Het nieuws van 31 januari 2005

In de race om de landstitel verspeelde Ajax gisteren twee punten. In de Arena kwam de landskampioen niet verder dan 0-0 tegen degradatiekandidaat ADO Den Haag. Door de 4-1 zege van PSV bij RKC en de 1-0 overwinning van AZ bij FC Den Bosch steeg de achterstand van Ajax op de koplopers tot respectievelijk zeven en vijf punten.

De Hongaar Peter Leko won zaterdag het Corus schaaktoernooi. Eerder won hij in Dortmund en Linares.

De politie heeft aanwijzingen dat de diervoedersector zich structureel schuldig maakt aan overtreding van de wet. In meer dan de helft van de gevallen van zware milieucriminaliteit is bovendien sprake van de aantasting van de integriteit van het openbaar bestuur.

De PvdA heeft een nieuw beginselprogramma. En partijleider Bos zet de aanval in op het kabinet.

In het noorden en zuiden van Irak waren de verkiezingen voor een parlement een feest.

Baby Bell eet Ma Bell op. Zo is de overname van het Amerikaanse telecombedrijf AT&T door branchegenoot SBC te zien. SBC betaalt 16 miljard dollar (12,3 miljard euro) voor de 130-jarige icoon van het Amerikaanse bedrijfsleven, die daarmee ophoudt te bestaan als zelfstandig bedrijf.

Peter Dijkstra (26) begon als jongenssopraan en dirigeert deze week voor het eerst het Nederlands Kamerkoor. In september wordt hij artistiek leider van het koor van Bayerische Rundfunk in München.

Journalist, uitgever en maoïst Derk Sauer ging in 1989 pionieren in Moskou. Met succes. Zijn mediaconcern Independent Media verkocht hij onlangs voor 142 miljoen euro aan het Finse Sanoma. Wie hem als salonsocialist wegzet, raakt zijn achilleshiel.

Deze week verschijnt bij uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep een nieuwe editie van de Nederlandse vertaling van het beroemde Amerikaanse kinderboek Hans Brinker van Mary Mapes Dodge. Dit boek staat aan de wieg van een onuitroeibare misvatting, namelijk dat Hansje Brinker het jongetje was dat een overstroming voorkwam door zijn vinger in een gaatje in de dijk te stoppen. Bij Dodge zit dit ,,kleine mollige vingertje'' echter vast aan een anoniem sluiswachterzoontje, dat slechts zijdelings ter sprake komt. In een nawoord bij deze nieuwe editie zet ik onder meer uiteen wat de bronnen voor dit ,,oude Nederlandse volksverhaal'' zijn, wat er in de oudste vertaling mee is gebeurd en hoe sterk dit verhaal een eigen leven is gaan leiden.

Tien stand-up comedians hebben gisteren een wedstrijd gedaan wie de minste lachsalvo's kon scoren. Sander van Opzeeland won, onder meer door een stoel stuk te slaan.

Elk jaar tuin ik er weer in. Steevast raak ik opgetogen van de eerste tekenen van lente: zwellende takjes, uitlopende knopjes, de grauwe winterbomen hullen zich in een waasje groen. Hier en daar fluit een vogel. Altijd weer vergeet ik wat ermee gepaard gaat, totdat het begint: hoofdpijn, tranende ogen, lopende neus. Hooikoorts, de wrede tegenhanger. Vroeger was de komst van de lente verbonden met lengende dagen, ergens in maart. Als kind mocht ik 's avonds langer buiten spelen.

Moedig waren ze zeker, die twee 20-jarige moslima's die gistermiddag in een bovenzaaltje van de centrale bibliotheek van Amsterdam kwamen uitleggen waarom zij de hoofdsluier dragen. Zij verkozen daarbij, om niet helemaal duidelijke reden, het woord `hoofdsluier' boven `hoofddoek'.

In 1987 presenteerde Adriaan van Dis voor de VPRO een praatprogramma uit het Rotterdamse Hiltonhotel. Net als nu was de VPRO immers sponsor van het International Film Festival Rotterdam (IFFR). Het probleem dat Van Dis weinig affiniteit met film had, en al helemaal niet met de excentrieke voorkeuren van festivaldirecteur Huub Bals, leek overkomelijk. Van Dis was per slot van rekening een vakman met ruime algemene ontwikkeling.

Schokkerige, vertraagde opnames, unheimische muziek, afgebladderde muren, een piepende deur. Daarachter is een kunstenaar aan het werk, die als een verdwaald spook het laatste atelier in het Lloyd Hotel in Amsterdam in gebruik had voordat de grootscheepse verbouwing een aanvang nam. Het imposante gebouw aan het IJ is gebouwd in de jaren twintig als landverhuizershotel, tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het huis van bewaring, daarna jeugdgevangenis en werkruimte voor kunstenaars. Vorig jaar ging het als `kunstenaarshotel' open. Over deze beladen geschiedenis vertoont de NPS vanavond de documentaire `Het Lloyd Hotel, portret van een gebouw' van regisseuse Micaela van Rijckevorsel en producent Jeroen Visser.

De blauwe gel verandert na een paar keer smeren over mijn kin in een wit oppervlak. Met het krabbertje maak ik kaarsrechte banen op mijn huid. Als een Zamboni in een dweilpauze glijdt het mesje vlak langs mijn neus, lippen en oor.

In plaats van gipsbenen hebben terugkerende skigewonden steeds vaker kniebraces. Het aantal beenbreuken neemt af; knieblessures nemen toe. Moderne skibindingen laten snel los als het been dreigt te roteren ten opzichte van de ski. Die rotaties waren vroeger de oorzaak van gebroken onderbenen en enkels. Skiërs die het niet lukt de ski's parallel te laten voortglijden komen vaak in een houding met gekruiste ski's die steeds verder uit elkaar draaien. Uiteindelijk zwikt het onderbeen naar buiten, waarbij de binnenknieband knapt. Vooral beginnende skiërs zijn daarvan het slachtoffer. Gevorderde skiërs die een sprong maken en met hun gewicht iets te ver naar achteren landen, scheuren nogal eens hun voorste kruisband. Ze vallen achterover en doordat de schoen in die positie niet loslaat van de afremmende ski schuift het dijbeen naar voren over het kniegewricht. Daar kan de voorste kruisband niet tegen.

