Het nieuws van 29 januari 2005

Wijn! Golfen! Paardenfokken! Voor Ellen Kleverlaan is Hunter Valley in Australië bijkans het paradijs

De Nederlandse hond die het meest is afgevallen, werd deze week bekroond. Het hondenleven wordt steeds luxer, maar niet noodzakelijk beter, hoort Yaël Vinckx op een crèche voor stadshonden

Voor het eerst in de geschiedenis van de Hells Angels heeft een lid van de wereldwijde motorclub bij de politie belastende verklaringen afgelegd over andere leden. Over cocaïnelijnen met Colombia, mislukte miljoenendeals en in stukken gehakte lijken. Maar heeft het OM daar maandag genoeg aan om de rechters te overtuigen?

Justitie heeft een voorwaardelijke gevangenisstraf van vijf maanden geëist tegen klokkenluider Ad Bos. De voormalig directeur van bouwbedrijf Koop Tjuchem zou een ambtenaar omgekocht hebben.

Nederlanders sparen veel. Veel van die rijkdom zal de komende jaren naar goede doelen vloeien. Bijvoorbeeld via het fonds op naam. ,,Mensen worden er gelukkiger van als ze daadwerkelijk iets tot stand zien komen van hun geld.''

Na zijn eerste honderd dagen lanceert Jean-Paul Votron, de nieuwe topman van Fortis, zijn strategie. De Belgisch-Nederlandse bank en verzekeraar moet van hem groeien als kool. Het is tijd voor een winnersmentaliteit. ,,Fortis is een ruwe diamant.''

Zeven jaar geleden brak de revolutie van het wilde wonen uit: iedereen moest een kavel kunnen kopen en zijn eigen huis bouwen. De overheid omarmde deze nieuwe vrijheid voor de `woonconsument'. Maar het lukt niet zo: de grond is te duur. Het is aan lokale bestuurders om de impasse te doorbreken.

Vanaf zijn ontstaan heeft de mens een dagelijks gevecht geleverd om genoeg calorieën binnen te krijgen. Sinds de twintigste eeuw verliest hij de strijd om van calorieën af te komen. Dankzij de overvloed aan goedkoop eten en zitgelegenheden is het eenvoudiger om dik te worden dan om op een gezond gewicht te blijven. Het is gemak dat de mens niet dient. Was vetzucht vroeger een teken van rijkdom, nu komt het juist meer voor onder armen. Het embonpoint is een afgezakt cultuurgoed.

Er gaapt een kloof tussen het traditionele conservatisme en wat de neoconservatieven voor- staan een kloof die bijvoor- beeld wordt verdoezeld door de conservatieve Burke-stichting. De PvdA, fel gekant tegen de neocons, zou heel wat kunnen leren van een traditioneel-conservatief als Edmund Burke. Op de dag dat de PvdA over haar identiteit praat: drie conservatieve lessen voor progressieven.

Deelnemers aan het webcongres, het online discussieplatform op www.nrc.nl/webcongres, bogen zich over de stelling: iedereen moet donor worden tenzij hij of zij hiertegen bezwaar maakt. Ruim de helft was het hiermee eens.

Morgen worden in Irak verkiezingen gehouden. In Kirkuk, dat wordt opgeëist door Koerden, Arabieren en Turkmenen, bedreigen ze de broze vrede.

Het loopt de spuigaten uit met de hoeveelheid politie die nodig is voor voetbalwedstrijden. Daarover zijn alle betrokkenen het eens. Maar is er nog een weg terug? Achter de schermen bij Utrecht-Ajax.

Een leidende gedachte in de politiek, de psychologie en de economie is dat iedereen zich beter voelt als hij meer keuze heeft. Zo verdedigt het kabinet- Balkenende veel beleid met het argu- ment dat dit de keuzevrijheid vergroot. Maar er is een grens waar meer keuze niet langer meer vreugde oplevert, maar meer stress en teleurstelling.

De buikgriep slaat deze winter hard toe in verpleegtehuizen en ziekenhuizen. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in Bilthoven kreeg deze winter al bijna 150 meldingen van buikgriepuitbraken in instituten. Vorig jaar waren dat er nog geen tien.

Een brochure die het ministerie van Binnenlandse Zaken deze week aan alle 483 burgemeesters heeft gestuurd, heeft tot grote ergernis geleid bij de verenigde burgemeesters. Volgens de beroeps- en belangenorganisatie het Nederlands Genootschap van Burgemeesters wekt minister De Graaf (Bestuurlijke Vernieuwing, D66) met de folder ten onrechte de indruk dat de gekozen burgemeester al een feit is.

Een studente geneeskunde doet onder pseudoniem verslag van haar stage in het ziekenhuis. Vandaag over het werkoverleg van de chirurgen.

De Koninklijke Bibliotheek heeft 350.000 oude krantenpagina's on line toegankelijk gemaakt. Een grote sprong voorwaarts voor onderzoekers: een schat aan informatie is blootgelegd.

Het komt niet iedere dag voor: de vertoning van een documentaire in de Israëlische Knesset. Zeker niet als die documentaire zoveel beroering veroorzaakt dat een wetswijziging niet uit kan blijven. Sentenced to Marriage is dan ook een film die lang op het netvlies blijft natrillen. Hij is provocerend en indringend. Terecht dong de film vorig jaar mee naar de prijs voor de beste korte documentaire op het Internationaal Documentaire Festival Amsterdam (IDFA).

De schelpen zijn prachtig. De inhoud lekker. Het is nu tijd om Sint-Jakobsschelpdieren of Sint-Jakobsmosselen te eten. In Frankrijk begint de vangst officieel op 4 oktober. Het visseizoen duurt tot mei.

Ik tik mijn naam in en dan graaft de computer zich zachtjes knorrend door mijn database en vindt 1.645 partijen van mij. Na iets meer dan een minuut schrijft hij een rapport. De belangrijkste toernooien waarin ik speelde, mijn openingskeuze, de tegenstanders die ik het vaakst trof. En een korte samenvatting van mijn leven en streven: wit scoort gemiddeld, namelijk 56 procent. Zwart scoort ook gemiddeld, 46 procent.

Vandaag en morgen vindt de finale van de Meesterklasse plaats tussen landskampioen Modalfa en De Lombard. Gezien de halve finale zou je Modalfa als de favoriet kunnen aanmerken. De Amsterdammers versloegen daarin Viva met opvallend veel gemak, terwijl De Lombard de grootst mogelijke moeite had Star van zich af te houden. Maar bridge is onvoorspelbaar. De uitslag van maar een wedstrijd zegt nog niet zoveel, temeer daar beide kemphanen weinig in kracht voor elkaar onderdoen. Ieder team bestaat uit drie paren, waarvan twee lid zijn van de nationale selectie. En beide formaties beschikken over een goed derde paar: Paulissen-Nab bij Modalfa en Ramondt-Westra bij De Lombard. De carry-over is te verwaarlozen: vier imps in het voordeel van Modalfa. Al met al ingrediënten voor een spannende strijd, die te volgen is in het Denksportcentrum Den Hommel in Utrecht, waar deskundige ramacommentatoren het publiek tekst en uitleg zullen geven. De liefhebbers thuis, kunnen hun hart ophalen bij BridgeBase-on-line (www.BridgeBase.com), dat de wedstrijd rechtstreeks uitzendt.

Op ruim zesduizend basisscholen, 85 procent van het totaal, gaan de leerlingen van groep acht volgende week aan de slag met de Cito-toets. Deze `Eindtoets basisonderwijs' is geen examen, maar een hulpmiddel voor leerlingen, leerkrachten en ouders bij het maken van een keuze voor het voortgezet onderwijs. Indirect moet de score ook iets zeggen over eigenschappen die van invloed zijn op toekomstig schoolsucces, zoals intelligentie, concentratie en doorzettingsvermogen.

Er woedt een sneeuwstorm buiten. De kinderen hebben sneeuwvrij, met sleeën raggen ze door de tuin. De sneeuw plakt tegen de ramen alsof er een bezielde middenstander los is gegaan met een spuitbus. In het kader van de goede voornemens van het nieuwe jaar ben ik weer begonnen met Hongaarse les. Het lijkt erop dat ik eindelijk de juiste leraar heb gevonden want de allereerste twee regels die hij me liet opschrijven stortten mij ogenblikkelijk in een put van existentialistische twijfel: `Szeretned kell magyarnak lenni' en `Akarnod kell magyarnak lenni.' Wat betekent: `Je moet er van houden een Hongaar te zijn' en `Je moet een Hongaar willen zijn.' Sinds de lunchpauzeles vraag ik me af: wil ik dat?

Het is of scherven azuur- of ijswit uit het hoge noorden op het zoete water van Botshol zijn neergedaald, een natuurgebied van rietkragen en eilanden in het Groene Hart. De duikeend daarginds is broedvogel van Scandinavië, Rusland en Schotland en in Nederland vooral doortrekker en wintergast, echter schaars als bouwer en bewoner van een nest. De brilduiker (Bucephala clangula) dankt zijn naam aan de ronde, oplichtend-witte vlekken die het mannetje aan weerskanten draagt tussen het gele oog en de zwarte snavel. De kop met donkergroene weerschijn contrasteert met de witte hals en onderzijde. De rug en staart zijn zwart. Het vrouwtje heeft een parelgrijs lichaam, witte halsband en bruine kop. De brilduiker heet ook rinkeler of rinkelein vanwege het tjingelend, rinkelend geluid dat de vogel in de vlucht maakt. Het is op Botshol een namiddag vol zonlicht eind januari, het loopt tegen de schemer en de mannetjes en vrouwtjes doen prille baltsoefeningen. Ze zwemmen met opgedofte veren langs elkaar, draaien rondjes, soms gaat het mannetje voorop, dan de vrouwtjes er achteraan. Het mannetje buigt zijn kop achterover en richt zijn snavel de hoogte in. Hij laat het water opspatten. Brilduikers zijn zwijgzame vogels; hun choreografie heeft geen muziek nodig, de invallende avondstilte kent balletmelodieën die alleen zij horen.

Aan het Lac du Genval verlangt Joep Habets naar een warm onthaal

Joyce Roodnat wandelt door Nederland en de rest van de wereld. Deze week in Noord-Holland

`Eens uit de kleren, zijn we snel onze tekst kwijt.' Monique Snoeijen hoort in België en Nederland dat praten over seks wijs en genotverhogend is. Tweewekelijkse rubriek over seks in trends en trends in seks

De secretaresselook van de catwalks is nog niet op straat te zien, aldus Jetty Ferwerda (tekst) en Peter Stigter (foto's), maar we worden al wat tuttiger

Kleinschalige feesten zijn helemaal in, weet Jan Hoek (21). Maar dan wel in enorme hallen

Rokers zijn de melaatsen van deze tijd. Ze zijn verbannen naar tochtige balkonnetjes en eenzaam gelegen rookpalen. Als het aan Stivoro ligt krijgen we in de toekomst allemaal een anti-rookinjectie, zodat niemand meer verslaafd wordt. Zijn rokers binnenkort alleen nog in de dierentuin te bezichtigen?

Hasna El Maroudi (19) wil haar organen na haar dood beschikbaar stellen voor transplantatie. Maar het mag niet van Allah

In een van de gewelddadigste steden van Amerika ontmoet Maartje Duin 's avonds laat een groepje jongens met gemillimeterd haar

Paul Steenhuis maakt op een aantal makkelijk controleerbare punten een potje van Wie was Howard Hughes (Leven&c, vorige week).

Steeds meer mensen kiezen voor leuker werk dat minder betaalt. Zoals Dirk Mulder (52), die copywriter was en onlangs zijn eerste roman publiceerde. Hij praat met Eveline Stoel

Minister Zalm had ongelijk toen hij vorig jaar zei dat woensdag niet langer gehaktdag is. Ellen de Bruin en Paul Steenhuis over een grote landelijke eetgewoonte-enquête

Het reddingsplan voor de Hubble-ruimtetelescoop gaat niet door. De Amerikaanse regering heeft er geen geld voor over, aldus de Washington Post. Hubble draait inmiddels veertien jaar om de aarde en is een paradepaardje van de Nasa. Dit jaar had een bemande Space Shuttle de telescoop zullen aandoen om nieuwe instrumenten te installeren en servicewerkzaamheden uit te voeren, maar na de ramp met Columbia, twee jaar geleden, is die missie geschrapt. Na veel druk van de betrokken wetenschappers besloot de Nasa afgelopen zomer tot een robotmissie die de levensduur van de Hubble met minstens vijf jaar zou moeten verlengen. Geraamde kosten: ruim een miljard dollar. Te veel, oordeelt nu het Witte Huis. De enigszins gehavende Hubble blijft in bedrijf, totdat echt vitale onderdelen het ook begeven.

Twee Nederlandse onderzoeksgroepen, die vorig jaar bijna tegelijk meldden een nieuw menselijk virus te hebben ontdekt, touwtrekken nog steeds over de vraag wie het eerst was. Het antwoord bepaalt wie recht heeft op het Amerikaanse octrooi.

Dr. Peter A. Rice is zijn baan kwijt. De Universiteit van Boston heeft hem vorige week uit zijn functie gezet. Rice had `onvoldoende leiderschap getoond' en niet verhinderd dat onder zijn leiding regels werden geschonden. Daardoor raakten op zijn laboratorium drie medewerkers met tularemie besmet.

GAARNE WIL IK U een probleem voorleggen. π= 3,17....onmeetbaar. De omtrek van een cirkel is 2πr. Als onmeetbaar π is is de omtrek ook onmeetbaar. Maar toch kun je de omtrek meten. Waar zit mijn denkfout? Met vriendelijke groeten, hoogachtend.

Ver voorbij Neptunus trekken ijsklompen langgerekte banen om de zon. In een nieuw scenario zijn ze afkomstig van een passerende ster en door de zon ingevangen.

