`Ik wil weten wat er in mijn stad gebeurt'

Minister Remkes (Binnenlandse Zaken, VVD) was er gisteren tijdens het antiterreurdebat in de Tweede Kamer duidelijk over: het onder operationele controle krijgen van personen is voorbehouden aan de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Hoe minder mensen daarvan weten, hoe beter het is. En dat geldt ook voor burgemeesters, zei Remkes.

Daarmee hield hij staande dat hij burgemeester Deetman van Den Haag niet tevoren had hoeven informeren over de grootscheepse invallen in de woning van de moslimverdachte Jason W. in november vorig jaar in het Laak-kwartier.

De AIVD had Jason W. al langer in de gaten en had hem zelfs doelbewust het huis ingelokt in de dichtbevolkte Haagse woonbuurt. Remkes gaf gisteren toe dat het ,,zou kunnen gaan om een vuurwapengevaarlijk persoon''. Hij wilde in de Kamer geen concrete informatie verstrekken over de wijze waarop de AIVD in deze affaire opereert.

Maar ook Deetman weet nog steeds van niets. Pas in de nacht van de inval kreeg hij informatie over de vuurgevaarlijke situatie in het Laakkwartier. Bij een eerste arrestatiepoging raakten vier agenten gewond door een handgranaat. Pas na een urenlange belegering slaagde de politie erin om Jason W. en een medeverdachte te arresteren.

Volgens Deetman vraagt die gang van zaken om onafhankelijk onderzoek. ,,Als de Nationale Recherche, gevoed door informatie van de AIVD, tot dergelijk optreden komt en er bovenmatig risico is voor burgers, hoort de lokale driehoek dat te weten. Er zijn vier agenten gewond geraakt. Ik moet daarover opheldering geven. Aan de bewoners en aan mijn gemeenteraad.''

Deetman is niet de eerste burgemeester die kritiek heeft op de zwijgzaamheid van de AIVD. Eerder deden de Amsterdamse burgemeester Cohen, na de moord op Theo van Gogh, de Utrechtse burgemeester Brouwer en de Maastrichtse burgemeester Leers dat ook na antiterreuracties in hun steden.

Het kabinet heeft in zijn antiterrreurbeleid goede maatregelen voorgesteld, zei Deetman gisteravond na afloop van het debat in de Tweede Kamer. ,,Maar het is de vraag of de democratische controle op dergelijke operationele kwesties goed verankerd is.''

Wat zijn anders de risico's?

,,We moeten er voor waken dat we niet opnieuw in IRT-achtige affaires verzeild raken. Dat er in strijd met de rechtsregels gehandeld werd zonder dat de top daar vanaf weet. Ik mis nu het besef dat bewindspersonen zich bij dergelijk beleid te verantwoorden hebben.''

Wat is er op dat front dan mis gegaan in het Laakkwartier?

,,Ik weet dat de actie niet verlopen is, zoals tevoren beoogd. Ik weet niet of het hogere echelon exact op de hoogte was van wat er aan de hand was, zelfs niet of Remkes dat wel was. Maar de inwoners van Den Haag hebben er recht op te weten of er zorgvuldig met hun belangen is omgegaan. Dat geldt ook voor de betrokken agenten. Je moet je als bewindspersoon durven verantwoorden.''

Remkes toonde in het Kamerdebat weinig bereidheid om informatie met burgemeesters te willen delen.

,,Burgemeesters hoeven echt niet alles te weten, daar vragen wij ook niet om. Maar we horen ook niet thuis in de categorie van kleppers. Het is niet zo netjes van Remkes om dat beeld te schetsen. Je hoort zaken op relevante momenten te weten. Er zijn meer burgemeesters die zeggen: `Het gaat niet goed'. Dat geeft spanning met wat er nu in de Tweede Kamer wordt gezegd. Vandaar mijn oproep: bewindslieden, laat door een onafhankelijke club uitzoeken wat er gebeurd is. In Den Haag was het bovenmatige risico pas in de nacht van de inval bekend, de lokale driehoek wist van niets. Waren er explosieven aanwezig in die woning? Remkes ontkent, maar wij weten het niet. Voor hetzelfde geld was het uitgelopen op een ramp.''