Sluit menu
Binnenland
Buitenland
Economie
Den Haag
Cultuur
Wetenschap
Sport
Opinie
Columnisten
Tech en Media
Boeken
Leven
In Beeld
Carrière
Klimaat
Recht
Podcast
Archief
Luister naar
Commentaar
Ombudsman
Puzzels
Magazine
Service
Webwinkel
Familieberichten
Over NRC
Service
Bezorgservice
Onderbrekingsservice
Verhuisservice
Mijn gegevens
Mijn abonnementen
FAQ Digitaal Lezen
Nieuwsbrieven
Veelgestelde vragen
Mijn leeslijst
Digitale krant
Wachtwoord vergeten
Menu
NRC
Mijn nieuws
Podcasts
Digitale krant
Mijn NRC
Terug
Lees meer
Inloggen
Mijn nieuws
Mijn leeslijst
Mijn geschiedenis
Digitale krant
Volgonderwerpen
Nieuwsbrieven
Ik ben abonnee
Neem een abonnement
Instellingen
Weergaveopties
Uitloggen
Hoe kunt u ons bereiken?
Vanwege het coronavirus werken onze medewerkers thuis.
Service
Privacy-instellingen
Notificaties
Abonnement delen
Gedeeld abonnement
Lichte weergave
Donkere weergave
Volg instellingen van mijn apparaat
Bezorgservice
Vakantieservice
Verhuisservice
Mijn gegevens
Mijn abonnementen
FAQ Digitaal Lezen
Veelgestelde vragen
Wachtwoord vergeten
Het nieuws van 29 mei 2004
Rustroken
Over roken bestaan veel misverstanden, zegt Bert van den Berg, penningmeester van het Amsterdams Pijprokers Genootschap. ,,De meeste mensen denken dat roken roken is. Maar pijproken heeft vooral met smaak te maken.'' Sigarettenrokers gaan voor het nicotineshot, vult voorzitter Anneroos Meyboom de penningmeester aan. ,,Wij zijn geen stressrokers maar rustrokers.''
Arbeidsvitaminen
De lezers van de Achterpagina kiezen de Top 20 van klassieke popnummers.
Afkoeling en kans op een bui
WEER
Het `rijke' archief van het Holland Festival
Met de toneelvoorstelling The children of Herakles, Peter Sellars' bewerking van de tragedie De Herakliden van Euripides, begint aanstaande vrijdag het Holland Festival. Het prestigieuze evenement voor de podiumkunsten duurt tot 27 juni
Chocolade-mousse
Vandaag het majestueuze chocoladedessert. Allereerst de mousse. Die wordt in Frankrijk vaak met crème fraîche gemaakt, in Nederland meestal met slagroom. Er zijn tegenwoordig salmonellavrije eieren te koop. U kunt natuurlijk ook uw toevlucht nemen tot fabrieksmousse. Smelt de in stukjes gebroken chocolade in een hittebestendige kom boven heet water. Iets af laten koelen. Klop de crème fraîche met een mixer luchtig. Klop de eieren met de suiker in 5 minuten tot een dikke, luchtige massa en klop er dan de chocolade door. Spatel de crème fraîche door de massa. Laat de mousse minstens twee uur opstijven in de koelkast.
Hulde voor een archetypische schlemiel
Close-up gaat zondagavond over de beroemdste eend ter wereld, die dit jaar zeventig wordt. Donald Duck maakte zijn debuut in de animatiefilm The little Wise Hen (1934), een aflevering uit de serie Silly Symphonies, geproduceerd door de Disney-studio's, met de brave Micky Mouse in een hoofdrol.
Knock-out
De Team Cup, het knock-out kampioenschap van Nederland, was afgelopen weekend een prooi voor Team Westra (-Ramondt, Schollaardt-Drijver). In de finale werd het Leidse Crash onder de voet gelopen: 176-67 over 48 spellen. Daarover zo meer. Het waren spannende dagen, afgelopen week in het Utrechtse Denksportcentrum Den Hommel. De spellen waren bijzonder levendig en de uitslagen behoorlijk sensationeel. Twee kernploegformaties en het 't Onstein, respectievelijk een, twee en vier op de plaatsingslijst, lagen in een vroegtijdig stadium al uit het toernooi. Met name de wijze, waarop het als eerste geplaatste Team Jansma in de kwartfinale het onderspit dolf tegen TVM, was opzienbarend. Na 48 spellen was de stand precies gelijk en moest een sudden death de beslissing brengen. Die kwam meteen al op het eerste spel van de barrage, toen de Drents-Groningse combinatie een manche uitbood (en maakte), waar Jansma-Verhees op de andere tafel niet aan toe waren gekomen. De finale was een eenzijdige vertoning. De destructieve stijl van Crash (,,liever zij slecht, dan wij mooi'') werkte voornamelijk als een boemerang. Het enige dat Westra c.s. (nummer drie geplaatst) te doen stond was zo af en toe hap te zeggen tegen al het heerlijks dat het kreeg voorgeschoteld. Deze smaakte meer dan voortreffelijk:
Slimme FIDE
Als we de naam Alexei Shirov in een toernooitabel zien, dan fonkelen onze ogen, we rechten de rug en we pakken gretig het schaakbord of de computermuis, want we verwachten partijen te zien waarin het bord in brand staat en de grenzen van het mogelijke worden verlegd.
Kent u nog een jodenmop?
Je hebt van die reportages waar je liever niet te lang bij stil wilt blijven staan. Gewoon, omdat ze niet helemaal kosjer zijn. Een goed voorbeeld is De kinderen van Hartmanice die zondagmiddag door de omroep van het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK) wordt uitgezonden.
Oud-Hollands drama
Matthijs van Heijningen presenteertFilms:***Extra's:*
De algemene vrouw
Beyoncé Knowles wordt steeds meer een algemene vrouw. Toen ze een jaar of zes geleden haar carrière als een van de drie leden van het arrenbie-trio Destiny's Child begon, was ze een lieflijk zwart Amerikaans meisje van zeventien. Maar sinds ze zich heeft losgemaakt van Destiny's Child, en nu alweer jaren een succesrijke solocarrière heeft, is ze steeds minder zwart geworden. Vaak neemt ze in haar videoclips verschillende gedaanten, alsof ze gestalte wil geven aan Chaka Khans hit uit de jaren tachtig `I'm every woman'. Maar haar geliefdste hoedanigheid is die van lichtbruine, rasloze vrouw met lang sluik blond haar.
Elementaire weetjes
Bij het begin van de Maand van het Spannende Boek wijdt Pieter Steinz deel 22 van zijn serie over thema's in de wereldliteratuur aan detectives in het algemeen en The Hound of the Baskervilles van Arthur Conan Doyle in het bijzonder.
POP
NilsLandgren: FunkyAbba (ACT 9430, distrCulture) Nils Landgren is een Zweedse (jazz)trombonist die in 1979 mee mocht spelen op de ABBA-hit “Voulez Vous’.
POP
Deerhoof: Milkman (ATP Recordings, distr. Lowlands) De Amerikaanse groep Deerhoof neigt per plaat naar een iets nor- maler geluid, zonder dat hun zes- de album nu meteen voor…
KLASSIEK
Gluck: Orphée et Eyridice (Archiv 471 582-2) Orphée et Eurydice van Christoph Willibald von Gluck was, vóór de herontdekking van Monteverdien Händel, de zeer geliefde opera…
POP
Lenny Kravitz: Baptism (Virgin) Ook de zevende plaat van Lenny Kravitz is weer af te doen met het goedbedoelde maar dodelijke woord: aanstekelijk.
Briljante pop
Popgroep The Magnetic Fields is een van de vele muzikale uitingen van Stephin Merritt, de Newyorkse zanger en liedjesschrijver die zich een `bubblegum purist' noemt en die Abba beschouwt als het beste dat de pophistorie heeft voortgebracht. Op grond van het voorlaatste, drie cd's beslaande album 69 Love Songs werd Merritt uitgeroepen tot `de Cole Porter van zijn generatie', met verwijzing naar de ambachtelijke kwaliteit van liedjes die zowel teruggrijpen op het rijke musicalverleden als de weidse productietechniek van popgenie Phil Spector, met hier en daar een vleugje lo-fi. Omdat Merritt zijn creatieve inspanningen spreidt tussen nevenprojecten The 6ths, Future Bible Heroes, filmsoundtracks en nieuwgecomponeerde muziek bij eeuwenoude Chinese opera's, heeft het vijf jaar geduurd voordat hij aan een nieuw Magnetic Fields-album toekwam. Net als het geheel aan de liefde gewijde 69 Love Songs is i opgezet als een samenhangende verzameling liedjes, met titels die dit keer allemaal met de hoofdletter `I' beginnen. Meestal is dat het Engelse `I' in de eerste persoon enkelvoud, maar Merritt haast zich erbij te vermelden dat autobiografisch realisme hem minder interesseert dan het fictieve scenario dat je in een beknopte popsong kunt ontvouwen. De statige cello en de voorooorlogse radiostem van openingsnummer `I die' zetten de toon voor een veelzijdige popplaat, die een scala van stijlen en emoties bestrijkt. De liefde is nog steeds Merritts voornaamste preoccupatie. `I don't believe you' en `I thought you were my boyfriend' zijn exercities in romantische wegwerppop, `I wish I had an evil twin' spot met de luchtigheid van het medium en `In an operetta' voert met walstempo en klavecimbel terug naar tijden van hoofse liefde en gepoederde pruiken. i bevat veertien van dergelijke briljante vingeroefingen in tijdloze pop, gezongen met een diepdonkere stem die even makkelijk relativeert als ontroert.
Kwartelkoning
Volkomen geluidloos, als een stille schim, vliegt de kwartelkoning opeens laag over het donkere, bijna zwarte water van het Bargerveen ten oosten van Emmen. Deze moerasvogel, die behoort tot de familie van de rallen, laat zich zelden zien. Hij leeft in het verborgene, liefst 's nachts, is schuw en duikt weg tussen het hoge gras. Hij maakt nog kringen in het water en is daarna spoorloos. Onmiskenbaar is de kwartelkoning te herkennen aan de afhangende poten in de vlucht en de kastanjebruine bovenzijde met donkere strepen. Het is een broedvogel van hooilanden die 's winters onder water komen te staan. Deze biotoop klopt: rondom het wijde veengebied liggen landbouwgronden. De buik is wit, de flanken zijn grijzig getekend. Het nest bestaat uit niet meer dan een kuiltje belegd met sprietjes. De Latijnse naam Crex crex duidt op de raspende, aanhoudende en uit twee delen bestaande roep die hij gewoonlijk 's nachts laat horen. Vroeger heette de kwartelkoning ook spriet. We turen en turen, zouden de vogel te voorschijn willen toveren tussen de veenpollen vandaan. Maar nee. Het prachtkleed maakt hem onzichtbaar.