Multipele sclerose (MS) komt minder vaak voor bij mensen die als kind met jongere broertjes en zusjes zijn opgegroeid. Dat vormt steun voor de `hygiënehypothese' die zegt dat het doormaken van veel infecties in de eerste levensjaren beschermt tegen allergische aandoeningen en auto-immuunziekten later (Journal of the American Medical Association, 26 jan).

De Franse president Chirac stelt de economische situatie rooskleuriger voor dan zij is. De Fransen gunnen hem dit grote gebaar. Dhr. Prick noemt dit het elkaar gunnen van de Franse illusie (W&O, 15 jan). Om dit te illustreren noemt hij het Franse onderwijspersoneel en hun opstandige houding bij een wijzigingsvoorstel rond het pensioen. Tot hier kan ik hem volgen: de Fransen lijken nogal star en tegendraads bij wijzigingsvoorstellen betreffende mooie financiële regelingen, met name voor de vele overheidsdienaren. Dat het in Nederland heel gewoon is dat leraren hun werk op school inruilen voor een baan in een andere sector en de overstap maken naar het bedrijfsleven lijkt mij eerder zijn eigen `Nederlandse illusie'. Ook in Nederland blijven de meeste leraren hun levenlang `in het onderwijs'. En als ze al het onderwijs verlaten doen ze dit omdat ze het niet meer uithouden in het onderwijs met de jeugd of met de starre onderwijsstructuur. En niet omdat Nederlandse leraren veel minder voorrechten hebben dan hun Franse collega's. Ook het Nederlandse onderwijspersoneel klaagt regelmatig over hun slechte positie of te lage beloning. Ze vergeten dan maar even voor het gemak dat ze niet of nauwelijks ontslagen zullen worden of kunnen worden. Hoe vaak wordt een leraar ontslagen vanwege reoganisaties? In het onderwijs vinden nauwelijks efficiency-slagen plaats, faillissementen vanwege te lage prestaties ook al niet. Sterker nog: er moet altijd meer geld bij. Flexibele arbeidscontracten zijn er in het onderwijs nauwelijks (een uitzondering hierop is het hoger onderwijs, voor vooral de jongere functionarissen). Flexibiliteit zoals in het bedrijfsleven is er nauwelijks. Om `van buiten het onderwijs' het onderwijs in te komen is bijna onmogelijk: het onderwijs recruteert alleen uit het onderwijs en uit `onderwijsbevoegden', waardoor het isolement van het onderwijs t.o.v. de rest van de samenleving steeds groter wordt. Een opener houding en een opener werving van personeel kan naar mijn idee het onderwijs flink verrijken. Het creatief en leervermogen zal toenemen, want `leren' doe je echt niet alleen in het onderwijs, en misschien wel vooral daarbuiten.

Leraar Bernd Roks bespreekt in de klas actuele kwesties nadat leerlingen op internet hebben gespeurd naar informatie. Soms is hij geschokt door hun opvattingen.

Wekelijks sturen Arnold Heertje, professor te Naarden, en Arnon Grunberg, schrijver te New York, elkaar een open brief, per e-mail. Hun brieven staan elke zaterdag achterin Het Parool. Laatst begon Heertje met: `Beste Arnon, Je brief van de vorige week toont woede. Jammer, iets van je virtuositeit gaat teloor. Je hebt evenmin in de gaten wat ik heb geschreven.' Grunbergs antwoord: `Lieve Arnold, Boos ben ik nooit. Je bent een lief maar ongevaarlijk beestje. Al dringt het verschil tussen het opgedrongen krijgen van een identiteit en het hebben ervan, wat dat ook moge zijn, niet tot je door.' Bedoeld wordt de joodse identiteit waarvan Grunberg vindt dat die niets te maken heeft met jou zelf, maar iets is wat anderen bedenken: `Dat de nazi's meenden dat je ouders joden waren – nogmaals zijzelf hadden iets anders kunnen menen – betekent niet dat zij gedwongen zijn, of dat jij gedwongen bent deze opgelegde identiteit tot het eind der dagen uit te dragen, als een groenteboer die ook na sluitingstijd van zijn winkel alleen over bietjes kan praten.'

Filosofen moeten zich specialiseren op een vakgebied als ze serieus genomen willen worden. Waarom wordt `algemene' wetenschapsfilosofie dan toch voor zoveel studenten verplicht gesteld?

Luchtbellen in een vloeistof verminderen de turbulentie en daarmee de wrijvingsweerstand op bijvoorbeeld een schip. Dat komt door hun vervormbaarheid.

Eitjes van zeevissen blijven drijven dankzij de activiteit van een moleculair waterkanaaltje, een zogeheten aquaporine, in het membraan van de eicel. Spaanse en Portugese visserijbiologen die onderzoek doen aan de veelgegeten zeevis de goudbrasem (Sparus aurata) riepen de hulp in van de Nijmeegse celfysioloog Peter Deen, vanwege zijn specifieke expertise op dit moleculaire terrein. Gezamenlijk ontdekten zij dat visseneitjes beschikken over een aquaporine-eiwit dat lijkt op het aquaporine-1 dat onder meer bekend is uit de niercellen van de mens (Science, 28 jan).

De menselijke penis lijkt bij uitstek geschikt om sperma dat reeds in de vagina aanwezig is verder weg van de baarmoedermond te slepen, en dan vervolgens te vervangen door nieuw sperma, zo concludeerden psychologen een paar jaar geleden uit experimenten met een kunstsperma, -penis en -vagina. Dit zou er op wijzen dat er ook bij de mens spermacompetitie plaats vindt: parende mannetjes proberen het nog aanwezige sperma van eventuele concurrenten weg te werken. Deze hypothese heeft nu in een follow-up bevestiging gevonden in een onderzoek van Aaron T. Goetz (Florida Atlantic University) e.a. naar het seksuele gedrag van 302 jonge mannen (Personality and Individual Differences, maart).

Van mensen die kantoorwerk doen en ook thuis bij voorkeur stilzitten wordt een deel dik, maar anderen blijven er slank bij. De dikkerds zouden echter 350 kilocalorieën per dag meer verbruiken als ze zich net zo zouden gedragen als de slankblijvers, ontdekten zwaarlijvigheidonderzoekers van de Mayo-kliniek in Rochester (Science, 28 jan). De slankblijvers verbruiken gewoon meer energie bij dagelijkse bezigheden.

De Italiaanse archeoloog Emmanuel Anati doet al een halve eeuw onderzoek naar de betekenis van rotstekeningen. De vroegste exemplaren zouden een gemeenschappelijke oertaal van Homo sapiens weergeven.

Bijna waren we er niet geweest, omdat onze verre voorouders waren uitgeroeid door virussen. Hoewel zoogdieren goed zijn uitgerust om virusinfecties te weerstaan, weten vooral de retrovirussen, zoals het AIDS virus, die verdediging te omzeilen. Retrovirussen kunnen zich in DNA nestelen en wat daar eenmaal inzit raak je niet makkelijk kwijt. Het zoogdier genoom zit vol met afgestorven retrovirussen. Naar schatting is 45% van ons DNA het gevolg van retrovirale invasies. Als het nog iets meer was geweest dan hadden onze voorouders deze parasitering van hun genoom niet overleefd. Dan waren wij bij het evolutionaire afval beland, zoals de laptop van fraude-officier Tonino, verstikt door virussen.

Gebaren die een gesprek ondersteunen zijn van belang (W&O, 22 jan). Als talendocent ervaar ik dagelijks dat het trainen van luistervaardigheid Duits en Frans met gebruikmaking van een cd alleen door de leerlingen als lastig wordt ervaren, terwijl het bekijken van een dvd of video en tegelijkertijd luisteren een beter resultaat oplevert.

In een spel waarin het erom gaat veel te verdienen kunnen spelers die hun geld delen net zo succesvol zijn als mensen die direct hun eigen gewin maximaliseren. Dat blijkt uit experimenten van de de speltheoretici Robert Kurzban van de Universiteit van Pennsylvania en Daniel Houser van de George Mason Universiteit in Virginia (Proceedings of the National Academy of Sciences, 19 jan). Het resultaat is interessant, omdat economen in hun modellen vaak uitgaan van de zogeheten homo economicus: een rationeel individu dat er uitsluitend op uit is om zijn eigen gewin te maximaliseren.

Wat is het nut van biodiversiteit? Analyse van de diversiteit in oude riffen over een periode van 500 miljoen jaar laat zien dat de verscheidenheid van soorten stabiliteit geeft.

Norovirussen zijn de belangrijkste veroorzaker van buikgriep. Het virus slaat deze winter weer hard toe in verpleegtehuizen. Maar virologen zijn er vooral in geïnteresseerd om er besmet voedsel mee te achterhalen.

Waar hem zulks gewenst voorkwam zette prins Bernhard zaken soms met enige graagte op hun kop. Ik vraag me echter af of het hem goed gedaan zou hebben om te zien dat zijn zeer geslaagde opname van een formatie vliegtuigen op pagina 37 van de krant van 22 januari ondersteboven is afgedrukt. En ik ben benieuwd of dat in het deze week te verschijnen boek soms óók het geval is; de mogelijkheid valt bij een dergelijke opname niet uit te sluiten.

Een van de foto's van prins Bernhard die in het Zaterdags Bijvoegsel van 22 januari waren afgedrukt, was er een van vliegtuigstrepen. Volgens het bijschrift waren het jachtvliegtuigen, maar mij lijken het viermotorige vliegtuigen. Jachtvliegtuigen hadden in de Tweede Wereldoorlog niet vier motoren.

In zijn stuk `Het recht op vrijheid' (Zaterdags Bijvoegsel 22-1) schrijft Marc Chavannes over de Amerikaanse oudedagsvoorziening dat de meeste Republikeinen de werknemers onder de 35 jaar ertoe willen bewegen een deel van hun premie zelf te beleggen. Dat zou de druk van de toekomstige verplichtingen van het fonds afhalen.

Die druk wordt echter op kortere termijn verhoogd omdat premiegelden aan het omslagfonds worden onttrokken die nu nodig zijn voor de huidige pensioentrekkers.

In het februarinummer van American Prospect wijst Norma Cohen, pensioenreporter van de Financial Times, erop dat het plan van Bush verdacht veel lijkt op dat van Margaret Thatcher uit het begin van de jaren tachtig. In een uitvoerig stuk vertelt ze hoe dat plan een grote mislukking is geworden. Alleen al in 2004 hebben 500.000 mensen de private rekeningen achter zich gelaten en zijn ze teruggekeerd naar het oude systeem. Voor 2005 worden nog eens 250.000 spijtoptanten verwacht. Er is een roep om hervorming en ironisch genoeg zijn er veel mensen in Engeland, onder wie conservatieven, die het huidige Amerikaanse systeem als een goed model zien.

Jeroen Rikkering (Zaterdags Bijvoegsel 22-1) heeft in veel opzichten gelijk. Veel allochtonen voelen zich geen Nederlander.

In Nederland zijn ze buitenlanders. Als ze op vakantie naar Marokko of Turkije gaan, voelen ze zich anders. Ze voelen zich eigenlijk nergens welkom. En dan heb je ook nog het negatieve beeld over veel Marokkaanse jongeren. Er wordt slecht over hun gepraat. Daardoor gaan ze sneller dingen doen die niet mogen.

Wij vinden dat Jeroen Rikkerink (Zaterdags Bijvoegsel 22-1) in veel opzichten gelijk heeft. Wij vinden dat Nederland moet stoppen met iedereen te beschuldigen. Er zijn genoeg goede Marokkanen en Turken.

Het artikel van Michèle de Waard, `Verdedig uw democratie met alle middelen' (Zaterdags Bijvoegsel, 22-1), was verhelderend. Tussen de vele meningen in de media die om de hete brij heen draaien, legde de Duitse islamkenner Bassam Tibi eindelijk de vinger op de zere plekken van onze democratie. Het artikel zou door alle media, politici, scholen en dergelijke als basis voor probleemoplossende discussie moeten dienen.

In het artikel `Eerst de waarheid' (Zaterdags Bijvoegsel, 22-1) komt een vrouw aan het woord met diabetes mellitus wier been is geamputeerd. In het kader bij dit stuk staat dat insuline geslikt of gespoten kan worden. Insuline kan niet geslikt worden, omdat het afgebroken wordt voordat het z'n werk kan doen. Daarom moeten hele volksstammen insuline spuiten, vaak tot hun droefheid, want het spuiten is voor menig patënt bijzonder ingrijpend.

Het artikel `Eerst de waarheid' (Zaterdags Bijvoegsel, 22-1), waarin Mia Postma-Ros vertelt over doodgaan, heeft mij erg aangesproken. Haar sterke persoonlijkheid deed mij even denken aan de hoofdpersoon Joba Katadreuffe in Karakter van Bordewijk.

Woningcorporaties worden steeds actiever in de strijd tegen de asohuurders en hufters. In de Amsterdamse wijken als de Diamantbuurt en Nieuw-West moet de leefbaarheid worden vergroot door mensen als Petra de Jong. Zij is `gebiedsregisseur sociaal beheer' bij de Algemene Woningbouw Vereniging. In haar vrije tijd volgt ze een opleiding Astrologie. Ze is gescheiden, 42 jaar, en heeft een dochter, Danique.

Wie geblinddoekt in een hooiberg wordt gegooid weet na een paar seconden waar hij terecht is gekomen, aangenomen dat hij weet hoe hooi ruikt. De liefhebbers gaan naar een dennenbos om de dennen te ruiken. Als je over een weg rijdt waarvan de andere rijbaan wordt geasfalteerd, hoef je niet te kijken om te weten wat daar gebeurt. In de loop van zijn leven bouwt iedereen een geurgeheugen op. Maar weet je ook in welke stad je bent als je alleen op je neus bent aangewezen? Het Zwitserse Architectenbureau Herzog en de Meuron denkt van wel. Rotterdam, zeggen ze daar, ruikt naar Rijnwater, hasj, hond, algen, bont en mandarijn. In het Nederlands Architectuurinstituut is op het ogenblik een tentoonstelling waarin dit aroma verwerkt is. Je kunt ook een flesje met Rotterdamse geurwater kopen.

