Het nieuws van 15 januari 2005

Hieke Jippes logeert in het British Museum met een 9-jarige jongen. Hij rolt zijn slaapzaak graag uit in de buurt van een mummie.

Ellen de Bruin schrijft over een degelijk middel om het liefdesleven te verbeteren: wiskunde. Voortaan om de week in Leven &cetera een rubriek over seks in trends en trends in seks.

Maartje Duin reserveert een plaats in de Peace Train, een protesttrein die een dag voor de inauguratie van president Bush in Washington aankomt. Ze blijkt de enige passagier.

Met kunsttongen en namaakneuzen speuren biotechnologiebedrijven naar nieuwe geur- en smaakstoffen. Aan welke neuseiwitten zal de geur van rozen zich binden?

Managementproblemen en vergrijzende leraren teisteren de openbare basisscholen in de Friese gemeente Opsterland. Elders in de provincie moet het basisonderwijs ook op de schop.

Orthopedisch chirurg dr. Cumhur Öner vergaart wetenschappelijk bewijs in een vakgebied dat vooral bekend is door heldhaftige operaties.

HET MUSÉE ROYAL de Mariemont in het Belgische Morlanwelz bezit een bronzen flabellum (schijfvormige waaier) dat van groot belang is voor de studie van de christelijke kunst in het Midden-Oosten van de twaalfde en dertiende eeuw. De Waalse industrieel en kunstliefhebber Raoul Warocqué, postuum stichter van het museum, kocht het voorwerp in 1914 in Egypte. Aanvankelijk dacht men aan Koptische kunst, tot bleek dat de inscripties op het flabellum in het Oud-Syrisch waren. De Kopten en Oud-Syriërs zijn (net als de Armeniërs en Ethiopisch-Orthodoxen) sinds de ruzie op het concilie van Chalcedon in 451 over de twee naturen van Christus van de christelijke hoofdstroom afgescheiden. Opvallend is dat het flabellum in zijn iconografie (beeldtaal) christelijk is, terwijl diverse stijlkenmerken duidelijk van islamitische oorsprong zijn.

Tihomir Blaskic had als afgezwaaid kapitein een prettig leven in Oostenrijk toen hij in 1991 werd opgeroe- pen voor de strijd van de Bosnische Kroaten tegen de Bosnische Serviërs. In 1996 werd hij door zijn minister van Defensie naar het Joegoslavië-tribunaal gestuurd, met valse beloftes. Hij zat tot afgelopen zomer gevangen. Wat doet dat met een man?

Normaal gesproken gunnen de VN-organisaties, donoren en ngo's elkaar het licht niet in de ogen. Maar na de tsunami op tweede kerstdag slagen de Verenigde Naties er goed in om de enorme noodhulpoperatie aan de slachtoffers te coördineren. Zelfs een schip vol rijpe bananen wordt keurig aangemeld bij het VN-bureau voor Humanitaire Hulpcoördinatie in Genève.

Studeren in het buitenland hoeft niet duur te zijn, als je tenminste een goedkoop land uitzoekt of een beurs kunt krijgen. Voor financiering kun je aankloppen bij verschillende fondsen, elk met zijn eigen voorwaarden.

Waar een vliegbedrijf het moeilijk had, dook het duo Erik de Vlieger en Harm Prins op. Of ze nu Air Holland, Dutchbird of Air Lib heetten. Nu zitten ze zelf in de problemen.

De Europese Unie en de Verenigde Staten gaan onderhandelen over hun subsidies voor vliegtuigbouwers. Het doel is die helemaal te schrappen. Het is onwaarschijnlijk dat dat lukt, maar dit is wel een stap in de goede richting. De subsidies zijn een overblijfsel uit een vervlogen tijd. De afspraak om te onderhandelen betekent de voorlopige opschorting van een rechtszaak die de VS in oktober vorig jaar aanhangig had gemaakt bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO). In deze politiek beladen bedrijfstak had een dergelijke rechtszaak makkelijk kunnen mislukken, beide kampen in bitterheid en wrok achterlatend. Gesprekken zijn dus een hele vooruitgang, evenals het doel van de afschaffing van de subsidies.

Met hedge fondsen kunnen beleggers geld verdienen als de koersen dalen. In het slechte beursklimaat groeit hun macht. Dat is fijn voor pensioenfondsen en andere beleggers die een groeiend deel van hun vermogen in deze fondsen steken. Maar toezichthouders zijn er niet gerust op.

Terwijl de omvang van de ramp in Azië tot de wereld doordrong, werd in het programma B&W gediscussieerd over de vakantie van Johan Remkes. Het bleek een verfrissend debat. De journalist Kees Sorgdrager veegde onbekommerd de vloer aan met de mediageile aanjagers van deze gênante Hollandse hype, SP-Kamerlid Harry van Bommel en opiniepeiler Maurice de Hond. Hadden deze mannen niks beters om zich mee bezig te houden? Kamerlid Van Bommel kwam niet veel verder dan beschaamd gesputter. Het is ook tragisch: je begint als bevlogen Kamerlid dat de wereld wil veranderen, je eindigt als iemand die voor de camera verontwaardigd doet over de onbenulligheid van de dag (,,We hebben geen bezwaar tegen de aanwezigheid van de vader van Máxima bij de doop.'') De Hond bleek slimmer en riep de stem van het volk aan. Terwijl in het rampgebied de lijken geteld werden, had hij even snel een onderzoekje gedaan naar wat het Nederlandse volk ervan vond, en maar liefst 80 procent vond het een schande, dus dan moest het dat ook wel zijn. Sorgdrager noemde hij cynisch en niet van deze tijd. De Hond: ,,We leven wel anno 2005.'' Dat jaartal herhaalde hij nog een paar keer, als een onmachtige mantra. Een typisch geval van beroepsdeformatie, lijkt me: wanneer het je beroep is om mensen dag en nacht naar hun mening te vragen, wordt de tijdgeest vanzelf tot argument.

De gevoelens van het volk worden de laatste tijd in Nederland gevaarlijk serieus genomen. Je hersens gebruiken is verdacht, voelen en joelen daarentegen prima. Neem het parvenu-achtige pronken met de eigen vrijgevigheid. Nederland is bot.

Deelnemers aan het webcongres, het online discussieplatform op www.nrc.nl/webcongres, bogen zich over de stelling: is de identificatieplicht een zinvol hulpmiddel in de strijd tegen het terrorisme? Bijna 70 procent kon zich niet in dit standpunt vinden. Maar een klein aantal deelnemers had geen mening.

Een mondiaal actieplan voor armoedebestrijding levert verkapt zware kritiek op het ontwikkelingsbeleid van de laatste decennia. Veel landen zitten klem in de `armoeval'. Een poging tot kentering.

Moderne techniek, zoals de iPod, hoeft niet alleen maar een bron van ellende te zijn. Ellen de Bruin over de leuke kanten van iPod.

Tarbot, kabeljauw, tong, paling, zwaardvis, zeeduivel, schol, het zijn allemaal heel gewone vissen. Maar je kunt ze beter niet meer kopen omdat ze te schaars zijn geworden. Waarom is het zo moeilijk om lekkere, verse vis te kopen die op een goede manier gevangen is?

Tweede-Kamervoorzitter Frans Weisglas (VVD) is tegen het nieuwe kiesstelsel en wil na de volgende verkiezingen niet weer veel debutanten in de Kamer. Weisglas verzet zich in een gesprek met deze krant vandaag tegen deze vormen van politieke vernieuwing.

Goed nieuws voor taalarme minnaars die hun leven willen beteren: deze week verscheen het `Lievewoordenboek', een verzameling van duizend honneponnerige liefkozingen.

Een studente geneeskunde doet onder pseudoniem verslag van haar stage in het ziekenhuis. Vandaag over netwerken op de nieuwjaars- borrel.

Meteen maar even de afloop verklappen: Idris (3) gaat volgend jaar niet naar de Amstelmeerschool, maar naar de Montessorischool verderop.

De behoefte aan bedrijventerreinen in Nederland is lang niet zo groot als het kabinet aanneemt. Dat is de conclusie van een deze week gepubliceerd onderzoek dat werd verricht in opdracht van Milieudefensie. Uitbreiding van bedrijventerreinen is een van de knelpunten in de Nota Ruimte, die maandag in de Tweede Kamer wordt behandeld. Minister Dekker van VROM heeft deze opvolger van de Vinex-nota's vorig jaar april gepresenteerd.

Dit is getypt, tegen doktersadvies in, met in mijn schouder een metalen pin.

In Appingedam eet Joep Habets Groninger aardappelpartjes.

Joyce Roodnat wandelt door Nederland en de rest van de wereld. Deze week in Utrecht.

Veel jongens dragen geen jas, zagen Jetty Ferwerda (tekst) en Peter Stigter (foto's) op straat. Maar wat dragen ze dan?

Georgette Koning zoekt in Parijs op straat naar trends in tassen. En bekijkt bekende tassen in het museum.

Homo zijn hoort niet, in Amerika, schrijft Paulette van Ommen (18). Maar wie het homovirus oploopt, kan nog best genezen.

De ouders van Toby Paul (17) en zijn klasgenoten gingen op zoek naar een partner. Op internet. `Omdat ze net over een depressie heen was, maar het kan ook zijn omdat we toen kabelinternet kregen.'

De vogelhut ligt op een stille hoek van de Eilandspolder, ooit een eiland tussen de droogmakerijen De Schermer en De Beemster. Watervogels drijven op `t Kerkemeertje, ondiep water omzoomd door rietkragen die in de lage winterse avondzon goud opgloeien. De pijlstaart (Anas acuta) is hier met enkele paartjes neergestreken. Deze eend, ook langhals of gaffelstaart genoemd, is een van de elegantste eenden; hij kan, zeker bij plots gevaar, zeer snel opvliegen, bijna loodrecht de hoogte in. Kenmerkend is de lange donkere staart, waarnaar hij is vernoemd. Voorts is het lichaam overwegend grijs, de hals helderwit en de kop en nek chocoladebruin. De witte hals loopt, als een sierlijk vraagteken, door in de nek. Het baltsgedrag is opmerkelijk. Het mannetje richt zich met gekromde hals op, de snavel dicht bij het water. Hij werpt een regen van waterdruppels in het rond. De pijlstaart is een schaarse broedvogel in Nederland. Het is overal stil. Dan klinken plots, oorverscheurend hard, drie schoten. Een jager! De groep eenden vliegt op in een warreling van veren, vleugels, angstig gesnater. Een is getroffen en duikelt triest omlaag. Dat maakt woedend.

Steeds meer mensen gaan leuker werk doen waarmee ze minder verdienen. Eveline Stoel spreekt met Lucas Davids (36), die bankier was en een schoenenzaak begon.

Pieter Steinz kreeg een iPod voor zijn verjaardag.

Het kostte hem twee maanden, 800 euro en vele frustraties om zijn broekzak-jukebox aan de praat te krijgen. Persoonlijk verhaal over goudgerande digitale ontreddering.

Museum EnergeticA, gevestigd aan de Hoogte Kadijk in Amsterdam, dreigt zijn poorten te moeten sluiten. Het museum, dat in de wonderschone ambiance van `Centrale Oost', Amsterdams eerste elektriciteitscentrale uit 1903, oude gas- en elektrotechniek toont, kampt dit jaar met een tekort van 120.000 euro. Als dat per 1 maart niet is weggewerkt, zo heeft het bestuur laten weten, gaat de stekker eruit.

James Parry, hoofdredacteur van het tijdschrift Mutagenesis, ontving heimelijk van een tabaksfabrikant 500 pond per dag voor zijn diensten als `adviseur'. Het Britse Marie Curie Cancer Institute kreeg 240.000 pond van British American Tobacco voor studies naar het p53-gen. Die studies zijn gepubliceerd in het tijdschrift Oncogene, waarvan een redacteur tegelijk de directeur is bij het Marie Curie instituut.

Ruimtevaart is slecht voor de gezondheid. Niet alleen in de ruimte, maar ook op de grond. De bevolking rond de Russische ruimtevaartbasis Baikonoer in Kazakstan lijdt veel meer aan endocriene klachten en bloedafwijkingen dan Kazakken elders. Dat bericht Nature (13 januari) op grond van een Russisch rapport dat het heeft mogen inzien. Maar niet mag publiceren. Eerstverantwoordelijke voor het rapport is Sergey Zykov van het bekende instituut Vector.

De optische computer is een stap dichterbij gekomen nu onderzoekers van Intel laserlicht hebben opgewekt met een silicium microchip. Een optische computer voert berekeningen uit met behulp van licht in plaats van elektriciteit. Optische microchips zijn in principe veel sneller dan conventionele elektronische microchips, omdat de signalen tussen de componenten zich met de snelheid van het licht verplaatsen. Essentieel voor de ontwikkeling ervan is de beschikbaarheid van een microlaser die geïntegreerd kan worden met alle andere componenten van de computer (Nature, 6 jan.).

VOOR DEZE VORM van onbegrip bestaat geen woord: weten hoe het zit, precies weten welke mechanismen werkzaam zijn en het toch niet kunnen reconstrueren. Met engelenhaar in de kerstboom heb je dat. Altijd blijkt het lichtje dat door het haar schijnt precies in het midden van concentrische cirkels te branden. Het is duidelijk dat alleen kleine stukjes haar licht in de juiste richting weerkaatsen, maar je had op voorhand niet durven voorspellen dat het zo zou uitwerken.

Het stuk `Hogescholen overzee' (W&O, 20 nov), over Nederlandse Hogescholen met vestigingen in het buitenland is enigzins beknopt en eenzijdig: Voor Nederlandse studenten zal het wellicht nuttig zijn om een tijdje onderwijs in een vreemde, exotische, omgeving te volgen. Vele onderwijsinstellingen uit andere landen, met name de V.S., zijn de Nederlandse al voorgegaan. De landen waar men heen gaat zijn vrijwel zonder uitzondering ontwikkelingslanden. De vraag is echter of die Nederlandse instellingen ook iets bijdragen tot verbetering van de situatie van het onderwijs in die landen. De indruk van velen is wat dit betreft negatief.

Toen dhr. Bolkestein niet zo lang geleden in deze krant alles wat hij mis vond in de samenleving toeschreef aan Den Uyl en consorten werd hij er op gewezen dat in alle jaren sinds deze minister president Neerlands Hoop in de vorm van VVD en CDA dan in ieder geval verzuimd hadden er verder nog iets van te maken.

Concrete beelden helpen kinderen bij het leren van abstracte wiskundige begrippen. Vooral meisjes hebben baat bij zo'n aanpak.

De franse president Chirac heeft zich in een nieuwjaarstoespraak tot het volk gericht. Met een blijde boodschap want anders heeft dat geen zin. Al zijn inspanningen zijn er namelijk op gericht om straks te worden herkozen als president. Als dat je grootste wens is, moet je niet gaan somberen over de toekomst. Dus wist de president te melden dat het eigenlijk heel uitstekend gaat met de Franse economie, en dat niet al te veel waarde moet worden gehecht aan de deskundigen die het tegendeel voorspellen.