In Mali is Abdul Khan graag gezien
In Timboektoe logeert Gerbert van der Aa in het hotel van een atoomspion. De meeste inwoners weten niet dat hij nucleaire informatie verkocht.
Beuningen-Afferden
Joyce Roodnat wandelt door Nederland en de rest van de wereld. Deze week in Gelderland.
Een kroketje van varkenssnuit
In een Vlaams restaurantziet Joep Habets een poedelin een legging.
Bacon-and-eggs aan de Turkse kust
Carolien Roelants ging Willem-Alexander en Máxima voor naar Turkije. Zij genoot van de rust in Marmaris zolang ze zwembad en karaoke-show wist te ontwijken.
Grenzen
Unification Observatory, Gangwondo, Zuid-Korea, een week of twee terug. We rijden langs de zee naar het uiterste noord-oostpuntje van Zuid-Korea, waar het land een uitstulping in Noord-Korea maakt. Tientallen kilometers prikkeldraad langs het strand, dat vlak voor de grens overgaat in een dubbele rij hoge afweringen met nog meer prikkeldraad. Drie zwaarbewaakte controleposten, bemand door soldaatjes die niet ouder dan twintig ogen, maar niettemin afschrikwekkend genoeg overkomen. Normaalgesproken kun je zo niet doorrijden naar het Observatory, maar wij hebben een vergunning van de naburige tempel waar we logeren. Er wordt in het Observatory namelijk een speciale ceremonie gehouden als voorbereiding op de viering van Boeddha's verjaardag, samen met Kerst de enige gelegenheid dat je er zo los kunt rondlopen. Wie er op andere dagen wil komen, dient een strak begeleid programma te volgen.
Verfletste junkieromantiek op Bahnhof Zoo
Terug naar plekken die beroemd waren om hun `scene'. Correspondent Michel Kerres gaat naar Bahnhof Zoo in Berlijn. De verhalen van het 14-jarig heroïnehoertje Christiane F. over het leven op het station inspireerden een generatie drugsgebruikers – tot en met popster David Bowie.
Pinksterzippers
Chantal Keizer (foto's) en Willy Bakker zien steeds meer trainingsjackjes op straat.
Onderschriftenwedstrijd
De keeper van het Duitse voetbalteam FC Bayern München Oliver Kahn zet zijn tanden in een `Kahn-Burger' (dubbele burger met chilisaus), nadat hij een reclamecampagne-contract voor Burger King had getekend op de AP-foto van vorige week. Sommige inzenders herkenden de keeper, maar er waren ook veel associatieve onderschriften – een zelfs met een borstvoeding-instructiebrief, waarvan hieronder voor de in dit onderwerp geïnteresseerde lezer een ingekorte versie staat afgedrukt.
HUMOR VOOR BEGINNERS DOOR KAMAGURKA
Supermarkt
Nu Wiegertje Postma (17) niet meer bijverdient als caissière, zoekt ze een vakantiebaantje. De jongerencolumn van Spunk.
Hollywood bijkantoor Greenpeace?
Wat de milieubeweging niet voor elkaar krijgt, lijkt Hollywood te lukken. De film The Day after Tomorrow zet klimaatveranderingen op de kaart. Dat gaat op z'n Hollywoods: overdreven en met een budget van 125 miljoen dollar. Het sneeuwt in New Delhi, er raast een tornado over Los Angeles en New York raakt overstroomd, waarna de ijstijd aanbreekt.
Supervrouw en de dikzakken
Madonna kan niet tegen menselijk zwaktes, hoorde Maartje Duin voordat ze de zieke zangeres zag optreden in Los Angeles.
BIKINI TOEN EN NU
De Grieken hadden hem al, en de Romeinen ook, blijkens de mozaïeken op de vloer in een villa bij Piazza Armerina in Sicilië van ongeveer 200 voor Christus: de bikini.
DE BESTE BEACH FILMS & BIKINI-TV
Point Break (1991, Kathryn Bigelow) FBI-agent Keanu Reeves gaat undercover in de Californische surfscene om een bankrovende surferte betrappen.
Het is bikinitijd!
Dana Linssen over de zomersfeer in strandfilms met Birgitte Bardot en Frankie Avalon, die de bikini populair maakten.
Vet dun
De 53-jarige Jody Gorran uit Delray Beach, Florida, heeft een aanklacht ingediend tegen de erven van dieetgoeroe Atkins. Hij eist 28.000 dollar schadevergoeding omdat na het volgen van een Atkinsdieet zijn cholesterolgehalte bijna verdubbelde en één van zijn kransslagaders bijna was dichtgeslibd.
Geulen op Mars lijken veroorzaakt door stromend zand
Geologische structuren op het Marsoppervlak, die door water lijken te zijn uitgesleten, zouden evengoed het resultaat kunnen zijn van `droge' zandstromen. Onderzoekers van Rutgers University in New Jersey maken aannemelijk dat tijdens aardverschuivingen op Mars zanddeeltjes zich in stromende lucht heel gemakkelijk gaan gedragen als een vloeistof (Proceedings of the National Academy of Sciences, 24 mei).
Aardlicht
ASTRONOMEN in Californië zijn erin geslaagd de bewolkingsgraad op aarde af te leiden uit de helderheid van het maanlicht. Om precies te zijn: van het maanlicht dat door het donkere deel van de maan wordt uitgezonden. Een paar bladzijden terug in deze bijlage is daarover een bericht te vinden dat steunt op een artikel in Science.
In de familie
Met het genetisch verschil tussen chimpansee en mens kunnen we nog alle kanten op. Een klein verschil (1,44%) in erfelijke code leidt tot een veel groter verschil (20%) in de eiwitten.
`Ik klik, ik roddel en ik sla'
Kinderen moeten leren goede burgerste zijn, vindt onderwijsminister Maria van der Hoeven.Op basisschool `De Sprenge' kan door de troep de deur niet meer open.
Uitstel van keuze
In een tv-uitzending van Het Journaal afgelopen maandag uitte de directeur van een vmbo-school zijn bezwaren tegen het eindexamen voor leerlingen van dit schooltype. Vmbo, zo luidde zijn redenering, betekent voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs. Wij bereiden onze leerlingen voor op het mbo. Ons onderwijs is dus geen eindstation. Maak daarom een doorlopende leerweg door ze allemaal gewoon, zonder examen, door te laten stromen naar het mbo.
Examenstress
De wereld van het onderwijs bestaat uit vele werkelijkheden. In de rubriek `Uit de school geklapt' wordt de blik gericht op kleine maar belangrijke aspecten van het schoolbestaan. Vandaag: examenstress.
`Een steeds grotere groep mist elk gevoel voor richting'
Binnenkort begint Tilburg met speciale ordescholen voor lastige leerlingen. Volgens onderwijswethouder Hugo Backx heeft deze groep een andere aanpak nodig dan het kabinet voorstaat.
Chemici maken Borromeaanse ringen op moleculaire schaal
Borromeaanse ringen, een vorm van drie subtiel vervlochten cirkels, bestaan nu ook op moleculaire schaal. Het molecuul is verkregen door de 18 onderdelen waaruit het is opgebouwd samen te voegen. Daarna namen de stukjes door onderlinge herkenning, chemische reacties en zelf-assemblage de gewenste vorm aan. Kelly S. Chichak c.s. van de Universiteit van Californië (Los Angeles) rapporteren deze week over het kunstmatige molecuul in Science (28 mei).
Ontdekte planetoïde komt dichter bij de zon dan Mercurius
Onlangs is een planetoïde ontdekt die periodiek dichter bij de zon komt dan de planeet Mercurius en dus ook aan hogere temperaturen wordt blootgesteld. De planetoïde, voorlopig 2004 JG6 gedoopt, is een rotsblok met een diameter van 500 à 1000 meter. Hij werd op 10 mei ontdekt op de Lowell-sterrenwacht in Flagstaff (Arizona).
Aankomend hondenbezitter kiest dier dat op hem lijkt
Rashonden lijken op hun baasjes omdat aankomende hondenbezitters een dier uitzoeken dat op hen zal gaan lijken. Bij een rashond weet de koper beter hoe de pup er later uit zal zien dan bij een vuilnisbakkenras (Psychological Science, mei 2004).
Asgrauw maanlicht
Uit helderheidsmetingen van het donkere deel van de maan zou volgen dat de bewolking op aarde de afgelopen dertien jaar aanzienlijk is verminderd.
Wien wain wijn wèn
De Amsterdammer noemt een konijn een`kenèn' maar in Zwolle zegt men `kniene'. Inhet tussenliggende gebied is de uitspraak telkens iets verschoven.Wilbert Heeringa maakte dialectkaarten van deverschuivingen.
Een golf van glas
Geteisterd door een vulkaanuitbarsting en twee millennia kijkt het Romeinse gezicht ons nog altijd even fris aan, vanaf het beschilderde glas. Het opvallend kleine object (2 bij 2,3 cm), afkomstig uit Pompeï in de eerste eeuw na Chr., is tot 31 oktober te zien op de Romeinse-glastentoonstelling `Vitrum' in het Instituto e Musea di Storia della Scienza in Florence. De schitterende website is te vinden op http://brunelleschi.imss.fi.it/vitrum/ (zoeken in google: vitrum roman).
Muizen vroeg oud door mutaties in mitochondriaal DNA
Jonge muizen met kunstmatig aangebrachte mutaties in het DNA van de mitochondriën worden vroeg oud. De dieren verliezen gewicht, krijgen kale plekken en soms een bochel. Ze lijden aan botontkalking, bloedarmoede, verminderde vruchtbaarheid en hartstoornissen. Uiteindelijk gaan ze voortijdig dood. De conclusie is dat veranderingen in mitochondriale DNA-moleculen een mogelijke oorzaak zijn van veroudering (Nature, 27 mei).
Onder professoren
Op 1 mei besteedde Vrij Nederland (VN) bijna een heel weekblad aan de zieleroerselen van professoren. Die had VN bemonsterd samen met onze academie, de KNAW, via een enquête. Ik gooi enquêtes in de prullenmand, maar 46% van mijn collegae zijn behulpzamer en die 46% bleken gelukkig representatief. Nu weten we dus wat er leeft onder professoren die enquêtes invullen. Voor NRC-lezers, die naast al die NRC-bijlagen niet ook nog een hele VN doorkomen, hier een samenvatting.