Al bijna dertig jaar bezet Marokko de Westelijke Sahara, een gebied dat ruim zes keer zo groot is als Nederland. Marokkanen hebben er de goede banen, Saharanen zijn er tweederangsburgers. Ze verzetten zich steeds openlijker. `Wij zijn als kamelen. Als ons iets slechts is aangedaan, vergeten we dat nooit.'

Erken het vermoeidheidssyndroom, zegt Els Borst van de Gezondheidsraad. Dan voelen mensen zich begrepen. Dan kun je ze behandelen. Onzin, vindt gynaecoloog Cees Renckens. Als je mensen een syndroom aanbiedt, dan gaat het nooit meer weg.

`Achteraf bezien begon het toen ik bij de belastingdienst werkte. Daar was ik na de mavo naartoe gegaan. Maar ik kon er niet aarden. Ik dacht toen dat het werk me niet interesseerde. Nu weet ik dat ik met te veel mensen in een kantoor zat. Allemaal prikkels.

De topmanagers van Unilever kunnen wel een opfrissertje gebruiken nu het zweet hen op het voorhoofd staat na de geslaagde overname voor 57 miljard dollar door Procter & Gamble (P&G) van deodorant- en scheermesjesproducent Gillette.

Beleggers die wachtten op een doortastend optreden van Siemens zijn teleurgesteld.

Het Duitse machinebouwconcern had maanden geleden beloofd zijn in problemen verkerende mobieletelefoondivisie `er bovenop of aan een partner te helpen, te verkopen of te sluiten.' Beleggers hadden op de jaarvergadering van afgelopen donderdag op een bekendmaking gehoopt. Maar het concern zegt nu dat een besluit nog enige weken op zich zal laten wachten.

De jaarlijkse caroussel op de Amsterdamse beurs is weer begonnen. Wie komt in en wie moet er uit de AEX-index? Een spannend moment voor bedrijven, maar de nieuwkomers hebben weinig impact.

De koopkracht van de meeste Nederlanders gaat dit jaar achteruit. Lukt het minima nog om rond te komen? Deel 1 in een nieuwe serie.

Premier Balkenende pleitte vorige week op de Bilderbergconferentie voor een samenleving waarin burgers zelf hun verantwoordelijkheid op zich kunnen nemen. De huidige sociale zekerheid is te passief. Zo moet het begrip werkloosheid vervangen worden door `tussen twee banen in'.

Mijn broer heeft van 1958 tot 1987 gewerkt bij een bedrijf in de Rotterdamse haven. In de periode 1965-1970 werkte hij voor dit bedrijf in Italië, waar hij en zijn vrouw toen ook woonden. Het bedrijf zou in die tijd AOW-premies blijven afdragen, maar gaf dit te laat door aan de Sociale Verzekeringsbank. Mijn broer heeft een brief uit 1965, waarin het bedrijf schrijft dat het via het pensioenfonds probeert te regelen dat zijn pensioenuitkering wordt aangepast om het AOW-tekort te dekken. Nu is mijn broer 65 geworden. Zijn vrouw en hij worden elk 10 procent gekort op de AOW. Mijn broers oude werkgever blijkt niets geregeld te hebben bij het pensioenfonds. Kunnen we hier iets tegen doen of zijn we te laat?

(A.K.G.)

Door de vergrijzing is de betaalbaarheid van pensioenen een probleem. Maar iedereen schijnt over het hoofd te zien dat de pensioenen van werkende vrouwen extra duur zijn. Daarop zou bezuinigd kunnen worden. Vrouwen betalen evenveel pensioenpremie als mannen, maar omdat zij gemiddeld ouder worden dan mannen, krijgen ze voor hetzelfde geld meer pensioen. Is het een idee om vrouwen meer pensioenpremie te laten betalen, of hun een lagere pensioenuitkering te geven?

(N.v.d.K.)

Waarom betalen vrouwen niet meer pensioenpremie dan mannen? En: kun je optreden tegen een werkgever in het buitenland die geen AOW-premies heeft afgedragen?

De vorming van de vijfde bierbrouwer ter wereld, de Noord-Amerikaanse Molson Coors Brewing Company, kreeg gisteren na langdurig twijfelen het groene licht.

Het binnenvaartschip River Hopper neemt voorlopig weer gewoon containers aan boord. Het schip transporteerde een jaar lang twee maal per week pallets met kratten bier naar supermarktbedrijven op het traject Dongen-Den Bosch-Zwolle-Drachten en kreeg de bijnaam `bierboot'. Later gingen ook frisdrankfabrikanten kratjes aanbieden.

De nettowinst van het Amerikaanse ChevronTexaco is in het vierde kwartaal van 2004 ten opzichte van dezelfde periode van 2003 verdubbeld tot 3,4 miljard dollar. De stijging van de olieprijzen zorgde ook voor een groei van de omzet met 41 procent tot 42,7 miljard dollar. Dat heeft het olieconcern gisteren bekendgemaakt. Over heel 2004 steeg de nettowinst met 84 procent tot 13,3 miljard dollar. De Koninklijke/Shell Groep zal donderdag de jaarcijfers presenteren.

De Duitse autoproducent BMW legt zijn fabriek in Dingolfing tijdens de canarvalsperiode niet twee, maar vijf dagen stil. Oorzaak zijn problemen bij een toeleverancier, die defecte injectiepompen voor BMW's zescylinder dieselmotoren heeft geleverd, aldus een woordvoerder. Volgens Duitse media zou het om Bosch gaan. BMW loopt hierdoor een productieachterstand op van naar schatting 3.600 auto's.

Een rechtbank in Kiev is een onderzoek begonnen naar de gang van zaken bij de privatisering van het grootste staalconcern van Oekraïne, Krivorozjstal. Het onderzoek volgt op de belofte van de nieuwe president, Viktor Joesjtsjenko, aan zijn kiezers om omstreden staatsverkopen onder de loep te leggen. Volgens Joesjtsjenko is de verkoop van Krivorozjstal een voorbeeld van de corruptie onder het bewind van de vorige president, Leonid Koetsjma, zo hebben media in Oekraïne gisteren gemeld.

Het Amerikaanse concern Honeywell heeft in het vierde kwartaal volgens de verwachtingen gepresteerd. De onderneming, actief in onder meer de luchtvaart en de beveiliging, zag de nettowinst stijgen met 4 procent tot 419 miljoen dollar. Per aandeel is dat 49 dollarcent en dat komt overeen met wat de analisten hadden verwacht. De kwartaalomzet groeide met 7 procent tot 6,6 miljard dollar. Voor 2005 verhoogde Honeywell de raming van zijn winst per aandeel tot 1,95 à 2,05 dollar. Analisten zaten op 1,98 dollar.

De tien landen die vorig jaar mei lid zijn geworden van de Europese Unie, heffen allen minder belasting dan gemiddeld. Litouwen heeft met een gemiddelde belastingdruk van 28,7 procent van het bruto binnenlands product zelfs de laagste lasten van de hele Unie, blijkt uit een gisteren verschenen overzicht van bureau Eurostat op basis van gegevens uit 2003. De gemiddelde belastingdruk was in de EU 41,5 procent. Nederland zit met 39,3 procent daar dicht bij. De Zweedse overheid int 51,4 procent van elke verdiende kroon en staat daarmee bovenaan. Ook Denemarken en België kennen hoge belastingen. Onder belastingdruk verstaat Eurostat alle verplichte heffingen. Niet alleen inkomstenbelasting, maar ook BTW en vennootschapsbelasting tellen mee.

De economische groei in de Verenigde Staten is in het vierde kwartaal van vorig jaar afgenomen tot 3,1 procent op jaarbasis. Dat is het laagste niveau in zeven kwartalen. Analisten rekenden op 3,5 procent. Volgens de eerste ramingen van de Amerikaanse regering groeide de economie over geheel 2004 met 4,4 procent, het hoogste tempo sinds de 4,5 procent van 1999. Eind februari komt een herziene raming van het vierde kwartaal.

De Amerikaanse keten van hamburgerrestaurants McDonald's heeft in het vierde kwartaal van vorig jaar een forse winstgroei neergezet. Het nettoresultaat kwam uit op 398 miljoen dollar (311 miljoen euro) tegen 126 miljoen dollar in hetzelfde kwartaal een jaar eerder, zo heeft de onderneming gisteren naar buiten gebracht. In het vierde kwartaal van 2003 werd het resultaat gedrukt door een eenmalige last in verband met de verkoop van de pizzaketen Donatos. McDondald's kon zijn winst in het vierde kwartaal fors opschroeven dankzij een 10 procent hogere omzet van ruim 5,01 miljard dollar (3,92 miljard euro). Ook de ruimere winstmarge droeg bij aan de stevige winstgroei. Voor het lopende jaar mikt McDonald's op een omzetgroei van 3 tot 5 procent.

Oliekartel OPEC laat de productie van olie de komende weken waarschijnlijk ongemoeid. De organisatie voor olie-exporterende landen komt morgen bijeen en verschillende ministers hebben aangegeven het huidige productieniveau te willen handhaven, ondanks de nog altijd hoge olieprijs.

Een panel van Europese onderzoekers heeft voor het eerst een geval van gekkekoeienziekte (BSE) bij een geit bevestigd. De Europese Commissie onderstreepte gisteren dat het risico voor consumenten ,,minimaal'' is.

,,Amerikanen praten graag over gezinswaarden. Wij hebben besloten om meer te doen. We gebruiken onze belastinginkomsten om ervoor te betalen.'' Zo kenschetst de Noorse, christen-democratische minister van Gezinszaken, Valgard Haugland, het verschil tussen de Amerikaanse levenshouding en de Europese. Dat verschil betekent bijvoorbeeld ook dat de Amerikanen veel meer uren maken dan de Europeanen, schrijft de tweewekelijkse New York Review of Books. Amerikanen maakten in 2000 1.877 uur, terwijl de Fransen niet verder kwamen dan 1.562 uur.

`Bouw je eigen villa', heette het in de advertenties voor 38 vrije kavels op het Kleine Rieteiland op IJburg. Alle huizen daar moesten door particuliere opdrachtgevers worden gebouwd. Toen de Amsterdamse architect Arnd Brüninghaus zich met zijn gezin inschreef voor een kavel stonden ze op de 541ste plaats. Maar na vier weken waren ze al een paar honderd plaatsen opgeschoven. Na een eerste gesprek met de makelaar van het consortium dat IJburg bouwt, begrepen ze waarom.

Waarom willen Nederlandse werklozen niet in de land- en tuinbouw werken? Ruim 16.000 Oost-Europeanen kregen vorig jaar een werkvergunning voor deze sector. En dat terwijl een zoektocht door de kaartenbakken voor de WW en de bijstand maar 383 werkwilligen opleverde.

Eindelijk. Het kabinet Balkenende heeft zijn credo. Het eerste kabinet Kok had `werk, werk, werk', zijn tweede kabinet bleef zitten met een vraagteken, het eerste kabinet Balkenende implodeerde vrijwel direct na de conceptie, maar nu is het dan zover.

Italiaanse en Britse vliegtuigbouwers hebben bouwen mee aan nieuwe Amerikaanse presidentiële helikopters. Het Italiaans-Britse Agusta Westland gaat samen met het Amerikaanse Lockheed Martin de groen-witte helikopters ontwikkelen. De president vliegt vanaf 2009 in deze `Marine One'. Elke helikopter kost 84 miljoen euro.

De Duitse autofabrikant Volkswagen heeft gerechtelijke stappen aangekondigd tegen de makers van een filmpje waarin een Polo wordt gebruikt voor een zelfmoordaanslag. De video circuleert op internet. Een man met een Arabisch uiterlijk laat in de auto een bom afgaan, maar de buitenkant en omstanders blijven ongedeerd.

Boeing heeft een order van zestig vliegtuigen voor de Chinese regering in de wacht gesleept voor de Dreamliner, een nieuw toestel. Samen kosten ze 5,5 miljard euro. Het toestel, de 7E7, krijgt een nieuwe naam van Boeing. De letter E in het midden sloeg vooral op de efficiency van het toestel. De naam wordt nu 787.

Een Chinees passagiervliegtuig met aan boord Taiwanese zakenlieden is vanochtend geland in Taiwan. De zakenlui vliegen normaal via Hongkong. Vanuit Taiwan zouden vandaag vliegtuigen opstijgen met de Chinese steden Peking, Shanghai en Guangzhou als bestemming. Volgens China is Taiwan een opstandige provincie en geen soevereine staat.

De meeste vervoerders zijn niet te spreken over het afgelopen jaar. Uit onderzoek van Transport en Logistiek Nederland (TLN) blijkt dat zij 2004 als een matig tot slecht jaar beschouwen. De ondernemers kregen in 2004 te maken met toenemende concurrentie van bedrijven uit de nieuwe lidstaten van de EU.

De Verenigde Staten overwegen de handelstarieven van fruit, groente, kaas en specerijen uit Europa te verhogen. Dit doen ze omdat de Europese Unie in september de tarieven voor Amerikaanse bruine rijst heeft verhoogd. De EU is de grootste afnemer van Amerikaanse rijst, jaarlijks goed voor 25 miljoen euro. De hogere tarieven gaan op 1 maart in.

Onderwijsbonden AOb en de AbvaKabo stappen naar de rechter om het faillissement aan te vragen van Profit, een particuliere organisatie voor beroepsopleidingen. De bonden doen dit omdat de 48 werknemers van de school al sinds december geen salaris krijgen. Ook worden door een huurachterstand geen lessen meer gegeven. De directie wilde eind deze maand zelf een faillissement aanvragen.

