen de wethouders en de gemeenteraad bleek gisteren hoe verstoord de onderlinge verhoudingen zijn. ,,Het vooroordeel dat we hier op het stadhuis maar wat doen, is weer eens bevestigd'', zegt fractievoorzitter Ootjers (CDA). Louis Bertholet van Zaanstad Transparant diende een motie van afkeuring tegen het hele college in, maar die werd weggehoond door de rest van de raad.

Op de weblog van CDA'er Ootjers bestoken raadsleden elkaar inmiddels met verwijten. ,,Zoals meestal begrijp je het weer eens even niet'', schrijft Vissers-Koopman tegen een ander raadslid van Zaanstad Transparant.

Inmiddels heeft minister Remkes (Binnenlandse Zaken, VVD) zich laten informeren over de val van Meijdam, laat hij via zijn woordvoerder weten. In het televisieprogramma Barend en Van Dorp zei hij eerder deze week al dat de bestuurscultuur op het stadhuis van Zaanstad ,,absoluut niet door de beugel kan''.