Chinese paleontologen hebben zeer complete fossielen van twee relatief grote zoogdieren gevonden die geleefd hebben tijdens het vroege Krijt, tussen 139 miljoen en 128 miljoen jaar geleden. Een van de fossielen bevat de resten van een kleine dinosaurus op de plaats waar de maag moet hebben gezeten. Deze spectaculaire vondst haalt de lang aangehangen veronderstelling dat zoogdieren in het tijdperk van de dinosauriërs kleine bangige, ratachtige nachtdiertjes waren definitief onderuit (Nature, 13 jan).

Grote roofvissen als zwaardvissen, tonijnen en haaien hebben de in de koudbloedige vissenwereld unieke eigenschap dat zij hun hersenen en ogen kunnen verwarmen. Een Amerikaanse, een Australische en een Zweedse bioloog hebben nu ontdekt dat zwaardvissen met `warme ogen' beter in staat zijn snel bewegende objecten te zien, en dus ook in koud water snelzwemmende prooien te kunnen vangen (Current Biology, 11 jan).

Grote droogte in het Kongogebied gaat vaak gepaard met overstromingen in het Amazonegebied en omgekeerd. Dat is ontdekt door klimatologen van het Massachusetts Institute of Technology in Cambridge, VS, op grond van metingen vanuit een aardonderzoeksatelliet en een analyse van de natuurlijke variaties in het debiet van de Kongo en Amazone (Geophysical Research Letters 31, L23201). Deze twee rivieren voeren jaarlijks gemiddeld 1250 respectievelijk 6300 kubieke kilometer water af naar de Atlantische Oceaan en zijn in dit opzicht de twee grootste rivieren op aarde. De Amazone is tevens de op één (Nijl) na langste.

Nooit geweten dat Erasmus in feministische kring als een vrouwvriendelijke auteur en zelfs als een vroege voorvechter van de vrouwenemancipatie werd gezien. Erg verbazend is het ook weer niet, omdat er altijd de neiging is nieuwlichterij ook historisch de kracht van het gelijk te geven. Grote filosofen en stichters van godsdiensten lenen zich daar heel goed voor, omdat hun geschriften altijd voor meer dan één uitleg vatbaar zijn. Met een beetje geluk blijken ze dan `eigenlijk' avant la lettre al aanhanger van de nieuwe richting te zijn. Wie daar niet bij wenst te horen, zal dan ook eerder geneigd zijn te bewijzen dat ook de grote filosoof daar niet toe gerekend kan worden. Er zijn ook heel wat teksten van Erasmus die op het eerste gezicht gemakkelijk het bewijs leveren dat hij helemaal niet zo vrouwvriendelijk was. Materiaal genoeg dus voor een fiks dispuut binnen vrouwenstudies.

In het fotobijschrift bij het artikel `Analfabeten aan de Indus' (W&O 7 jan) is een fout geslopen. Het omcirkelde deel van de `woorden' is nu juist niet het suffix, maar de wortel (of de stam). Suffixen komen niet voor als onafhankelijk woord. De benzinepomp en het U-achtige teken doen dat wel. Het zijn juist de overige tekens die zich als een suffix gedragen. Overigens zouden die tekens net zo goed prefixen kunnen zijn, aangezien de fragmenten geen aanwijzingen voor de leesrichting bevatten.

Ter aanvulling op het artikel over tsunami's (W&O, 8 jan.) meen ik dat voor een goed begrip het geval van een uitbarsting van een eiland-vulkaan, zoals de Krakatao en Thira (Santorini), een aparte vermelding verdient. Hierbij is er immers geen sprake van een kilometers hoge waterkolom die verzakt of opgetild wordt maar van een oppervlakteverstoring. Bij zulk een uitbarsting worden kubieke kilometers materiaal de atmosfeer in gestoten en verzinkt het eiland doorgaans grotendeels onder water. Dit veroorzaakt een plotselinge instroming van de zee om het uitgestoten volume te vervangen. Hier dus in eerste instantie een verlaging van de zeespiegel en bij de getroffen kusten zal de zee zich aanvankelijk terugtrekken. Echter, er treedt een complicatie op die men zich het beste kan voorstellen door te bedenken wat er gebeurt als men een leeg afwasteiltje onderdompelt in een vijver: het instromende water veroorzaakt in het midden een opspattende golf. Op grote schaal zal dit zich manifesteren als een golfberg die er oorzaak van is dat na de aanvankelijke eb alsnog een `watermuur' de kust kan treffen.

De werkelijkheid is natuurlijk gecompliceerder: de vulkaan kan bijvoorbeeld gedeeltelijk in zee glijden wat weer een golfberg oplevert.

De zeebeving van op 1 november 1755 voor de kust van Portugal is ook in Nederland op verschillende manieren door de bevolking waargenomen (W&O, 8 jan). Beschrijvingen hiervan staan vermeld in de KNMI-catalogus `Aardbevingen in Nederland' (1992). Er zijn geen gegevens bekend over waterbewegingen aan de kust. De directe zeegolven hebben onze kust kennelijk niet bereikt of waren van een zodanige geringe hoogte dat ze niet zijn waargenomen. Landinwaarts zijn wel veel bijzondere verschijnselen waargenomen, zoals bewegingen van torens, ongewone waterbewegingen in meren, kanalen en havens, slingeringen van opgehangen voorwerpen en schommelingen van vloeistoffen in grote ketels en kuipen.

De Amerikaanse taalkundige Dan Slobin maakt het zich er wel erg makkelijk (`Sprekend tot de verbeelding', W&O 8 jan.). Verschillen zoeken tussen `Zij ging de tuin in' en `Elle est entrée dans le jardin' zegt niets, want het is een verkeerde vergelijking. De taalkundige gaat eraan voorbij dat het Frans, evenals het Spaans, het perfectum met hulpwerkwoord minder frequent gebruikt dan wij en dat ze naast het imperfectum de `passé défini' of `passé simple' (in het Spaans `definido') kennen.

Een typemachine met uitsluitend cijfertoetsen? Nee, dit is de legendarische Friden type SRW, een Amerikaanse wetenschappelijke calculator die in 1952 op de markt kwam, een mechanisch apparaat dat werkte op een elektromotor. Het was de eerste elektromechanische rekenmachine die naast optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen ook automatisch kon worteltrekken, een spectaculaire noviteit in die dagen. De Friden kon de vierkantswortel van een tiencijferig getal in negen seconden uitrekenen.

Ratten kunnen gesproken Japans en Nederlands prima uit elkaar houden, maar niet wanneer ze de talen leren kennen van verschillende sprekers. Dan is de variatie in het aanbod kennelijk te groot. Ook kunnen ratten geen onderscheid tussen de talen maken wanneer de zinnetjes achterstevoren worden afgespeeld. Door die omkering gaan voor de taal typische ritme-eigenschappen verloren. In dit aldus beperkte onderscheidingsvermogen verschillen ratten in het geheel niet van menselijke kinderen of penseel-aapjes. Lange tijd gold dit vermogen tot onderscheid op grond van prosodie als een typisch menselijke eigenschap, maar nu moet worden aangenomen dat dit `taalvermogen' berust op vermogens die ook allerlei andere zoogdieren bezitten. Dit schrijven Spaanse onderzoekers in het januarinummer van de Journal of Experimental Psychology, Anaimal Behavior Processes. Zij wijzen erop dat er bij de analyse van `taalvermogens' dus waarschijnlijk een scherpe lijn moet worden getrokken tussen `algemene vermogens' voor akoestische analyses en het (typisch menselijke) vermogen om grammaticale constructies te leren begrijpen. Wanneer ratten en penseel-aapjes dit vermogen tot prosodie-analyse toepassen is niet bekend.

Verliefdheid is als een verslaving, zegt de Amerikaanse antropologe Helen Fisher. `Het gaat samen met grote afhankelijkheid, enorme stemmingswisselingen, intens verlangen. En iemand die gedumpt is, heeft echte ontwenningsverschijnselen.'

In zijn artikel van zaterdag 8 januari beschrijft Bernard Hulsman hoe de `virtual reality'' van het internet is vervaagd tot desinformatie. Als voorbeeld haalt hij een paar uitspraken aan van Khomeiny uit Tahrirolvasileh deel 4 en toetst hij ze aan de harde werkelijkheid van het bedrukte papier. Hij komt tot de conclusie dat de citaten verzonnen zijn. De manier waarop hij dat doet toont echter alleen maar aan dat het met gedrukte informatie niet anders is dan op het internet: je moet weten waar je zoekt en wat je vindt is niet altijd waar. Zo zoekt hij het gewraakte boek op onder een titel die op internetsites bijna onherkenbaar verhaspeld is. Ook blijkt de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag het niet te hebben. Dit wekt geen verbazing. Ze hebben daar namelijk helemaal geen oosterse boeken. Het boek Tahrir al-wasila is wel te vinden in de Universiteitsbibliotheek Leiden, in een tweedelige editie uit 1982.

In het Zaterdags Bijvoegsel van vorige week stond onder de kop `In de hulpsupermarkt' een verhaal over organisaties die over elkaar heen tuimelen bij rampen. Onder meer werd de situatie in Goma (Zaïre) genoemd als een voorbeeld van die situatie.

In de samenleving wordt er af en toe over gepraat, steeds meer, hoewel nog mondjesmaat, maar er is geen onderzoek gehouden, geen documentaire op de televisie aan gewijd en de columnisten hebben er tot nu toe over gezwegen. Dat is op zichzelf al opmerkelijk. Waarom zo weinig aandacht voor deze wending in het gedrag van de natie? Iedere avond zie je, misschien voor het eerst sinds de jaren zestig, meer fietsers met brandende achterlichtjes. Wat zit daarachter?

Tweede-Kamervoorzitter Frans Weisglas roept op tot een einde aan de politieke vernieuwing. Kamerleden luisteren te veel naar de kiezer en de media, partijen proberen te amechtig te verjongen. Hij gaat, als het aan hem ligt, hierover praten met de partijen. `Ze moeten niet alle 150 de Frans Weisglas van vroeger willen spelen.'

`Albert was voor ons een wonder met een hoofdletter. Ik had me er bij neergelegd dat ik kinderloos zou blijven. We hadden allerlei medische onderzoeken laten doen waar ik helemaal gek van werd en we hadden uiteindelijk tegen elkaar gezegd: met z'n tweeën is het ook gezellig. Omdat we niet verwachtten dat we ooit nog een kind zouden krijgen, zijn we een hotel in Scheveningen begonnen, want zoiets moet je samen doen, dat is geen klus voor één persoon. Na vijf jaar hard werken maakten we plannen voor een droomreis naar Indonesië. Maar in Indonesië zijn we nooit gearriveerd, want ik bleek zomaar zwanger.

Huis-tuin-en-keuken beleggingen zoals aandelen zijn uit. Pensioenfondsen kopen olie. En goud. Meer geld naar beleggingen in grondstoffen betekent minder aankopen op de beurs.

Op het dorpsplein voor actieve spaarders (sparen.pagina.nl) klagen de bezoekers steen en been over de in hun ogen te lage rente. Op de top-5 van rekeningen met beperkende voorwaarden staan Spaarcomfort (Spaarbeleg) met 4 procent, SNS Spaarmix met 4 procent, AK Plus met 3,75 procent, SNS Internet Xtra met 1,5 + 2 procent en Fortis Bonus met 3,5 procent. Maar het gros van de Nederlandse spaarders neemt genoegen met minder rente.

Nederland telt eindeloos veel subsidieregelingen, fondsen en potjes ter ondersteuning van bijzondere projecten. Vandaag: draagt de gemeente bij aan het verwijderen van een monumentale boom?

Hoe zit 't met de aftrek van lijfrentepolissen en waarom mag je pas pensioen opbouwen vanaf je 25ste? En: 2004 was het laatste jaar van de spaarloonregeling!

Het keuringsinstituut Kiwa heeft een principe-akkoord bereikt over een overname van het gastechnologiebedrijf Gastec uit Apeldoorn. Door bundeling van de certificeringsactiviteiten denken Kiwa en Gastec een grotere rol te kunnen spelen op de Europese markt. ,,Kiwa wil een Europees certificeringsbedrijf opbouwen en daar past Gastec prima in'', zegt B. Meekma, directeur Certifatie en Keuringen van Kiwa.

De Econogram-puzzel die op donderdag 23 december vorig jaar in NRC Handelsblad verscheen, is door 493 lezers ingevuld en ingezonden. De prijswinnaars zijn door loting bepaald.

De eerste prijs van 100 euro is voor J.S. van Egmond uit Capelle aan den IJssel; de tweede prijs van 75 euro is D. Kolfschoten uit Amsterdam en de derde prijs van 50 euro is voor I. Koenen uit Zaandam.De boekenbonnen worden toegezonden.

Dit jaar heeft de redactie een troostprijs voor een inzender met een niet correct ingevulde puzzel, maar wel met de oplossing van de puzzel in de puzzel. Het antwoord hierop was `side letters' en is gewonnen door M. Koudstaal namens Studentenhuis `Den Gifmengher'. De boeken `Spanje achter de schermen' van Steven Adolf en `Scrypto' van J.J. Steenhuis zullen worden toegezonden.

Hieronder volgt de oplossing van het econogram 2004:

Horizontaal: 2 Nancy, 7 + 17 duale structuur, 8 Van Rossem, 12 zuivelreus Campina Arla, 14 dga, 15 lndienst, 19 VTM, 20 lat, 22 OR, 23 Ted, 24 spel, 25 dealerlst, 26 Big Willem, 28 chip, 31 geknoei in de boeken, 32 In 't veld, 33 We, 34 vergrsd, 35 het voordeel van C&A, 39 Skyteam, 40 raden, 41 VEB, 42 doorstart, 45 + 68 Europees Commissaris voor Mededinging, 46 Bondi, 47 zwak, 49 Van Sluis, 50 Rkman, 51 New, 53 Gd, 54 rollatoreconomie, 56 Boer, 58 Reed, 61 vakantiedagen, 62 Don, 63 risico, 65 Lodewk, 70 innovatie, 71 Tds, 72 Senseo.

Verticaal: 1 economy, 3 advocaat, 4 warrants, 5 het uitlekken van de miljoenennota, 6 Kooistra, 9 statuten, 10 Marktplaats.nl, 11 peanuts, 12 zalmkwekeren, 13 V&D, 14 De Vlieger, 16 interim, 17 soep, 18 retail, 21 Al, 25 Dick, 27 loonsom, 28 Chodorkovski, 29 onder de toonbank, 30 integratie, 32 Invest, 33 werkweek, 36 dinsdag, 37 ambitie, 38 Kroes, 41 Veenman, 43 przenoorlog, 44 Dekker, 46 Bakker, 48 WW, 49 val, 50 RDM, 52 Gouden Gids, 53 googelen, 55 emissies, 57 reserves, 59 Ed, 60 Doekle, 61 VO, 64 Clement, 66 Dove, 67 Watts, 69 De Mol.