Schiphol heeft het afgelopen jaar zijn positie ten opzichte van de belangrijkste concurrenten in Londen, Parijs en Frankfurt versterkt. De luchthaven verwerkte 42,5 miljoen passagiers, 6,5 procent meer dan in 2003. Schiphol profiteerde vooral van een sterke groei van de nieuwe luchtvaartcombinatie Air France-KLM.

Bestuurder Ruys van bierbrouwer Heineken was deze week onder managers, politici en denkers op het World Economic Forum in Davos. ,,Iedereen is toch wat optimistischer, merk ik.''

Wil je een kind? Dan mag je volgens de Gezondheidsraad niet meer zwieren in de disco en al helemaal niet licht beneveld in elkaars armen vallen.

De Nationale onderwijsraad heeft voorgesteld een culturele canon samen te stellen. Historicus Peter Klein vindt dat gevaarlijke onzin, zegt hij tegen Elsbeth Etty. ,,Geschiedenis schenkt geen zekerheden.''

Terrorisme is in Nederland niet alleen een reëel gevaar, het is ook nog eens heel erg in de mode. De Telegraaf berichtte deze week ontzet over een ,,meubelterroriste'', een jonge vrouw die de meubelboulevards in ons land afstruint en gewetenloos bankstellen aan flarden snijdt. Vroeger ging dit soort mensen in hun verdwazing nog grote kunst te lijf, maar in een tijd waarin Pim Fortuyn de grootste Nederlander is en Driek van Wissen de Dichter des Vaderlands, reikt hun verwrongen horizon niet verder meer dan de koopzondag. De krant drukte er een onweerstaanbare slachtofferfoto bij af: een speciaal voor de camera verontwaardigd kijkende verkoper die ons wees op grove halen in een smurfblauwe tweezitter. Tegenover zoveel satanische slechtheid was geen beschaving opgewassen, waar waren de verantwoordelijke ministers? Enkele dagen daarvoor probeerde het Kamerlid Geert Wilders zijn val in de peilingen te keren door de platgedrukte Amsterdamse tasjesdief een ,,straatterrorist'' te noemen; vanuit zo'n straatrover loopt volgens Wilders een kaarsrechte, bloedrode lijn naar Abu Musab al-Zarqawi – via Mohammed B. en Jason W. natuurlijk.

Er is een bescheiden campagne opgezet door collega-dichter Jean Pierre Rawie. En er zijn (...) campagnepennen, met de tekst: wie vakkundig kan beslissen/ in de jaren des verstands/ is ervoor dat Driek van Wissen/ Dichter wordt des Vaderlands.

Dichter Driek van Wissen, in de Volkskrant, 11december 2004

Liever een nationaal debat over integratie en de islam dan verstikte vreemdelingenhaat, vindt Maarten Huygen, die als commentator reist door de samenleving.

Frits Abrahams meldt (Achterpagina, 27 januari), dat prins Willem-Alexander tijdens de opening van een tentoonstelling en daarbij horende handelingen (doek wegtrekken en een handtekening op een affiche plaatsen) tegenover de toegesnelde fotografen de opmerking maakt dat hij liever Jan had willen heten. Het zou Abrahams niet verbazen als die opmerking voortkomt uit de wens een anoniemer leven te willen leiden. Volgens mij ligt aan deze opmerking een eenvoudiger wens ten grondslag die ook nog eens meer in overeenstemming is met de aard van de prins: Jan is als handtekening eenvoudiger te zetten dan Willem-Alexander en alles wat daar nog achter aan komt.

Bij alle interessante vergelijkingen tussen de gang van zaken bij de Duitse jodenvervolging in de jaren 1940-1945 in Nederland en in Denemarken en terechte afwijzing van hypocriete legenden daaromtrent in ons land (Simon Kuper `De Denen die hebben echt joden gered', NRC Handelsblad, 26 januari) is het wel zaak niet te ontsporen in een al te negatief, niet minder misleidend beeld. Een protestactie als de algemene staking in Amsterdam en omstreken, eind februari 1941, is een in heel Europa uniek protest geweest tegen de jodenvervolging. En de boerenzoon De Jong uit Buren op Ameland, tijdens de Duitse bezetting aartsbisschop in Utrecht, was de enige in de hoge rangen van de katholieke hiërarchie in Europa die in die donkere periode in de geschiedenis, namens alle Nederlandse bisschoppen, ondanks Duitse dreigementen en represailles, in alle Nederlandse katholieke kerken een ondubbelzinnige oproep tot bescherming en hulp aan de vervolgden heeft laten horen. Hij was ook de enige die er in die tijd bij het Vaticaan op heeft aangedrongen zij het vergeefs dat de paus er op zijn Heilige Stoel ook niet langer het zwijgen toe zou blijven doen. Bovendien zou men in cijfermatige vergelijkingen niet uit het oog mogen verliezen dat nergens in West-Europa een zo groot deel van de joodse bevolking uit arbeiders bestond die niet over financiële reserves beschikten. Ook dat maakte wel wat uit voor wie wilden emigreren of onderduiken en soms ook voor de mate waarin men door nazi's werd vervolgd.

Ondervoeding in het ziekenhuis (NRC Handelsblad, 18 januari) is helaas niets nieuws. Daarom heb ik mij al een kwart eeuw geleden voorgenomen nooit een operatie te ondergaan zonder de zekerheid dat ik zowel voor- als achteraf zal worden volgegoten met onder andere eiwit-, vitamine- en mineraalrijke middeltjes. Aanleiding vormden diverse publicaties die ik destijds als copywriter voor een in dieetvoeding gespecialiseerd bedrijf onder ogen kreeg. Eén daarvan betrof een onderzoek naar de voedingsstatus van duizend gehospitaliseerde operatiepatiënten. Conclusie: 51 procent was `matig' en 15 procent `ernstig ondervoed' (Willcutts, HD.JPEN 1 : 4 -1977). De dieetvoedingsindustrie reageerde snel en adequaat, onder meer met het als `astronautenvoeding' bekendstaande Precitene. En met uitvoerige voorlichting.

Is er met de kennis en middelen van dik 25 jaar geleden zó weinig gedaan, dat de zorgsector opnieuw moet worden wakker geschud, ditmaal met de alarmerende resultaten van het onderzoek van dr. Ruud Halfens? Waaraan ligt dat, dames en heren artsen? Een te klein denkraam? Rekent u diëtisten niet tot uw collega's? Staat de prullenbak te dichtbij?

Aan het artikel `Kleef niet bumper' van Marjoleine de Vos (Achterpagina, 22 januari) heb ik mij gestoord. Terecht wijst zij erop dat de overheid uitermate slecht communiceert over het hoe en vooral het waarom van de zogenaamde 2-secondenregel.

Terwijl in het Verzetsmuseum namen en leeftijden worden gelezen, uur na uur na uur, van wie er in de concentratiekampen op gruwelijke wijze zijn gestorven, sla ik de Achterpagina (24 januari) op voor de afleiding van de gebruikelijke portie faits divers, voor Fokke & Sukke, voor de humor in het dagelijks leven van gewone mensen en voor opmerkelijke gebeurtenissen. Nietsvermoedend en ongewapend lees ik ook de taalrubriek van Ewoud Sanders. Hij wil nog eens aangeven wat voor ons het onbevattelijke van de kampen is, in een paar aan Presser ontleende zinnen een beeld van de hel oproepen. Op de Achterpagina! Ik kan veel hebben, maar dit niet. Niet na uren naar die namen en leeftijden geluisterd te hebben, zowel in het museum als thuis, via internet. En waarom Sanders? Wat heeft die gruwelijkheid met `Taalgrenzen' te maken? Dat in taal ook het ergste gezegd kan worden wisten we toch al?

Met schrik stel ik vast dat u niet verder komt bij de verslaggeving over de inauguratie van de nieuwe president van Oekraïne dan de vermelding dat ,,[...]een Pools museum stelde voor de ceremonie de strijdknots van hoofdman Bogdan Chmelnitski beschikbaar, de 16de-eeuwse kozakkenleider die geldt als vader van de natie''.

Met instemming heb ik het artikel gelezen waarin rechtssocioloog Leny de Groot ervoor pleit dat rechters minder op schoot kruipen bij politiek en bestuur, en meer aandacht krijgen voor `gewone mensen' (NRC Handelsblad, 25 januari). Haar pleidooi voor begrijpelijke motiveringen van rechterlijke uitspraken is terecht. In een aantal bestuursrechtelijke uitspraken viel me op dat de rechters in hun summiere motiveringen volledig voorbij gingen aan de kern van de argumentatie van appellanten, ook al was die expliciet gebaseerd op wetsartikelen en jurisprudentie. Ik vroeg een ervaren jurist, die in zijn werk voortdurend te maken heeft met bestuursrecht, of hij dit kon verklaren. Na bestudering van de betreffende uitspraken zei hij: ,,Proceseconomie speelt vaak een belangrijke rol bij de totstandkoming en motivering van uitspraken. In kleine zaken kiezen rechters vaak de weg van de minste weerstand''.

De slechte motivering van uitspraken is niet alleen een teken van gebrek aan aandacht voor `gewone mensen', maar ook van een gebrek aan helder denken. Dat kost te veel tijd, men vaart liever op routine. Uitgaande van, en gedekt door een ongeschreven bestuurlijk-juridische consensus of attitude, oordelen veel rechters met de natte vinger over zaken die `gewone mensen' raken. Hoewel ik de rechtsstaat een warm hart toedraag, voel ik in mezelf ook woede over de vanzelfsprekende arrogantie van zulke rechters. Terecht waarschuwt De Groot voor de mogelijkheid van een populistische revolte. Misschien is zo'n revolte echter helaas, helaas het enige medicijn om rechters (de goeden niet te na gesproken) weer met beide benen op de grond te zetten. Het risico is dat ze dan van de weeromstuit zelf populistisch worden want dat is makkelijker dan goed nadenken en motiveren.

Een vastomlijnde canon in het onderwijs voor Nederlands burgerschap heeft volgens de heer Coninck, (NRC Handelsblad, 25 januari) weinig toegevoegde waarde. Bovendien is niet vast te stellen wat een Nederlandse cultuurhistorische identiteit inhoudt. Scholieren hebben volgens hem meer baat bij voorbereiding op het mondiale burgerschap.

In haar interview met Folkert Jensma (Opinie & Debat, 22 januari) zegt Liesbeth van Tongeren dat Greenpeace er voor de grote milieuproblemen is, zoals de klimaatverandering. Dat Greenpeace daar graag wat aan zou willen doen is goed te begrijpen. Een opwarming van de dampkring met een paar graden in honderd jaar is extreem in de geschiedenis van de aarde en zal grote gevolgen hebben.

Sport en cultuur zijn in het palet aan voorkeuren van vaste lezers van de krant enigszins elkaars tegenpolen. Sport is een `jonge mannen' onderwerp. En cultuur, vooral boeken, een `middelbare vrouwen' onderwerp. Dat zijn gegevens die voortkomen uit het jaarlijkse lezerspanel-onderzoek dat de krant houdt. Daarmee bedoel ik dat deze categoriën lezers aan deze thema's bovengemiddelde waarde toekennen. Het is niet zo dat sport `alleen' door jonge mannen wordt gelezen en het Cultureel Supplement `alleen' door vrouwen.

Enkele weken geleden las ik in de rubriek op zaterdag `de krant antwoordt' een oproep voor `serieuzere vragen'. Deze uitnodiging tot een reactie boeide me wel.

Michel van Halderen (58) is boks-, kracht- en conditietrainer. Vorig najaar verloor hij zijn boezemvriend en pupil Nordin Ben Salah. Doodgeschoten, op een doordeweekse avond in Amsterdam. ,,Ik kan het geen plaats geven.''

Eerst wordt de zestig kilo zware en dertien meter lange Jonge Willem richting het riviertje De Wantij gedragen en daar te water gelaten. Vervolgens nemen de junioren van De Koninklijke Dordtsche Roei- en Zeilvereniging plaats in de wel erg smalle en daarbij ook nog wiebelende boot. Ze krijgen hulp van hun trainsters, die even later in een volgbootje zullen stappen om van daaruit hun instructies over het water te laten schallen. Heel, heel voorzichtig wordt de boot van het vlot afgeduwd, en na een wat rommelig begin oogt het al heel aardig. Hier leren roeien is tevens een les in natuuronderricht; over het dampende water peddelen meerkoeten, futen en aalscholvers duiken richting de visrijke bodem, een beverstelletje neemt laconiek nog een hapje wilgenhout. Er wordt in een bedachtzaam tempo geroeid, er klinkt hier geen vloek of schreeuw, dit is onmiskenbaar een elitaire sport. Maar wat is er eigenlijk mis met elitair. Misschien is het daarom dat er op de ledenlijst geen enkele allochtoon te vinden is. Roeien is een sport waarin het coördinatiegevoel een belangrijke rol speelt, misschien meer nog dan pure kracht. Anderhalf uur later, tegen zonsondergang en nadat er meer dan tien kilometer is afgelegd, wordt de Jonge Willem uit het water getild, omstandig schoongewreven en voorzichtig in de rekken gevleid. En dit alles gebeurt zonder ook maar één stemverheffing, zoals het hoort bij een heuse burgerroeivereniging.

Fortuna Sittard heeft een schuld en vraagt de gemeente om een overbruggingskrediet. Moeten gemeentes noodlijdende clubs in het profvoetbal financieel ondersteunen?

Het WK veldrijden in het Duitse Sankt Wendel moeten we vooral niet serieus nemen. Veldrijden is verworden tot een dorpssport voor Belgen. Folklore dus. Daar gedragen de eliterenners zich dan ook naar. Uittredend wereldkampioen Bart Wellens is wekelijks te zien in een docusoap op een Belgische commerciële zender: Wellens en wee. Over veldrijden gaat het nauwelijks. Hoogtepunten van de televisieserie zijn: Bart in het bad, Bart aan de plas en de afwas, Bart voor de video. Prominent in beeld is moeder Wellens `die fantastisch duifkes kan bakken'. Alles is idylle, inclusief het sneeuwballen gooien naar elkaar.