Hij schoot Engeland ruim een jaar geleden naar de wereldtitel. Sindsdien verblijft rugbyer Jonny `Goldenboot' Wilkinson (25) in de lappenmand. Over een hele gewone jongen, die tegen wil en dank uitgroeide tot een volksheld.

Ruud Gullit gaat bij de warming-up voor de wedstrijd niet meer op het veld tussen de spelers staan. Uit bijgeloof. De veelgeplaagde trainer van Feyenoord bleef voor het bekerduel met AZ buiten de lijnen omdat iemand een praatje met hem wilde maken. Vervolgens verliep de wedstrijd met twee rode kaarten voor AZ en een overwinning voor Feyenoord (1-3) zo gunstig, dat hij voortaan de goden niet wil verzoeken en afstapt van zijn oude gewoonte. Zelfs na het troosteloze gelijkspel tegen FC Twente.

Hoe goed is NEC-doelman Dennis Gentenaar? Wegens gebrek aan belangstelling van de topclubs misschien niet goed genoeg voor de top. Maar wel goed genoeg om door bondscoach Marco van Basten te worden opgenomen in de voorselectie van het Nederlands elftal voor de oefeninterland op 9 februari tegen Engeland. En Oranje behoort ontegenzeglijk tot de top.

Serena Williams heeft na een mindere periode waarin ze werd getroffen door blessures en privé-problemen weer een hoofdprijs gewonnen. In de eindstrijd van de Australian Open versloeg ze zaterdag onder het dichte dak van de Rod Laver Arena haar landgenote Lindsay Davenport, in een slechte partij: 2-6, 6-3 en 6-0. Toch was het een van haar waardevolste overwinningen. ,,Deze zege smaakt heel zoet. Zeker omdat velen stelden dat ik niet meer zou goed zou zijn'', sprak de dolgelukkige Williams die vanaf vandaag de nummer twee van de wereld is. ,,Ik heb nooit aan mezelf getwijfeld. En zou nu ook graag Roland Garros winnen.''

De Amerikaanse schaatser Chad Hedrick heeft gisteren bij wereldbekerwedstrijden in Baselga di Pine weer een wisselfout gemaakt. De wereldkampioen allround veranderde op de 1.500 meter tegen de Rus Jevgeni Lalenkov op de verkeerde plaats van baanhelft. Eind december ging Hedrick in Salt Lake City op dezelfde wijze in de fout bij de Amerikaanse kampioenschappen.

Het bericht is vandaag in veel kranten gesneuveld. Het was immers `maar' een oefeninterland, de laatste in een serie van drie, en voltrok zich zaterdagochtend in alle vroegte: de Nederlandse hockeyers met 4-3 gevloerd door China. De doorgaans overijverige communicatie-afdeling van de hockeybond deed geen moeite een persbericht de deur uit te doen. Maar verliezen van de bescheiden nummer twintig van de wereld, in een tak van sport waar de Chinese mannen tot voor kort niet leken te bestaan, gebeurt niet elke dag. Al kon bondscoach Roelant Oltmans een verzachtende omstandigheid aanvoeren: Taeke Taekema ontbrak. De strafcornerschutter is bezig aan een wereldreis. Dat is veel belangrijker dan een oefenpotje in het steenkoude Guangzhou.

Marat Safin heeft met zijn overwinning op de Australian Open de aanval ingezet op de Zwitser Roger Federer. Voor vijftienduizend Australische tennisliefhebbers versloeg de 25-jarige Rus gisteren de lokale held Lleyton Hewitt in vier sets: 1-6, 6-3, 6-4 en 6-4. Safin verdiende met zijn eerste overwinning na twee verloren finales in 2002 en 2004 een bedrag van circa 720.000 euro. ,,Dit is een hele belangrijke zege voor mij'', zei Safin. ,,Maar er is nog een lange weg te gaan. Ik zal hard moeten blijven werken. En aan het einde van het jaar zien we dan wel wie de nummer één van de wereld is.''

De Belgen maakten gisteren de dienst uit bij het wereldkampioenschap veldrijden. En eindelijk maakte Sven Nys zijn favorietenrol waar. ,,Dit maakt niet alleen m'n seizoen goed, maar m'n hele carrière.''

Mirjam Melchers heeft haar eerste WK veldrijden bekroond met een bronzen medaille. In Sankt Wendel ging ze in de eindsprint nog voorbij twee Françaises, zodat ze op de derde plaats eindigde, achter de Duitse veldrijdsters Hanka Kupfernagel en Sabine Spitz. Kupfernagel behaalde voor eigen publiek haar derde wereldtitel. Ze vierde haar titel onder meer door in regenboogtrui het personeel van een friteskar te assisteren.

De ongebreidelde aankoop van dure voetballers heeft Chelsea een recordverlies bezorgd. De Londense topclub noteerde over het boekjaar 2003/2004 een schuld van ongeveer 130 miljoen euro.

De Nijmeegse voetbalclub NEC heeft 272.000 euro opgehaald voor de slachtoffers van de tsunami in Azië. Het geld kwam binnen tijdens een benefietduel tegen Borussia Mönchengladbach (16 januari) en een liefdadigheidsgala (28 januari).

Nick Heidfeld wordt bij het Formule 1-team van Williams-BMW de teamgenoot van de Australiër Mark Webber. De afgelopen weken was de Duitse coureur met de Braziliaan Antonio Pizzonia in de race voor een stoeltje bij de renstal van de Brit Frank Williams. Heidfeld reed eerder bij Prost, Sauber en Jordan.

Peter Baars heeft op het natuurijs van de Weissensee de open Nederlandse titelstrijd marathonschaatsers gewonnen. Baars was na 100 kilometer in Oostenrijk de snelste uit een kopgroep van veertien. Bij de vrouwen won Daniëlle Bekkering.

Voor Karen Venhuizen lijkt haar olympische droom voorbij. De 20-jarige kunstrijdster uit Groningen eindigde zaterdag in Turijn bij de EK als twintigste. Om naar de WK in Moskou afgevaardigd te worden, had ze bij de beste achttien moeten eindigen. Nu krijgt Martine Zuiderwijk de kans zich medio maart in de Russische hoofdstad richting Turijn 2006 te rijden.