De vele files op de Nederlandse snelwegen zijn funest voor de havens. De aan- en afvoerroutes raken verstopt, waardoor de havens in een steeds groter isolement terechtkomen. Dat zei directeur M. Menist van transportonderzoeksbureau NEA gisteren in zijn nieuwjaarstoespraak. NEA heeft alle havens tussen Hamburg en Le Havre onderzocht. In Nederland was de kans op files in 2002 al het grootst. Tot 2010 neemt het risico op opstoppingen alleen maar toe. In Duitsland, België en Frankrijk neemt de congestie daarentegen af. De concurrentiepositie van de havens in Nederland staat onder druk, aldus de directeur van het onderzoeksbureau.

De huidige voorzitter van de EU, Luxemburg, is optimistisch dat er in maart een akkoord mogelijk is over aanpassing van de begrotingsregels voor eurolanden, die zijn vastgelegd in het zogeheten stabiliteitspact. ,,Het onderzoek naar het stabiliteitspact is op de goede weg'', aldus bronnen rond het voorzitterschap gisteren. Ook een woordvoerster van de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, ,,hoopt vooruitgang te zien'' tijdens een vergadering van de Europese ministers van Financiën begin volgende week.

Burgers en bedrijven zijn dit jaar gemiddeld 4 procent meer kwijt aan de waterschappen. In totaal innen de schappen ongeveer 1,5 miljard euro aan belasting. De stijging in 2005 is geringer dan de toename van 7 procent in 2004. Dat heeft de Unie van Waterschappen gisteren bekendgemaakt. De waterschappen schrijven de lagere stijging toe aan een intensievere samenwerking met andere overheden. Ook werken ze efficiënter en hebben ze de automatisering op elkaar afgestemd.

Groningen Seaports – het havenschap voor de Groninger zeehavens Delfzijl en Eemshaven – heeft over 2004 een recordomzet geboekt. Dat was vooral te danken aan de verkoop van een groot bedrijventerrein, aldus een woordvoerder. De omzet steeg van 10,6 miljoen in 2003 tot 16 miljoen euro in 2004. Ook het nettoresultaat was met 4,5 miljoen euro nog nooit zo hoog.

De regering van India heeft toestemming verleend aan de nationale olie- en gasmaatschappij ONGC voor een bod op een belang van 15 procent in het Russische oliebedrijf Yuganskneftegaz, dat tot voor kort het belangrijkste bedrijfsonderdeel van Yukos was. Dat schreef de Financial Times gisteren. Het bod van naar schatting 2 miljard dollar kan ONGC in problemen brengen met Yukos, dat aan een Amerikaanse rechtbank uitstel van betaling heeft aangevraagd. Yukos heeft steeds laten weten dat de nieuwe eigenaren rekening moeten houden juridisch achtervolgd te worden.

Het in Hongkong gevestigde conglomeraat Hutchison Whampoa wordt eigenaar van het Franse Marionnaud, de grootste parfumerieketen in Europa. Dat hebben Franse vakbondsfunctionarissen gisteren meegedeeld. De partijen zouden de overname later op de dag formeel beklinken. Hutchison Whampoa kocht in 2002 via dochterbedrijf A.S. Watson de Nederlandse drogisterijgroep Kruidvat, met de ketens Kruidvat, Trekpleister en Ici Paris XL. In Groot-Brittannië bezit het concern in de branche de keten Superdrug.

De index voor de producentenprijzen in de Verenigde Staten is in december gedaald met 0,7 procent. Dat kwam vooral doordat de energieprijzen de sterkste daling lieten zien sinds april 2003. De industriële productie nam vorige maand toe met 0,8 procent, sterker dan analisten hadden verwacht. Volgens gisteren gepubliceerde regeringscijfers ging de prijsindex exclusief de sterk schommelende prijzen van energie en voedsel omhoog met 0,1 procent. Over geheel 2004 steeg de index van de productenprijzen met 4,1 procent. De benuttingsgraad van de productiecapaciteit in de industrie ging in december omhoog van 78,7 procent tot 79,2 procent, het hoogste peil in vier jaar.

Erik de Vlieger zegt: ,,Wij hebben de activa uit Mermoz [onder meer de vliegtuigen van Air Lib, red.] bij een bewindvoerder gezet in overleg met de Franse onderzoeksrechter. Wij zijn civiel rechterlijk ook een zaak begonnen tegen de heer Corbet. Ik doe geen uitspraak over onze eis. In ieder geval werden wij ook bewuster van het feit dat er dingen verdwenen [uit de boedel van Air Lib, red]. We hebben een reddingspoging gedaan en dat is niet gelukt. Dat had te maken met bovenstaande en de uiteindelijke operationele verliezen. Kan iemand mij trouwens vertellen hoe ik hier beter van ben geworden? Ik snap het niet meer. Is er nog iets leuks wat ik heb gedaan?''

Harm Prins zegt: ,,Ik heb door bedrijven vlak voor of na hun faillissement over te nemen honderden zo niet bijna duizend banen behouden. Het personeel is daar nooit de dupe van geworden.

Bovendien zijn wij het laatste onafhankelijke luchtvaartbedrijf in Nederland.

Wat mij persoonlijk is overkomen, mijn arrestatie, is irrelevant. Dat is mijn zaak.

Wat mij elke nacht wakker houdt zijn de krachten die beuken op het Exel-bedrijf om het kapot te maken. Ik sta machteloos en monddood toe te kijken hoe men, aangemoedigd door alle foutieve berichtgeving in de media, wederom een stuk werkgelegenheid naar de rats probeert te helpen.''

Postbussen zijn rood. Dat is altijd zo geweest. Net als de fietstassen van de bezorgers, en de bedrijfsauto's. Maar dat gaat veranderen. Vanaf volgend jaar worden de postbussen, -auto's en het uniform van de postbode in Nederland allemaal oranje. Het oranje van TNT, de naam waaronder post- en logistiekbedrijf TPG Post vanaf volgend jaar gaat opereren. Dat maakte het bedrijf gisteren bekend.

Premier Balkenende (CDA) en minister Zalm (Financiën, VVD) zien niets in de suggestie van topambtenaar Oosterwijk om lastenverlichting voorrang te geven boven terugdringing van het overheidstekort.

Als je tien miljoen dollar hebt te besteden, of meer dan dat, worden je geldzorgen alleen maar groter. Van de welgestelde Amerikanen, schrijft het beursweekblad Barron's, meent 29 procent zelfs dat nog meer geld meer problemen veroorzaakt dan oplost. En 46 procent van hen erkent ruiterlijk dat ze niet gelukkiger zijn geworden door het bezit van 10 miljoen dollar of meer.

Een Rotterdams softwarebedrijf met vijftien werknemers heeft de Amerikaanse vliegtuig- en defensieconcern Boeing binnengehaald als klant.

FNV-voorzitter De Waal beslist begin volgende maand of hij beschikbaar is voor een nieuwe termijn van vier jaar. Hij voert momenteel gesprekken met andere kopstukken van de vakbeweging over het beleid in de toekomst. Dat zei een woordvoerster van FNV gisteren naar aanleiding van een bericht in De Telegraaf dat De Waal de FNV verlaat.

Op het FNV-congres in mei wordt de nieuwe voorzitter gekozen. De Waal is sinds 1997 voorzitter van de vakcentrale.

De Europese Unie (EU) mag haar toekomstige satellietsysteem voor navigatie en communicatie niet de naam Galileo geven. Dat heeft de rechtbank in München gisteren in hoger beroep bepaald. De uitspraak betekent een overwinning voor het gelijknamige informatie- en technologiebedrijf dat op Barbados is gevestigd. Dat had bezwaar aangetekend en kreeg van de rechtbank gelijk omdat zijn rechten ouder zijn.

De export van bloemen en planten uit Nederland is vorig jaar gestegen met 2 procent tot 4,9 miljard euro, zo heeft het Hoofdbedrijfschap agrarische groothandel (HBAG) gisteren gemeld. Een maand geleden ging het bedrijfschap nog uit van een groei van een kleine 3 procent, maar in december viel de export tegen. In vergelijking met 2003 is de groei gehalveerd, aldus het HBAG. Voor 2005 verwacht het bedrijfschap ook een lichte toename van de export, hoewel de marges onder druk staan. De uitvoer van snijbloemen groeide in 2004 met 1,5 procent tot iets meer dan 3 miljard euro.

De handel met het buitenland was in november weer groter dan in het voorgaande jaar. De invoer en de uitvoer stegen voor de negende maand op rij. Dat bleek gisteren uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De waarde van de import was in november 18 procent hoger dan in dezelfde maand een jaar eerder en kwam uit 20,9 miljard euro. De uitvoer steeg eveneens met 18 procent, tot 23,4 miljard euro. De groei van de invoer komt grotendeels uit landen van buiten de Europese Unie. Uit deze landen werd 24 procent meer geïmporteerd dan een jaar eerder. Deze import steeg ook in de meeste andere maanden van 2004.

KPN wil het resterend belang in callcenterbedrijf SNT van 6,3 procent in handen krijgen via een juridische fusie. Na de afronding hiervan wordt de beursnotering van SNT beëindigd. Dat heeft KPN gisteren bekendgemaakt. KPN heeft al 93,7 procent van de aandelen SNT in zijn bezit. Om het bedrijf van de beurs te nemen, heeft KPN echter 95 procent nodig. KPN heeft een fusievoorstel ingediend bij de Kamer van Koophandel waardoor dochterbedrijf KPN Telecommerce eigenaar wordt van SNT. De aandeelhouders in SNT die hun stukken niet aan KPN hebben aangeboden, krijgen aandelen KPN in ruil voor hun SNT-aandelen.

Rotterdamse jongeren die een bijstandsuitkering aanvragen, zullen daarvoor moeten gaan werken. De gemeente steekt 1 miljoen euro in een productiehal waar elke maand maximaal honderd jongeren aan de slag kunnen. Dat maakte de gemeente gisteren bekend. Ook begint Rotterdam een proef in de wijken Schiebroek, Pendrecht en Crooswijk met jongeren die al een bijstandsuitkering hebben. Deze jongeren, maandelijks 150, gaan in teamverband in hun eigen wijk maatschappelijk nuttig werk verrichten.

Het gaat vanaf komende week jaarcijfers regenen. En traditioneel is het weer chipmachinebouwer ASML die als eerste de resultaten publiceert van het op 31 december afgesloten boekjaar. Aanstaande woensdag, 19 dagen na het sluiten van de boeken, kunnen beleggers de cijfers in ontvangst nemen. Wie denkt dat printerconcern Océ maandag met de eer gaat strijken, heeft het mis. In Venlo is het boekjaar al op 30 november afgesloten. Océ is eerder traag dan snel.

ABP heeft op dit moment circa 5 miljard dollar (3,75 miljard euro) geïnvesteerd in zogeheten hedge fondsen. Niet eerder had het ambtenarenpensioenfonds zoveel geld in deze bijzondere beleggingen zitten.

Het is nuttig dat de Algemene Rekenkamer controleert of het klopt wat er op het etiket staat. Toezichthouders uit het eigen veld zijn daar niet altijd toe in staat. Zo vond de Rekenkamer dat kinderen met leermoeilijkheden niet zo soepel in het gewone onderwijs meedraaien als door het ministerie van Onderwijs werd beweerd. Dit is een algemeen maatschappelijk probleem dat niet moet worden onderschat. Bij het vmbo gaat het om wel 102.000 leerlingen die extra zorg nodig hebben, een vijfde van het totaal. Ook bij het basisonderwijs gaat het om grote aantallen die bij mislukking op school overboord vallen.

Nederland dient binnen de Europese Unie het voortouw te nemen bij een grootscheepse schuldkwijtschelding voor de door de tsunami getroffen landen in Azië.

Persbericht PvdA, 3 januari

De vorst van een staat is onschendbaar. Ook als de vorst een dom, steeds verwender, steeds schreeuweriger volk is?

Overheid en bedrijven doen hun best om ouderen te demoraliseren, constateert Maarten Huygen, die als commentator reist door de samenleving.

Licht overdag is veiliger, stelt Wim Oude Weernink (NRC Handelsblad, 7 januari). Maar ook duurder, voegt hij er terecht aan toe. Proefondervindelijk heb ik gemeten dat het iets meer dan 1,5 procent extra benzine kost. Dat is per jaar een onkostenpost waarvan de grootte natuurlijk afhankelijk is van het aantal gereden kilometers, al blijft het 1,5 procent. Erger is de extra belasting van het milieu. De benzineconsumptie van het autoverkeer is een van de grote veroorzakers van CO2 in de atmosfeer, waarover we met ons allen, mondiaal, afspraken maken om die terug te dringen. Het zou al veel helpen als we door zuiniger te rijden, dus zonder die extra verlichting, 1,5 procent uitstoot zouden kunnen besparen.

Het hoofdredactioneel commentaar `De lessen van Van Traa' in de krant van 7 januari, gaat in tegen een krachtig taboe: de kwaliteit van rechterlijke oordelen. Dat is uitzonderlijk, al blijft uw zienswijze gematigd. Met mij beschikken anderen over bewijzen, dat rechters stukken aan verdachte en advocaat expres onthouden, of dat door de rechter-commissaris maandenlang stukken achtergehouden of geweigerd worden. Er zijn bewijzen voor intimidatie van de advocaat. De verdachte kan daardoor niet op tijd onbetrouwbare getuigen laten ondervragen of onderzoek ter plaatse naar onmogelijkheden laten verrichten. De burger staat weerloos, als door selectief opgeklopte juristerij een fictieve zaak tot veroordeling leidt. De zogenoemde balpen-moord toonde aan, dat het OM ongewenst bewijsmateriaal zo nodig vernietigt. Deze wantoestanden kwamen niet voor bij alle, maar bij enkele rechterlijke instanties, c.q. een aantal rechters. Kritiek daarop werd genegeerd. De maatschappelijke schade daarvan is groot. In brede kring is het besef weer terug van weggeweest: dat kritiekloos vertrouwen op rechters, vooral de Hoge Raad, misplaatst is. Dat is trouwens al oud.

Sinds 1 januari moeten burgers vanaf veertien jaar zich kunnen identificeren, wanneer er naar wordt gevraagd. Als zeventienjarige ben ik fel tegen deze nieuwe wet, dit is het eind van een toch al niet zo sociale maatschappij. Zo is er gezegd dat er geen preventieve controles komen, er wordt alleen gecontroleerd, wanneer je zelf betrokken bent bij een ongeluk of er een omstander van bent. De ergste scenario's zie ik al voor me. Onderweg zie je dat iemand aangereden wordt door een auto, het zwaargewonde slachtoffer heeft hulp nodig. Maar wat als je jezelf niet kunt identificeren en je zit al krap bij kas? Ik kan me voorstellen dat sommige mensen misschien nog wel het alarmnummer bellen, maar dan er vandoor gaan, het slachtoffer alleen latend. Er zal wel iemand anders zijn die komt helpen, want zelf wil je geen boete van 50 euro riskeren.