Het legendarische ijshockeyteam van Feenstra Flyers keert vanavond na ruim twintig jaar terug voor een wedstrijd ter gelegenheid van de verbouwde Heerenveense Thialfhal. Jack de Heer moet de pijn verbijten.

Wanneer een schaker na een rustdag een mooie partij wint, wordt er al snel gezegd dat hij zijn vrije tijd uitstekend heeft besteed om zich dubbel goed voor te bereiden. Peter Leko moest hartelijk lachen om die suggestie nadat hij in de elfde ronde van het Corus schaaktoernooi hardhandig had afgerekend met Lazaro Bruzon.

De gemeente Sittard wil Fortuna Sittard geen directe financiële steun verlenen. Zij wil wel versneld een bedrijventerrein rond het stadion opzetten, waarvan ook de voetbalclub financieel zou kunnen profiteren.

De kritiek op falende lijnrechters in het prof- tennis neemt toe. Bij de Australian Open zijn de tennissers nog overgeleverd aan het menselijk oog. Als het aan de Amerikanen ligt zal dat tijdens de US Open voorgoed verleden tijd zijn.

Drie jaar coachen bij een ploeg is lang genoeg. ,,Als de aap die je hebt leren klimmen een kokosnoot naar je hoofd gooit, ben je te laat.''

Roda JC heeft Willem II gisteravond in Kerkrade met 4-0 verslagen. Kah, Vicelich, Koné en Cristiani waren de doelpuntenmakers in het eredivisieduel tussen beide middenmoters. Doelman Moens behoedde Willem II voor een grotere nederlaag.

PSV is tot een akkoord gekomen met de Braziliaanse spits Roberto de Pinho de Souza, kortweg Beto genoemd. Hij was gisteren in Eindhoven voor een medische keuring. De 23-jarige Beto, die tot de zomer van 2009 onder contract staat bij PSV, speelde eerder voor het Mexicaanse Club Atlas, het Russische Spartak Moskou en het Braziliaanse Botafago.

Tatjana Navka en Roman Kostomarov hebben Rusland bij de Europese kampioenschappen kunstrijden de derde gouden medaille bezorgd. Het paar won zoals verwacht het onderdeel ijsdansen. Het zilver ging naar het Oekraïense koppel Jelena Groesjina/Roeslan Gontsjarov, het brons was voor de Fransen Isabelle Delobel en Olivier Schoenfelder.

Het wedkantoor Oddset doet aangifte tegen scheidsrechter Robert Hoyzer. De Duitse voetbalarbiter bekende gisteren dat hij bewust wedstrijden heeft gemanipuleerd. Erwin Horak van Oddset becijferde de schade voor het bedrijf gisteren op 1 miljoen euro. Hij meent dat alleen bij de bekerwedstrijd SC Paderborn-HSV (4-2) en de competitiewedstrijd Eintracht Braunschweig-FC St.Pauli (2-1) van omkoping sprake was. HSV overweegt juridische stappen tegen Hoyzer en tegen de Duitse voetbalbond DFB. De Duitse politie deed gisteren vier invallen in Berlijn, zo meldt de Berliner Morgenpost vandaag. Er werden twee personen aangehouden, bevestigde het Openbaar Ministerie (OM). De Süddeutsche Zeitung meldt vandaag dat Hoyzer heeft toegegeven dat hij ruim 50.000 euro incasseerde voor het beïnvloeden van drie duels. Hij zou het geld hebben gekregen van de `Kroatische wedmaffia'. Hoyzer zou ook bij het overhandigen van geld aan andere scheidsrechters zijn geweest.

Onheilspellend gerommel van een niet meteen herkenbaar snaarinstrument en een grommende stem die zich hortend en stotend een onherkenbare weg baant door Afternoon – ooit een nummer van Jonathan Richman. Zo begint de tweede plaat van de groep Big Low, die zich genoemd heeft naar een lagedrukgebied. De naam van zanger Dan Tuffy alleen al roept het beeld op van de lonesome americana-muzikant. Maar de hier al jaren wonende Australiër speelt, na een verleden als psychedelische popfolkie, bas in Parne Gadja, een groep die improviserende Balkanmuziek maakt.

De muziek van Big Low mag doen denken aan ontregelde americana, wat deze muziek extra leuk maakt is de ongewone instrumentkeuze. De akoestische gitaar speelt een grote rol, maar wordt aangevuld met zowel Oost-Europese als Afrikaanse instrumenten. Het geheel klinkt als een wonderlijk amalgaam, waarin evenveel plaats is voor Kurt Weill en Tom Waits als de Australische outback. De deuntjes hinkelen aanvankelijk spastisch van tel naar tel. Als er al eens een ouderwets walsje inzet, blijkt bij de zanger de pleuris uitgebroken. Geen wonder: We Gonna Die Out Here refereert in zijn tekst aan angst en mystiek van het Australische binnenland – gelukkig zonder die eeuwige didgeridoo. Meer spookachtigheid komt voorbij in If God be God, een gothic folksong met piepende deuren en een zingende zaag. Het wordt aan het eind zelfs nog romantisch, als een kersje op deze wondermooie in Nederland opgenomen euro-americana-wereldmuziektaart.

Jim Capaldi, de legendarische Britse drummer van de psychedelische rockgroep Traffic, is vrijdag na een kort ziekbed op zestigjarige leeftijd overleden aan maagkanker. Dat heeft zijn manager bekendgemaakt. Capaldi, zoon van Italiaanse immigranten, richtte in de jaren zestig samen met Steve Winwood en Dave Mason de succesvolle band Traffic op en had hits als 40,000 Headmen, Dear Mr Fantasy, Paper Sun and Hole in My Show. De groep stopte in 1974 na elf albums te hebben uitgebracht. Capaldi startte na Traffic een solocarrière en werkte samen met artiesten als Eric Clapton, Bob Marley, George Harrison en Paul Weller. Hij haalde in 1975 de hitparade met een versie van Roy Orbinsons Love Hurts. Capaldi was bezig met zijn twaalfde soloplaat toen Traffic in 1993 wer samenkwam om een nieuw album te maken. In 1994 tourde de groep samen met The Grateful Dead door de Verenigde Staten. Capaldi kreeg in maart vorig jaar een plaats in de Amerikaanse Rock n'Roll Hall of Fame. Samen met zijn Braziliaanse vrouw zette hij zich in voor straatkinderen in Zuid-Amerika.

Poulet au prunes van Marjane Satrapi heeft op het stripfestival van Angoulême de prijs voor het beste album van 2004 gewonnen. Met haar vierdelige serie Persepolis won de Iraanse stripmaakster al meerdere prijzen. Het bekroonde album verschijnt dit voorjaar bij uitgever Atlas onder de titel De Muzikant.

Bij de Vlaamse Opera in Antwerpen gaat morgen de nieuwe opera Richard III in première. Componist Battistelli en regisseur Carsen maken van deze ,,duivelse koning een man met verleidingskunsten''.

Een lits-jumeaux heet ook tweelingbed. Voor de voorstelling Lits Jumeaux door het Vlaamse gezelschap Het Toneelhuis is de titel dan ook zeer toepasselijk. De drie personages zijn allemaal op een bepaalde manier tweelingen van elkaar. Ze vormen elkaars spiegelbeeld en tegendeel. De familiebanden gelden ook voor de makers: actrice Sofie Decleir is de dochter van acteur Jan Decleir en regisseur Stefan Perceval is de broer van Luk Perceval.

,,Geef mij de moed om me niet af te wenden, de moed om nieuwsgierig te blijven en vrij.' Zo begint het eerste refreintje van Jenny Arean in haar nieuwe programma, en dat tekent de levenslust waarmee ze ook ditmaal op het podium staat. Nadat Arean drie seizoenen lang deel uitmaakte van diverse ensembles, is haar aan te zien dat het weer tijd werd voor een soloprogramma. Ze staat vooraan op het podium, met drie begeleiders en twee achtergrondzangeressen, leidt af en toe een liedje in, en zingt. Voornamelijk nieuwe liedjes op tijdloos niveau.

De redactie van literair tijdschrift De Revisor is verontwaardigd over de wijze waarop ze door een commissie van het Productiefonds zijn beoordeeld. Een protestbrief moet het tij keren.

Vijf Oscarnominaties sleepte Alexander Payne deze week in de wacht voor 'Sideways', een van de twee openingsfilms van het International Film Festival Rotterdam. ,,Ik heb een Europese carrière in Amerika.''

Op het filmfestival van Rotterdam draaien veel films met surrealistische ondertoon.

De politieke loopbaan van de Zuid-Limburgse christen-democraat René van der Linden (61) is doordrenkt van Europa. Zijn verkiezing – zonder tegenkandidaten – afgelopen maandag tot voorzitter van de parlementaire assemblee van de Raad van Europa mag dan ook een hoogtepunt heten. ,,Ik ben geboren in het grensgebied van Nederland, België en Duitsland. Dat geeft mij een enorme voorsprong in Europa. Wist u overigens dat de grote Europeanen uit grensregio's komen? Schuman, Kohl.''

Het Verenigd Koninkrijk en Duitsland zijn het populairst bij buitenlandse studenten. In beide landen studeren meer dan 200.000 studenten uit andere landen. Dat is rond de tien procent van alle studenten daar. In Nederland studeren beduidend minder buitenlandse studenten dan in de EU gemiddeld: slechts 3,7 procent van de studenten hier komt uit het buitenland (tegen 6,2 procent in de hele EU). Van de buitenlandse studenten in Nederland komt 43 procent van buiten Europa – hoofdzakelijk uit Azië en Afrika. Zo zijn er hier veel Chinese studenten. Dit aantal zal waarschijnlijk dalen, nu staatssecretaris Rutte (Onderwijs) de universiteiten en hogescholen geen geld meer wil geven voor studenten van buiten de EU. Het koloniale verleden is nog terug te zien in de cijfers: zo trekt Spanje veel studenten uit Zuid-Amerika, en Frankrijk uit Afrika. Uit Noord-Amerika komen maar weinig studenten.

De Europese hoven van justitie in Luxemburg en in Straatsburg komen steeds meer in elkaars vaarwater. Voor de burger levert het meer rompslomp dan rechtsbescherming op.

Het aantal zelfmoorden in Europa is hoog. Langzaam dringt het besef van de ernst door. Wetenschappers en politici speuren naar oplossingen.

De verkiezingen morgen in Irak hebben plaats temidden een golf van dreigementen en aanslagen. Ze worden daardoor gehandicapt, ook al omdat waarschijnlijk veel sunnitische kiezers zullen thuisblijven.

De grootste bedreiging voor de veiligheid in de Zuid-Iraakse stad Basra vormen de mortieraanvallen.

De opperbevelhebber van het Israëlische leger, luitenant-generaal Moshe Ya'alon, heeft gisteren opdracht gegeven ,,proactieve, offensieve acties'' tegen Palestijnse militanten te stoppen. Het leger mag alleen optreden tegen ,,actieve terroristencellen'' na expliciete toestemming van Ya'alon zelf.

De Britse huisarts Harold Shipman, bekend als `Dr. Death', heeft waarschijnlijk zo'n 250 patiënten omgebracht. Dat blijkt uit een nieuw onderzoek. Het vorige officiële aantal stond op 215. Deze moorden zou hij hebben gepleegd als huisarts. Dit recente onderzoek bevat ook de periode dat Shipman als arts in opleiding werkte in een ziekenhuis tussen 1971 en 1974. De meeste moorden pleegde hij door zijn slachtoffers te injecteren met een dodelijke hoeveelheid heroïne. Shipman pleegde vorig jaar op 57-jarige leeftijd zelfmoord in de cel.

Spanje heeft de NAVO aangeboden 500 van zijn militairen in de Afghaanse hoofdstad Kabul over te plaatsen naar het westen van het land. Dat betekent dat de NAVO, na eerdere soortgelijke toezeggingen van de VS, Italië en Litouwen, zijn plan kan uitvoeren om het werkterrein van de internationale vredesmacht ISAF in Afghanistan drastisch uit te breiden. De bedoeling is dat ISAF uit eindelijk in heel het land aanwezig is. Na de presidentsverkiezingen van afgelopen oktober moeten nu parlementsverkiezingen worden gehouden. Die staan voor mei op de agenda maar worden waarschijnlijk enkele maanden uitgesteld.

Het Amerikaanse oliedienstverleningsbedrijf Halliburton zal zich uit Iran terugtrekken zodra het zijn huidige contracten met dat land heeft uitgediend. Volgens Halliburton-directeur Dave Lesar is het zakenklimaat in Iran op dit moment niet geschikt voor verdere operaties. Een in het buitenland opererende dochter van Halliburton sloot eind vorig jaar een contract met een Iraanse oliemaatschappij. De Amerikaanse autoriteiten hebben daarnaar onderzoek ingesteld omdat het Amerikaanse ondernemingen krachtens een unilaterale sanctiewet verboden is zaken te doen met Iran. Volgens Halliburton, dat vroeger onder leiding stond van de huidige vice-president Cheney, is de wet niet van toepassing omdat het contract door zijn buitenlandse dochter is gesloten.

Voormalig chef van de Chileense geheime dienst, generaal Manuel Contreras, is gisteren gearresteerd en overgebracht naar de gevangenis. Het is de eerste keer dat een hoge functionaris uit de regering van dictator Pinochet vast komt te zitten voor de verdwijning van een tegenstander van het regime (1973 - 1990). Contreras heeft een straf van 12 jaar gekregen voor de ontvoering van een linkse activist in 1975, wiens lichaam nooit is teruggevonden.