BRIEVEN
In NRC Handelsblad wordt melding gemaakt vandeernstige afwijkingen die te vroeg geborenen vele jaren later kunnen vertonen indien zij direct na de geboorte dexamethason.kregen…
Tot op het bot
Radiologen verdedigden afgelopen week voor het medisch tuchtcollege hun bijdrage aan het onderzoek naar de leeftijd van asielzoekers.
PLONZEN IN EEN METHAANZEE
De Huygens-sonde die op 14 januari 2005 op Titan moet landen, maakt deel uit van de Cassini-Huygens- Missie, een gezamenlijk project van de Nasa en de ESA.
Buitenaardse oceanen
Manen van Jupiter en Saturnus herbergen enorme watermassa's, bedekt onder een dikke laag ijs. Op Titan liggen zeeën van methaan en ethaan aan de oppervlakte. Het zijn buitenaardse laboratoria voor oceanografen.
BRIEVEN
Hoe droevig het gesteld is met de gelijkheid van rechtsbedeling in Nederland blijkt uit het feit dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij bij de afhandeling van claims als gevolg…
Sportvrije ruimte
Een Frans of een Italiaans dorpsplein, de herenclub bijeen, ze bespreken wat er in de krant staat. Sommige leden hebben een exemplaar bij zich, slaan er af en toe op, wijzen het bewuste bericht, de column, het hoofdartikel aan. Het loopt hoog op. Hier! Hier staat het! In de nationale slijpsteen! In L'équipe, de Gazetta della Sport.
Hollands Dagboek
Hibo Doudjama (19) is illegaal. Ze behoort met haar moeder, broertjes en zusje tot de 26.000 vluchtelingen die van minister Verdonk Nederland moeten verlaten. Maar Hibo woont al negen jaar in Nederland en wil in Witmarsum blijven, ook omdat in Somalië haar zusje besneden dreigt te worden. Deze week werd haar zaak opnieuw behandeld in het aanmeldcentrum in Zevenaar.
Verdronken in het verleden
Ze hebben nachtmerries en voelen zich vaak depressief. De bewoners van het Visserhuis, een joods verzorgingshuis in Den Haag, brengen hun oude dag door te midden van lotgenoten. Het personeel probeert het leven in huis zo prettig mogelijk te maken, maar komt bedrogen uit. `De bewoners zijn altijd bezig met hun oorlogsverleden.'
Ik ga je rammelen
Volgens deskundigen is het een van de grootste taboes van het land: de positie van de kinderen van Suriname. De trends stemmen somber: stijgende criminaliteit, geweld binnenshuis en op scholen, een verouderd onderwijssysteem en onverantwoord ouderschap. Wat doet een natie met haar toekomst? `Dit land leeft op een bom.'
Negen maanden hard tegen hard
• APRIL 2003 Justitie arresteert kopstukken van de Frente Obrero Liberashon (FOL) op verdenking van fraude.
Op Curaçao is alles dubbel
Tegen de politieke stroom in zijn populaire politici als Anthony Godett op Curaçao veroordeeld wegens corruptie. Daar kan het mopperende Nederland een voorbeeld aan nemen, vindt rechter Bob Wit in Willemstad. `Hoeveel betrokkenen van de bouwfraude worden in Nederland vervolgd? Hoeveel hoge ambtenaren of politici zitten daartussen?'
Zeg maar hoe ik moet stemmen
In Straatsburg vallen de besluiten. Verslag van een gemiddelde vergaderdag van het Europees parlement. Over tafelolijven, een Zweedse liberaal en een vertraagd vliegtuig.
Word geciteerd of ga ten onder
Behalve aan vergader- en stemgedrag is de invloed van de europarlementariër meetbaar aan de mate waarin hij de krant haalt. Een inventarisatie van citaten in de pers. Wie de Spits haalt en wie de Times.
Dood, maar toch aanwezig
Het Europees Parlement publiceert de presentielijsten en uitslagen van hoofdelijke stemmingen op www.europar-Leu.int.
De zetel, de macht, de stem en het gezag
Nederlanders oefenen relatief veel macht uit in het Europees Parlement,doordat ze er vrijwel altijd zijn en stemmen als er gestemd moet worden. Maar de andere landen doen dat ook steeds vaker en de verschillen werden de afgelopen vijf jaar kleiner.
Een beursconcurrent met 2 procent
De concurrentieslag tussen de beurzen is begonnen. Nederlandse aandelen zijn sinds maandag in Londen te koop. Euronext gaat de Britse effecten verhandelen. En de marktpartijen kijken lachend toe.
Microsoft moet gebaar maken naar beleggers
Of een rechtszaak nu groot of klein is, Microsoft probeert altijd een schikking te treffen, en terecht. De Amerikaanse softwaregigant is verwikkeld geraakt in allerlei juridische veldslagen, die de pogingen van het concern hebben belemmerd om nieuwe wegen te bewandelen buiten zijn bestaande monopolies (met de softwareprogramma's Windows en Office). Op de langere termijn is het goed voor het bedrijf als het zich op andere zaken kan concentreren dan rechtszaken. En de schikkingen komen op tijd om de weg vrij te maken voor de aankondiging van een hoger dividend op de aandeelhoudersvergadering in juli.
Een `eerlijk' pensioen
Jarenlang was het de norm: een pensioen gebaseerd op het laatste loon. Maar steeds meer pensioenfondsen verruilen hun eindloonregeling voor een middelloonregeling. Een nadeel voor veel carrièremakers, maar mensen met een doorsnee loopbaan merken er weinig van.
Tien panden voor het levensonderhoud
Hoe bereiden mensen zich voor op hun oude dag? Vandaag twee jaarclubgenoten die op termijn van hun vastgoedbeleggingen hopen te kunnen leven.
Cruijff's ruit
Johan Cruijff is een bron waaruit iedereen graag drinkt. Zijn monologen lijken vooral over voetbal te gaan, maar bieden zijn bewonderaars onvermoede diepgang. Voor gewone mensen slaat Johan vermakelijke wartaal uit. Al na twee zinnen ben je de draad kwijt, maar juist dan spitsen liefhebbers de oren, want de meester neemt hen mee op een boeiende dwaaltocht door zijn geest, die geen interviewer durft te verstoren.
Weg met Robeco?
Ik middel in het wereldwijde aandelenbeleggingsfonds Robeco, omdat ik dit een fijne manier van beleggen vind. Gewoon elke maand voor een bedrag kopen en over vijftien jaar maar zien hoe het er dan voor staat. Nu las ik laatst dat Robeco door de toezichthouder op de vingers is getikt: iets met gesjoemel met de winsten of zo. Ook bij andere fondsen lijkt van alles mis te zijn. Ik word daar niet warm of koud van, maar ik houd er niet van om bedonderd te worden. Blijft u nog bij uw strategie van middelen? Of is het onder deze omstandigheden beter om individuele aandelen te kopen?(I. S.)
`De Waal kiest bewust voor een ramkoers'
Het kabinet en de vakbonden hebben een stevige ruzie over het prepensioen. Voorzitter Lodewijk de Waal van de FNV zet de verhoudingen op scherp met harde woorden en ferme lichaamstaal.
Bloemenveiling schrapt banen
Bloemenveiling Aalsmeer schrapt in de loop van dit jaar honderd banen. Gedwongen ontslagen zijn daarbij niet te vermijden, zo heeft de veiling laten weten. Bij het bedrijf werken nu in totaal 2.000 mensen. De ontslagen vallen met name bij de staf- en ondersteunende diensten. De bedrijfsleiding heeft besloten tot de ingreep omdat de veiling het moeilijk heeft. Het herstel in de Europese afzetmarkten voor bloemen en planten blijft achter en de internationale productie neemt toe. Aalsmeer verwacht voor 2004 geen omzetgroei.
Staking personeel NS Internationaal
Het personeel van de internationale divisie van de Nederlandse Spoorwegen legt maandag 7 juni tijdelijk het werk neer. Rond het middaguur sluiten de medewerkers de internationale verkoopbalies. Ze willen protesteren tegen de plannen van de NS om ongeveer 250 banen te schrappen bij het onderdeel. Dat zei FNV-bestuurder R. Berghuis. De NS wil alle internationale loketten sluiten.
Investeringen in buitenland stijgen
De directe investeringen in het buitenland zullen dit jaar 30 procent groter zijn dan in 2003. Het onderzoeksbureau EIU van het Britse weekblad The Economist verwacht dat het in 2004 wereldwijd om 775 miljard dollar (650 miljard euro) zal gaan. In 2008 zal het bedrag zijn opgelopen tot 1,2 biljoen dollar, een bedrag dat ook in 1999 en 2000 bijna werd bereikt. Het oplopen van de investeringen hangt samen met het aantrekken van de wereldeconomie en een toenemend vertrouwen onder ondernemers.
Noorwegen scheldt schuld Congo kwijt
Noorwegen kondigde gisteren aan dat het de schuld kwijtscheldt die Congo nog open heeft staan. Het gaat om een schuld van 166 miljoen kronen (21 miljoen euro). De kwijtschelding is onderdeel van het internationale project `Heavily Indebted Poor Countries'. Noorwegen zegt in een verklaring dat de schuld kwijtgescholden wordt zonder dat de hulp aan arme landen wordt verminderd. Een vredesverdrag in 2002 beëindigde een vijfjarige burgeroorlog in Congo die zo'n drie miljoen levens kostte door honger en ziektes.
FNV-bonden sluiten vrede met OR Ledenservice
FNV Bondgenoten en FNV Bouw hebben een akkoord gesloten met de ondernemingsraad van FNV Ledenservice, de juridische bijstanddienst van de vakbonden. De service gaat hiermee terug naar de twee bonden. Dat heeft FNV Bouw gisteren gezegd. De opheffing van de Ledenservice is per 1 juni een feit. De rechter tikte FNV Bondgenoten en FNV Bouw eerder dit jaar op de vingers, omdat ze verzuimd hadden de ondernemingsraad van de dienst om advies te vragen over de opheffing. De drie partijen hebben nu afspraken gemaakt over een oplossing voor de overbodige medewerkers van de service.