Het zal Nederlandse gezinnen veel geld kosten om een nieuw paspoort/identiteitskaart aan te schaffen, wanneer deze is zoekgeraakt of vergeten en je een boete krijgt. Een paspoort past namelijk niet makkelijk in je portemonnee. Een goedkoper en handiger alternatief voor de ID-plicht is niet voldoende; afgeschaft moet het worden.

Volgens Emile Lanceé moet de overheid voor meer vertrouwen bij de burger zorgen (NRC Handelsblad, 4 januari). Maar is het niet zo dat juist de burgers moeten gaan inzien dat ons saamhorigheidsbesef aan alle kanten steeds meer aan het verdwijnen is. Dit geeft een hoop onrust in de multiculturele verzorgingsstaat, die alleen maar complexer wordt. Met als negatief gevolg dat de intolerantie ten opzichte van elkaar blijft toenemen.

Met klimmende verbazing las ik het artikel van onderwijsonderzoeker Blok `Relatie ouders en scholen vereist maatwerk' (Opiniepagina, 10 januari). In 1994 spraken overheid en koepelorganisaties af dat ouders een sterkere positie in de school moesten krijgen. Let wel: er lijken géén ouders of scholen bij dat overleg betrokken te zijn geweest.

De stelling van de ingezonden brief van J.F.W. van Putten (NRC Handelsblad, 11 januari) dat er geen transporten vanuit Auschwitz zouden hebben plaatsgevonden is volstrekt ongegrond. Er is voldoende bewijsmateriaal voor het feit dat vooral in 1944, toen het Sovjet-leger almaar verder oprukte, steeds meer transporten vanuit Auschwitz naar kampen in Duitsland gingen. In zijn omvangrijke werk The Second World War schrijft Martin Gilbert (blz.582) dat op 30 augustus 1944 500 Hongaarse joden van Auschwitz naar Buchenwald werden getransporteerd.

Burgemeester Job Cohen houdt een betoog over ambtenaren en bestuurders en hun onderlinge relaties (Opinie & Debat, 8 januari).

Met genoegen las ik het artikel `Evacuatie' van Rien Vroegindeweij (Achterpagina, 11 januari). Hij verhaalt over zijn evacuatie na de watersnoodramp van 1953 die ook ik mij nog herinner, zij het vanuit het veilige Delft naar de Ahoy-hal in Rotterdam. Vroegindeweij schrijft: ,,En uit een gigantische berg speelgoed die onder de jeugd van Rotterdam was ingezameld, mocht ik een prachtige, zo goed als nieuwe dinky toy uitzoeken''. Als ik de krant uit heb, vervolg ik mijn lectuur `In Europa' van Geert Mak. Als hij door Walcheren rijdt, moet hij ook weer denken aan de watersnoodramp. Citaat uit bladzijde 742: ,,De namen van de Zeeuwse dorpen waar ik doorheen rijd, doen me denken aan de solide radiostemmen uit de jaren vijftig, aan de zorgelijke gezichten waarmee mijn ouders voor het toestel zaten, aan de dominees die preekten over de `straffende adem Gods' voor het `wereldgelijkvormige' Nederland, aan de twee dinky toys de enige die ik bezat die geofferd moesten worden aan de arme verdronken kindertjes''. Zou er een dinky toy van Geert Mak bij Rien Vroegindeweij terecht zijn gekomen?

Het idee van Leo Q. Onderwater om het Paleis op de Dam terug te geven aan de stad Amsterdam en om het vervolgens commercieel te exploiteren, lijkt me vrijwel onuitvoerbaar (Opinie & Debat, 8 januari). Gelukkig zijn er zoiets als regels van de Monumentenwet die dat tegenwerken. De laatste decennia heeft de gemeente Amsterdam een nogal wankel kunst- en cultuurbeleid gevoerd en veel goeds verwacht ik voorlopig niet uit die hoek.

Zeker, daar staan we vaak bij stil. Uiteraard zou de hoofdredactie de lezer deze krant graag gunnen voor de helft van het bedrag dat er nu voor staat. Maar tussen droom en daad staan economische bezwaren en harde realiteiten. De kosten van druk, distributie en redactie plus de rendementseisen van de aandeelhouders. Deze krant wordt uitgegeven door een uitgever met winstdoelstelling, die scherp op de markt let, op prijselasticiteit, lezersvraag, advertentieaanbod etc.

Met veel plezier lees ik uw (dure) krant, tenminste als het gaat om het nieuws, de achtergronden daarvan, de opinies daarover en de nevenverhalen die daarbij horen. Maar daarnaast biedt u grote hoeveelheden informatie vaak in aparte katernen of bijlages waaraan ik en waarschijnlijk ook andere lezers bepaald niet zo'n grote behoefte hebben.

Voor patiënten zit er vaak weinig anders op dan artsen te vertrouwen. Maar ze zijn lang niet altijd betrouwbaar. Artsen hebben een hekel aan regels en laten zich slecht controleren. En omgekeerd willen patiënten liever geopereerd worden dan oefeningen te doen. Over een scheefgegroeide cultuur.

Na de dood van twee motorcoureurs ontstond discussie tussen voor- en tegenstanders van de Dakar Rally. Steuntje voor de lokale economie en goede pr of te gevaarlijk en schadelijk voor het milieu?

De temperatuurmeter in het plafond geeft vier graden Celsius aan, de ijsvloer is bezaaid met ruimtewezens in allerlei maten. IJshockeyvereniging de Zoetermeer Panters houdt een open dag. Tientallen kinderen vanaf vier jaar zijn er op afgekomen, vaak meegebracht door hun ouders die ooit zelf hebben geijshockeyd of daarin nog steeds actief zijn. De kleinsten hebben zelfs nog nooit op het ijs gestaan, zijn daarbij ook nog eens in de zware maar beschermende, uit zestien onderdelen bestaande uitrusting gehesen. En wat volgt oogt uitermate komisch: als topzware duikelaars vallen ze voorover, vervolgens achterwaarts of vinden rollend, kruipend of aan de hand van een trainer hun weg naar de beoogde overkant. Aangemoedigd door gejuich en uitbundig gelach van ouders en begeleiders. Dit alles onder het motto: kunnen ze staan, dan kunnen ze ook ijshockeyen. In de loop van de komende lessen, tweemaal in de week, zullen ze leren schaatsen; daarna worden de bochten naar links en rechts, pootje over, het vasthouden van de stick en hoe de weerbarstige puck te behandelen er ingestampt. Na een half uurtje komen ook de oudere kinderen op het ijs en valt het op hoe snel die het ijshockey onder de knie hebben gekregen. Na amper een jaar training zwieren ze al over het ijs en voeren volwaardige bodychecks uit; de puberjongens vooral op die plekken achter de boarding waar tienermeisjes bewonderend staan toe te kijken.

Coup de théâtre in Alkmaar: Louis van Gaal wordt de nieuwe coach van AZ. Ik zie ze al zitten op een krukje in de kantine, Van Gaal en Scheringa. Geen van beiden geoefend in de lach. Militair hangend over een baco'tje zitten ze daar. Te stug voor woorden. En zo het toch tot een conversatie komt, is het meer kaatsen van bevel naar bevel. ,,Ik ben de baas.''

Vijf maanden na de geboorte van haar zoontje pakt Judit Polgar (28) weer de schaakstukken op in het Corus Chess Tournament, dat vandaag in Wijk aan Zee begint. Ruim een jaar speelde ze geen wedstrijden. haar ambities zijn er niet minder op geworden.

Jorien van den Herik vindt het belachelijk dat de KNVB na de winterstop met een lijst komt waarop verboden spreekkoren staan. ,,Wat een onzin. Hoe kun je het zo verzinnen?''

Binnen AZ is positief gereageerd op het aantrekken van Louis van Gaal als trainer. Volgens de huidige trainer Co Adriaanse heeft de voetbalclub uit Alkmaar ,,een echte toptrainer'' aangesteld. ,,AZ gaat erop vooruit'', stelde hij vanuit een trainingskamp in het Spaanse Cadiz onomwonden. ,,Want ik ben geen echte toptrainer. Van Gaal heeft heel veel gewonnen, ik heb nooit iets gewonnen.'' Gisteren werd de benoeming van Van Gaal voor drie jaar bekendgemaakt.

De absentie van Jan Timman was hét gesprek tijdens de opening van het 67ste Corus schaaktoernooi. De Amsterdammer voelde zich te geschoffeerd door de organisatie om de loting gistermiddag in Wijk aan Zee bij te wonen.

De Nederlandse deelnemers aan de EK shorttrack zijn het toernooi in Turijn gisteren teleurstellend begonnen. De oorzaken: een schaats die spontaan doormidden brak, een been dat in een reflex te hoog en te gevaarlijk werd opgeheven en tegenstanders die eenvoudigweg te snel waren.

Rintje Ritsma, Greg van Hest, Inge de Bruijn een voor een dertigers in de Nederlandse topsport. Waarom stoppen ze niet? Maar hoe terecht is die vraag? ,,Topsporters bepalen zelf hun moment, dat is óók hun klasse.''

De eredivisieclub Heerenveen heeft de Zweedse aanvaller Lars Nilsson (23) gecontracteerd. De spits komt van Elfsborg IF en heeft getekend voor drieënhalf jaar.

Nederlands schaatskampioene Moniek Kleinsman heeft gisteren bij de Universiade, de wereldspelen voor studenten, goud gewonnen op de 3.000 meter. Haar winnende tijd was 4.21,90. Zilver was er voor haar landgenoot Jorien Voorhuis;het brons ging naar de Russin Galina Likhasjeva.

De Deense voetbalinternational Thomas Gravesen is gecontracteerd door Real Madrid, waar hij een contract voor drieënhalf jaar heeft getekend. Gravesen stapte in 2000 over van Hamburger SV naar Everton, dat nu drieënhalf miljoen euro voor de middenvelder incasseert.

Meerkamper Eugène Martineau heeft zich geplaatst voor de EK indoor, die van 4 tot en met 6 maart in Madrid wordt gehouden. Hij heeft een uitnodiging gekregen van de Europese Atletiek Associatie (EAA), nadat een aantal atleten uit de aangewezen top-12 had afgezegd. De meerkampers Chiel Warners en Karin Ruckstuhl waren al zeker van deelname.

Formule I-coureur Michael Schumacher zal het beginnen in zijn oude auto. Ferrari presenteert de nieuwe wagen, de F2005, eind februari, maar pas op 8 mei bij de GP van Spanje komt de veelvoudig wereldkampioen in het nieuwe model de baan op. Ferrari neemt geen risico's en wil de nieuwe auto eerst uitgebreid testen.

De Nederlandse autocoureur Nicky Pastorelli legt volgende week een test af bij het Formule I-team van Minardi. Hij doet dat samen met de Israëliër Chanock Nissany. De testen hebben van 18 tot en met 20 januari plaats op het Autodromo Santamonica in de Italiaanse plaats Misano. Pastorelli won vorig jaar het Euro 3000-kampioenschap.

De Engelse voetbalclub Tottenham Hotspur ziet af van de Nigeriaan Pius Ikedia. Dat heeft directeur Frank Arnesen gisteren verklaard. Ikedia was in de problemen gekomen, omdat hij voor volgend seizoen een contract met AZ had afgesloten, maar in een later stadium ook zijn komst naar Tottenham Hotspur had toegezegd. Ikedia kreeg spijt van zijn contract bij AZ toen bekend werd dat trainer Co Adriaanse vertrekt.

Langlaufer Johann Muehlegg maakt deze maand zijn rentree. De Duitser, die een twee jaar lange schorsing wegens doping moest uitzitten, heeft zich ingeschreven voor een wedstrijd over 50 kilometer in de Oostenrijkse plaats Tannheim. Muehlegg won bij de Olympische Winterspelen van Salt Lake City drie gouden medailles, maar moest deze plakken inleveren nadat hij betrapt was op gebruik van het verboden product darbepoëtin. De skiloper kwam bij de Spelen uit voor Spanje, maar skiet nu weer met een Duits paspoort.

Bert Goedkoop is geen kandidaat meer om de komende jaren actief te zijn als bondscoach van het Nederlands mannenvolleybalteam. De volleybalbond NeVoBo heeft hem gisteren officieel meegedeeld, dat er een einde wordt gemaakt aan de samenwerking. Goedkoop was bijna vier jaar bondscoach. Hij zet de komende weken zijn werkzaamheden voor de bond nog voort, in afwachting van een opvolger. Zijn hoogtepunt met de mannenploeg was het bereiken van de Olympische Spelen van Athene. Vrouwencoach Avital Selinger verwacht wel door te gaan met zijn werk. In een gesprek met de NeVoBo spraken beide partijen de intentie uit de samenwerking voort te zetten. Binnenkort zal hem een contract worden voorgelegd.

Een gereputeerde buitenlandse coach voor het Nederlands mannenvolleybalteam lijkt te kostbaar te worden. Als alternatief circuleren namen van Alberda, Brokking en ook weer Blangé.

Vies van de commercie is de Spaanse choreograaf Rafael Bonachela niet. Op zijn website vermeldt hij trots dat hij voor merken als Jaguar en Siemens choreografeert, en zijn beroemdheid ontleent aan de danspassen die hij creëerde voor popster Kylie Minogue en MTV. Maar als ex-danser van de Londense Rambert Dance Company vindt Bonachela (1972) net zo makkelijk zijn weg in het gevestigde moderne-danscircuit. Ton Simons van Dance Works Rotterdam nodigde Bonachela uit, en dat blijkt absoluut geen slechte zet.

Het publiek zit om een ronde bar van kale ijzeren roosters en een rode streep neonlicht, met daarop glaasjes jenever en bergen ijsblokjes die langzaam vergaan. Een halfnaakte, lange man met een jonge baard, in een bruin jasje en een blauwe onderbroek hangt door zijn knieën gezakt aan de bar.

De zestiende eeuwse kunstenaar Hans Bol, geboren in Mechelen in 1534, verhuisde na vele omzwervingen en na de val van Antwerpen, naar Amsterdam waar hij in 1593 overleed.

Vanaf zondag gaat Yorin dubbele afleveringen uitzenden van de thrillerserie 24. Dat is beter voor de kijker, zegt de zender. Ook de volgende reeks van 24, die zondag in de VS in première ging, is aangekocht.

Rita Marley, de weduwe van Bob Marley, heeft ontkend dat zij de in 1981 overleden reggaester wil laten herbegraven in Ethiopië. Tegen de BBC verklaarde haar woordvoerder dat Rita Marley alleen heeft gezegd dat ze het mooi zou vinden als Bob, een fervent aanhanger van het rasta-geloof, te rusten zou worden gelegd in Ethiopië. Door rastafari wordt Afrika beschouwd als het beloofde land en de vroegere Ethiopische keizer Haile Selassie als de messias.

Het Haags Kunstcentrum heeft een nieuw onderkomen gevonden, dat morgen wordt geopend. Scheidend directeur Lily van Ginneken: ,,Kunst in de openbare ruimte hoeft niet permanent te zijn.''