Bode Miller jaagt bij de wereldkampioenschappen alpineskiën in Bormio op het recordaantal van zes medailles. De Amerikaan begon zaterdag veelbelovend aan zijn beoogde zegereeks: hij won de titel op de Super-G. De 27-jarige skiër troefde in de Italiaanse wintersportplaats de Oostenrijkers Michael Walchhofer en Benjamin Raich af. Anja Paerson eiste de zege op bij de vrouwen. De Zweedse slalomspecialiste bleef gisteren alle favorieten voor.

Juventus heeft de aanval van AC Milan voorlopig afgeslagen. De voetbalploeg uit Turijn won gisteren met 2-1 bij hekkensluiter Atalanta, terwijl AC Milan met 1-0 van Livorno verloor. Het verschil tussen beide bedraagt weer acht punten. In Spanje blijft na de 4-0 zege op Sevilla koploper, met zeven punten voorsprong op Real Madrid. In Duitsland hielden twee Nederlandse trainers elkaar in evenwicht. Het Borussia Dortmund van Van Marwijk deelde de punten met het Borussia Mönchengladbach van Advocaat: 1-1.

In het Ajax-supportershome bij de Amsterdam Arena heeft gisteravond brand gewoed. Volgens de brandweer brak de brand rond 23.30 uur uit en was het vuur binnen een uur onder controle. Het supportershome is niet volledig uitgebrand. Het houten gebouwtje ligt naast het voetbalstadion en is het clubhuis van de Ajax-supporters. Volgens de politie vielen er geen gewonden. Het is nog onduidelijk hoe de brand is ontstaan.

Ajacied Steven Pienaar is gisteravond door de politie opgepakt op verdenking van huiselijk geweld. Dit meldde Radio 1 vanmorgen. Zijn vriendin zou aangifte tegen de voetballer hebben gedaan, nadat hij haar zou hebben geslagen. Het is nog niet duidelijk of de Zuid-Afrikaan nog vastzit of niet. Ajax wil het bericht bevestigen noch ontkennen. Pienaar was vanmorgen niet aanwezig op de training van Ajax.

De aanvoerder van SC Paderborn, de Nederlander Thijs Waterink, heeft toegegeven dat hij 10.000 euro heeft ontvangen vlak voor een van de wedstrijden die in het middelpunt staan van het omkoopschandaal in het Duitse voetbal. Waterink mocht het geld houden als zijn club de wedstrijd tegen Hamburger SV zou winnen. Hij verdeelde het geld onder zijn teamgenoten.

China heeft tijdens het World Economic Forum in Davos dit weekeinde opnieuw de hoop weggenomen dat het land snel zal overgaan tot een opwaardering van de Chinese munteenheid de yuan.

De grootste FNV-vakbond, FNV Bondgenoten, en de grafische vakbond FNV Kiem hebben kritiek op de procedure voor de opvolging van voorzitter Lodewijk de Waal van vakcentrale FNV.

Een zakenreis afgelopen herfst van topman Jürgen Schrempp naar het Midden-Oosten heeft er in geresulteerd dat het emiraat Dubai voor 1 miljard dollar (0,77 miljard euro) een belang heeft genomen in Europa's grootste industrieconcern, DaimlerChrysler. Dubai is daarmee voor 2 procent eigenaar van DaimlerChrysler geworden en in grootte de derde aandeelhouder na Koeweit (10,4 procent) en Deutsche Bank (7,2 procent). Een woordvoerder van DaimlerChrysler heeft dit gisteren bevestigd.

Oliekartel OPEC heeft gisteren besloten de olieproductie op het huidige niveau te houden. De organisatie verwacht dat de prijs van olie hoog blijft en besloot daarom de bandbreedte van 22 tot 28 dollar waarin het de olieprijs officieel graag ziet staan, los te laten.

Werknemers betalen 13 procent premie voor de AWBZ. Het grootste deel hiervan, 12,7 miljard euro in 2003, is niet te verantwoorden. Hoe komt dit?

De Nederlandse staat verkoopt zijn belang van 25,8 procent in de automatiseerder PinkRoccade aan Getronics. Dat hebben beide bedrijven vandaag bekendgemaakt in een gezamenlijk persbericht. Daarmee lijkt de weg voor een concurrerend bod definitief afgesloten en is een einde gekomen aan de overnamestrijd rond PinkRoccade.

De Britse investeringsmaatschappij Apax overweegt een bod uit te brengen op de Britse warenhuisketen Woolworth. Dat heeft Apax vandaag laten weten. In reactie op dat bericht sprong de koers van Woolworth op de effectenbeurs in Londen bij de opening met ruim 20 procent omhoog. Daarmee waardeerde de markt Woolworth op dat moment op ongeveer 711 miljoen pond (1,34 miljard euro). Apax liet echter in een schriftelijke verklaring weten dat ,,er geen zekerheid bestaat of ook daadwerkelijk een bod wordt uitgebracht''. Analisten rekenen erop dat een bod van ongeveer 60 pence per aandeel nodig is om de bestuurders van het honderd jaar oude warenhuis te overtuigen.

De Chinese chipfabrikant SMIC betaalt zes jaar lang een schadevergoeding van 175 miljoen Amerikaanse dollar (137 miljoen euro) aan zijn Taiwanese concurrent TSMC dat voor 19 procent in handen is van het elektronicaconcern Philips. Hiermee komt een einde aan een conflict over octrooirechten en beschuldigingen van bedrijfsspionage en vervallen de rechtszaken die TSMC tegen SMIC voerde. Dat heeft TSMC-topman F.C. Tseng dit weekeinde bekendgemaakt.

De AEX-fondsen ING en Koninklijke Olie zullen na de jaarlijkse herweging van de AEX-index, het maximale wegingsgewicht van 15 procent krijgen. Dat meldt de beursorganisatie Euronext Amsterdam vandaag. Momenteel hebben ING en Koninklijke Olie een wegingspercentage van respectievelijk 11,14 en 11,17 procent. Per 2 maart 2005 worden de aandelenfondsen Koninklijke P&O Nedlloyd en Vedior opgenomen in de AEX-index. Het aandelenfonds Van der Moolen verdwijnt uit de AEX-index.