`Vliegen voor een tientje bestaat niet'
Naar Londen voor 9,99 euro kan niet. ,,Wie denkt te kunnen vliegen voor een tientje wordt genept. De bijkomende kosten voor een retourtje bedragen al gauw het viervoudige.'' Dat schrijft de Consumentenbond in zijn gisteren uitgekomen Consumentengids.
Zeven jaar cel na spam
Een Amerikaanse man heeft een celstraf van zeven jaar gekregen voor het versturen van spam, ongewenste e-mail-berichten.
Ontslag als laatste hoop
Einde van de solidariteit, vindt CNV-voorzitter Terpstra. Pure chantage, volgens zijn FNV-collega De Waal. Het kabinet verklaart CAO-afspraken die loonkosten opjagen, niet meer algemeen verbindend. Het voorjaarsoverleg was al mislukt. De dijken zijn nu door. De polder loopt onder. De hete zomer kan beginnen.
Schwarzenegger en Bush maken zich zorgen over morgen
De Day after Tomorrow geeft Arnold Schwarzenegger, de gouverneur van Californië, de wind in de zeilen, schrijft het Duitse weekblad Die Zeit. De fine fleur van Hollywood heeft de leer van de groenen omarmd. Marlon Brando, weet het blad, heeft zijn eilandje in de Stille Zuidzee volgestopt met zonnecollectoren. En tv-ster Ed Begley beklaagt zich er in zijn eigen programma over dat Californië 13 miljard dollar moet ophoesten voor de olieoorlog in Irak. De helft daarvan zou al voldoende zijn om de energieproblemen in zijn staat op te lossen. Schwarzenegger maakt handig gebruik van dit sentiment met een radicaal milieuprogramma. Dit is er op gericht dat in 2020 elk derde kilowattuur stroom voortkomt uit de aarde, de zon, de wind en andere vormen van bio-energie. Dat kost geld, en dat heeft de Terminator niet, omdat Californië meer smog dan geld heeft.
Goud van Nout
Het moet een Tantaluskwelling zijn voor de Europese ministers van Financiën. Uitgehongerd door begrotingsproblemen kijken zij met holle ogen naar het glimmende goud in de kelders van hun centrale banken. O, als zij hun magere vingertjes toch eens ver genoeg door de traliewerken zouden kunnen steken! In Nederland ligt 777 ton goud, goed voor een waarde van zo'n 8 miljard euro. 8 miljard euro, dat is bijna 2 procent van het bruto binnenlands product, ofwel een bedrag dat de jaarlijkse defensiebegroting met 2 miljard overstijgt. Of, in het geval van de Nederlandse minister van Financiën, onafgebroken flipperen sinds de laatste ijstijd voor een euro per potje.
`Ik geloof cynici over de krantenmarkt niet'
Uitgeversconcern PCM komt in handen van investeerder Apax. Stephen Grabiner leidde de onderhandelingen namens de Britten en gaat nu het grootste Nederlandse krantenconcern meebesturen. Een portret.
Windmolens niet meer altijd welkom
Overname uitgever PCM nu definitief
Kranten- en boekenuitgever PCM komt definitief in handen van de Britse investeerder Apax. Het contract hierover is gisterenavond, enkele dagen later dan de bedoeling was, ondertekend.
`Amerika stelt zich eenzijdig op'
Europese en Latijns-Amerikaanse leiders hebben zich op hun tweejaarlijkse topbijeenkomst in Mexico uitgesproken tegen het eenzijdige mondiale optreden van de Verenigde Staten.
Consumenten in VS optimistischer
Amerikaanse consumenten gaven in april meer uit dan verwacht, en zagen hun besteedbaar inkomen licht toenemen.
Aantal folders op deurmat stijgt fors
Nederlanders worden overspoeld met reclamefolders. Wekelijks krijgen ze bijna dertig folders in de brievenbus. Dat is een stijging van 11,2 procent vergeleken met 2002. Dat bleek uit gisteren gepubliceerd onderzoek van Veldkamp, een zusterorganisatie van TNS NIPO. Nog nooit ontvingen Nederlanders zoveel folders. Bedrijven willen klanten lokken met aanbiedingen, liefst per folder.
7 Up straks ook in vitamine-variant
De frisdrank 7 Up krijgt een variant waarin vitamine C en calcium aan worden toegevoegd. Producent Cadbury Schweppes wil hiermee tegemoet komen aan de meer op gezondheid gerichte wensen van consumenten. Dat zegt vaktijdschrift Beverage Digest. Eerder al maakten Coca-Cola en PepsiCo bekend hun cola's in varianten met minder caloriën te gaan produceren. Frisdranken hebben last van een teruglopende omzet.
DSM vervolgd wegens ontploffing
Het Openbaar Ministerie in Maastricht gaat een dochterbedrijf van DSM vervolgen voor de ontploffing van de zoutoven in de melaminefabriek op 1 april vorig jaar. Daarbij kwamen drie mensen om het leven. Daarnaast heeft justitie DSM twee schikkingen aangeboden van elk 150.000 euro. Het gaat daarbij om het weglekken van benzeen acrylonitril. DSM heeft volgens het OM beide transacties betaald.
Euro Disney krijgt maand respijt
Het Franse pretpark Euro Disney krijgt nog een maand de tijd om de financiële zaken op orde te stellen. Het Amerikaanse concern Walt Disney, dat een belang van ruim 39 procent heeft, en de schuldeisers zijn de onderneming tegemoetgekomen bij de besprekingen over een nieuwe regeling voor schulden van 2,2 miljard euro, aldus Euro Disney gisteren. Oorspronkelijk liep de uiterste termijn eind deze maand af. Euro Disney had in november ook al uitstel gekregen.
Meer optimisme onder Europeanen
Het vertrouwen van Europeanen in de economie is in mei verder verbeterd. Vooral de industrie en dienstensector zijn optimistischer dan een maand eerder: de stijging overtreft het verslechterende pessimisme onder consumenten. Dat blijkt uit de maandelijkse indicator van de Europese Commissie, gebaseerd op enquêtes onder ondernemers en consumenten. Winkeliers zijn duidelijk positiever over de huidige en verwachte vraag. De industrie was vooral tevreden over de voorraden.
Beurs VS reageert lauw vlak voor lang weekeinde
Beleggers op de effectenbeurs van New York hielden zich gisteren rustig. De handel was dun, grote schommelingen in de indices deden zich niet voor. De Dow-Jonesindex sloot lager op 10.188 punten, een daling van 0,2 procent. De beurs reageerde daarmee maar weinig op nieuws over het consumentenvertrouwen. Op maandag zijn de financiële markten in de Verenigde Staten gesloten wegens de viering van Memorial Day.
De kunstwereld moet ophouden een naar binnen gericht, autistisch geheel te zijn
Het polemisch verbond van kunstprofessionals en moderne kunstdeskundigen heeft zich mijlenver verwijderd van de argeloze kunstliefhebber.
Cisca Dresselhuys: Lubbers is slachtoffer van eigen seksisme
Een aanklacht indienen tegen je meerdere doe je niet zo maar. Lubbers heeft zich kennelijk seksistisch gedragen en wordt daar terecht op aangesproken, zegt Cisca Dresselhuys tegen Elsbeth Etty.
De blunder van God
Over de natuurlijke toestand van de mens dachten de Verlichtingsdenkers verschillend. Zo zag J.J. Rousseau in de natuurmens de vrije en gelukkige mens: ,,De mens wordt vrij geboren en is alom geketend.'' Een eeuw later impliceerde dit politiek-filosofische naturalisme bij Karl Marx een vurig verlangen naar het communisme van `de oermens'. Hiermee bedoel ik het verlangen naar de mens die héél lang geleden nog een lief engeltje was. Misschien zo lief en onschuldig als Adam? Hij was in ieder geval als enkeling een engeltje, totdat hij een vrouw kreeg. Toen onstond er een probleem. Niet zozeer omdat de vrouw per definitie gevaar betekent. Het probleem begon, althans voor God, op het moment dat de mens niet langer een enkeling was.
Geen nieuwe kieswet via een workshop
Het regeerakkoord is geen heilig boek, zei minister De Graaf (Bestuurlijke Vernieuwing, D66) deze week tegen de Tweede Kamer. En dat klonk verrassend verstandig. Maar intussen blijft dat `hoofdlijnenakkoord' van 16 mei 2003 voor D66 `best belangrijk', zoals staatssecretaris Nicolaï (Europese Zaken, VVD) zou zeggen. De Graaf wilde aangeven dat hij pragmatisch omgaat met de afspraak tussen de coalitiepartijen CDA, VVD en D66 om nu, twaalf maanden na dagtekening van het regeerakkoord, een voorstel tot wijziging van de Kieswet naar de Raad van State te sturen. Wat hem betreft kan dat best een beetje later. Maar de kleinste regeringspartij houdt haar grote regeringspartners wél aan hun belangrijkste belofte in dit verband: ,,Het nieuwe kiesstelsel zal in deze kabinetsperiode worden ingevoerd.'' De houdbaarheidsdatum van die afspraak is nu echter door de ontwikkelingen ingehaald.
TBS
Keer op keer blijkt dat zedendelinquenten en tbs'ers in de fout gaan. We moeten voor de veiligheid van de samenleving kiezen.(Ciska Joldersma, Tweede-Kamerlid CDA,de Volkskrant, 26 mei)
Het is beter een agnost te zijn dan een atheïst met zijn kop in het zand
Dat God de wereld heeft geschapen, is geen verklaring van de wereld maar een uitdrukking van verwondering over het bestaan. De atheïst kan wel doen alsof hij een antwoord heeft, maar bij doorvragen stuit hij op een horizon van niet-weten. Daarom is een agnostische houding beter.
Tijdens een debat in Lelystad blijkt dat de Partij voor de Dieren kans maakt bij de Europese verkiezingen
Het dier is niet gelijk aan de mens, net zomin als de prooi gelijk is aan de panter, vindt Maarten Huygen.
BRIEVEN
1 In NRC Handelsblad van 25 mei staat op pagina 13 een artikel over het Lease-proces tegen Dexia. Ik ga niet in op dit proces, noch op de m.b.t.
Webcongres: Eindexamen moet niet over het jaar worden gespreid
De 150 leden van het Webcongres van NRC Handelsblad reageerden op de stelling: Het eindexamen middelbare school moet over het hele jaar worden gespreid. Geen sprake van, vond 54 procent.
SIEGFRIED WOLDHEK
...de krant antwoordt
Welke verantwoordelijkheid heeft deze krant bij het vermelden van de naam van een slachtoffer, is de vraag van de lezer.