,,Een geschenk uit de hemel'', noemt Arno van Roosmalen (1959) zijn nieuwe aanstelling als directeur van Stroom. ,,Na vijf jaar als programmacoördinator bij TENT was ik toe aan iets anders.''

Cyprus, Oostenrijk en Ierland zijn de drie Europese vakantielanden bij uitstek. Tenminste, gerekend naar het aantal hotelovernachtingen van buitenlandse toeristen per hoofd van de bevolking. In Cyprus, met een kleine bevolking van nog geen 800.000, brengen toeristen per jaar ruim 13 miljoen nachten door – dat zijn 17,4 nachten per inwoner. Maar in totaal krijgt Spanje de meeste bezoekers, die er 136 miljoen nachten doorbrengen. Nederland krijgt relatief veel toeristen op bezoek, maar meestal voor een kort verblijf. Het aantal nachten per inwoner is dus laag. De topmaanden in alle Europese landen zijn juli en augustus. Zelfs een wintersportland als Oostenrijk krijgt de meeste bezoeken in de zomer. De minst populaire vakantiemaand is januari. De regio met de meeste hotelbedden is Île de France (de streek waar Parijs ligt), met ruim 290.000 bedden. Ter vergelijking: in Flevoland zijn ongeveer duizend bedden.

,,De situatie rond probleemleerlingen in Nederland is zeker zorgelijk. Maar de moeilijkheden met deze groep scholieren zijn niet ernstiger dan in andere Europese landen'', zegt Johan van Rens vanuit zijn kantoor in het Griekse Thessaloniki.

De Europese grondwet kan de bestaande bemoeienis van Brussel met sport in de lidstaten vergroten.

Kan Europa over iets anders gaan dan over bestuur, geld, topontmoetingen van driedelige pakken en een nieuwe grondwet? Ja, denken de initiatiefnemers van 25xEurope.

Brusselse regelgeving is, meer nog dan nationele, doelwit van mythevorming. Ook de toekomstige Europese grondwet heeft er last van.

Als hij vanmiddag met een bede om de steun van Allah en alle Palestijnen zijn inaugurele rede in de wetgevende vergadering heeft beëindigd, heeft de nieuwe Palestijnse president het makkelijkste werk achter de rug. De tijd van verkiezingsspeeches, popsterachtige ontvangsten in Nablus, Jenin en Hebron en politiek handig huldebetoon aan Yasser Arafat, de man met wie hij de laatste jaren in grote onmin leefde en die hij bijkans haatte, is voorbij.

Een Amerikaanse soldaat heeft gisteren in Bagdad een jaar gevangenisstraf gekregen wegens de moord op een zwaargewonde Iraakse jongen in een sloppenwijk van Bagdad tijdens een shi'itische opstand, vorig jaar.

De Israëlische premier Ariel Sharon heeft alle contacten op alle niveaus met de nieuwe Palestijnse president Abbas en de Palestijnse Autoriteit opgeschort. Sharon heeft de Amerikaanse en Britse regeringen en het Luxemburgse EU-voorzitterschap laten weten dat ook de voorbereidingen voor een ontmoeting met de zondag gekozen Abbas zijn gestaakt.

Tsaar Peter I, beter bekend als Peter de Grote, is door lezers van de Russische krant Kommersant gekozen tot grootste Russische leider aller tijden. Hij eindigde voor een andere tsaar, Alexander II, en de communistische leider Jozef Stalin, die derde plek werd.

De baai van Leupueng aan Atjehs westkust oogt idyllisch. Maar dichtbij gekomen blijkt de tsunami van een lint van dorpen in de kuststrook niets meer te hebben overgelaten. Er zijn geen daken, geen muren, alleen de kaap in de nevelige verte.

De Servische president, Boris Tadic, heeft de Servische regering gewaarschuwd het land niet te isoleren; de regering, zo zei hij gisteren, moet samenwerken met het Joegoslavië-tribunaal, op straffe van een internationaal isolement.

Een van de jongens die de Amerikaanse popster Michael Jackson beschuldigen van misbruik heeft een belastende verklaring afgelegd.

Vijftien jaar geleden bestormden Oost-Duitsers het hoofdkantoor van de geheime politie in Berlijn om het archief te redden. Nu staat de toekomst deze archieven ter discussie.

De burgemeester van Praag, Pavel Bem, heeft op beschuldigingen van burgers en toeristen als zouden de stedelijke taxichauffeurs een veel te hoge prijs berekenen, gereageerd door de proef op de som te nemen. Hij vermomde zich, gaf zich uit voor een buitenlander en liet zich van het Plein van de Oude Stad naar de Praagse Burcht vervoeren, samen met twee journalisten van het blad Mlada Fronta Dnes. De taxichauffeur liet hem omgerekend 26 euro betalen, zes keer de normale prijs, en gaf hem een bonnetje met een vervalste firmanaam, een vals telefoonnummer en een verkeerde opgave van de gemaakte route. Op de terugweg werd de burgemeester door een andere taxichauffeur met de wisselkoers van de Tsjechische kroon opgelicht toen hij in euro's wilde betalen.

De lijken van een Australische en een Zuid-Afrikaanse duiker die zijn verdronken in het Zuid-Afrikaanse Boesmansgat, de op twee na diepste onderwatergrot ter wereld, zijn deze week komen bovendrijven. De Australische duiker Dave Shaw vond zaterdag de dood toen hij op 270 meter diepte het lijk probeerde te bergen van de Zuid-Afrikaanse duiker Deon Dreyer die tien jaar geleden in Boesmansgat was verdronken. Vorig jaar oktober was de Australiër er niet in geslaagd het lichaam van de Zuid-Afrikaan van de bodem los te wrikken. Kennelijk is hij daar bij zijn tweede poging zaterdag wel in geslaagd, maar dat heeft hij zelf niet overleefd.

Een Italiaanse baby die vorig jaar acht orgaantransplantaties heeft ondergaan is deze week overleden. Het meisje Alessia di Matteo kreeg, toen ze zes maanden oud was, een nieuwe lever, maag, alvleesklier, een dunne en een dikke darm, milt en twee nieren. De operatie vond plaats op 31 januari vorig jaar in de Verenigde Staten.

Venezuela heeft alle akkoorden en alle zakelijke overeenkomsten met buurland Colombia ingevroren uit kwaadheid over de ontvoering van een marxistische rebel door huurlingen die door de Colombiaanse regering waren betaald. Eerder beschuldigde Venezuela Colombia bij de ontvoering Colombiaanse agenten te hebben ingezet. Bogotá sprak dat tegen, maar gaf toe dat huurlingen zijn betaald om Rodrigo Ganda, leider van de guerrillabeweging FARC, te ontvoeren.

Ongeveer een kwart van het koraal rond het populaire Thaise vakantie-eiland Koh Phi Phi is beschadigd. Op andere plaatsen in Thailand is slechts twee tot tien procent van het koraalrif door de kracht van de tsunami afgebroken. Dat heeft het Wereld Natuurfonds (WNF) gemeld. In de zee rond India is veel verpakkingsmateriaal van hulpgoederen terechtgekomen. Het WNF vreest dat het materiaal schade toebrengt aan het koraal. Gegevens over de schade aan het koraal rond India ontbreken nog. De afgelopen vijftig jaar is wereldwijd 30 procent van het koraal afgestorven. Daarnaast is 30 procent zo zwaar beschadigd dat het niet meer functioneert. Dat is vooral het gevolg van verkeerde vistechnieken en de opwarming van de aarde.

In China zijn gisteren een multi-miljonair, zijn broer en twee neven ter dood veroordeeld wegens moord op een huurmoordenaar die hen had afgeperst. De zakenman Yuan Baojing, wiens vermogen wordt geschat op 362 miljoen dollar, wilde een zakenrivaal laten vermoorden omdat die zijn bedrijf had geschaad. De huurmoordenaar werd door het viertal vermoord nadat hij in gebreke was gebleven maar hen begon te chanteren.

Een SPD-Bondsdaglid is gisteren afgetreden naar aanleiding van onthullingen over zijn bijbaan. Jann-Peter Janssen, voormalig vakbondswerker bij Volkswagen en lid van de Bondsdag sinds 1994, trad af, naar zijn zeggen om de partij verdere schade door speculaties te voorkomen. Hij was eerder deze week door het blad Der Spiegel genoemd als een van de zes Bondsdagleden die ook na hun vertrek bij Volkswagen op de loonlijst waren blijven staan. Janssen liet zich nog tien jaar betalen.

Noord-Korea heeft gisteren laten weten dat het de multilaterale besprekingen over haar nucleaire programma wil hervatten; als de Verenigde Staten ophouden het bewind van de Noord-Koreaanse leider Kim Jong Il te ,,belasteren'' kan Noord-Korea naar eigen zeggen ,,een vriend'' van de Verenigde Staten worden.

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen heeft zich bij een project rondom de digitalisering van blindenbibliotheken niet aan Europese aanbestedingsregels gehouden. Bovendien zijn onvoldoende maatregelen genomen om de schijn van belangenverstrengeling te vermijden.

Minister-president Balkenende sluit niet uit dat Nederlandse militairen na de afgesproken vertrekdatum van 15 maart in Irak zullen blijven. De premier liet dat gisteren blijken na afloop van de wekelijkse ministerraad.

In de strijd tegen het internationaal terrorisme gaat de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) verbindingsposten inrichten bij de Nederlandse ambassades in Saudi-Arabië, Marokko en Pakistan.

De politie in Alkmaar heeft gisteren vier personen aangehouden die worden verdacht van betrokkenheid bij recente steekpartijen in Alkmaar. Drie verdachten zijn minderjarig.

Mohammed B., de vermoedelijke moordenaar van cineast Theo van Gogh, zal op 26 januari niet in de rechtszaal verschijnen om de eerste dag van zijn strafproces bij te wonen. B.'s advocaat P. Plasman heeft dat gisteravond aan de rechtbank en het openbaar ministerie (OM) kenbaar gemaakt. B. heeft dit besloten na overleg met Plasman. Op 26 januari is de eerste openbare zitting in de zaak, die dan nog pro forma behandeld zal worden. Naar verwachting zal het OM bij die gelegenheid een toelichting geven op de stand van het onderzoek. Eerder maakte het OM al bekend dat het de aanklacht tegen B. heeft uitgebreid. Hem wordt het `belemmeren van het werk van de Staten-Generaal met geweld of bedreiging met geweld' ten laste gelegd. Op dat misdrijf staat een maximale celstraf van levenslang. Rechtbank, OM en advocaat Plasman zijn overeengekomen dat de NOS aanzienlijke delen van het proces mag filmen. Het proces zal plaatsvinden in de extra beveiligde rechtszaal in Amsterdam-Osdorp. Mohammed B. heeft als verdachte het recht om afstand te doen en niet aanwezig te zijn bij zijn berechting. De rechtbank moet in zo'n geval verstek verlenen.

De brandweer en politie hebben gisteren in de Maas in de buurt van Itteren het lichaam gevonden van een 42-jarige man uit Bunde. Het gaat om één van de twee vermiste mannen van het bootongeval bij Borgharen van zondag, bevestigde de politie. De hulpdiensten hebben het lichaam aan de Belgische kant van de rivier gevonden en in een bootje gelegd. Justitie in België heeft het lichaam inmiddels vrijgegeven. Het lichaam werd gevonden vlak voordat hulpdiensten aan de overkant van de Maas in Itteren begonnen met de berging van het wrak van het schip dat zondag verging bij de stuw bij Borgharen. Zes opvarenden wisten zich toen met hulp van anderen te redden. Twee mannen werden sindsdien vermist, van wie er nu één is gevonden.

De Drentse VVD-gedeputeerde J. Dijks heeft gisteren bekendgemaakt dat hij zijn functie neerlegt. Dijks is volgens een woordvoerder van de provincie Drenthe ,,na een persoonlijke afweging'' tot zijn besluit gekomen. Hij voert onder meer aan dat de samenwerking met Provinciale Staten de laatste tijd niet in harmonie verloopt. Dijks lag al langer onder vuur in de Staten. Zo werd hij eind 2003 verantwoordelijk gehouden voor het financiële debacle bij het Noord-Nederlands Bureau voor Toerisme (NNBT). Onlangs kreeg hij kritiek bij de reddingsoperatie van de voetbalclub BVO Emmen. Ook had hij problemen met de landbouworganisatie NLTO over het ammoniakbeleid van de provincie Drenthe.

Het vrachtschip Schieborg dat vorig weekeinde voor de Deense kust in problemen raakte, is gisteravond de Eemshaven in Delfzijl binnengesleept. Bergers hebben het 184 meter lange roll-on roll-off schip aan de trossen gelegd, aldus een woordvoerder van het bergingsbedrijf Wijsmuller uit IJmuiden. De Schieborg raakte op de Noordzee in de problemen toen er in zware storm brand uitbrak en het schip onbestuurbaar werd. De bemanning kreeg het schip niet onder controle en verliet het vaartuig in een reddingsboot.

Dreigbrieven aan de Kamerleden Hirsi Ali en Wilders spelen een grote rol in het onderzoek naar de Hofstadgroep, verdacht van het plegen en beramen van terroristische aanslagen. Een overzicht op basis van gesprekken met ingewijden in het onderzoek.

Zonder bemoeienis van het Rijk is de kans groot dat veel natuur binnenkort is verdwenen. Het RIVM schetst sombere scenario's. Hoe erg Nederland verstedelijkt hangt af van het `wereldbeeld'.

Het Antilliaanse kabinet gaat in het wetboek van Strafrecht reisverboden voor bolletjesslikkers en drugskoeriers opnemen. Wie veroordeeld wordt voor drugsbezit, kan dan voor een periode van maximaal drie jaar het paspoort worden ontnomen en mag het land niet verlaten. Veroordeelde drugssmokkelaars uit Nederland worden met een noodpaspoort verwijderd.

De boeren in de Driemanspolder, een landbouwgebied ten oosten van Den Haag, moeten weg om deze uitloper van het Groene Hart groen te houden en te voorkomen dat Zuid-Holland een stadsprovincie wordt.

Voor een doorbraak in de bestrijding van armoede in de wereld is minder geld nodig dan de rijke landen herhaaldelijk hebben beloofd, maar wel veel meer dan ze daadwerkelijk geven. Dat staat in het laatste concept-rapport van het Millennium Project, een onafhankelijk adviesorgaan dat door de Verenigde Naties is ingesteld.

De Europese Huygenssonde is vrijdagmiddag veilig geland op Titan, de grootste maan van Saturnus. Ook het overzenden van wetenschappelijke gegevens is gelukt.

Korporaal Charles Graner, een van de hoofdverdachten van de mishandeling van Iraakse gevangenen in de Abu Ghraib-gevangenis bij Bagdad, is door de jury schuldig bevonden. De rechters van de krijgsraad kunnen hem nu maximaal 17 jaar gevangenisstraf opleggen.