De nettowinst van Ryanair, een van de grootste goedkope Europese luchtvaartmaatschappijen, is in het in december afgesloten derde kwartaal van het boekjaar 2004/2005 gedaald tot 35 miljoen euro. In dezelfde periode van het voorgaande boekjaar was dit 47,5 miljoen euro. De daling komt met name door hogere olieprijzen. Dat meldde Ryanair vandaag. Het aantal passagiers steeg met 13 procent tot 6,9 miljoen. De omzet groeide met 15 procent tot 294,4 miljoen euro.

Ondernemers die hun concurrenten verdenken van het ontduiken van sociale premies, het in dienst hebben van illegale werknemers of andere vormen van sociale fraude, kunnen daar vanaf vandaag over bellen met Meld Misdaad Anoniem. Deze telefoonlijn werd eerst alleen gebruikt voor anonieme tips van burgers over criminaliteit. Andere tips waarop de SIOD hoopt, zijn meldingen van fraude met subsidies en uitkeringen en het gebruik van valse identiteitsbewijzen en sofinummers. De SIOD rekent op 100 tot 200 bruikbare tips per jaar.

De Amerikaanse kartelautoriteiten hebben ingestemd met de overname van Aholds Amerikaanse supermarktketens BI-LO en Bruno's door een aan de Amerikaanse investeerder Lone Star Funds gelieerde onderneming. Hiermee is de verkoop definitief. Dat heeft het Nederlandse supermarktconcern vandaag bekendgemaakt. De opbrengst, 660 miljoen dollar (506 miljoen euro), is bedoeld om de schuldenlast te beperken. Ahold-topman Anders Moberg meldde vandaag dat het herstelplan voor het concern eerder voltooid zal zijn dan gepland.

De Europese effectenbeurzen zijn de nieuwe handelsweek positief begonnen. Volgens analisten komt dit door het succesvolle verloop van de verkiezingen in Irak. Hierdoor daalden ook de olieprijzen, terwijl de dollar iets aan stevigheid won. De AEX-index van de effectenbeurs in Amsterdam stond tegen het einde van de ochtenhandel 2,73 punten ofwel 0,8 procent hoger op 359,75 punten. De beurs in Frankfurt kwam zelfs boven een winst van 1 procent uit, Parijs volgde met een stijging van 0,9 procent en Londen stond 0,7 procent hoger. De euro deed aan het einde van de ochtendhandel 1,3000 dollar tegen een slot op vrijdag van 1,3020 dollar.

Vanmiddag dienen de directeuren van Rotterdamse kunstinstellingen massaal een bezwaarschrift in tegen het plan van B&W om alle subsidies na 2005 opnieuw te overwegen. Dit leidt tot grote onzekerheid.

Hun gezichten zijn ontsierd door pleisters, hun wangen zijn met watten volgestopt. De kermisklanten in Kasimir en Karoline zien er gehavend uit, al dragen zij hun beste kleren. In hun Dirndls en Lederhosen lijken zij op Beierse karikaturen – en op de potsierlijk verlelijkte wezens van tekenaar George Grosz.

Het Diaghilev Festival trok met dans en muziek, films en lezingen ernstige balletomanen én vrolijke vrouwenclubjes.

Alsof straks een enorme Götterdämmerung gaat losbarsten, zo ligt het podium van de schouwburg erbij. De bombastische orkestband draait al op volle toeren. Alles is inferno-rood. Opblaasbare blobs omlijsten de speelvloer. In het midden ligt een schijf met een paddestoelstam. Als alles later voluit wordt opgeblazen, lijkt het op de binnenkant van een buik met forse vleesboom.

Een Afrikaanse en een Japanse choreograaf tekenen voor de productie Fagaala van het Senegalese dansgezelschap Jant-Bi. Een weinig voor de hand liggende combinatie, maar het onderliggende thema van Fagaala – de volkerenmoord in Rwanda – maakt de samenwerking weer niet zo verwonderlijk. De in Japan ontstane duistere, expressieve Butoh-dans waarmee Yamazaki opgroeide, lijkt bij uitstek geschikt om zo'n dramatisch onderwerp in dans vorm te geven. Bovendien streeft Germaine Acogny, de artistiek leidster en choreografe van Jant-Bi, er sinds de oprichting van haar gezelschap in 1998 naar om haar Afrikaanse dansers te confronteren met verschillende culturen, om zo te komen tot een eigen, nieuwe Afrikaanse dansvorm.

AMSTERDAM, 31 JANDon Duyns heeft het Utrechtse theatercollectief Growing Up In Public na tien jaar verlaten. De schrijver en regisseur gaat zelfstandig werken. Los hiervan is de groep door een subsidiekorting gedwongen om twee van de zes resterende medewerkers te ontslaan. Voortaan wordt de groep geleid door artistiek leider Paul Feld en zakelijk leider Manuel Segond von Banchet. De twee andere overgeblevenen zijn schrijver/actrice Daphne de Bruin en schrijver/regisseur Jeroen Kriek.

Al in 1872 wijdde de Brit Samuel Butler zijn roman Erewhon (1872) aan het thema mens versus machine. Zouden machines mensen kunnen vervangen of ooit een eigen bewustzijn kunnen krijgen? Nu nog steeds is dat spookbeeld actueel; een filosoof als Daniel C. Dennett dankt er zelfs grotendeels zijn populariteit aan.

In het Zwitserse Appenzell is zaterdag de schrijver en filmmaker Ephraïm Kishon overleden aan een hartaanval. Hij is tachtig jaar oud geworden. Kishon werd in 1924 geboren in Boedapest en overleefde het concentratiekamp. In 1949 emigreerde hij naar Israël, waar hij zich ontpopte als schrijver van satirische romans en toneelstukken. Ook maakte hij films, waarvan er twee een Oscar-nominatie kregen. Kishon schreef meer dan vijftig boeken, die in 37 talen zijn vertaald. In het Nederlands verschenen onder meer Kijk maar om, mevrouw Lot! (1962) en Ark van Noach. Toeristenklasse (1963). In Duitsland was Kishon immens populair. Zo schreef Der Spiegel vandaag dat hij de Duitsers heeft geleerd weer samen met de joden te kunnen lachen.