De lezer schrijft over het vermelden van de naam van een slachtoffer...
Met ontzetting heb ik het artikel over het Chinese meisje gelezen. NRC Handelsblad, en ook alle overige Nederlandse dagbladen, hebben de naam van het Chinese ontvoerde meisje gepubliceerd en tegelijkertijd bericht dat zij verkracht was. Hiermee is de privacy van het meisje nu zodanig geschaad dat dat ongetwijfeld ernstige gevolgen zal hebben voor het verdere herstel van de fysieke maar vooral de psychologische schade die zij onherroepelijk heeft opgelopen als gevolg van het wrede delict.
Democratie op een koopje past ons niet
Ik heb nooit met tinnen of plastic soldaatjes gespeeld, dus het gevoel van in de frontlinie staan of onderdeel zijn van een compagnie is mij geheel vreemd. Maar wat een Nederlandse soldaat voelt als hij bij het bouwen van een brug boosaardige blikken op zich afgevuurd krijgt lijkt me evident. Die blik die zegt: U bent hier ons vreemd. U bent hier niet welkom. U wilt ons helpen, maar wij willen uw hulp niet. Je haalt je schouders op en bouwt verder aan de brug. Sommige van die blikken werden echter kogels en daar begint de problemen. Moet je wel of geen onderscheid aanbrengen omwille van een hoger goed, humanitaire hulp genaamd.
Sluiter krijgt gratis tennisles op Roland Garros
Wat wil een proftennisser te allen tijde voorkomen? Raemon Sluiter wist gisteravond het antwoord: ,,Een fiets met een reservewiel aan je broek krijgen.'' Waarmee de vlotgebekte Rotterdammer maar wilde zeggen dat er in zijn vak geen grotere vernedering bestaat dan met drie keer 6-0 van de baan te worden geveegd.
Cunego koerst na etappewinst af op eindzege in Giro
De Italiaanse wielrenner Damiano Cunego heeft een voorschot genomen op de eindzege in de Ronde van Italië. Met zijn overwinning in de achttiende etappe verstevigde de drager van de roze trui gisteren zijn leidende positie in het algemeen klassement. De Giro eindigt morgen in Milaan.
Werder, het antwoord op de aanstellerij van Bayern
Na de titel kan Werder Bremen vanavond ook de Duitse beker winnen. De begeleiding van supporters heeft hoge prioriteit.
Sportarts verder in hospitaal in Ede
Topsportarts Peter Vergouwen (56) vervolgt per 1 juni zijn werkzaamheden als zelfstandig ondernemer in hospitaal Gelderse Vallei in Ede. Hij heeft voor deze oplossing gekozen nadat zijn afdeling topsportgeneeskunde bij het voedingsconcern Numico in Wageningen werd gesloten en een zoektocht van driekwart jaar geen nieuwe werkgever opleverde.
Capello nieuwe coach Juventus
Fabio Capello is de nieuwe coach van de Italiaanse voetbalclub Juventus. Capello was afgelopen seizoen trainer van AS Roma. Hij tekent in Turijn een contract voor drie jaar. In de jaren `90 was Capello succesvol bij AC Milan.
Emilio Butragueno opvolger Valdano
Oud-speler Emilio Butragueno volgt Jorge Valdano op als technisch directeur bij Real Madrid. Butragueno was al assistent van Valdano, die donderdag zijn functie neerlegde. Hij wil voorzitter Pérez vrijlaten in diens toekomstplannen voor de `Koninklijke', dat dit teleurstellende seizoen geen enkele prijs won.
Winnaar EK krijgt 18 miljoen euro
De UEFA keert aan de Europees kampioen in Portugal een premie uit van maximaal 18 miljoen euro. De organisatie rekent op ruim 800 miljoen euro aan inkomsten. De zestien deelnemende landen ontvangen elk 4,9 miljoen euro aan `startgeld', 56 procent meer dan vier jaar geleden bij EURO 2000.
Van Hooijdonk begint in basis
Voor de derde keer in zijn loopbaan start Pierre van Hooijdonk vanavond in de basis van het Nederlands elftal. De 34-jarige aanvaller van Fenerbahçe vormt met Patrick Kluivert het spitsenduo in de oefeninterland tegen België. Ruud van Nistelrooij en Roy Makaay beginnen op de bank. Rafael van der Vaart en Mark van Bommel ontbreken wegens blessures in de selectie.
Degradatie voor Volendam, zege voor Vitesse
FC Volendam is is voor de achtste keer in de clubhistorie gedegradeerd naar de eerstedivisie. De ploeg van interim-coach Steur verloor gisteravond met 2-1 van Excelsior. Koploper Heracles verloor van De Graafschap, waardoor de mogelijke promotie werd uitgesteld. In poule A won koploper Vitesse met 1-0 van Helmond Sport. Door het gelijkspel van Sparta tegen VVV is Vitesse bijna zeker van lijfsbehoud.
Het gebrek aan gezag zo zat
De voetbaltrainer vluchtte een jaar geleden uit Nederland naar Mexico, naar Club América. En Leo Beenhakker komt voorlopig niet terug. ,,Ik wil er gewoon niet meer bijhoren.''
EK historie
Stormrammen zijn uit de tijd. Het type voetballer dat zijn technische beperkingen camoufleerde door zijn lengte en lichaamsgewicht in de strijd te gooien. In West-Duitsland deed Horst Hrubesch jarenlang dienst als boomstam. De spits van HSV, Standard en Dortmund speelde 21 interlands voor de BRD. Zijn bijnaam was `Das Ungeheuer'. Hij werd ook wel `giraffe' genoemd, naar de Engelse stopper Jack Charlton. Behalve een lange nek had de gediplomeerde dakdekker Hrubesch een pokdalig gezicht en een reusachtig lichaam. Hij maakte oorlog in het strafschopgebied en heerste in de lucht. Zijn hoogtepunt beleefde hij in 1980, toen hij West-Duitsland in de finale tegen België met twee treffers aan de Europese titel hielp. In 1982 was hij met de nationale ploeg verliezend finalist op het WK. Een jaar later won hij met HSV de Europa Cup 1. Weer een paar maanden later moest hij zijn actieve loopbaan wegens een blessure beëindigen. Hij werd een (minder geslaagde) hoofdtrainer in Oost-Duitsland, Oostenrijk en Turkije. In de dug-out kon hij zijn fysieke kracht niet uitbuiten en kwamen zijn tactische tekortkomingen aan het licht. Tegenwoordig is hij in dienst van de Duitse voetbalbond en traint hij jeugdelftallen. Daarnaast berijdt hij paarden en heeft hij heimwee naar de `bananenvoorzetten' van zijn ploeggenoot Manfred Kaltz. Deze rechtsback van HSV én international wist het hoofd van Hrubesch blindelings te vinden; ganz einfach.
Europese top?
De Nederlandse voetballers Kluivert (27), Overmars (31), Cocu (33) en Reiziger (31) mogen vertrekken bij hun club FC Barcelona. Zijn de internationals nog goed genoeg voor een Europese topclub?
Offer
Oranje gaat met een aantal afdankertjes naar Portugal. Vier van de zes Nederlandse voetballers bij FC Barcelona moeten op zoek naar een nieuwe werkgever. Frank de Boer heeft zijn zinnen gezet op de woestijn, niet meer om te voetballen, maar om te golfen. Mark van Bommel is nog steeds blessuregevoelig. Oranje: bejaarden zonder club.
`Ze begrepen niet waar ik mee bezig was'
Regisseur Lotte van den Berg krijgt op 14 juni de Erik Vos prijs voor veelbelovende theatermakers. In de gevangenis van Antwerpen maakte ze een toneelstuk voor en met gevangenen.
Weinsteins kopen rechten van `9/11'
Harvey and Bob Weinstein, oprichters van de Miramax filmstudio's, hebben persoonlijk de rechten van Michael Moores film Fahrenheit 9/11 gekocht van Walt Disney Co. Eerder had Disney, eigenaar van Miramax, geweigerd om de film te distribueren, omdat hij te politiek beladen zou zijn voor het `familievriendelijke' bedrijf. In de documentaire levert Moore hevige kritiek op president Bush en de oorlog in Irak.
Strijd om expositie Joyce
De Ierse regering tracht met een wetswijziging een tentoonstelling over de Ierse schrijver James Joyce in Dublin te redden. Deze dreigt niet door te gaan omdat er problemen zijn gerezen over het auteursrecht. Aanleiding is het eeuwfeest van de door Joyce in zijn meesterwerk Ulysses beschreven belevenissen van de hoofdpersoon Leopold Bloom op 16 juni 1904 in Dublin. Deze dag, Bloomsday genoemd, wordt jaarlijks overal ter wereld gevierd en vooral in Dublin waar de festiviteiten dit jaar extra feestelijk zullen zijn. Zo had de Nationale Ierse Bibliotheek, die de grootste Joyce-collectie ter wereld bezit, voor de gelegenheid een grote expositie georganiseerd. Kleinzoon Stephen Joyce echter, een verwoed bewaker van het oeuvre van zijn grootvader, dreigt roet in het eten te gooien. Volgens hem is de expositie in strijd met het auteursrecht.
`David had koehoorn in de hand'
Aan de facelift van de David van Michelangelo gingen elf jaar studie vooraf. Willem Dreesmann, die met zijn stichting Ars Longi de helft van de restauratie financierde, vertelt erover.
Nieuw leven voor de `Witte Stad' Tel Aviv
Tot verrassing van de Israëlische regering en het gemeentebestuur heeft Unesco, de VN-organisatie voor onderwijs, wetenschap en cultuur `de Witte Stad' Tel Aviv op de lijst van Werelderfgoed geplaatst.
Die Dreigroschenoper
Voor het eerst wordt de muziektheatersatire Die Dreigroschenoper (1928) van componist Weill en tekstdichter Brecht voor zingende acteurs gebracht door een Nederlands operagezelschap. De regie is van Jetske Mijnssen. Met dirigent Aldert Vermeulen en leden van het Brabants Orkest.
`Ook in cultuursector gaat het om publiek geld'
Bij besturen in de kunstsector heerst te veel een ons-kent-ons sfeer. Voorzitter van de Raad van Cultuur, Winnie Sorgdrager, schetst enkele hoofdlijnen voor `cultural governance'.
Geitenwollen sokken in het leger
Drie bij vijftien meter meet een van de kunstwerken die kunstenaars van de kunstacademie in Arnhem maakten na een opleiding bij de Luchtmobiele Brigade.