De politie in Alkmaar heeft gisteren vier personen aangehouden die worden verdacht van betrokkenheid bij recente steekpartijen in Alkmaar. Drie verdachten zijn minderjarig. Afgelopen weekend werden op verschillende plaatsen in Alkmaar vier mensen zonder aanleiding in rug of buik gestoken.

Alle 19.000 brievenbussen in Nederland worden de komende jaren oranje. Het post- en logistiekbedrijf TPG Post gaat vanaf volgend jaar verder onder de naam TNT, het merk waaronder de andere twee divisies van het concern TPG al opereren. Daarom zal ook de huiskleur van de Nederlandse postactiviteiten veranderen van het huidige rood in het oranje van TNT.

De Israëlische premier Ariel Sharon heeft alle contacten op alle niveaus met de nieuwe Palestijnse president Abbas en de Palestijnse Autoriteit opgeschort. Pas als de Palestijnen de organisatoren van de aanslag van donderdag op de Israëlische grenspost Karni arresteren, worden de contacten hervat.

Premier Balkenende (CDA) en minister Zalm (Financiën, VVD) zien niets in de suggestie van topambtenaar Oosterwijk om lastenverlichting voorrang te geven boven terugdringing van het overheidstekort. De secretaris-generaal van het ministerie van Economische Zaken deed deze suggestie gisteren in zijn traditionele nieuwjaarsartikel. Kamerlid Crone (PvdA) eist een spoeddebat.

`Ik kan niet alleen islam doen', zegt Kamerlid Geert Wilders. Daarom is hij op studiereis in de VS.

Ik vind pensioenen erg ingewikkeld. Anderhalf jaar geleden ben ik afgestudeerd en kreeg ik voor het eerst een echte baan. Sinds kort neem ik via mijn werkgever deel aan een pensioenregeling. Ik moest wachten tot ik 25 jaar was geworden. Waarom is dat? Het schijnt dat ik niet over mijn hele salaris pensioen opbouw, maar over een gedeelte. Klopt dat wel?

(R. van V.)

Mijn vrouw maakt via haar werkgever gebruik van een spaarloonregeling. Zelf heb ik twee werkgevers en ik spaarde tot 1 januari 2005 bij beide werkgevers. Samen hebben wij dus drie spaarloonregelingen lopen. Van een van mijn werkgevers kreeg ik onlangs bericht dat mijn spaarloonregeling daar moet stoppen, omdat spaarloon bij twee werkgevers wettelijk niet meer toegestaan is. Maar u schreef vorige week dat 2005 het laatste jaar is waarin men bij verschillende werkgevers aan de spaarloonregeling mag deelnemen. Heb ik iets verkeerd begrepen?

Verder heb ik gelezen dat tweeverdieners niet langer beiden kunnen profiteren van de spaarloonregeling. Ze moeten kiezen wie van de twee op fiscaal-vriendelijke wijze via zijn of haar werkgever gaat sparen. Bij ons is de verwarring compleet. Mogen we drie spaarloonregelingen houden, of moeten we terug naar één?

(C. van K.)

De rapper is dood, leve zijn moeder. Rapper Ol' Dirty Bastard had op 13 november van het vorige jaar zijn laatste adem nog niet uitgeblazen, of zijn moeder Cherry Jones had al een volledig, naar haarzélf vernoemd platenlabel uit de grond gestampt: Jarred Cherry Records. Een onderneming die stelt de herinnering aan de rapper levend te willen houden middels `muziek, DVD's en zijn kledinglijn'.

De vierhonderdste sterfdag van Giovanni da Palestrina, de maestro van de polyfone religieuze muziek, werd op 2 februari 1994 gevierd in de Romeinse kerk Santa Maria Maggiore, waar Palestrina zelf koorknaap ooit was en later kapelmeester. Het magnifieke Engelse koor The Tallis Scholars zong in deze indrukwekkende kerk uit de 4de eeuw, van Palestrina o.a. de Missa Papae Marcelli, het Stabat Mater en het Magnificat primi toni.

Over het ontstaan van soul bestaat een mooi verhaal. Midden jaren vijftig verving Ray Charles de religieuze teksten van gospel door wereldlijke versjes over de liefde et voilà: met nummers als `This Little Lite Of Mine' en `Hallelujah I Love Her So' was de soulmuziek geboren. Natuurlijk is dit maar een verhaal en heeft soul vele verschillende wortels en muzikale vaders. Maar de essentie ervan is waar: soul komt rechtsstreeks uit de kerk.

Tropenarts Michiel Lekkerkerker (51) vertrok vorige week met een team van Artsen zonder Grenzen voor noodhulp naar Banda Atjeh. De reis gaat per Russisch vracht- vliegtuig, truck en tenslot- te helikopter. Lekkerker- ker is getrouwd met Caroline Reeders en heeft twee dochters: Barbara (6) en Annemarie (2). `De verpleegkundigen zijn stuk voor stuk oogverblin- dende vrouwen. We voelen ons lompe reuzen op lemen voeten.'

In NRC Handelsblad van 6 januari las ik het stukje `Maatregelen tegen persoonsverwisseling'. Minister Donner zou gevangenissen willen uitrusten met moderne detectieapparaten om de identiteit van gevangenen beter te kunnen vaststellen. Dit alles vanwege het feit dat gevangenen hun straf door andere personen hebben laten uitzitten... en omdat Kamerleden daar vragen over hebben gesteld.

Als inmiddels ervaringsdeskundige moeder van vier kinderen op de basisschool onderschrijf ik het overheidsbeleid dat scholen verplicht tot transparantie en het geven van inzicht in doelen, werkwijze en resultaten (schoolgids, klachtenregeling e.d.). Bij de door dr. Blok gepropageerde ouderparticipatie heb ik echter mijn vraagtekens. Het lijkt een nobel en democratisch streven, maar zijn het wel de meest geschikte ouders (lees: moeders), die de tijd hebben om juf of meester te helpen? Zijn niet-didactici en niet-pedagogen wel toegerust om, zoals Blok het voorstelt ,,de kwaliteit van het onderwijs te bewaken en te verbeteren''?

Scholen zouden zich ook niet over meer dan hun oorspronkelijke kerndoelen (het onderwijzen van aardrijkskunde, geschiedenis, rekenen, taal, etc) moeten ontfermen. Laat extra's gewoon aan de ouders thuis over. Dan heeft de school eindelijk de tijd om het onderwijs interessanter en diepgravender te maken. Ouders kiezen toch wel een school die bij hen en hun kinderen past.

Het spijt me dat ik oud-Buchenwalder Van Putten moet corrigeren. Hij had gelijk dat de zin die hij aanhaalde uit de krant van 18 december onjuist is: Elie Wiesel `in 1944 naar Auschwitz en later naar Buchenwald gestuurd, waar zijn ouders en zus stierven'. Of zijn moeder in Auschwitz omkwam kan ik me uit zijn geschriften niet goed meer herinneren, het lot van zijn jongere zusje (vergassing in Auschwitz) in ieder geval wel. Hij heeft over haar vaak geschreven. Elie zelf werd met zijn vader, op wat later bekend werd als dodenmars, uit Auschwitz weggevoerd toen het Rode Leger naderde. Hij kwam in Buchenwald terecht, waar zijn vader als gevolg van de ontberingen stierf.

Op een van de bekendste foto's die na de bevrijiding in Buchenwald is gemaakt, is hij als uitgemergelde jongen ook te zien. Uiteraard wist men dat toen niet, iemand heeft deze jongen vele jaren later als Wiesel herkend. Die foto heeft NRC Handelsblad gepubliceerd in de boekenbijlage van 17 december 1994 bij de recensie van Wiesels boek `Tous les fleuves vont à la mer'.

Ik stel voorop dat ik sinds ongeveer 45 jaar niets meer aan ons staatsrecht heb gedaan. Toch moet het mij, in alle bescheidenheid, van het hart, dat ik mij zeer verbaasd heb dat de voormalige staatssecretaris van Justitie en huidig burgemeester van Amsterdam, de heer Cohen, zichzelf, zoals blijkt uit zijn artikel in deze krant, ziet als politiek bestuurder. Zolang de sinds '66 gekoesterde wens van D66 m.b.t. de gekozen burgemeester nog niet in vervulling is gegaan, is de door de kroon benoemde burgemeester nog steeds, althans `de jure', geen politiek bestuurder. Dat `de facto' bij burgemeestersbenoemingen wel naar politieke kleur wordt gekeken doet hier niets aan af. Tot op heden hoort in ons bestel de burgemeester boven de partijen te staan.

Lezers vertellen welk boek ze naast hun bed hebben liggen, in de tweewekelijkse rubriek `De lezer spreekt', afgewisseld met Pieter Steinz' boekenrubriek over literatuur die de tand des tijds doorstaat.

Architect L.Q. Onderwater pleit voor teruggave van het Paleis op de Dam aan Amsterdam. In het vuur van zijn betoog ziet hij echter over het hoofd dat het Paleis al een publieke functie heeft. Het gebouw is het grootste deel van het jaar open en trekt jaarlijks rond de honderdduizend bezoekers waarmee het een van de grotere musea van de stad is. In de zomer is het Paleis zelfs dagelijks open met een tentoonstelling die aansluit op de rijke geschiedenis van dit Paleis en voormalig stadhuis.

Dat ook de Franse tijd en twee eeuwen Oranjegeschiedenis hun sporen hebben achtergelaten, zal deze zomer te zien zijn op de tentoonstelling `Stadhuis van Oranje, 350 jaar geschiedenis op de Dam'.

ACTUALITEITEN

Nova. Reportage uit Banda Atjeh waar een team van Artsen zonder Grenzen door allerlei belemmeringen dagen later met hulpacties kon beginnen. Over de onmogelijkheden van de moderne hulpverlening. (Zie ook: Hollands Dagboek, pagina 43) Ned.3, 22.09-22.35u.

ACTUALITEITEN

Netwerk. Interview met Docters van Leeuwen over het vorig jaar opgerichte Financieel Expertise Centrum voor het bestrijden van criminele geldstromen. Verder vertellen vrouwen uit Congo over de veelvuldige verkrachtingen aldaar. Ned.1, 20.30-21.07u.

Buitenhof. Ondanks alle maatregelen van het kabinet heeft Nederland de snelst stijgende werkloosheid van de 25 landen in de Europese Unie. Wat gaat minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Aart Jan de Geus (CDA) daaraan dit jaar doen? Ned.3, 12.08-13.00u.

Eerste indruk: rechtsomkeerts... heette het boekje dat in 2001 verscheen ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan van het Amsterdamse schaakhuis Gambiet. En inderdaad, het is lang niet zo'n statig etablissement als het Café de la Régence, waar Voltaire, Diderot en Napoleon schaakten. In Gambiet zijn de muren in de loop der jaren van wit tot geel tot bruin verkleurd en het meubilair is gammel, maar de muziek is klassiek en de schaakpartijen hartstochtelijk. Het kostte me moeite om de vorige zinnen niet in de verleden tijd te zetten, zozeer is dat café verbonden met de eigenaar Menashe Goldberg, die vorige week vrijdag overleed.

Het Centraal Planbureau heeft in de glazen bol van de economische toekomst gekeken. CPB-directeur Henk Don zegt tegen Roel Janssen dat de welvaartsgroei minder wordt, maar niet zal verdwijnen.

Van de Japanse fotograaf Nobuyoshi Araki (1940) is nu een solotentoonstelling te zien in De Hallen in Haarlem. Araki zegt door meisjes geobsedeerd te zijn, en fotografeert er zoveel mogelijk in zoveel mogelijk `posities'.

Jean-Pierre Jeunet, maker van Franse succesfilms als Delicatessen en Amélie, heeft zich op de Eerste Wereldoorlog gestort zoals alleen hij dat kan. Audrey Tatou (Amélie) onderneemt een zoektocht naar haar verloren gewaande man. De kracht van de liefde zorgt dat alles in orde komt.

LCD Soundsystem is het geesteskind van James Murphy. Hij is de helft van het ultrahippe producerskoppel The DFA, fanatieke aanjagers van de punkfunk-revival. Ook Murphys eigen groep grijpt gretig terug op dat percussieve, hoekige geluid van begin jaren tachtig. De herwaardering die de de onstuimige discobeat destijds in dwarsige, avantgardistische kringen onderging, wordt bij LCD Soundsystem fanatiek voortgezet. De vonkende manier waarop een minder gebruikelijk percussie-instrument als de koebel wordt bespeeld is daar een mooi teken van. Jammer genoeg blijft het debuutalbum een beetje achter bij de eerdere singles, die op een bonusschijfje worden bijgeleverd. Daarop zijn vooral het snoeverige Losing `My Edge' en de twee zeer uiteenlopende versies van `Yeah' sterke voorbeelden van Murphys kunnen. Op de eerste cd wil hij iets te veel: de electroclash-magiër spelen, Fall-zanger Mark E. Smith naar de kroon steken. Maar een ietsje minder LCD-moment is nog altijd goed voor messcherpe pop.

Het zag er naar uit dat de minderheidsaandeelhouders van de Duitse internetaanbieder T-Online er bekaaid vanaf zouden komen bij het bod dat het voormalige moederbedrijf Deutsche Telekom (DT) op hun aandelen had uitgebracht. Het Duitse telecomconcern bood in november vorig jaar voor elk aandeel 8,99 euro in contanten - de koers van dat moment - en waarschuwde dat beleggers die hun aandelen wilden inruilen voor DT-aandelen waarschijnlijk nog slechter uit zouden zijn.

Net als Heartbeat haalde ook het prachtige Soul Jazz-label het in 't hoofd om het klassieke Studio One-materiaal van Burning Spear te compileren. Maar Creation Rebel telt een paar nummers meer en deze uitgave is voor Heartbeat-begrippen fraai verzorgd. Winston Rodney komt uit dezelfde Jamaicaanse streek als Bob Marley en Marcus Garvey, de grote profeet van het rasta-geloof. In de jaren zeventig werd hij gezien als een mogelijke opvolger van Marley, maar in wezen is hij altijd een stuk rauwer, militanter en minder toegankelijk geweest. Ook op dit vroegste materiaal, van rond 1970, zweeft zijn stem improviserend en bezwerend over de topklasse-ritmes. Burning Spears bijna religieuze bevlogenheid geven deze nummers hun tijdloze kracht, die al intact was op die fantastische debuut-single Door Peeping. Leuk voor reggae-historici: de legendarische Studio One-producer Coxsone Dodd verheft zijn stem deejay-gewijs op de single-versie van Rocking Time (niet op de Soul Jazz-plaat).

Eenmaal per jaar biedt de binnenstad van Groningen ruimte aan nieuwe popmuziek, vaak uit de meest onverwachte uithoeken van Europa. De nadruk ligt dit jaar op de Scandinavische landen en Frankrijk.