Het Nijmeegse college van B en W wil ruim een miljoen euro uittrekken voor de redding van het film- en theatercomplex Lux. Als de gemeenteraad akkoord gaat, krijgt Lux 525.000 euro voor het terugdringen van het negatieve eigen vermogen en neemt de gemeente 494.000 euro van een eerder verstrekte lening van 1,6 miljoen euro voor haar rekening. Eerder wilde B en W Lux overeind houden door het verstrekken van een overbruggingskrediet en het opschorten van het terugbetalen van oude leningen. Dit voorstel werd als onvoldoende van de hand gewezen door zowel Lux als een meerderheid in de Nijmeegse gemeenteraad. Volgens Lux-directeur T. Chiaradia lost ook het nieuwe voorstel de problemen niet op. ,,We kunnen hier twee jaar mee vooruit en dan is het geld weer op.'' Lux verwacht 2005 met een tekort van 2,5 ton af te sluiten. Het multifunctionele `art house' maakt sinds de start in 2000 verlies. De directie wijt dit vooral aan aanloopverliezen bij de horeca en hoge huisvestings- en personeelslasten, maar volgens het adviesbureau AEF wordt Lux ook onvoldoende zakelijk aangestuurd. De gemeente wil de bedrijfsvoering verbeteren door het aanstellen van een zakelijk directeur. De gemeenteraad neemt woensdagavond een beslissing over het voorstel van B en W.

De Amerikaanse schrijver Dan Brown is de succesrijkste schrijver van 2004. Dit blijkt uit de Top 100 van best verkochte boeken die de Stichting CPNB vandaag publiceert. Brown verkocht van (de vertaling van) De Da Vinci Code 381.810 exemplaren en van zijn Het Bernini mysterie en Het Juvenalis dilemma in totaal 250 duizend exemplaren. Van de luxe-editie van De Da Vinci Code werden meer dan dertigduizend exemplaren verkocht. Het best verkochte Nederlandse boek was In Europa van Geert Mak (230 duizend exemplaren), gevolgd door De eetclub van thrillerschrijfster Saskia Noort. Van de vijf edities van de nieuwe Bijbelvertaling gingen in totaal 330 duizend exemplaren over de toonbank. De hoogst genoteerde roman die geen thriller is, is Een schitterend gebrek (17) van Arthur Japin, die vorig jaar de Libris-prijs won. De `everseller' Pluk van de Petteflet (1971) van Annie M.G. Schmidt en Fiep Westendorp haalde dit jaar nog de 30ste plaats met 50 duizend verkochte exemplaren. De volledige lijst is te vinden op www.cpnb.nl

Nederlandse films, of ze nu te zien waren of niet, daar ging het dit weekeinde over in Rotterdam. In de wandelgangen en in het langverwachte filmmakersdebat over Submission van Theo van Gogh.

,,Mijn eerste pianorecital gaf ik toen ik vier was. Ik was een ziekelijk kind, geplaagd door allergieën en andere kwalen. De piano was mijn troost. Mijn negen jaar oudere zus speelde piano en op mijn gehoor imiteerde ik alles wat ik haar hoorde spelen. Mijn ouders waren arm, en ze hadden niets met muziek. Maar toen mijn moeder als onderwijzeres haar eerste salaris kreeg, kocht ze er meteen een piano van. Ze wilde dat haar vijf kinderen later muziek zouden kunnen maken. Ik ben de jongste. Toen ik vier was, begrepen mijn ouders dat ik heel veel talent had. Daarom verhuisden we van een piepklein stadje naar Rio de Janeiro.''

Dat het moeilijk, zo niet onmogelijk is je los te maken van de traditie, ervaart de ene componist als een vloek, de ander als een zegen. In de laatste categorie valt de Franse componist Philippe Hersant (1948). Met ontzag herbeschouwt hij in zijn werk de muziek van illustere voorgangers, zoals te horen is op een cd van het kamerkoor Les Éléments.

Het Residentie Orkest speelde twee werken met de breuk als uitgangspunt en ook nog een concert van – what's in a name? – Willem Breuker. Theo Verbey baseerde zijn Fractal Symphony (2004), die in wereldpremière ging, op het wiskundige principe van breuken die zich oneindig op verschillende niveaus vertakken en herhalen. Dit fractale uitgangspunt resulteerde in een minimalistische, repetitieve compositie. Het wiskundige element verschaft de muziek een formele basis en dringt zich niet aan de luisteraar op. Het resultaat is juist bijzonder sfeervol, met een tintelend, arctisch begin vol herhaalde ijle flarden, gevolgd door een contrastrijke afwisseling van energiekere en rustigere delen. Het werk vertoont een hechte eenheid en gestructureerdheid.

Een dag na de herdenking van de bevrijding van Auschwitz klonk in de Zaterdag Matinee in het Amsterdamse Concertgebouw louter muziek uit oorlogstijd. De joodse componist Berthold Goldschmidt vluchtte voor de nazi's naar Engeland en maakte daar in 1947 een nieuwe versie van het Bachkoraal Wachet auf, ruft uns die Stimme ter hand, dat hij in de jaren '30 al had bewerkt gemaakt voor een joods orkest in Berlijn.

Het was de avond van de onverwacht komische liedzangers. Zowel de Zweed Jens Lekman als de Welshman Gruff Rhys nemen hun muziek uiterst serieus, op cd's die nog maar het begin zijn van het drama dat ze er live aan toevoegen.

Voor de derde keer brengt de Nederlandse Opera Wagners opera Götterdämmerung in de tijdloos mythische enscenering van regisseur Pierre Audi, decorontwerper George Tsypin en kostuumontwerper Eiko Ishioka uit 1998.

Ze waren een beetje uitgestorven: de kunstakademie-bands. In de jaren tachtig, bijvoorbeeld, zaten de popmuzikanten die geen uitkering hadden op de akademie. Daar kwam kunstzinnige muziek uit voort, die er meer of minder in slaagde om een vanzelfsprekend popgevoel op te roepen.