De Italiaanse exploitant van de Mont Blanctunnel, SITMB, heeft 13,5 miljoen euro gestort voor de nabestaanden van de slachtoffers van de brand in de tunnel in 1999. Bij de ramp kwamen 39 mensen om het leven. De advocaat van het bedrijf benadrukte dat de donatie niet moet worden gezien als erkenning van de aansprakelijkheid. Maandag begint een rechtszaak over wie verantwoordelijk is voor de ramp.

Bij een luchtbombardement door de Soedanese luchtmacht op een stad in de westelijke regio Darfur zijn deze week ongeveer 100 mensen gedood of gewond, aldus een woordvoerder van de Verenigde Naties die waarnemers van de Afrikaanse Unie citeerde. Het bombardement zelf was eerder deze week al gemeld. In Darfur is in principe een staakt-het-vuren van kracht tussen plaatselijke rebellen enerzijds en de regering met haar Arabische bondgenoten anderzijds.

Een Australiër die drie jaar gevangen zat op de Amerikaanse marinebasis Guantánamo Bay is gisteren door de VS overgedragen aan de Australische regering. Mahdouh Habib, die in 2001 in Pakistan werd opgepakt, werd bij aankomst in Sydney vrijgelaten. Hij werd door de VS ervan beschuldigd terroristen te hebben getraind, en van de aanslagen van 11 september 2001 te hebben afgeweten. Habib is echter nooit aangeklaagd. Vorig jaar werd bekend dat de VS de in Egypte geboren Australiër naar Egypte stuurden ter ondervraging. Volgens zijn advocaten is hij daar zo ernstig gemarteld, dat hij bijna overleed.

Zuid-Italië en sneeuw. Het komt weinig voor, maar als het gebeurt is het vrijwel altijd direct ontwrichtend, en wordt er meer met schuld dan met sneeuw geschoven.

Volgens Aleksandr Torsjin, ondervoorzitter van de Federatieraad, de Russische Eerste Kamer, hielpen hoge Russische militairen de terroristen die in september vorig jaar een school in Beslan gijzelden.

Geen volk in Europa dat zo gepreoccupeerd is met zijn etniciteit en met de begrenzing van zijn land als de Hongaren. Tegelijk weet de gemiddelde Hongaar inmiddels geen antwoord meer op de vraag: `wat is een Hongaar?'.

Een telefoontje, zelfs via e-mail, de moslimman in India heeft zijn scheiding soms zo geregeld. Hij kan ook volstaan met het drie keer uitroepen van het woord `verstoting'. De Indiase overheid wil vrouwen wijzen op hun rechten.

De Franse ambassade in Den Haag heeft betrokkenen bij een openbaar debat over de islam geïntimideerd wegens deelname door de Zwitserse islamitische intellectueel Tariq Ramadan. Dit zeggen betrokkenen en Ramadan. Ambassadeur Anne Gazeau-Secret ontkent de intimidatie, evenals het Franse Ministerie van Buitenlandse Zaken.

Nederland verzet zich tegen een voorstel van Oostenrijk om gedetineerde onderdanen in andere Europese lidstaten hun straf na veroordeling te laten uitzitten in het land van herkomst. Minister Donner (Justitie, CDA) vreest dat dergelijk beleid het cellentekort in Nederland alleen maar verder doet toenemen.

Door stadsvernieuwing gaan hele straten tegen de vlakte. In de nieuwbouw komen veel minder sociale huurwoningen terug met als doel: het beeld van een typische middenklasse stadswijk.

In het onderzoek naar de zogeheten `Hofstadgroep' heeft justitie connecties gevonden met diverse andere terrorismezaken die in Nederland hebben gespeeld of nog spelen.

In de Randstad verspreidt Kroesje affiches met ludieke teksten. Het multiculturele `zusje' van Loesje wil een stem geven aan jongeren die te weinig worden gehoord.

De Haagse redactie van NRC Handelsblad houdt voor de website van de krant een weblog bij met berichten vanaf het Binnenhof en daarbuiten. De weblog zal regelmatig aangevuld worden met nieuwe bijdragen van de Haagse redacteuren van de krant. Het adres van de weblog is: www.nrc.nl/weblogdenhaag. Op de site van de krant zijn tevens nog andere weblogs te vinden.

De bedreigde kraanvogelkolonie in natuurgebied Fochteloërveen, op de grens tussen Drenthe en Friesland, krijgt steun in de rug. Voor de acht kraanvogels is per exemplaar meer dan 1 miljoen euro beschikbaar gekomen door een extra trekking van de Nationale Postcode Loterij. Het geld wordt gebruikt om 200 hectare grond aan te kopen.

De politie heeft een 23-jarige verdachte van een dodelijke steekpartij in Rotterdam aangehouden. De man is de echtgenoot van de evenoude vrouw die woensdag in de Utenhagestraat om het leven kwam door messteken. De verdachte meldde zich donderdagavond bij de politie in Eindhoven, aldus de politie. Hij is meegenomen naar het politiebureau in Rotterdam.

Justitie en politie hebben dinsdag een 57-jarige therapeut uit Rijswijk aangehouden op verdenking van jarenlang en stelselmatig misbruik van een jonge vrouw. De politie is op zoek naar eventuele andere slachtoffers van de man. De zaak is in onderzoek bij justitie en politie in Amsterdam, omdat het misbruik zich daar zou hebben voorgedaan. Het 26-jarige slachtoffer heeft onlangs aangifte gedaan. Zij was in therapie in verband met onder meer concentratieproblemen.

De PvdA blijft het in de opiniepeiling van Interview-NSS, om opdracht van tv-programma NOVA, goed doen. De partij staat volgens een gisteren gepubliceerde peiling op 52 zetels, één meer dan vorige week. Na een dip tijdens het reces van de Tweede Kamer krabbelt de `Groep Wilders' weer een beetje op. De uit de VVD gestapte parlementariër zou zes zetels kunnen behalen als er nu verkiezingen zouden worden gehouden. Een week geleden daalde de aanhang van Wilders van dertien naar vijf zetels. Het CDA blijft stabiel op 33 zetels, elf minder dan de partij nu heeft. De VVD moet een zetel inleveren en komt uit op 25, drie minder dan nu.

Ongeveer 4.000 in Nederland verblijvende Irakezen hebben gisteren gestemd voor een nieuw parlement in Irak. Dat schat de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM), die de Iraakse verkiezingen in het buitenland coördineert. Bij het stembureau in Rotterdam brachten tegen de 2.000 Irakezen hun stem uit, in Amsterdam rond de duizend en in Zwolle bijna achthonderd. Circa de helft van de 29.000 stemgerechtigde Irakezen heeft zich als kiezer laten registreren. Zondag gaan de stembussen in Irak open. Op die dag wordt ook de grootste drukte in Nederland verwacht.

Het openbaar ministerie (OM) stelt een onderzoek in naar een mogelijk lek binnen de marechaussee. Mogelijk zijn geheime gegevens uit een onderzoek van de marechaussee naar mensensmokkelaars via internet in handen van derden gekomen. Ook bekijkt justitie of de documenten afkomstig zijn van een computer van een thuiswerkende medewerker van de marechaussee. De makers van de website GeenStijl.nl beweren dat een anonieme tipgever eerder op de dag belastende telefoontaps van het onderzoek naar hen heeft gemaild. Volgens een verklaring op de site www.geenstijl.nl gaat het om een document van 75 pagina's met daarin gesprekken, telefoonnummers en sms'jes van verdachten. Ook namen van rechercheurs en informanten zouden te achterhalen zijn. De gegevens zijn niet op de website gezet.

Een onbekende persoon heeft donderdagmiddag een achterruit van een auto ingegooid vanaf het viaduct over de A9 bij Badhoevedorp. De 43-jarige bestuurster uit Haarlem bleef ongedeerd. Dat heeft de politie gisteren bekend gemaakt.

De groepsgrootte in jeugdgevangenissen mag niet worden uitgebreid en het aantal behandelaars per groep mag niet worden verlaagd. Dat heeft de Ondernemingskamer van het gerechtshof in Amsterdam gisteren besloten. Daarmee zijn twee van de drie bezuinigingsmaatregelen die minister Donner (Justitie) de jeugdinrichtingen wil opleggen, van de baan.

Voor het eerst heeft een rechtbank in Nederland bekendgemaakt een reeds uitgesproken vonnis in een strafzaak zelf aan een kritische beschouwing te gaan onderwerpen. Het gaat om de zogeheten zaak-Nienke.

Tien jaar geleden moesten 250.000 mensen hun huis uit wegens een dreigende overstroming van de Betuwe. Jan Terlouw, destijds commissaris van de koningin, staat nog steeds achter zijn besluit.

De kwaliteit van de Nederlandse rechtspraak bij rechtbanken en gerechtshoven schiet in toenemende mate tekort, door de werkdruk en het grote aantal zaken dat moet worden afgehandeld. De Hoge Raad moet daardoor steeds vaker gewezen arresten corrigeren en gebreken en fouten daarin herstellen.

Jim Capaldi, de legendarische Britse drummer van de psychedelische rockgroep Traffic, is gisteren op zestigjarige leeftijd na een kort ziekbed aan maagkanker overleden.

Een onbekende heeft donderdag een achterruit van een auto ingegooid vanaf het viaduct over de A9 bij Badhoevedorp. De 43-jarige bestuurster bleef ongedeerd. Dat heeft de politie gisteren bekendgemaakt.

De gemeente Sittard wil de noodlijdende eerstedivisieclub Fortuna Sittard geen directe financiële steun verlenen. Het stadsbestuur is wel bereid versneld een bedrijventerrein rond het stadion op te zetten.

Justitie heeft vijf maanden voorwaardelijke gevangenisstraf geëist tegen klokkenluider Ad Bos van de bouwfraude-affaire. De voormalig directeur van bouwbedrijf Koop Tjuchem zou een ambtenaar hebben omgekocht.

Een groep Europese onderzoekers heeft voor het eerst een geval van de gekkekoeienziekte BSE bij een geit bevestigd. De Europese Commissie onderstreepte gisteren dat het risico voor consumenten ,,minimaal'' is.

In het onderzoek naar de zogeheten `Hofstadgroep' heeft justitie connecties gevonden met andere terrorismezaken die in Nederland hebben gespeeld of nog spelen.

De opperbevelhebber van het Israëlische leger heeft gisteren opdracht gegeven ,,proactieve, offensieve acties'' tegen Palestijnse militanten te stoppen, behalve tegen ,,actieve terroristencellen''.

Voor het eerst heeft een rechtbank in Nederland bekendgemaakt een reeds uitgesproken vonnis in een strafzaak zelf aan een kritische beschouwing, een `zelfreflectie', te gaan onderwerpen. Het gaat om de Rotterdamse rechtbank in de zaak van de moord op het tienjarige meisje Nienke.

Met verbazing heb ik de laatste ontwikkelingen in de gezondheidszorg gevolgd waarbij uit onderzoek blijkt dat een groot aantal patiënten gebaat zou zijn bij twee vetrijke snacks per dag. Zij zouden sneller aansterken en daardoor minder lang gebruik hoeven maken van onze gezondheidszorg. Tot zover kon ik nog bijblijven. Echter dit kost dan de lieve som van 34 euro per patiënt per dag!. Zijn wij nu echt met z'n allen zover gezonken dat twee kroketten aan het bed gebracht 34 euro moeten kosten? Het gaat slecht met een gedeelte van de horeca. Dus, ik zou zeggen, snackboeren van Nederland: `Op de barricaden' want hier ligt voorwaar een gouden toekomst voor u allen!

Gaan de plannen van minister De Graaf voor een gekozen burgemeester wel of niet door? Twee burgemeesters wachten een politieke beslissing niet af.

Marjoleine de Vos vraagt zich af of er niet een algemeen verstaanbaarder manier is dan de `2 seconden' om het begrip `veilige afstand' uit te drukken. Die is er en wel een heel eenvoudige zonder een `handsfree zakjapannertje'.

ACTUALITEITEN

Nova. Studiogesprek met Wouter Bos, onder meer over het PvdA-congres in Delft en een reportage over de verkiezingen in Irak. Ned.3, 22.10-22.35u.

R.A.M. Journaal Filmfestival Rotterdam. Interviews met de acteurs Ulrik Thomsen (Brothers), Michel Subor (Lintrus) en Dragan Bakema (Zwarte Zwanen). Ned.3, 23.30-23.45u.

Op de voorpagina van NRC Handelsblad van 23 januari staat een artikel over de beëdiging van Viktor Joesjtsjenko als president van Oekraïne. Daarin wordt vermeld dat ter opluistering van de ceremonie door een Pools museum de strijdknots van de kozakkenhoofdman Bogdan Chmelnitski beschikbaar was gesteld. Op het tv-journaal was te zien dat de aartsbisschop deze strijdknots aan Joesjtsjenko overhandigde. Dit doet het ergste vrezen voor de nieuwe president en Oekraïne. Chmelnitski was bij zijn opstand tegen de Poolse overheersing in 1648 de aanstichter van een van de ergste progroms die het Oost-Europese jodendom vóór de nazi's ooit hebben geteisterd. Op zijn instigatie vermoordden en verkrachtten zijn kozakken tienduizenden joden, onderwierpen hen aan onvoorstelbaar gruwelijke folteringen, en voerden er duizenden als slaven weg. Het getuigt, op zijn minst, van bijzonder slechte smaak om deze figuur als `vader van de natie' te vereren, zeker als Oekraïne ooit deel van Europa wil uitmaken.

ACTUALITEITEN

Netwerk. Laatste deel van een serie over rampgebieden gaat over vissers op Sri Lanka die nieuwe boten krijgen door een initiatief van een Argentijnse arts. Sommigen verloren behalve gezin ook hun boot. Ned.1, 20.15-20.50u.

Greenpeace-directeur Liesbeth van Tongeren stelt dat zij met haar milieubeweging meer prioriteit wil geven aan het voorkomen van grootschalige milieurampen dan aan acties tegen bijvoorbeeld het doodknuppelen van zeehonden.