Collectie Büch in musea
Het Letterkundig Museum in Den Haag gaat het literaire archief van wijlen Boudewijn Büch beheren. Ruim honderd objecten uit de nalatenschap van de in november 2002 overleden schrijver, televisiemaker en verzamelaar gaan naar Teylers Museum in Haarlem. Aan het archief zijn honderden e-mails en brieven toegevoegd die het televisieprogramma Barend en Van Dorp had ontvangen naar aanleiding van het overlijden van Büch.
Dvorak
Hoewel Antonín Dvorák (1841-1904) zeker niet in de eerste plaats bekendstaat als liedcomponist, voltooide hij bijna honderd liederen. Daarin grijpt hij hoorbaar terug op de verworvenheden van de Duitse romantische liedkunst.
Nominaties toneelprijzen
Acteur Gijs Scholten van Aschat is genomineerd voor de Louis d'Or, voor zijn hoofdrol in Demonen. Marlies Heuer en Joop Keesmaat zijn genomineerd voor de bijrolprijzen Colombina en Arlecchino, voor hun rol van decadente aristocraten in Proust 3. Dat heeft de jury van de VSCD-toneelprijzen gisteravond bekendgemaakt.
Arnon Grunberg gastauteur TU
Arnon Grunberg treedt volgend jaar op als gastschrijver aan de Technische Universiteit (TU) Delft. Van 14 april tot 20 mei 2005 geeft hij, uitsluitend voor TU-studenten, masterclasses in Delft. Dat meldde de universiteit gisteren. Eerdere gastschrijvers waren onder anderen Gerrit Krol, Hugo Brandt Corstius en Nelleke Noordervliet.
Gwyneth Paltrow vertolkt rol van Marlene Dietrich
De Amerikaanse actrice Gwyneth Paltrow gaat de rol van Marlene Dietrich spelen in een film over de Duitse actrice en zangeres. Verder gaat ze zich bezighouden met de productie van de film. Dat heeft producent Dreamworks SKG gisteren bekendgemaakt. Het script is gebaseerd op het boek Marlene Dietrich, geschreven door Dietrichs dochter Maria Riva. Het is nog niet bekend wie de regie doet en wanneer de film in de bioscopen komt.
Hommage aan choreograaf Van Manen
Zijn levensgroot portret, gemaakt door Erwin Olaf vult aan het slot van de NDT-première Source of inspiration het achterdoek. Het lichaam lang uitgestrekt, de armen net boven de schouders wijd zijwaarts geheven, het hoofd iets naar voren geneigd – een houding die zo typerend en steeds terugkerend is in het werk van de man die `de bron van inspiratie' was en is voor het choreografen duo Lightfoot-León, Hans van Manen. Aan hem is het laatste NDT1-programma van dit seizoen gewijd. Het Nederlands Dans Theater is vanaf de oprichting in 1961 Van Manens thuis geweest, ook al waren er jaren dat hij dat huis ruilde voor een ander en hij het nu opnieuw verlaat.
Prinses Masako is `moe en uitgeput'
Het leven van de Japanse prinses Masako gaat niet over rozen. Het Japans volk wist dat al, maar voor het eerst heeft ook kroonprins Naruhito er iets over gezegd. Het botert niet tussen het keizerlijk paar en de hofhouding.
Pinochet is vervolgbaar
De voormalige Chileense dictator Augusto Pinochet geniet niet langer immuniteit van rechtsvervolging. Het Hof van Beroep in Santiago besloot gisteren dat hij kan worden vervolgd voor zijn rol in Operatie Condor.
IAEA: nog in Libië blijven
Het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) wil zijn onderzoek naar het kernprogramma van Libië voortzetten. Volgens het VN-bureau zijn er nog diverse vragen open. Dat blijkt uit een vertrouwelijk rapport dat diplomaten in Wenen gisteren hebben ontvangen.
Hongkong laakt China's intimidatie
Verscheidene kranten in Hongkong hebben het Chinese moederland opgeroepen duidelijk stelling te nemen tegen intimidatie van de vrije pers in Hongkongs speciale bestuurlijke zone.
Polen furieus over beschuldiging
Polen ontkent dat zijn soldaten zich in Irak óók schuldig hebben gemaakt aan mishandeling van Iraakse gevangenen. De uit de Verenigde Staten afkomstige beschuldiging krenkt de Polen diep.
Nieuw symbool van een passie voor vrijheid
Voor de regering-Bush ligt de bevrijding van Irak in het epische verlengde van de Tweede Wereldoorlog. Een strijd voor het enige principe dat het waard is om voor te sterven, de vrijheid. Vandaag begint een reeks herdenkingen waarin de president dit zal uitdragen.
Arts en zakenman
Het is uiteindelijk toch een lid van de vroegere Iraakse oppositie-in-ballingschap en van de huidige regeringsraad geworden dat de machtigste positie krijgt in de Iraakse interimregering. De hoofdprijs gaat naar de seculiere shi'itische neuroloog en rijke zakenman Iyad Allawi (geboren in 1945).
Turkse president vetoot wet
De Turkse president, Sezer, heeft gisteren zijn veto uitgesproken over de nieuwe onderwijswet die het voor leerlingen van religieuze middelbare scholen gemakkelijker zou maken om universitair onderwijs te volgen. Volgens de president is de wet in strijd met het principe van het secularisme, waar de Turkse Republiek op is gegrondvest. Volgens de president zou het aantal leerlingen van de religieuze imam hatip-scholen, dat volgens hem nu al ,,excessief hoog'' is, door deze wet alleen nog maar stijgen.
Allawi gaat regering van Irak leiden
De Iraakse regeringsraad heeft gisteren een van zijn eigen leden, de shi'iet Iyad Allawi, aangewezen als premier van de nieuwe interimregering die op 30 juni de macht overneemt van de Amerikanen. De interimregering blijft tot uiterlijk januari 2005 aan.
Ierse dochter gered in Spanje, met dank aan Europa
Sinds 1 mei telt de Europese Unie 25 landen. Deel 15 van een serie familieportretten. Het verhaal van de Ierse familie Devenny. ,,Ik vind het prima dat we aan de rand van Europa liggen met water er omheen.''
Deel EU: hardere aanpak misdaad
De Benelux, Duitsland en Oostenrijk willen DNA-profielen, vingerafdrukken en persoonsgegevens uitwisselen om grensoverschrijdende criminaliteit, terrorisme en illegale immigratie te bestrijden.
`Nederland betaalt losgeld'
Nederland betaalt wel degelijk losgeld, zegt Lidwine Zumpolle van Pax Christi. ,,Dat is een schending van de mensenrechten, omdat je terrorisme financiert.''
Lubbers slaat terug in brief
Ruud Lubbers, hoge commissaris voor de Vluchtelingen, heeft in een persoonlijke brief aan de zesduizend medewerkers van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR hard uitgehaald naar het integriteitsbureau van de VN (OIOS) in New York, dat een aanklacht wegens seksuele intimidatie aan het adres van Lubbers onderzoekt.
Lagere overheden moeten groei verkeer indammen
Provincies, gemeenten en waterschappen krijgen meer bevoegdheden om de groei van het verkeer in Nederland het hoofd te bieden. ,,Het rijk heeft niet de wijsheid in pacht, laat staan alle oplossingen klaar.'' Tussen de jaren 2000 en 2020 neemt het personenvervoer in Nederland toe met 20 procent, de groei van het goederenvervoer varieert in de prognoses van 40 tot 80 procent.
Om de minuut moet hij zijn mond houden
,,Staatsterrorisme'', zo noemt Velsenaar Han Wouters de vliegtuigherrie als gevolg van het starten en landen vanaf de nieuwe Polderbaan. ,,Er is een snelweg boven mijn huis aangelegd.''
Onderzoek: geen fraude bij europarlementariërs CU
Twee Europarlementariërs van de ChristenUnie hebben niet gefraudeerd, maar er is twijfel of ze niet teveel onkosten vergoed kregen. Dit staat in een verklaring van het bestuur van de ChristenUnie die gisteren is uitgegeven na extern onderzoek door het bureau Bijzonder Onderzoek & Integriteitsadvies van het accountantskantoor Deloitte Forensic Services.
Centrale gesloopt
Meeste geweld vindt plaats in het verkeer
Slachtofferpercentages van geweld in het verkeer en openbaar vervoer zijn drie tot vier keer hoger dan in de gehele samenleving. Burgers worden in het verkeer veelvuldig met geweld geconfronteerd.
Waar is Van Aartsen nou mee bezig?
VVD-fractievoorzitter Van Aartsen haalde zich deze week de woede van zowel de premier als van de coalitiepartners CDA en D66 op de hals. Wat beweegt hem?
Donner wil geen loslopende tbs'ers
Minister Donner (Justitie) wil dat politie en justitie actief achter ontsnapte tbs-gestelden aangaan. De bewindsman wil ook onmiddellijk opheldering over het aantal tbs'ers dat momenteel voortvluchtig is. De bewindsman zei dit gisteren in Brussel waar hij een bijeenkomst over de aanpak van criminaliteit en terrorisme bijwoonde. ,,Ik wil een pinksterweekeinde zonder loslopende tbs'ers'', vertelde hij.
Zo gemakkelijk, zo geestdodend
Op verzoek van NRC Handelsblad storten schrijvers zich op de eindexamens. Abdelkader Benali ergert zich aan het examen Nederlands (havo).
Tapijtjes
In het gymlokaal, waar de examens worden afgenomen, moet het zo stil mogelijk zijn. Daarom zijn er allemaal vierkanten lapjes tapijt neergelegd. Om een goede houding te vinden en het tafeltje zo fijn mogelijk in te richten met blaadjes en schrijfgerei, wordt er met stoelen geschoven. Er komt al snel een einde aan de stilte als mensen beginnen te vloeken omdat ze achter die lapjes tapijt blijven haken met hun stoelpoten. Ineens een doffe klap. Overal dwarrelen stencils neer. Een surveillant is gestruikeld en kijkt met rood hoofd op. Een enorm lachsalvo galmt door de gymzaal. Geen goed idee die tapijtjes.