Mariss Jansons, de nieuwe chef-dirigent van het Koninklijk Concertgebouworkest, dirigeert donderdag in Amsterdam zijn eerste Mahler-concert in die functie. Op de lessenaars ligt de partituur van de Zesde symfonie met de delen 2 en 3 in een andere volgorde dan in Amsterdam gebruikelijk. Net als Jansons eerder deed in Pittsburgh en Londen, speelt hij eerst het Andante, daarna het Scherzo.

Popzanger Ray Peterson, vooral bekend van zijn hit Tell Laura I love her uit 1960, is vorige week overleden. Hij was 65 en leed al enkele jaren aan kanker. Zijn succesnummer ging over een jongeman die aan een autorace meedoet om van het prijzengeld een ring voor zijn vriendin te kopen, en verongelukt. Jaarlijks worden er nog twee tot drie miljoen platen van verkocht en hij streek daarvan ,,een paar duizend dollar per jaar'' op. Zijn tweede hit, het volksliedje Corinna, Corrina, dateert van 1961. Hij bleef zingen, maar maakte daarna geen hits meer.

Louwrens Langevoort (48), intendant van de opera in Hamburg, wordt in augustus de nieuwe indendant van de Philharmonie in Keulen. Eerder was Langevoort leider van de Nationale Reisopera. In Hamburg nam vertrekt ook chef-dirigent Ingo Metzmacher, hij begint in september in Amsterdam. Langevoort is de opvolger van Albin Hänseroth, die hij ook in Hamburg opvolgde.

Miljoenen Irakezen hebben kogels en bommen getrotseerd om in de eerste vrije verkiezingen in hun land in een halve eeuw te gaan stemmen. De bemoedigend hoge opkomst rekent af met het cynisme van de pers, die de legitimiteit van de verkiezingen betwistte nog voordat de eerste stem was uitgebracht. Wat er gisteren gebeurde, betekent een historische ommekeer in de Iraakse samenleving.

Nederland verkeert in de meest traumatiserende fase tussen gevestigden en buitenstaanders. In plaats van zacht te kletsen, wordt over en weer hard geroepen en gescholden, betoogt Anil Ramdas.

Het is gesneden koek voor elke zakenman: elk product en elke dienst heeft zijn levenscyclus. Het moet het in de beginfase hebben van avontuurlijke kopers, om daarna te belanden in een fase van massaliteit waar het zaak is de grootste winst te behalen voordat massaliteit en navolging het rendement doen dalen. Een van de remedies is het toevoegen van nieuwe karakteristieken om de opgaande fase van de levenscyclus zo lang mogelijk vol te houden.

Incidenten waren er te over, op het democratisch gehalte valt nogal wat af te dingen – en toch zijn de verkiezingen in Irak een mijlpaal in de geschiedenis van het land. De hoge opkomst – mogelijk meer dan 60 procent – bewijst dat velen het geweld en de terreur wensten te trotseren. Ze kozen bewust voor stemmen. Hun moed was de moed van de hoop op vrijheid en democratie. Dat maakt deze stembusgang zo bijzonder. En het vervolg ervan zo beladen. Want hoe positief de parlementsverkiezingen ook kunnen worden beoordeeld, er zitten wel een paar smetten op.

De natuurbeweging heeft intensief meegedacht over een ecologisch verantwoorde aanleg van de Tweede Maasvlakte en van IJburg. Toch vreest de Raad van State schade aan de natuur en vernietigt het besluit. Heeft overleg vooraf nog wel zin? ,,Er moet iets fundamenteels veranderen.''

Minister Verdonk (Vreemdelingenbeleid, VVD) wil op Europees niveau afspraken maken over het legaliseren van illegalen. Het beleid van bijvoorbeeld Spanje om grote groepen illegalen te legaliseren, moet passen bij een geharmoniseerd vreemdelingenbeleid.

Naar schatting 13.800 Irakezen hebben afgelopen drie dagen in Nederland gestemd voor de Nationale Assemblee in hun vaderland. 94 procent van de mensen die zich lieten registreren, heeft daadwerkelijk gestemd. Dat zegt een woordvoerder van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM). De stemming in bureaus in Amsterdam, Rotterdam en Zwolle is zonder problemen verlopen.

Het gerechtshof in Den Bosch heeft vandaag in hoger beroep de 38-jarige Paul S. uit Kerkrade veroordeeld tot twintig jaar celstraf en tbs voor de viervoudige moord op zijn ex-schoonfamilie. Het openbaar ministerie had een levenslange celstraf geëist. De rechtbank in Maastricht veroordeelde S. eerder al tot twintig jaar en tbs.

Het schadelijke effect van roken op de levensverwachting is bij vrouwen groter dan bij mannen. Vrouwen die aan longkanker stierven, werden in 2003 gemiddeld 70 jaar, terwijl de levensverwachting voor alle vrouwen 81 jaar is. Voor rokende mannen bedroeg de levensverwachting 73 jaar tegen 76 jaar voor alle mannen. Dat blijkt uit cijfers die het CBS vandaag publiceerde.

Koningin Beatrix wordt vandaag 67. Zij viert haar verjaardag op paleis Huis ten Bosch bij haar familie.

Een groep Haagse homoseksuelen wil samen oud worden. ,,De pikorde in verzorgingshuizen wordt bepaald door de regelmaat waarmee de kinderen op bezoek komen.''

Afgelopen zaterdag vond in Peking de ongemakkelijke crematieplechtigheid plaats van Zhao Ziyang, de Chinese partijleider die in 1989 in ongenade viel omdat hij begrip toonde voor de studenten op het Plein van de Hemelse Vrede.

De sunnitische minderheid in Irak liet het, zoals verwacht, massaal afweten bij de verkiezingen van gisteren. Het geweld bleef relatief beperkt.

Een Brits militair transportvliegtuig is gistermiddag boven Irak mogelijk geraakt door een raket. Daarbij kwamen de vijf bemanningsleden en zo'n tien passagiers om het leven, het grootste verlies aan Britse manschappen sinds het begin van de oorlog in Irak in maart 2003.