De Transfer Race, het klassement van de duizend beste spelers van Nederland, heeft een nieuwe leider: Ricco van Prooijen uit Nieuw-Vennep. Op de tweede plaats van deze door het softwarebedrijf Transfers Solutions ondersteunde ranglijst staat Jan Jansma uit het Gelderse Malden. Beide spelers waren lid van het Nederlands open team, dat in de herfst zilver won op de Olympiade van Istanbul. Jan Jansma was het afgelopen decennium de meest succesvolle bridgespeler van Nederland en behoeft nauwelijks nadere introductie. De ster van de 31-jarige Van Prooijen is snel rijzende. Samen met zijn vaste partner Sjoert Brink maakt hij deel uit van Team Oranje (de herenselectie) en onlangs werd hij benoemd tot lid van de landelijke Protestcommissie, een soort Hoge Raad in bridgeland. Van Prooijen is getrouwd met vrouweninternational Femke Hoogweg. Dan nu een spel uit diezelfde Olympiade, waarop zowel Van Prooijen als Jansma uitblonken. De een in het tegenspel, de ander in het afspel. Het betrof de wedstrijd Nederland-Hongkong:

Wat zien mensen bij de omschrijving `zigeunerorkest'? Een schmierende fiedelaar boven een toeristisch bord goulash? Een club besnorde halve wilden rond een kampvuur in de eindeloze Hongaarse poesta?

De films van M. Night Shyamalan moeten het tot nu toe altijd hebben van hun verrassende en angstaanjagende plot en ook zijn zesde speelfilm The Village vormt daarop geen uitzondering. De teleurstelling van veel bioscoopbezoekers was dat het in het geval van The Village daar ook bij bleef. De film kon niet, zoals bijvoorbeeld The Sixth Sense of Unbreakable, nog een keer worden teruggezien en dan meer als symbool of metafoor voor een bepaald karakterpsychologisch proces worden geïnterpreteerd. Dat is misschien het nadeel van een filmmaker die in korte tijd zo populair werd.

De incestueuze verhouding tussen het Duitse bedrijfsleven en de Duitse politiek is slecht voor beide partijen. Volkswagen heeft 373 gekozen functionarissen op zijn loonlijst, Siemens zelfs 500. Gelukkig lijkt een publiek protest tegen de bijverdiensten van Duitse politici deze verfoeilijke praktijken aan banden te gaan leggen. Volkswagen heeft inmiddels beloofd ermee te stoppen.

Er is hier overduidelijk sprake van slechte politiek. Veel van deze politici werken niet meer voor de bedrijven, dus het is de vraag voor welke diensten ze worden betaald. De verdenking is dat ze lobbyen voor deze bedrijven, hetgeen een zware wissel op hun onafhankelijkheid trekt.

Maar er is ook sprake van slecht zakendoen. Het betalen van gekozen functionarissen kan een goede manier zijn om invloed uit te oefenen op de politiek. Maar de verhouding werkt beide kanten op en kan bedrijven ervan weerhouden noodzakelijke maar politiek gevoelige hervormingen door te voeren.Heinrich von Pierer, de vertrekkende topman van Siemens, was raadslid in een stad en had belang bij de instandhouding van de plaatselijke werkgelegenheid. De invloed werkt door als de politici niet meer op de loonlijst staan. Gerhard Schröder, vroeger commissaris bij Volkswagen en minister-president van de deelstaat Nedersaksen, heeft het concern voortdurend verdedigd tegen pogingen om de Volkswagen-wet af te schaffen, een wet die het bedrijf tegen een vijandige overname beschermt. En dat is slecht nieuws voor de aandeelhouders.

Who's the black private dick who's a sex machine to all the chicks? Tienduizend vrouwen gillen het enige goede antwoord: SHAFT! De populariteit van Isaac Hayes (`Black Moses') kende in '73 geen grenzen, en zijn `Theme from Shaft' was een wereldhit. En eindelijk kunnen we het thuis ook bekijken, op deze film van het jaarlijkse Watts Festival. Jammer alleen dat we ons door zo veel commentaar van de zwarte man in de straat moeten worstelen, over `nigger' versus `whitey'. Relevant en terecht, maar meer muziek was leuker geweest.

Ideeënarmoede en clichés: ziedaar tegenwoordig de muziekclip. Dat steekt schril af bij deze collectie van Peter Gabriël. Hij tradt dertig jaar geleden in de groep Genesis al op met maskers, bizarre make-up en fantasiekostuums, en heeft daarna in zijn solo-carrière de mooiste clips het licht doen zien. Bekendst is `Digging in The Dirt', met de tijdversnelde opnames van groeiend gras, paddestoelen en insecten die over zijn beurtelings composterende en weer levend wordende lichaam krioelen. Magisch-realisme en surrealisme duiken steeds weer op (`I Don't Remember'; `Growing Up') klei-animatie en computergraphics zorgen voor soms uitbundige, dan weer ingetogen beelden (`Big Time'; `Red Rain'). Kaleidoscopisch kleurgebruik en verstild zwartwit wisselen elkaar af. Uitzinnig en vrolijk zijn `Kiss That Frog' en `Love Town', adembenemend is vooral het korte, onbekende `Zaar'.

Franz Liszt, in de 19de eeuw de grootste pianovirtuoos, reisde de hele toenmalige culturele wereld af. Liszt was ook verscheidene malen in ons land, in Rotterdam, in Amsterdam en in Den Haag. Maar in 1865 was Liszt in Rome waar hij op 20 april zijn laatste wereldse concert gaf om een paar dagen later in te treden in de RK clerus en zijn nederige habijt aan te trekken.

James Parry, hoofdredacteur van het tijdschrift Mutagenesis, ontving heimelijk van een tabaksfabrikant 500 pond per dag voor zijn diensten als `adviseur'. Het Britse Marie Curie Cancer Institute kreeg 240.000 pond van British American Tobacco voor studies naar het p53-gen. Die studies zijn gepubliceerd in het tijdschrift Oncogene, waarvan een redacteur tegelijk de directeur is bij het Marie Curie instituut.

James Parry, hoofdredacteur van het tijdschrift Mutagenesis, ontving heimelijk van een tabaksfabrikant 500 pond per dag voor zijn diensten als `adviseur'. Het Britse Marie Curie Cancer Institute kreeg 240.000 pond van British American Tobacco voor studies naar het p53-gen. Die studies zijn gepubliceerd in het tijdschrift Oncogene, waarvan een redacteur tegelijk de directeur is bij het Marie Curie instituut.

Je kunt zelf kastanjes poffen en pellen, maar ze zijn ook gekookt in vacuümverpakking te koop. In dat pak zitten twee zakjes; eentje daarvan is genoeg voor het recept van vandaag.

Bosatlas

De Grote Bosatlas is een familiestuk, een prettig naslagwerk, voor het eerst verschenen in 1877 en bezorgd door meester Pieter Bos voor het nieuwe schoolvak Aardrijkskunde op de HBS. Inmiddels zijn we toe aan de 52ste druk. Omdat hij bedoeld is voor huis- tuin en schoolgebruik is hij niet supergedetailleerd. Daarom heeft de uitgever vorig jaar de Wereld Bosatlas op de markt gebracht, die veel uitgebreider is. Hij is kleiner van formaat, bevat minder kaarten dan de Times en is bedoeld voor de Nederlandse en Belgische markt. Daarom zijn er kaarten van vakantiegebieden in opgenomen, voormalige koloniën en herkomstgebieden van allochtonen. En het boek laat thematische kaartjes en plattegronden van grote steden zien.

De grote Bosatlas.

Wolters-Noordhoff, 216 blz. €57,95

De wereld Bosatlas.

Wolters-Noordhoff, 484 blz. €119,95

Het lijkt een Chinese spreuk of een Afrikaanse volkswijsheid, en het zijn de kernzinnetjes uit Harrie Geelens eerste novelle voor volwassenen: `Op de rug van het nijlpaard Ellende zitten kleine vogels. Die pikken wat grappig is op.' Geelen heeft ze waarschijnlijk niet zelf verzonnen, de hoofdpersoon van Het nijlpaard Ellende schrijft dat ze in zijn agenda staan. Maar de achterliggende gedachte is duidelijk: al is de ellende nog zo groot, verlies nooit je vermogen om er de humor van in te zien.

Vorig jaar was Tsjechov-jaar, omdat de schrijver honderd jaar dood was. De Britse auteur William Boyd legde toen in The Guardian goed uit wat diens betekenis is geweest voor het genre van het korte verhaal. Vóór Tsjechov, schrijft Boyd, werden vrijwel alle verhalen voortgedreven door één centrale gebeurtenis, die het begin, midden en einde van het verhaal bepaalden, vaak met een verrassende `ontknoping' aan het slot. Boyd noemt dat de `event-plot story.' De revolutie van Tsjechov was niet om het plot helemaal los te laten, maar wél om zijn plots meer te laten lijken op die van onze levens: `willekeurig, mysterieus, alledaags, abrupt, chaotisch, intens wreed, betekenisloos.'

Tom Wolfe is een peetvader van het Amerikaanse hyperrealisme. Voor zijn choquerende roman `I am Charlotte Simmons' infiltreerde hij het studentenleven. Moet hij niet naar Irak? ,,Ik weet het niet. U moet niet vergeten: ik ben 74.''

Fotograaf Lex van Rossen krijgt vandaag op het Noorderslag-festival in Groningen de Pop Pers Prijs 2005 uitgereikt. ,,Het licht is bij mij altijd goed, ik beheers het.''

Producten van HP lijken steeds meer op die van Sony, Microsoft wil samenwerken met Philips. Veel vernieuwing valt er op kantoor niet meer te halen, dus zoeken computerbedrijven nieuwe markten in de privé-sfeer.

De Europese Centrale Bank (ECB) heeft een ontwerp gekozen voor haar nieuwe hoofdkantoor. Het nieuwe gebouw, twee torens van 184 meter hoog, moet in 2009 klaar zijn en plaats bieden aan 2.500 werknemers. Het komt te staan aan de rand van de stad, waar een verlaten industrieterrein, het zogenoemde Ostend, wordt opgeknapt.

Nu de klanten in de rij staan om een iPod te bemachtigen, is het geen verrassing dat de nettowinst van Apple het afgelopen kwartaal is verviervoudigd. Het Amerikaanse computerconcern heeft in dat kwartaal 4,6 miljoen van zijn digitale muziekspelers verkocht, meer dan zesmaal zoveel als in dezelfde periode vorig jaar. Maar het werkelijke belang van het kwartaal is gelegen in het feit dat de populariteit van de iPod de verkoop van Apple's Mac-computers lijkt te bevorderen. Het concern was getuige van de eerste stijging van zijn aandeel op de computermarkt sinds 2000. Het lijkt erop dat deze trend zal doorzetten.

Ayaan Hirsi Ali keert dinsdag terug in de Tweede Kamer, na twee maanden onderduiken. Haar fractie hoopt dat zij snel weer haar Kamerwerk kan doen.

Met een aanslag op een grenspost in de Gazastrook, waarbij gisteren zes Israëliërs en drie Palestijnen omkwamen, hebben de Palestijnse radicale groepen Hamas, de Aqsabrigades en de Volksverzetscomités de nieuwe Palestijnse president Abbas op de proef gesteld. De zojuist vernieuwde Israëlische regering wacht met een vergeldingsaaanval op mogelijke acties van de nieuwe president, die morgen in Ramallah wordt beëdigd. De ,,operatie'', die is opeëist door Hamas, de Al-Aqsabrigades en de kleine Volkscomités, is de eerste grote Palestijnse aanslag na Abbas' verkiezing zondag.

Ze wekken hebzucht door hun precisie, hun schoonheid en door de suggestie dat de eigenaar de wereld in zijn macht heeft. Maar de nieuwste atlassen stuiten op de grenzen van het genre.

Sergej Diaghilev was met zijn gezelschap Les Ballets Russes een van de grote vernieuwers in de kunst. Groningen eert hem met een festival op wereldformaat.

Kunnen aardbevingen en andere natuurrampen in verband worden gebracht met de toorn van God? Voor wie de Heidelbergse catechismus leest is dat geen vraag.

Ik bel m'n zwager op die me straks oppikt van het station. ,,Ik ben om zeven voor elf in Almere.''

We zaten er in allerlei onhandige posities bij, hangend aan de bar of beklemd op een trap, want het Amsterdamse café P'96 was eigenlijk te klein voor zoveel bezoekers, maar toch wilde niemand voortijdig weg. Daarvoor was de discussie te interessant. En waar ging het nou helemaal over? Niet eens over de multiculturele samenleving.

De Amerikaanse tekenaar en schrijver Will Eisner, die 3 januari overleed, is vooral herdacht als striptheoreticus en `graphic novellist'. Maar vergeet zijn strips over The Spirit niet.

Een charmeoffensief wil de premier het niet noemen. Hij zegt al zo lang bezig te zijn met de vraag: ,,hoe gaan we met elkaar om?'' Jan Peter Balkenendes verschijning in Rondom tien (NCRV), gewijd aan ,,het Nederland van na 2 november'', baseert hij mede op zijn eigen intuïtie: ,,Ik voel hier dat er dingen van zorg zijn.''

,,Morgen lass etwas Sonne sein, lieber Gott.'' Zo luidt de slotzin van Irmgard Keuns roman Nach Mitternacht (1937), waarin het zestienjarige meisje Susanne Moder haar belevenissen in het Frankfurt van midden jaren dertig beschrijft. De nazi's zitten stevig in het zadel en `Sanna' woont bij haar partijverslaafde en antisemitische tante Adelheid, met als enige aanspreekpunt Adelheids zoon Franz, een introverte leeftijdgenoot met een geheim. Toen Wolf Gremm in 1980 aan de verfilming begon, zorgde hij meteen voor media-ophef door toenmalig tieneridool Désirée Nosbusch in de hoofdrol te casten. De dochter van een Luxemburgse vrachtwagenchauffeur was al opgevallen als vlotgebekte radio- en tv-presentatrice die een handvol vreemde talen beheerste. Alom bekend was dat de in 1965 geboren Désirée een relatie had met haar vijfendertig jaar oudere manager; om haar persoon verzon de Duitse boulevardpers het ene sensatieverhaal na het andere. Met haar acteerdebuut bewees Nosbusch dat ze ook talent had voor de cinema (ze zou onder meer opduiken in Good morning Babilonia van de gebroeders Taviani). Bijna een kwart eeuw later is Nach Mitternacht niettemin een vergeten film – hoogst zelden op tv en niet als dvd verkrijgbaar. Spijtig, in meerdere opzichten. Tegen de omineuze achtergrond van Keuns verhaal werkt Nosbusch' onbevangen spel als het spreekwoordelijke zonnestraaltje, treft goed de paradoxale toon van het boek. Wanneer Sanna's broer zich als brodeloos schrijver aan de Kulturkammer-dictatuur wil conformeren en diens joodse vrienden zich opmaken om Duitsland te verlaten met de laatste trein na middernacht, zien we hun bedroefdheid en wanhoop door Sanna's ogen. Ook ontroerende bijrollen en de indringende slotakte zorgen ervoor dat ondanks Gremms dramaturgische indikking er weinig van de oorspronkelijke zeggingskracht van de roman verloren gaat. En wanneer halverwege de film de Führer en zijn trawanten door de straten van Frankfurt rijden, zien we in een café iedereen de Hitlergroet brengen, terwijl één vrouw weigert op te staan. Het is, in een cameo, de bejaarde romanschrijfster Irmgard Keun zelf. Ze stierf, 72 jaar oud, zes maanden na de bioscooppremière van Nach Mitternacht.