Antonys grote voorbeeld-in-jurk Boy George zingt een nummer mee, net als Devendra Banhart en Rufus Wainwright. De songtitel `Fistful Of Love' komt uit een tekst van Marc Almond. Op de hoes staat een foto van de stervende Andy Warhol-icoon Candy Darling en we lezen kinderbrieven uit een medisch bulletin `on hermaphrodism and sex reassignment', hermafrodieten en sekseverandering. Op de tweede cd van Antony And The Johnsons wordt, kortom, geen testosterongestuurde macho-rock bedreven. Maar in het alternatief schuilt een meedogenloze, overrijpe charme.

Om van de muziek van Ben Allison te genieten, hoef je maar één vooroordeel opzij te zetten. Namelijk de idee dat muziek pas echt is als er iemand een keel opzet. Alison is een componist die contrabas speelt en zich weinig aan modes gelegen laat liggen. Op Buzz staat muziek die aangenaam zoemt, echter zonder je het gevoel te geven in de Bijenkorf of relaxhuis Veronique te zijn beland. Van Allisons eigen `Respiration' ga je als vanzelf dieper adem halen en `Green Al' klinkt al even gezond. Wie zijn meditatie liever inzet op bekend terrein moet beginnen met `Across the Universe' van de Beatles. Zonder de zang van John Lennon natuurlijk, maar de saxofoons van Michael Blake en Ted Nash klinken zo bewogen dat geen levende ziel er koud bij zal blijven. Ben Allison is een groot muzikaal talent, zelfs als hij (onder de douche of zo) zou zingen als een stervende kraai. Laat hij gauw weer naar Nederland komen.

Na meer dan vier eeuwen is de Engelse koning Hendrik VIII (1491-1547) nog steeds berucht. Volgens de encyclopedie was hij ,,volkomen liefdeloos, volstrekt egoïstisch en wreed. Hij ruimde zijn vrouwen en dienaren uit de weg of stortte hen op perfide wijze in het verderf.'' Maar de verder zo devote Hendrik VIII met zijn precieuze tafelmanieren had smaak, ook voor kunst. Hij liet zich schilderen door Holbein, hij zong als tenor, bespeelde allerlei instrumenten en componeerde.

In het artikel `Links en liberaal op weg naar regeren' (in de krant van gisteren, pagina 3) staat dat PvdA-leider Bos tegenover de Volkskrant zei zich ,,onheus bejegend' te voelen door een boek van Paul Kalma, directeur van het wetenschappelijk bureau van de PvdA. Bos zei dit tegenover NRC Handelsblad (op maandag 24 januari, pagina 2) in het artikel `De nieuwe strengheid van een partijleider'.

At The Close Of Every Day – twee Nederlanders en een Noor – toerde eind 2003 met de Amerikaanse groep 16 Horsepower door Europa. Van het concert in de Ancienne Belgique in Brussel is een fraaie film gemaakt, in donkerbruin/wit. Het geluid is top, het beeld mooi uitgelicht, elk shot is raak en goed getimed. De groep speelt Americana, wat voor een Nederlandse groep toch altijd betekent dat je iets zo goed mogelijk moet zien te imiteren. Daarom is het eerste nummer, als enige in het Nederlands gezongen, ook zo goed – al versta je er driekwart niet van. `Zalig zijn de armen/ van geest doch rijk van hart/ hongeren en dorsten/ naar gerechtigheid', enzovoorts. Gelukkig staan alle teksten in het boekje.

Wild Man Blues is waarschijnlijk de hoofdreden om de Woody Allen Box aan te schaffen, want die verscheen in tegenstelling tot de vier bijgevoegde films die de New Yorker tussen 1997 en 2000 maakte nog niet eerder in Nederland op dvd. De andere vier films in de box: Deconstructing Harry, Celebrity, Sweet and Lowdown en Small Time Crooks. In Barbara Kopple's documentaire Wild Man Blues is Allen te zien in zijn inmiddels net zo bekende ego van clarinet-speler tijdens de Europese toernee van zijn band die New Orleans-jazz speelt. Het was vast niet de bedoeling, maar het werd een fascinerend kijkje in het leven van een humeurig mannetje, dat privé (voor zover voor de camera ooit echt privé is, maar Kopple wekt de indruk voldoende candid shots te hebben gedraaid om die claim waar te maken) niet veel verschilt van zijn film-personages. De film werd kort gemaakt na de geruchtmakende scheiding van Mia Farrow en het is ontnuchterend om te zien hoe Allens destijds nieuwe vriendin en ex-pleegdochter Soon-Yi Previn hem niet alleen bemoedert, maar ook terecht wijst als hij weer wat al te chagerijnig door het leven gaat.

Hoe passend, om de rauwe en rudimentaire garagerock van The White Stripes te filmen in een grove korrel en zonder enige visuele opsmuk. Zes cameralieden kwamen er aan te pas om Under Blackpool Lights het aanzicht te geven van een veredelde amateurvideo, die er zo ruig uitziet als de muziek klinkt. Voor het duo uit Detroit geldt de registratie van hun concert in een balzaal van het formaat treinstation als bekroning van het succes, zoals de Rolling Stones na elke tournee een live-album uitbrachten. Het deinende en springende publiek wordt uitbundig in beeld gebracht, en toch kan zo'n kale verfilming (zonder extra's, interviews of backstagebeelden) geen moment de opwinding teweegbrengen van een echt White Stripes-concert. Jack White's overdreven Led Zeppelin-uithalen en de beperkte drumstijl van Meg White beginnen zelfs te vervelen, wanneer je de volle vijf kwartier naar ze blijft kijken. Alleen blueszanger Leadbelly zou tevreden zijn geweest, als hij die duizenden Britten op zijn lied `Boll Weevil' had zien hossen.

In de goede oude dagen van de publieke omroep bestond er zoiets als een typische EO-film. Hij was meestal van onbestemde Amerikaanse makelij, er werd 89 minuten lang in gevochten, gesnoven, gerookt, gedronken en buiten beeld buitenechtelijk en voorhuwelijks geneukt, kortom álles wat God verboden had en meer, en dan in de laatste minuut volgde er inkeer en bekering.

Kirsten van der Grinten, 23, komt uit Haarlem. Ze is liedjesschrijver en zingt. Voor haar nieuwe cd Vanilla werden de liedjes die Kirsten had geleverd aangekleed door geluidssmid Sander Baas. Zo ontstond er een rustige maar rijke begeleiding. In de instrumentaties blijken allerlei sfeermakers verstopt, van de prachtige pedalsteel-gitaar van René van Barneveld (ex-Urban Dance Squad) in `An' it's alright', tot de strijkarrangementen in sommige andere liedjes.

Lezers vertellen welk boek ze naast hun bed hebben liggen. Mat Herben leest Dan Brown, vertelt hij aan Ellen de Bruin

Er is altijd wel een videoclip te zien met een standaard mannelijke seksfantasie waarop in de porno eindeloos wordt gevarieerd. Tot voor kort was dit maandenlang `Call On Me' van de Zweedse producer Eric Prydz. Bij zijn hedendaagse house-bewerking van Steve Winwoods nummer `Valerie' uit de jaren tachtig, had Prydz een variatie gemaakt op het aloude pornothema: `eenzame man overnacht in een klooster vol jonge, prachtige en bovenal geile nonnen'.

De tweede roman van Clark Accord (De koningin van Paramaribo, 1999) speelt zich af in de Surinaamse jungle. In Tussen Apoera en Oreala ontbrandt een heilige oorlog in de hut van twee indiaanse geliefden met verschillende religieuze overtuigingen.

De musicalbewerking uit 1993 van de conceptelpee Tommy van The Who uit 1969, maakt een tournee in een aangepaste reisversie. Doofblinde jongen wordt tot flippergoeroe gehyped. Pete Townsend schreef de liedjes, regisseur Des McAnuff maakte de bewerking.

Het Koninklijk Concertgebouworkest speelt een spectaculair Diaghilev-concert o.l.v. Daniele Gatti met de pianist Lang Lang als solist.

Terwijl rappers in Nederland worden doodgeknuffeld omdat ze zich uitspreken tegen oorlog, zinloos geweld en het aansteken van vuurwerk met een veel te kort lontje, doen de grote namen in Amerika gewoon nog hun best om tegen zoveel mogelijk schenen tegelijk te schoppen. De Geto Boys zijn zo'n rapgroep waar we de Parental Advisory-sticker op hiphop-cd's aan te danken hebben. Ze keren op dit album terug in de legendarische bezetting: de briljante rapper Scarface, die poseert als een zelfverzekerde maffiabaas, de ruige vechtjas Willie D met zijn hese stem en de kleine, opgefokte schreeuwlelijk Bushwick Bill. Het is helder geproduceerde, onheilspellende gangsta rap, met harde drums, spaarzame akkoorden en een donkere, stuwende bas. Soms zijn de teksten wreed, puberaal en ronduit stompzinnig, veel vaker, en vooral wanneer Scarface de ruimte krijgt, hebben ze de kracht en intensiteit van een misdaadfilm als Goodfellas of... eh... Scarface. Een overtuigend reüniealbum.

Wat Elise Boltjes (W&O, 15 jan) `concrete wiskunde' noemt, heet bij het Freudenthalinstituut, het vroegere IOWO, al tientallen jaren `realistische wiskunde'. In beide gevallen gaat het om het aanleren van wiskunde via voorbeelden; Freudenthal bepleitte dat vooral voor heel jonge kinderen. De voorbeelden die Boltjes geeft wekken niet veel vertrouwen: wat 1/5 taart is kan ik me goed voorstellen, maar hoe ik 1/5 taart bij 1/7 taart moet optellen niet; ook de wet van Snellius functioneert niet zoals in W&O wordt beschreven: het licht steekt steekt het `mulle zand' niet `zo kort mogelijk', d.w.z. loodrecht over. Het is best een aardig analogon, maar het wordt geen wiskunde, en het lost zelfs het fysische probleem niet op.

Multipele sclerose (MS) komt minder vaak voor bij mensen die als kind met jongere broertjes en zusjes zijn opgegroeid. Dat vormt steun voor de `hygiënehypothese' die zegt dat het doormaken van veel infecties in de eerste levensjaren beschermt tegen allergische aandoeningen en auto-immuunziekten later (Journal of the American Medical Association, 26 jan).

De Italiaanse archeoloog Emmanuel Anati doet al een halve eeuw onderzoek naar de betekenis van rotstekeningen. De vroegste exemplaren zouden een gemeenschappelijke oertaal van Homo sapiens weergeven.

De geur van inkt, proef het vroeger op school

In Davos neemt Alexander Popov (33) morgen officieel afscheid van de zwemsport. Pieter van den Hoogenband zal zijn vermaarde collega uit Rusland missen. ,,Hij zette anderen graag op het verkeerde been.''

Er is meer voor nodig dan een paar staafjes deodorant om ervoor te zorgen dat de overname voor 55 miljard dollar van concurrent Gillette door Procter & Gamble (P&G) niet gaat stinken. Op z'n minst zal de voorgenomen transactie P&G laten zweten als nooit tevoren.

Na jaren in het verdomhoekje te hebben gezeten, staat armoedebestrijding dit jaar in het middelpunt van de internationale belangstelling. Ook op het World Economic Forum in Davos.

Grote ambities, beperkte middelen. De dans om de Europese miljarden gaat snel naar een climax.

Bij de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) heerst verwarring over de taken en bevoegdheden die in 2002 in de wet zijn vastgelegd.

In wat het grootste voetbalschandaal van de afgelopen dertig jaar in Duitsland lijkt te worden, heeft scheidsrechter Robert Hoyzer gisteren toegegeven dat hij bewust wedstrijden heeft beïnvloed. De arbiter zei volledig te zullen samenwerken met de Duitse voetbalbond en het openbaar ministerie, die de zaak onderzoeken.

Ruim een jaar geleden sprak Jason W., lid van de Hofstad-groep, al op internet over zijn plannen om politici als Hirsi Ali en Balkenende te vermoorden.

Zijn hele leven zweeg Amos Oz over de zelfmoord van zijn moeder. In zijn nieuwe boek rekent de schrijver af met zijn trauma en wordt de teloorgang van de zionistische idealen schitterend beschreven.

Toneelgroep Amsterdam speelt het echtscheidingsdrama `Scènes uit een huwelijk'. Regisseur Ivo van Hove houdt van hevige fysieke botsingen: ,,Allez zoetken, ge moet hem aan een been voorttrekken.''

Bastille, een ruwharige teckel, had succes bij de vrouwen van Parijs. Maar nu niet meer.

In Amsterdam is gisteren het kwartaalblad De Republikein ten doop gehouden. Koningsgezinden hoeven zich nog geen zorgen te maken.

Ik moest haar interviewen over de oorlog. Een hartelijke joodse vrouw van ver in de tachtig in een klein huis in Amsterdam-Noord. Ze had alles overleefd. Onderduik, verraad, Vught, Westerbork, Auschwitz, een paar Aussenkommandos en een dodenmars.

Aan de Gedichtendag namen ook mensen deel van wie je niet zo gauw een gedicht zou verwachten. Overal in het land waren poëziebijeenkomsten voor `mensen met een verstandelijke beperking vanaf 13 jaar'.

Supermarkten weerspiegelen het koloniale verleden van een land. Dus in een Belgische zaak geen Indonesische of Surinaamse, maar Congolese producten. Ik kocht er uit nieuwsgierigheid een blikje saka-saka. Dat bleken fijngemalen maniokbladeren te zijn met een aparte, bittere smaak. Lekker bij Moambe, stond op het blik. Het internet bood uitkomst. Moambe-saus wordt gemaakt van noten uit de Afrikaanse palmboom en gegeten bij vis, kip en ander vlees. Congolezen in het westen behelpen zich vaak met pinda's, die ze roosteren en fijnmalen. Je kunt voor het gemak ook pindakaas gebruiken. Bakken gebeurt traditioneel in palmolie, maar elke andere olie voor in de keuken voldoet ook.