Bij een bomaanslag in een hotel in Denia, aan de oostkust van Spanje, is gisteren een toerist lichtgewond geraakt. De Baskische terreurbeweging ETA had vooraf gewaarschuwd voor de aanslag, honderdzestig mensen werden hierna geëvacueerd.

De Indonesische regering en de rebellen van de Beweging Vrij Atjeh (GAM) hebben geen doorbraak bereikt tijdens onderhandelingen in de Finse hoofdstad Helsinki. Maar ze gaan op een nader te bepalen datum ,,in de nabije toekomst'' wel verder praten over vrede. Dat is afgelopen zaterdag gezegd na afloop van twee dagen van gesprekken, onder bemiddeling van de Finse ex-premier Ahtisaari. Bij een treffen met het Indonesische leger zijn eveneens afgelopen zaterdag vier guerrillastrijders in Atjeh gedood.

In de Moldavische hoofdstad Chisinau hebben zaterdag honderden orthodoxe gelovigen geprotesteerd tegen hun ,,duivelse'' nieuwe identiteitskaarten. De som van de cijfers van de code op dat nieuwe document is 666 – het getal van de duivel. Het protest had plaats bij het kantoor van de communistische president Vladimir Voronin.

In de kerncentrale van het Belgische Mol, vlakbij de grens met Nederland, is in de jaren negentig een loopje genomen met veiligheidsmaatregelen. Daar zijn vooral honderden medewerkers van onderaannemers, zoals schoonmaakbedrijven, het slachtoffer van geworden. Dat getuigden gisteren vier anonieme ex-werknemers van de centrale op de Vlaamse tv-zender VRT. Volgens de klagende ex-werknemers zijn veel collega's als gevolg van de stralingsrisico's inmiddels overleden aan kanker of kampen zij nu met de ziekte. Algemeen directeur Govaerts van de kerncentrale zei dat de klachten zwaar overtrokken zijn. Het is nog onduidelijk of er Nederlandse personeelsleden bij betrokken zijn. De GGD in Zuidoost-Brabant zei niet van gezondheidsklachten te weten.

In Doesjanbe, de hoofdstad van Tadzjikistan, zijn vandaag bij de ontploffing van autobom één dode – de dader van de aanslag – en vier gewonden gevallen. Doelwit van de aanslag was het ministerie van Noodsituaties. De verantwoordelijkheid is nog door niemand opgeëist. Enkele uren later ontstond brand in een ander ministerie in Doesjanbe, dat van Veiligheid. Tadzjikistan was van 1992 tot 1997 het toneel van een burgeroorlog en staat nu bekend als een transitland voor Afghaanse drugs op weg naar Europa.

Een prominent lid van de Egyptische oppositie is zaterdag van zijn parlementaire onschendbaarheid ontdaan en gisteren voor ondervraging opgepakt omdat hij zijn aanvraag voor erkenning van zijn politieke partij met vervalste documenten zou hebben gestaafd. De partij, Ghad (Morgen), heeft zes zetels en is daarmee de grootste in het parlement. De politicus, Ayman Nour, heeft de beschuldigingen tegengesproken. Volgens zijn vrouw zijn de beschuldigingen verzonnen om de partij in diskrediet te brengen. Daarnaast zijn drie activisten opgepakt omdat zij op de internationale boekententoonstelling actie hadden gevoerd tegen een nieuwe termijn voor president Mubarak. Er is groeiende oppositie tegen verlenging van Mubaraks termijn, die later dit jaar aan de orde is, en waarnemers maken uit de arrestaties op dat de regering zich daar zorgen over maakt.

Verscheidene Koeweitse politiemannen en vijf extremisten zijn vanochtend om het leven gekomen bij de tweede gewapende botsing in het emiraat in twee dagen. Volgens bronnen in veiligheidskringen was de botsing van vanochtend in een rijke woonwijk van Koeweit-stad het resultaat van een achtervolging door de politie van negen verdachte moslimextremisten. Gisteren werden een politieman en een extremist gedood bij een politie-actie tegen schuilplaatsen van extremisten. Met het terreurnetwerk Al-Qaeda verbonden extremisme neemt de laatste tijd toe in Koeweit, wat met name wordt toegeschreven aan de aanwezigheid van 30.000 man Amerikaanse troepen.

Van de ongeveer een miljoen Irakezen in het buitenland heeft naar schatting een kwart de afgelopen dagen gestemd. Dat heeft de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) vanochtend bekend gemaakt.

De wereldgemeenschap heeft overwegend enthousiast gereageerd op het feit dat gisteren in Irak voor het eerst sinds lange tijd vrije verkiezingen zijn gehouden, waaraan meer dan één partij deelnam.

Dankzij het staakt-het-vuren is Jaffna, het schiereiland en de gelijknamige stad in het uiterste noorden van Sri Lanka, weer over de weg bereikbaar. Veel toeristen zijn er nog niet, want de vrede is nog wankel.

In Polen zaait een lijst met duizenden namen van personen die onder het communisme zouden hebben gespioneerd grote onrust. Vijftien jaar na de omwenteling wordt alsnog voor een `bijltjesdag' gevreesd. De krant die de lijst bezit ligt onder vuur.

De Russische minister van Defensie eist een patriottische televisiezender voor het leger. Actieve propaganda in sovjetstijl wil hij, en geen seks en zinloos geweld.

De vleesetende tabloids hadden er twintig jaar geleden dagenlang van gesmuld en met de politieke carrière van Chris Smith was het vermoedelijk nooit echt meer iets geworden. De bekentenis van de Labour-parlementariër dat hij sinds 1987 besmet is met het aidsvirus was nog steeds goed voor alle voorpagina's, maar in plaats van verontwaardiging kreeg hij bijval van medepolitici, lotgenoten en andere burgers.

Bij onlusten in de noordoostelijke Soedanese stad Port Sudan zijn in het weekeinde ten minste 14 mensen om het leven gekomen.

Het Israëlische leger trekt zich terug uit vijf van de zeven Palestijnse steden op de Westelijke Jordaanoever. Daarnaast wordt de vrijlating voorbereid van ongeveer duizend Palestijnse gevangenen.

In Chili is een cultuurverandering gaande: de nieuwe president wordt hoogstwaarschijnlijk een vrouw. ,,Vrouwen worden gezien als eerlijker en democratischer.''