Hoe maak je een prentenboek over de peilloze diepte van verdriet? Twee grote Britse prentenboekmakers, Michael Rosen en Quentin Blake maakten samen Verdriet, over de rouwverwerking van een vader, meer bijzonder: over de rouwverwerking van Michael Rosen wiens 18-jarige zoon overleed aan meningitis. In Engeland is Rosen een beroemd kinderboekenschrijver, in Nederland is hij bekend van het prentenboek Wij gaan op berenjacht. Quentin Blake is beroemd als illustrator van de boeken van Roald Dahl. In Verdriet vullen ze elkaar op grootse wijze aan.

Op de achterflap van Thomas Verbogts nieuwe verhalenbundel Zo gaan die dingen lees ik dat het hier gaat om `geestige, melancholieke en vaak absurde verhalen'. Het klinkt wat algemeen (op hoeveel verhalenbundels zijn deze kwalificaties niet van toepassing?), maar kloppen doet het wél. De korte tot zeer korte verhalen die Verbogt heeft gebundeld, zijn vaak geestig, bijna altijd melancholiek en soms absurd – een kleine variatie op de flaptekst. Het is niet altijd moeilijk om criticus te zijn.

Guido van Driels strip Om mekaar in Dokkum heeft onlangs de Dongeradeelse gemeenteraad geschokt. De fractievoorzitter van de ChristenUnie, R. Schoorstra, noemde Van Driels boek `unheimisch en confronterend'. Net als een meerderheid van de Dongeradeelse gemeenteraad is hij niet blij met de graphic novel die in opdracht van de gemeente werd vervaardigd om te herdenken dat 1250 jaar geleden de missionaris Bonifatius werd vermoord.

In een serie over vertaalde klassieken deze week `Het naakte jaar' van Boris Pilnjak (vertaald door Arthur Langeveld, De Arbeiderspers, 204 blz. 19,95 euro)

Als er een prijs moest worden uitgereikt voor de meest gewiekste openingsscène van een roman, dan zou de Spaanse schrijver Carlos Ruiz Zafón die verdienen met de eerste bladzijden van De schaduw van de wind. Een vader neemt zijn tienjarig zoontje mee naar een mysterieus herenhuis in het naoorlogse Barcelona, waarin zich een onafzienbare bibliotheek bevindt. Labyrint-achtig verliezen de galerijen zich in het duister vanuit een overkoepelde zaal waarin de boekenkasten omhoogklimmen die zicht geven op tunnels, trappen en platformen waarlangs de bibliotheek zich ook in de hoogte uitstrekt.

Er is een tijd geweest, tot een jaar of twintig geleden, dat de romans van Margaret Drabble voorspelbaar werden. Verhalen over innemende, lastige, intelligente vrouwen, dertigers met kinderen en ex-mannen en werk en verwikkelingen: een type dat romanlezers vaak uit hun eigen ervaring kenden en dat zij in deze boeken nog beter leerden begrijpen. Het enige wat er ingebracht kon worden tegen een schrijfster die zo goed wist waar zij het over had, was dat op den duur wel veel als bekend voorkwam.

Fictie en cartografie, het is een aantrekkelijke combinatie, die teruggaat tot de zestiende eeuw. Maar waarom zijn de eilanden Woest, Ledig en Ter Sluik nog niet in kaart gebracht?

Zuidoost-Azië heeft nieuwe landkaarten nodig. Op de Malediven en de Andaman en Nicobar-archipel voor de kust van Birma zijn eilanden door de tsunami op tweede kerstdag onder water verdwenen. De kustlijn van onder andere Atjeh is tientallen meters verplaatst door de enorme hoeveelheid modder die de vloedgolf heeft meegesleept.

Was ik maar nooit groot geworden, lijkt Willem Wilmink te zeggen. De middeleeuwer onder de dichters geeft je gevoel voor de beweging, de muziek van het gedicht. En oog voor de schoonheid van de eenvoud. Al zijn liedjes en gedichten zijn nu bijeengebracht.

Dit verhaal gaat over het leven van een boek.

Ik moest op school een werkstuk maken. Ik deed het over boekdrukkunst. En dit was het hoofdstuk `het leven van een boek'.

Ik begon als een papiertje. Het werd steeds meer toen de auteur maar door bleef schrijven totdat ik zo'n 100 pagina's lang was. Ik werd naar de uitgever gestuurd, die las mij helemaal door. Toen de auteur op gesprek kwam bij de uitgever vond de uitgever mij prachtig en keurde me goed. Hij zei dat hij mij wel wilde uitgeven. Toen ging ik naar de redactie, waar zij me ook helemaal weer doorlazen. Ze stuurde me door naar de illustrator en hij bedacht prachtige plaatjes die ontzettend goed bij mij paste. Toen ging ik naar de productie-man die besloot wie wanneer klaar moest zijn met zijn/haar deel van mij. De productieman stuurde mij naar de vormgever, die zorgde dat ik er prachtig uit kwam te zien. Daarna ging ik langs de lithograaf, die van mijn plaatjes beelden met (verschillende kleuren en afstanden) puntjes maakte, zodat ook mijn plaatjes er mooi uit kwamen te zien. Daarna ging ik naar de drukker, hij drukte mij af. Toen de binder, een vreselijke man, ik kreeg een hechting. Toen kwam de distributie-man. Die vervoerde mij naar de boekhandel waar ik een paar dagen stond. Op een mooie maandagmiddag kwam er een meisje de winkel binnen die mij kocht. Ik werd een paar keer gelezen en doorgebladerd. Ik heb zelfs een paar jaar in de boekenkast gestaan, maar uiteindelijk werd ik in een doos op zolder gestopt. Ik heb geluk gehad, want daarna kwam ik op de markt terecht en ik sta nu in de boekenkast van Heleen Nanninga, die mij nu al zo'n vier keer heeft gelezen en ik hoop dat ze dat ook nog wel vaker zal doen. Weet u ook toevallig wie ik ben?

Eigen boekennieuws van Heleen

Nanninga, 11 jaar, uit Amsterdam

`Een ons gebraden pens'', zegt mama. ,,Dun gesneden alstublieft!''

Mijn moeder kwam met het allerergste nieuws: ze had een nieuwe vriend. Oom Bert heette hij. ,,Misschien gaan we wel bij hem wonen'', zei ze.

,,Páááp, ik heb gewonnen!'', riep Miles Kooren (10) uit Utrecht, afgelopen zaterdag door zijn mobiele telefoon vanuit het Museon in Den Haag.

De opvoering van Hoofts herdersspel 'Granida' – nu precies 400 jaar terug – is welbeschouwd het begin van de Nederlandse operahistorie.

Léon van der Sanden wil in zijn regies de wereld van het kleinburgerlijke uitbeelden. ,,Ik houd van mensen die in een kleine ruimte tot elkaar veroordeeld zijn.''

Welk schilderij gaat u vannacht nog stelen als u a. een liefhebber bent, b. zonder respect voor mijn en dijn, c. u weet waar u het aan de muur zult hangen, en d. het vaststaat dat de diefstal niet zal worden ontdekt? In dat geval zou ik eerst een poosje moeten nadenken. Dan, waarschijnlijk, zou ik het Nachtcafé, ook genoemd Café Terrace van Vincent van Gogh meenemen. Dit terras ligt aan het Place du Forum in Arles. Het is laat in de avond, zomer, sterren aan de hemel, en daar achteraan zitten we, mijn vrienden en ik een pernod te drinken. Praten over de goeie ouwe tijd, lachen, hebben weer het eeuwig leven. Het is gemaakt in 1888. Ik ken geen ander schilderij met een zo tijdloos, van alle lawaai gespeend optimisme. Als schilder was Van Gogh in Arles in de beste periode van zijn leven. Twee jaar later is hij gestorven.

De hardcore is er weer, met een nieuwe klanktechniek. En de gabber draagt Lonsdale-kleding. DJ Promo: ,,Hardcore nu gaat terug naar het gevoel, het is heel agressief.''

Aan welke kwaliteiten een Dichter des Vaderlands moet voldoen blijkt een punt van discussie. Een dichter die genade vindt in literaire kringen zal misschien de doorsnee Nederlander niet zo aanspreken. Of Driek van Wissen voldoende kwaliteit bezit is mij niet bekend, ik heb slechts één gedicht van hem gelezen in het Dagblad van het Noorden (14 september 2002), maar dat vond ik meteen een voltreffer. In de aanloop van de operatie `shock and awe' in Irak schreef hij: `Veiligheidsraad'

Tjongejonge. Wat een kippendrift over Driek van Wissen. Een aardige man die grappige `light verse' schrijft. Mag van mij best Dichter des Vaderlands worden. Ziet niemand dat een lichte toon en wat zachte ironie een dichter bij uitstek kwalificeren voor die functie? Neem het toch niet zo dodelijk serieus. Lieve ingezondenbrievenschrijvers, hebben jullie nu echt in de pers niets anders gevonden om je kwaad over te maken? Lees eens wat wereldnieuws. Zie je de zaken misschien weer in perspectief. Kan Van Wissen ook rustig verder schrijven.

In zijn brief in het Cultureel Supplement van 7 januari stelt Paul Gellings dat Driek van Wissen onmogelijk Dichter des Vaderlands kan worden omdat hij de regel `Wij voeren vaak de eendjes met z'n tweetjes' geschreven heeft. Dit is een raar argument. Een dichter kan heel goed regels schrijven als `Nauw zichtbaar wiegen op een lichten zucht', `Ik ween om bloemen in een knop gebroken' en `Ik ben een God in 't diepst van mijn gedachten' naast `Herman gaat studeren in Dante en de chemie/ Hij kon beter sturen aan zijn tante een kolibrie'. Voorbeelden bij andere dichters van dit verschijnsel zijn op navraag leverbaar.

Oscar en Felix wonen niet meer in New York. In de nieuwe Nederlandse versie van The Odd Couple, die deze week in première ging, is hun vrijgezellenappartement verplaatst naar het Java-eiland in Amsterdam. Peter Lusse, die ook een van de twee hoofdrollen speelt, heeft de oorspronkelijke tekst van Neil Simon geheel vernederlandst. Zoiets is ondenkbaar als het om Hamlet, De kersentuin of Hedda Gabler zou gaan, maar een komedie leent zich daar vaak heel goed voor. De schrijver heeft meestal immers op herkenbaarheid gemikt – en die herkenbaarheid raakt ietwat zoek als de Nederlandse vertaler in de tekst allerlei buitenlandse namen en verwijzingen laat staan. Geef mij dus maar zo'n vernederlandsing – het gaat om het effect, niet om wat er ooit letterlijk is geschreven.

Acteur Peter Sellers zei dat hij geen persoonlijkheid had. In een speelfilm en een documentaire wordt dat beeld herzien. Sellers soleert, excelleert, improviseert en danst in een eindeloze egotrip.

Bondscoach Roelant Oltmans van de Nederlandse mannenhockeyploeg heeft Hans Streeder als assistent-coach aangesteld. De 46-jarige Streeder was onder bondscoach Joost Bellaart ook al tijdelijk assistent.

Het bestuur van voetbalvereniging Veendam heeft vandaag besloten de afpersingszaak waarbij drie spelers uit het beloftenteam zijn betrokken in handen van justitie te leggen. De drie worden ervan beschuldigd zeven spelertjes van elf tot dertien jaar uit de C- en D-jeugd te hebben bedreigd en afgeperst.

Voetbalclub Feyenoord heeft gisteren voor de eigen aanhang de Europese clubkaart geïntroduceerd. Met deze pas kunnen voortaan ook niet-seizoenkaarthouders voor Europese uitwedstrijden tickets aanschaffen. Dat was tot op heden alleen mogelijk voor seizoenkaarthouders van Feyenoord, die daarnaast ook nog in het bezit moesten zijn van een speciale pas. Op die uitzonderingsregeling voor Europese uitwedstrijden kwam het afgelopen jaar de nodige kritiek vanuit de eigen achterban van de Rotterdamse club.

Real Madrid heeft gisteravond in de derde ronde van de Spaanse bekervoetbalcompetitie met 0-0 gelijkgespeeld bij tweededivisieclub Real Valladolid. De return vindt volgende week in de Spaanse hoofdstad plaats. De nieuwe Braziliaanse coach Luxemburgo van Real stelde voornamelijk reservespelers op. De Engelse aanvaller Owen mocht wel opdraven, maar mede door het zwakke spel van zijn teamgenoten kwam hij nauwelijks aan bod. De lat en goed keeperswerk van doelman Cesar voorkwamen een blamage voor Real.

Juventus is in de derde ronde van het Italiaanse bekervoetbaltoernooi uitgeschakeld. De koploper uit de Serie A speelde op eigen veld in Turijn tegen Atalanta met 3-3 gelijk, nadat het eerste duel in een 2-0 zege voor de degradatiekandidaat was geëindigd. Lazzari van Atalanta zorgde gisteravond voor alledrie gelijkmakers. Bij Juventus maakte de Franse spits David Trezeguet na drie maanden zijn rentree. Bekerhouder Lazio Roma werd ook uitgeschakeld, door Cagliari. Lazio won gisteravond na verlenging met 3-2, maar door de 2-1 nederlaag in de uitwedstrijd was dit niet voldoende voor plaatsing.

Een servicetruck die de Dakar Rally al had verlaten, heeft gisteren in Senegal op 160 kilometer van Dakar een vijfjarig meisje doodgereden. Zij is deze maand al het vijfde slachtoffer in het auto- en motorsportevenement. Eerder overleden vier motorcoureurs: twee deelnemers en twee Belgische motorrijders die niet meededen aan de rally maar als toeschouwers aanwezig waren. Zij werden woensdag eveneens aangereden door een truck in Senegal. Gisteren ging de dagprijs in de dertiende etappe bij de vrachtwagens naar Gerard de Rooy. Zijn vader Jan werd tweede. Hans Bekx werd vijfde en bleef tweede in het klassement.

Louis van Gaal fungeert per 1 juli als trainer-coach van AZ. De Amsterdammer tekent in Alkmaar een contract voor drie jaar. Hij volgt Co Adriaanse op, die na dit seizoen vrijwillig vertrekt bij de koploper uit de eredivisie. Volgens een verklaring van het bestuur op de website van AZ voldoet Van Gaal (53) volledig aan de eisen waaraan de nieuwe hoofdcoach moest voldoen. De Alkmaarse club, waarvan de selectie momenteel op trainingskamp is in het Spaanse Cadiz, wilde een trainer die veel waarde hecht aan discipline, aanvallend voetbal wil spelen en over (veel) ervaring beschikt. ,,Van Gaal was de eerste keus van AZ'', liet het bestuur vanmiddag weten.