Films als Detektor zijn een nachtmerrie voor PR-mensen. Herkomst Noorwegen. Geen bekende acteurs. Hipheidsfactor nul. Een plot en sfeer die nét even te ongrijpbaar zijn om er één specifiek genre-etiketje op te plakken. Mooi zo: scenarist Erlend Loe en debuterend regisseur Pål Jackman hebben aldus een fijne voorsprong op de arthouseconcurrentie en een vernuftig verrassingspakketje plotvondsten en stemmingswisselingen achter de hand.

Het kwam om dramatische redenen goed uit dat het bitter koud was en flink sneeuwde, gistermiddag in Auschwitz-Birkenau. Die sneeuw aten de bewoners van het vernietigingskamp, dat op 27 januari 1945 werd bevrijd door het Rode Leger. Er waren toen anderhalf miljoen mensen omgekomen.

De Amerikaanse pornoster Jenna Jameson haalde met haar boek How To Make Love Like a Porn Star de bestsellerlijst van de New York Times. Interviews met CNN en The Independent gingen nu eens niet over de vraag hoeveel borstcorrecties ze heeft ondergaan, maar over haar drijfveren, de hypocrisie rond pornografie en de valkuilen van de pornoscène.

Zou het toeval zijn dat Selma Leydesdorff het in De mensen en de woorden zo weinig over journalisten heeft? Ze noemt Geert Mak een paar keer. Ze verwijst naar Judith Koelemeijer die al haar ooms en tantes over de laatste jaren van hun zieke moeder interviewde. En dat is het dan. Leydesdorff, historica en hoogleraar vrouwenstudies aan de Universiteit van Amsterdam, schreef een boek `voor iedereen die met mondeling vertelde verhalen te maken krijgt'. Ze laat zien hoe nuttig en nodig het is dat historici zich niet alleen op staten, oorlogen en politiek richten, maar ook luisteren naar wat gewone mensen te zeggen hebben. Ze vertelt hoe die methode van oral history zich de afgelopen decennia ontwikkeld heeft. Dat is interessant en vaak behartenswaardig. Maar toch is het wonderlijk dat ze de serieuze, professionele interviewers die er in Nederland zijn in haar boek negeert. Een Gerard van Westerloo. Een Frits Abrahams. Een Bibeb.

Ongeveer 400 portretten zijn het geworden. In de nieuwe schrijversgalerij van het Letterkundig Museum hangen, op alfabetische volgorde, negentiende-eeuwse dichters broederlijk naast schrijvers van twee, drie generaties later. Bij de opening van de galerij, ter gelegenheid van het vijftigjarig jubileum van het museum, vertelde directeur Anton Korteweg dat de portrettencollectie in één klap bijna verdubbeld was. En dat zonder budget, want aan de oproep zich voor het museum op doek te laten vereeuwigen, hadden veel auteurs gehoor gegeven.

Glenn Sujo: Legacies of Silence. Gebonden, Philip Wilson 2001, van €40,50 voor €15,–. Het Martyrium, Amsterdam (www.hetmartyrium.nl)

Als geen ander heeft de gereformeerde theoloog H.M. Kuitert opruiming gehouden in de geloofsvoorstellingen van de mens. Naar aanleiding van zijn tachtigste verjaardag zijn zijn opvattingen verzameld, en voorzien van kritische reacties.

Ik ging naar Groningen om het stripmuseum te zien. Ik zag, als ik mijn indrukken kort samenvat, verschrikkelijk veel. Schetsen, half ingekleurde proefdrukken, concepten, cartoons, stripboeken, tijdschriften, tekenfilmdraaiboeken, correspondentie en tekeningen, in allerlei stijlen, uit allerlei tijden. Bij elke tekening kon je wel een kwartier blijven stilstaan. Ontroerende precisie, aandoenlijk perfectionisme. Het was om moedeloos van te worden, zodat ik besloot om dan maar eens hier, dan weer daar te blijven staan en te kijken.

Melancholie wordt van oudsher met kunst en literatuur geassocieerd. De beste schrijvers en kunstenaars hebben last van zwarte gal of zijn geboren onder Saturnus. Maar dat wil niet zeggen dat elk kunstwerk noodzakelijkerwijs melancholiek is of zou moeten zijn. Tussen werk en gemoed mag gerust verschil bestaan. Waarom zou een melancholicus geen humorist kunnen zijn? De clown weent in de coulissen, zo wil het cliché.

Een paar jaar geleden verscheen in deze bijlage de serie `Het beslissende boek'. Bijna honderd, vooral Nederlandstalige schrijvers vertelden daarin over het boek dat hen het meest beïnvloed had. Veel van de geïnterviewden maakten een cultureel correcte dan wel sociaal wenselijke keuze – Joyce, Musil, Kafka, Proust, Mann, Flaubert en Homerus werden meer dan eens genoemd – maar er waren ook verrassingen. Zo zong Harry Mulisch de lof van een kinderboek (De ongelofelijke avonturen van Bram Vingerling), ontrukte Maarten 't Hart een Jezusstudie van Albert Schweitzer aan de vergetelheid, en kwam Gerrit Komrij aan met de Encyclopedie voor iedereen.

Goden kun je maar het beste afrekenen op wat ze voor elkaar krijgen, vonden de Positivoos in 1984: `Onze God is de beste/ Onze God is kampioen/ Daarom zijn wij in het westen/ Relatief in goeden doen/ Kijk die andere religies/ Wat een puinhoop heerst er daar/ Baby's vol met vieze vliegies/ Hele volk'ren de sigaar'. Met een verwante vorm van no cure, no pay religiositeit stelt de heldin van Clark Accords tweede roman Tussen Apoera en Oreala het geloof van haar man verantwoordelijk voor de dood van hun kind: `Jij hebt je zoon opgeofferd voor een god die zijn eigen kind laat sterven. Wat voor god is dat?'

Een Oslose vrouw neemt een taxi, wordt door de taxichauffeur ontvoerd naar een buitenhuisje en weet zich machteloos tegenover zijn kracht, woede en (machts)wellust. Ziedaar een ultrakorte samenvatting van Vrouw in de Nacht van Tove Nilsen, een psychologische thriller waarin een eenvoudig gegeven tot in uiterste consequentie wordt uitgewerkt.

Een straat in Oost-Berlijn draagt zijn naam, maar eigenlijk kent niemand hem: de in 1944 door de nazi's onthoofde Georg Groscurth. Na de oorlog deden de Duitse autoriteiten hun uiterste best om zijn sporen uit te wissen, schrijft Friedrich Christian Delius in Mein Jahr als Mörder.

Ivan Vladislavic waakt als een oudere broer over zijn zonderlinge personages, die een weg zoeken in het nieuwe Zuid-Afrika. ,,Uiteindelijk praat iedereen langs elkaar heen.''

Mert de verschijning van zijn nieuwe roman Johnny, valse hond heeft Emmanuel Dongala (1941) woord gehouden. In een interview met deze krant zei hij vijf jaar geleden dat het onderwerp van zijn volgende boek `de verloren generatie' zou zijn. Daarmee bedoelde hij de kindsoldaten die als volwassenen worden ingezet in de burgeroorlogen van Sierra Leone, Congo, Oeganda en andere Afrikaanse landen. Ze zijn bijna zonder uitzondering met aids besmet en onder invloed van drugs iedere vorm van gevoelsleven kwijtgeraakt. Een verloren generatie noemt Dongala hen, omdat er geen cultuur is overgedragen, geen onderwijs is genoten en geen vorm van beschaving is doorgegeven. Een gapend gat in de geschiedenis van het Afrikaanse continent.

Kort na elkaar publiceerde Umberto Eco twee nieuwe boeken. Een roman over een man die zijn geheugen kwijtraakte en aan de hand van de boeken van zijn jeugd zichzelf probeert te hervinden. En passant schetst hij een beeld van een jeugd onder het fascisme. Het andere boek is ook een zoektocht, maar dan naar de schoonheid. Het is een geschiedenis van de esthetica aan de hand van honderden teksten, van de oudheid tot het heden.

Kort na elkaar publiceerde Umberto Eco twee nieuwe boeken. Een roman over een man die zijn geheugen kwijtraakte en aan de hand van de boeken van zijn jeugd zichzelf probeert te hervinden. En passant schetst hij een beeld van een jeugd onder het fascisme. Het andere boek is ook een zoektocht, maar dan naar de schoonheid. Het is een geschiedenis van de esthetica aan de hand van honderden teksten, van de oudheid tot het heden.

Guy de Maupassant lustte er wel pap van. Eind juli 1877 schreef Gustave Flaubert aan zijn vriend Toergenjev: `Guy schreef me dat hij in drie dagen negentien keer had geschoten! Dat is mooi! Maar ik ben bang dat hij uiteindelijk in sperma zal oplossen.' Twee jaar eerder al had Maupassant, ter vermaak van Flaubert, een pornografisch toneelstuk `in de geest van Sade' geschreven, A la feuille de rose, maison turque. Voor de première waren alleen mannen van boven de twintig en door de wol geverfde vrouwen uitgenodigd. Een latere reprise, waarbij mannen opnieuw de vrouwenrollen vervulden en bovendien obsceen beschilderde maillots droegen bij het uitbeelden van scabreuze, seksuele handelingen, ging zelfs Edmond de Goncourt te ver. Flaubert amuseerde zich kostelijk: `Cést très frais!'. Ook als Maupassant syfilis blijkt te hebben, maakt hij zijn vrienden daar triomfantelijk deelgenoot van: `Ik heb syfilis! Eindelijk! De echte! Ik ben er trots op, nu hoef ik niet meer bang te zijn hem op te lopen.'

Er is het recht op leven, op onderdak, op voeding, op educatie en op vrijheid van godsdienst en meningsuiting. Ze zijn vanzelfsprekend hier, al dreigt dat laatste recht af en toe te kantelen. Dat in menig land rechteloosheid heerst, weten we wel, maar The Face of Human Rights stampt het er nog eens in. Een stoeptegel van een boek over alle aspecten van de mensenrechten. Als naslagwerk voor het wereldwijde spectrum van hulporganisaties en juristen is het onontbeerlijk, maar ook de westerse leek beseft bij lezing weer eens hoe weelderig zijn bestaan is.

Zonder de Sovjet-Unie, haar architect, haar machtspolitieke garantie en haar ideologische godfather, haar controleur en haar grootste klant, had de Duitse Democratische Republiek van Walter Ulbricht en Erich Honecker nooit kunnen bestaan. De eerste arbeiders- en boerenstaat op Duitse bodem wist als product van de Koude Oorlog in zijn goed veertigjarige bestaan ook nooit het vertrouwen van zijn bevolking te verwerven. Integendeel, de DDR slaagde er onder leiding van de almachtige Socialistische Eenheidspartij (SED) zelfs steeds minder in om zoiets als een sociaal contract met de Oost-Duitse bevolking behoorlijk te laten functioneren. Tussen de eerste, door het Rode Leger neergeslagen, opstand van 1953 en de uiteindelijke nagenoeg geweldloze implosie van najaar 1989 moest de belangrijkste satelliet-staat van Moskou in Oost-Europa daarom zijn burgers in een soort gevangenschap houden om hun massale vertrek te verhinderen. De Muur, gebouwd in 1961, en steeds rigider bewaakte grenzen moesten daarvoor zorgen. In het land zelf zorgde een almaar uitdijende staatsveiligheidsdienst (Stasi) voor een fantastische ideologische bewaking van het volk.

Juist de kleinere landen in de periferie hebben een bepalende invloed gehad op het verloop van de Koude Oorlog. Dat is het prikkelende uitgangspunt van een nieuwe studie.

Het kleinste gedicht. De favoriete ultrakorte gedichten van Nederland en Vlaanderen. Podium, 136 blz. €7,90

Toef Jaeger stelde ter gelegenheid van de landelijke Gedichtendag een bloemlezing samen met honderd kleine tot zeer kleine gedichten en Guus Middag schreef de inleiding. `Elke regel kan de samenvatting van een novelle zijn, elke strofe een heldengedicht en elke witregel een wereldzee'.

Gebeurt iets snel of langzaam? Het ligt er maar aan hoe je het bekijkt. En dieren bekijken het graag anders.

In Nederland waait veel wind weg. Die wind komt meestal aangewaaid uit zee. Hij doet het riet ruisen, haren wapperen en de lakens aan de waslijn drogen.

Dinsdag heeft de hele school actie gevoerd om een meisje dat hier studeert in Nederland te laten blijven. Ze heet Adelaïde en komt uit Rwanda. Ze woont al 8 jaar hier, maar heeft geen verblijfsvergunning. Want ze is gevlucht. En er zit ook nog familie van haar bij ons op school. Nu studeert ze internationale betrekkingen op de universiteit. Adelaïde heeft zelf ook bij ons op school gezeten en haar VWO-diploma gehaald. Dat is op de Werkplaats in Bilthoven. Dat is een school met basis- en middelbaar onderwijs. Dus iedereen deed mee. Ook de kleuters. We gingen allemaal verschillende dingen doen. Bijvoorbeeld naar het winkelcentrum om folders uit te delen, scholen schoonmaken, bejaarden helpen en schoonmaken op straat. De kleuters gingen koekjes uitdelen. Omdat we niet snapten dat Adelaïde weg moest, omdat ze heel goed is ingeburgerd en de taal spreekt. Minister Verdonk zou 's middags ook nog komen, maar die moest in de Tweede Kamer over asielzoekers praten. Maar de school heeft haar wel alle informatie gegeven over Adelaïde. Als ze terug moet is het daar niet veilig. Omdat de hutu's en de tutsi's nog steeds vechten. Dus daarom zeggen wij: Adelaïde moet blijven.