PERSONALIA
In het artikel Moordaanslag in zand voort (28 mei, pagina 2) staat datdé neergeschoten Gijs van Dam inkt tieke toestand is opgenomen inhet VU Ziekenhuis in Amsterdam, wijl het…
Uitlevering
Het openbaar ministerie heeft justitie in Duitsland om uitlevering gevraagd van de ontvoerder van de 13-jarige Wei Wei Hu uit Eibergen. De 37-jarige man werd afgelopen dinsdagochtend in Münster gearresteerd. De ontvoerder, een tbs'er die niet was teruggekeerd van proefverlof, heeft ingestemd met uitlevering. De procedure zal waarschijnlijk twee maanden in beslag nemen. Wei Wei Hu werd zondag in Rekken ontvoerd. Even eerder probeerde de man in Ahaus een 15-jarig Duits meisje te ontvoeren.
Vooronderzoek Henk S. heropend
Het gerechtelijk vooronderzoek tegen de metaalkundige ir. Henk S., verdacht van illegale handel met Pakistan, wordt heropend. Op verzoek van S.'s verdediger worden meer getuigen gehoord dan de rechter-commissaris tot dusver toestond. Dat heeft de rechtbank in Alkmaar deze week bepaald. Ook zal de rechter-commissaris in het onderzoek worden vervangen. De rechtbank weigerde in te gaan op het verzoek zittende en vroegere ministers van Economische, Binnenlandse en Buitenlandse Zaken te laten getuigen.
Kombrink tijdelijk burgemeester
Hans Kombrink (57) volgt per 1 juli Ruud Vreeman tijdelijk op als burgemeester van Zaanstad. Dat maakte de provincie Noord-Holland gisteren bekend. Vreeman is per 1 juli benoemd tot burgemeester van Tilburg. Oud-Kamerlid en ex-staatssecretaris Kombrink (PvdA) neemt waar in Zaanstad tot het moment dat een nieuwe burgmeester is benoemd. Kombrink was van 1994 tot 2002 wethouder in Rotterdam.
`Justitie wist van liquidatie'
Justitie was vooraf ingelicht over de liquidatie van Gijs van Dam jr., die gisteren in Zandvoort is vermoord. De kroongetuige uit de zaak-Plooy, de Amsterdamse officier van justitie die met de dood is bedreigd, had Justitie voorspeld dat Van Dam, die nauwe banden met de drugswereld had, zou worden geliquideerd. Dat meldde het NOS Journaal gisteravond. De top van justitie wilde echter niet met deze getuige in zee, en daarom kon de recherche geen nader onderzoek starten. In de Volkskrant van vandaag zegt de advocaat van Van Dam dat Van Dam zich eerder had beklaagd bij de de politie dat er nauwelijks onderzoek werd verricht naar een mislukte aanslag op zijn leven in 2002. Van Dam zou niet hebben geweten wie het op zijn leven had gemunt.
Extern onderzoek naar ambtenaren ministerie OCW
Er komen twee onderzoeken naar vermeende onregelmatigheden op het ministerie van OCW. Een extern bureau zal nagaan of alle benoemingen en beloningen van topambtenaren rechtmatig zijn geweest. Daarnaast zal de Algemene Rekenkamer inventariseren in welke mate er bij OCW toeslagen zijn toegekend, en het financiële beheer van de personele uitgaven beoordelen. Dat heeft minister Van der Hoeven (Onderwijs, CDA) gisteren aan de Tweede Kamer laten weten. Van der Hoeven staat onder druk van de Kamer om opheldering te verschaffen over mogelijke misstanden, nadat anonieme ambtenaren deze week in een brief aan de Kamer klaagden over zelfverrijking bij de ambtelijke top van OCW.
Friso en Mabel bij Rem Koolhaas
Drugshandel kocht politici Antillen om
Prominente politici van de grootste partij van de Nederlandse Antillen hebben volgens de Antilliaanse justitie in ruil voor smeergeld de internationale drugshandel geholpen.
Nederland sterk in Europees Parlement
Nederlanders hebben relatief veel macht in het Europees Parlement, omdat zij vaker dan vertegenwoordigers van andere landen deelnemen aan stemmingen. Effectief beschikt Nederland daardoor over vier zetels meer dan de 31 officiële zetels.
CAO-maatregel kabinet wekt woede vakbonden
Het kabinet zal CAO-afspraken die volgens het kabinet de loonkosten opjagen niet meer algemeen verbindend verklaren. Dat betekent dat afspraken die werkgeversorganisaties met vakbonden maken, niet meer aan een totale branche zullen worden opgelegd.
Erkel: losgeld verdeelt Artsen zonder Grenzen
Artsen zonder Grenzen heeft het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken in april beloofd het voorgeschoten losgeld voor de gegijzelde hulpverlener Arjan Erkel terug te betalen. Het hoofd van AzG-Zwitserland, die dit heeft toegezegd, mag inmiddels niet meer met Buitenlandse Zaken praten. Binnen Artsen zonder Grenzen bestaat diepe verdeeldheid over de kwestie.
Later een bui
Uanmiddag en morgenochtend veel zon en droog. Morgen Anaf de namiddag vanuit het sten kans op een regen- of onkersbui. Zwakke tot matige ind uit zuid tot oost.
Leo Beenhakker ontvluchtte geweld
Gewelddadigheid in de Nederlandse maatschappij, vooral in voetbalstadions, was voor oud-bondscoach Beenhakker de reden om naar Mexico te gaan. Dat zegt hij in een vraaggesprek.
Volendam is weer gedegradeerd
FC Volendam is voor de achtste keer in de clubhistorie gedegradeerd naar de eerste divisie. De ploeg verloor in de nacompetitie gisteravond met 2-1 van Excelsior.
Meeste geweld in het verkeer
Burgers worden in het verkeer vaak met geweld geconfronteerd, zo blijkt uit onderzoek. Slachtofferpercentages van geweld in het verkeer en openbaar vervoer zijn drie tot vier keer hoger dan in de samenleving als geheel.
Meer maatregelen tegen criminaliteit
De Benelux, Duitsland en Oostenrijk willen DNA-profielen, vingerafdrukken en persoonsgegevens uitwisselen om grensoverschrijdende criminaliteit, terrorisme en illegale immigratie te bestrijden.
Lubbers haalt uit naar VN-bureau
Ruud Lubbers, hoge commissaris voor de vluchtelingen, heeft in een brief aan de medewerkers van de VN-vluchtelingenorganisatie uitgehaald naar het integriteitsbureau van de VN, dat een aanklacht wegens seksuele intimidatie tegen hem onderzoekt.
Iyad Allawi wordt premier Irak
De Iraakse regeringsraad heeft een van zijn eigen leden, de shi'iet Iyad Allawi, aangewezen als premier van de nieuwe interim-regering die op 30 juni de macht overneemt van de VS.
PCM definitief in handen van Britse investeerder Apax
Kranten- en boekenconcern PCM, uitgever van onder meer de Volkskrant en NRC Handelsblad, komt definitief in handen van de Britse investeerder Apax. Het contract is gisterenavond ondertekend.
Grond schenken?
Mijn ouders bezitten 1.000 vierkante meter grond, waar helaas nog niet op mag worden gebouwd. In de toekomst waarschijnlijk wel, waardoor de waarde stijgt. Kunnen mijn ouders mij deze grond nu al schenken?(C. C.)
Inspecteur is geen paus
Op 12 april 1999 is een identieke flat als de onze verkocht voor 640.000 gulden. Een plausibel bedrag. Op 27 mei 1999 overlijdt mijn echtgenoot. Onze accountant verstuurt in oktober 1999 de aangifte Successierecht. Hij vermeldt daarin de juiste waarde van de flat op de dag van mijn mans overlijden. Ik ontvang daarna een brief van de inspecteur, omdat hij mijn flat wil waarderen. Daardoor moet ik een taxateur inschakelen. Kosten: 1.200 gulden.Wat blijkt? Op 1 september 1999 is de flat die op 12 april 1999 gekocht was voor 640.000 gulden weer verkocht en wel voor 825.000 gulden. Dit bedrag is overdreven hoog. Kennelijk wil de koper tegen iedere prijs kopen. Daarom vindt de inspecteur dat de waarde die mijn accountant opgaf niet meer klopt en verhoogd moest worden. De taxateur bewijst zijn nut door van die 825.000 gulden wat af te krijgen, maar het gevolg is wel dat ik 15.000 gulden meer aan successierecht moet betalen. Ik had het in die periode zo verschrikkelijk druk om alles te regelen, dat ik er vanuit ben gegaan dat het wel klopte, anders had mijn accountant wel geprotesteerd.(C. van de K.)
Rare bank
Wij kochten destijds participaties in beleggingsfondsen bij onze bank. We openden daarvoor een privé-rekening, waarop jarenlang 2 euro stond. In maart van dit jaar verkocht ik participaties. Op 8 maart stond de opbrengst op onze privé-rekening en op 11 maart nam ik het saldo op. Rond half april ontving ik bericht dat ik in maart rood had gestaan op mijn rekening. Ik belde naar de bank, maar die kon mijn vraag niet beantwoorden. Een week later ontving ik een brief met de valuteringsregels, maar mijn geval stond er niet bij. Tenslotte ontdekte ik zelf wat er gebeurd was. De bank had fictief op 7 maart de provisie voor de verkoop van onze rekening gehaald en fictief op 9 maart de opbrengst op onze rekening bijgeschreven. Dus: even rood.(A. U.)
Wantrouwen
Weer is een onderzoeker van het Russische virologisch instituut Vector een vreselijke dood gestorven. Vorig weekend werd via het medisch nieuwsbulletin www.promedmail.org bekend dat Antonina Presnyakova zich bij een prikincident met Ebola had besmet. Zij stak zich op 5 mei met een injectienaald toen ze een cavia wilde injecteren. Tegen Ebola bestaat geen medicijn.
Arme ouders, rijke kinderen
Zijn de gunstige fiscale schenkingsregels omkeerbaar? Dus niet alleen van ouder naar kind, maar ook van kind naar ouder met dezelfde voorwaarden en maximum bedragen?(O. van V.)
Televisie en Radio Voorkeur Zaterdag
ACTUALITEITENLijn 25. Deze negende aflevering over de uitbreiding van de Europese Unie komt uit Berlijn o.a. Bernd Müller, vertegenwoordiger van de deelstaatregering van Noord-Rijn Westfalen. M&LEuml;ller praat over het verschil tussen Nederland en Duitsland. Hij studeerde Nederlands in Amsterdam en Leuven en werkte als docent aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Ned.2, 19.25-20.00u.Knevel op zaterdag. Gesprek met de Nijmeegse hoogleraar pijnbestrijding B. Crul waaruit blijkt dat artsen het in slaap brengen van een patiënt in de stervensfase steeds meer zien als een alternatief voor euthanasie. Ook een debat tussen André Rouvoet en Boris Dittrich over de gevolgen van deze ontwikkeling voor de euthanasiepraktijk en -wetgeving. Ned.1 20.30-21.03u.Nova. Reportage over bolletjesslikkers op Schiphol en een gesprek met Erik O., de sergeant-majoor die op 27 december een Iraakse plunderaar zou hebben doodgeschoten. Ned.3, 22.20-23.05u.