Het vertegenwoordigen van Nederland in internationale parlementaire gremia is voor Tweede- en Eerste-Kamerleden eervol werk. De NAVO-assemblee, de parlementaire vergadering van de West-Europese Unie, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa.

Problemen genoeg in het Rotterdamse winkelcentrum Zuidplein. ,,Met tassen tegelijk wordt er hier uit winkels gestolen'', zegt beveiliger John Blokland tijdens zijn surveillance. ,,Het is niet bij te houden.'' Ook de overlast van jongeren is groot. ,,Ze spreken af om te matten, hier in het overdekte winkelcentrum, waar ze droog staan.'' De winkeliers kunnen er van meepraten. ,,Elke vrijdagavond staat de hal hier vol met jongens'', zegt een medewerker van de Boterham Express, gelegen tegenover de ingang naar het metrostation. Een andere winkelier begint over een vechtpartij een week geleden. ,,Toen hebben ze elkaar afgetuigd om een T-shirt in de uitverkoop.''

De verplaatsing van bedrijfsactiviteiten naar lagelonenlanden is goed voor de Nederlandse economie. Het levert consumenten voordelen op in de vorm van lagere prijzen en het heeft nauwelijks invloed op de werkgelegenheid.

De Iraakse interim-premier Iyad Allawi heeft de Irakezen vandaag opgeroepen hun meningsverschillen bij te leggen na de verkiezingen van gisteren voor een Nationale Assemblee. Hij verwelkomde de verkiezingen als een overwinning op het terrorisme.

De aanvoerder van SC Paderborn, de Nederlander Thijs Waterink, heeft toegegeven dat hij 10.000 euro heeft ontvangen, vlak voor een van de wedstrijden die in het middelpunt staan van het omkoopschandaal in het Duitse voetbal.

FNV Bondgenoten en FNV Kiem kritiseren de procedure voor het kiezen van een nieuwe voorzitter van de vakcentrale FNV. Het irriteert de bonden dat wordt gesproken over personen zonder dat duidelijk is aan welke eisen de nieuwe voorzitter moet voldoen.

Bij onlusten in de noordoostelijke Soedanese stad Port Sudan zijn afgelopen weekeinde zeker veertien mensen om het leven gekomen. Volgens de Verenigde Naties opende de politie zaterdag het vuur op vreedzame demonstranten van een oppositiepartij. De Soedanese overheid meldt dat de betogers plunderden.

Het Israëlische leger trekt zich terug uit vijf van de zeven Palestijnse steden op de Westelijke Jordaanoever. Daarnaast wordt de vrijlating voorbereid van ongeveer duizend Palestijnse gevangenen.

Ajax-supporters lijken zich vooralsnog weinig aan te trekken van het clubvoornemen van het joodse imago af te geraken.

ACTUALITEITEN

Minister Verdonk (Vreemdelingenbeleid, VVD) wil op Europees niveau-afspraken maken over legalisatie van illegalen door een afzonderlijke lidstaat, zoals Spanje, raakt volgens haar ook andere EU-landen.

Het Amerikaanse telecomconcern SBC neemt zijn voormalige moederbedrijf AT&T over. SBC betaalt 16 miljard dollar voor het 130 jaar oude AT&T, grondlegger van de telefonie in de VS.

In het artikel Poetin: `terrorisme even erg als fascisme' (28 januari, pagina 4) staat dat Auschwitz is bevrijd in 1944. Dat moet zijn: 1945.

Veel reünie-bands blikken vooral krampachtig en nostalgisch terug op het verleden. Zo niet Horizon van saxofonist Bobby Watson (1953). Horizon Reassembled is een levendige affaire, niet in de laatste plaats dankzij drummer Victor Lewis die geweldig stuwt.

Mijn marmeladeclub bestaat inmiddels uit 5 leden – fervente jamkokers binnen mijn vriendenkring die een zwak hebben voor marmelade. Ieder jaar wordt er onderling geproefd. Vorig jaar dreigde een nieuwkomer uit Rotterdam met haar inzending de marmelade van mijn buurvrouw van de troon te stoten. Aangezien er nu nog bittere sinaasappels verkrijgbaar zijn (vraag de groenteboer een kistje af te nemen bij de importeur 020-6061818), geef ik alvast het recept van de Rotterdamse inzendster. Binnenkort wordt er gekeurd. Bereiding: Pers de sinaasappels uit en giet sap, pitten en meekomend vruchtvlees in een fijnmazige bolzeef van kunststof die boven een jampan (of een ruime pan van zeker 26 cm doorsnede) is geplaatst. Snijd de lege schillen doormidden en schraap met een scherp mesje de taaie vliezen van de schillen af. Doe vliezen en pitten in een stuk kaasdoek (of vitrage) en bind dit met een touwtje stevig bijeen tot een ruime buidel. Snijd de schillen (waar het wit nog aan zit) in reepjes van de gewenste dikte. Doe de schilletjes, de buidel met pitten en vliezen, het citroensap en 2 1/2 liter water bij het sap in de pan. Zet de steel van een pollepel rechtop in de pan en markeer met potlood tot waar het vocht reikt. Breng alles aan de kook en laat in open pan op niet te hoog vuur 1 1/2 uur koken, of tot de schilletjes zacht zijn en het vocht tot 2/3 van de oorspronkelijke hoogte is ingekookt. Neem de buidel uit de pan, laat uitlekken in de bolzeef en druk met een lepel het vocht er zoveel mogelijk uit; vang het op en giet het terug in de pan. Schuim het oppervlak van het kookvocht van de schilletjes af. Voeg suiker toe, breng alles al roerend en op hoog vuur aan de kook en laat de massa onder regelmatig roeren 15 minuten flink doorkoken. Voeg eventueel na 10 minuten de whisky toe. Controleer de jamdikte door een druppel marmelade op een ijskoud schoteltje te laten vallen en zet dit kort in de ijskast; als de druppel niet uitvloeit en tot soepele gelei stolt, is de marmelade voldoende ingekookt. Laat van het vuur af 15 minuten rusten in de pan; de schilletjes laten zich zo beter verdelen. Vul de potten met marmelade, laat verder afkoelen en sluit de potten