Niet de treinen maar de machinisten rijden door rood 1
In het hoofdredactioneel commentaar van 24 mei stelt u dat machinisten rode seinen negeren, zodat treinen niet zo lang op elkaar behoeven te wachten. Dit lijkt mij een onjuiste voorstelling van zaken. U refereerde ongetwijfeld aan de door de heer Van Vollenhoven genoemde roodlicht-incidenten, waarvan het aantal aan het toenemen is. Daarbij is echter niet sprake van bewust negeren van rode seinen, maar van menselijk of mechanisch falen: een machinist ziet niet of te laat een rood sein of een trein slipt door bij het remmen (bladeren op de rails).
The Day After Tomorrow
Het broeikaseffect krijgt rampzalige gevolgen: tornado`s razen over Los Angeles, een vloedgolf verzwelgt New York. Een spektakelfilm waar Greenpeace reclame mee maakt.
Wachten op Godot
Karel de Rooij en Peter de Jong, bekend als het variétéduo Mini en Maxi, spelen bij het Nationale Toneel de hoofdrol in Wachten op Godot van Samuel Beckett, over twee zwervers die bij een kale boom tevergeefs wachten op een man. Jos Thie regisseert.
Gedrag Amerikaanse soldaten in Irak is niet te verklaren
Sociaal-psycholoog Sander Koole kan ons in Opinie & Debat van 22 mei uitleggen hoe de martelingen en vernederingen in de Abu Ghraib-gevangenis ontstaan. Ze hebben zelfs een functie. Juist goed aangepaste mensen zouden in oorlogssituaties de ergste dingen doen. Dat helpt hen psychisch gezond te blijven en niet depressief te worden. Deze inzichten uit de sociale psychologie worden niet onderbouwd, en daarom plaats ik er grote vraagtekens bij.
Gevolgen hormoonbehandeling
In NRC Handelsblad wordt melding gemaakt van de ernstige afwijkingen die te vroeg geborenen vele jaren later kunnen vertonen indien zij direct na de geboorte dexamethason kregen om de longrijping te bevorderen (W&O, 23 mei). Hieruit blijkt weer eens hoe belangrijk het is medische dossiers te bewaren lang nadat de behandeling is afgerond. Momenteel is wettelijk bepaald dat de dossiers tien jaar bewaard moeten worden. De Gezondheidsraad heeft onlangs aanbevolen de termijn te verlengen tot dertig jaar. Maar ook dat is m.i. niet lang genoeg! Enkele jaren geleden werd aangetoond dat kinderen, geboren tijdens of direct na de hongerwinter van 1944, pas vele jaren later ernstige afwijkingen vertoonden. Dit onderzoek kon alleen plaatsvinden omdat de medische dossiers naar het gemeentearchief van Amsterdam waren verhuisd, waar de archiefwet geldt en dus alle documenten 115 jaar bewaard moeten worden. Als bezwaar tegen zo een lange bewaartijd wordt o.a. aangevoerd dat er een ruimtegebrek is en ook een tekort aan personeel om deze dossiers te verzorgen. Dit is reden te meer om snel het elektronische patiëntendossier in te voeren. Zulke dossiers nemen nauwelijks enige ruimte in en zijn waarschijnlijk onbeperkt houdbaar.
Dawkins 5
In `t Veld (brief `Dawkins 3', W&O 22 mei) verbaast zich over het feit dat NRC-H kaarten verspreidt voor een lezing van Richard Dawkins. Kennelijk vindt deze lezer dat er na kritiek van vakgenoten of een kritisch stukje journalistiek de kous af is en Dawkins verder genegeerd kan worden. In het vervolg van zijn brief verklaart hij dat het werk van Freud, Marx en Darwin onwetenschappelijk omdat hun theorieën niet te falsifiëren zijn. Dat heeft Popper gezegd. Ik neem aan dat we hun boeken ook niet meer mogen lezen.
Meteorietinslag
In het stuk over de meteorietinslag voor de huidige kust van Noordoost-Australië (W&O, 15 mei) staat dat Ar vervalt naar K. Het is echter K dat radioactief is en met een halveringstijd van 1,28 miljard jaar vervalt naar enerzijds Ca (circa 89%, door emissie van een elektron) en anderzijds naar Ar (circa 11%, door het invangen van een elektron); beide stabiele kernen. De ouderdom van mineralen wordt in de Kalium-Argon methode uit de verhouding van K en Ar bepaald. Door het verval van K is de concentratie van Ar in onze atmosfeer zo'n duizend keer hoger dan zonder de aanwezigheid van kalium in (voornamelijk) de korst van onze planeet.
Zegen bodemdaling
Hoe droevig het gesteld is met de gelijkheid van rechtsbedeling in Nederland blijkt uit het feit dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij bij de afhandeling van claims als gevolg van opgelopen schade door gaswinningen in de provincie Groningen `een goede buurman wil zijn' (Z, 15 mei), terwijl de provincie Limburg zucht onder de gevolgen van de West-Duitse bruinkoolwinningen door `multinational' Rheinbraun AG met massale grondwateronttrekkingen: en dat zonder claims en zonder schadevergoedingen. Ontginner Rheinbraun toont zich géén goede buurman, en grondwaterbeheerder de provincie Limburg en de N.V. Waterleiding Maatschappij Limburg (WML) kruipen te zeer in hun schulp om claims voor opgelopen schade in te dienen.
Dawkins 5
Frank de Greef schrijft zich te ergeren aan de kwaliteit van de stukken van de wetenschapsjournalisten van NRC (brief Dawkins 2, W&O 16 mei). Maar enige zelfkritiek zou De Greef sieren. Zo stelt hij dat een bepaalde zin van Dawkins door geen mens gesnapt wordt (ook niet door de journalist): `Met dat boek wilde ik juist verklaren hoe het menselijk altruïsme voortkomt uit egoïstische genen. Altruïstische genen bestaan niet, maar een egoïstisch gen kan wel degelijk altruïstisch gedrag programmeren op een hoger niveau'. Ik vermoed dat de journalist het wel snapt. Van Dawkins zelf weet ik vrij zeker dat hij het snapt. Ik snap het (volgens mij althans) ook. En ik erger me er ook niet aan. Daarmee is het bewijs geleverd dat De Greef er naast zit met zijn stelling dat geen mens het snapt.
Serendipiteit 1914
Als aanvulling op de brief van Henny Homan Huizen (die schrijft dat `serendipity' al in 1961 in Webster vermeld stond, W&O 15 mei) wil ik u er graag op attenderen dat serendipity al voorkomt in Webster's New International Dictionary of the English Language van 1914 met als definitie: `the gift of finding valuable or agreeable things not sought for, - a word coined by Walpole in allusion as he says in a letter of Jan. 1754 to a tale The Three Princes of Serendip, who in their travels were always discovering by chance or by sagacity, things they did not seek.'
Dawkins 4
Met vrij grote verbazing lees ik het commentaar van de heer In `t Veld (brief `Dawkins 3', W&O 22 mei) op de discussie over of Richard Dawkins nou wel of niet een goede popularisator is van het darwinisme. In dit commentaar stelt hij dat `het darwinisme' geen `falsificatie-instantie' kent. Natuurlijk kent het dit wel. Stel dat er een steeds groter wordende populatie ontstaat van wezens die zich steeds slechter reproduceren. Dat zou iedere theorie die zich `darwinistisch' noemt onderuit halen.
Starobin wil de duivel met Beëlzebub bestrijden 1
Ter wille van onze veiligheid en de bescherming tegen terroristische aanvallen moet de macht van de staat worden vergroot, desnoods ten koste van de rechten van de burger. Paul Starobin bepleit immers (Opinie & Debat, 23 mei) een beleid dat is ,,afgeschermd van de wetgever'' en voor ongrondwettelijke bevoegdheden van een elite van magistraten, die zonder lastige democratische controle voor ons welzijn zouden moeten zorgen. Voor deze fascistoïde voorstellen neemt hij het regiem van Poetin tot voorbeeld en doet hij vijfmaal een beroep op Thomas Hobbes. Terecht, want diens zogenaamde contracttheorie houdt in dat burgers, die zonder goede politieke organisatie met elkaar overhoop (blijven) liggen, zich in goed vertrouwen uitleveren aan de heerschappij van een monarch, aan wie zij dan onvoorwaardelijke gehoorzaamheid beloven als tegenprestatie voor zijn verhoopte goede en effectieve zorgen.
Niet de treinen maar de machinisten rijden door rood 2
Het gebeurt steeds vaker dat treinen door een rood sein rijden. Vorig jaar was dat 281 keer, in 2001 ruim 200 keer, tien jaar daarvoor 100 keer (NRC Handelsblad, 24 mei). Er zouden dus miljarden geïnvesteerd moeten worden in een nieuw beveiligingssysteem. Maar het zijn niet de treinen die door rood rijden, het zijn de machinisten die dat doen.
Starobin wil de duivel met Beëlzebub bestrijden 2
Paul Starobin meent dat we aan het begin van een autoritair tijdperk staan. Sterker, hij pleit ervoor. Hij doet dat op gezag van de 17de-eeuwse politiek filosoof Thomas Hobbes en onder verwijzing naar de nood der tijden, de blijkbaar inefficiënte bestrijding van het islamitisch terrorisme in de hedendaagse parlementaire democratie.Het lijkt erop dat hij de duivel met Beëlzebub wil bestrijden. Immers, de heerser in Hobbes' Leviathan is een tiran die beschikt over alle wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht, die naar eigen goeddunken over leven en dood gaat en over het recht van vrede en oorlog, en die de natie in een permanente uitzonderingstoestand doet verkeren. Het Irak van Saddam Hussein was het perfecte voorbeeld.Starobin laat op deze wijze kiezen tussen het risico op de dood door een incidentele bom van de moslimterrorist en de beulswillekeur van de soeverein en hij kiest dan voor het laatste.Maar met behoud van de burgerlijke vrijheden en de parlementaire democratie zijn andere effectieve maatregelen denkbaar en in uitvoering, die liggen in de opsporings- en inlichtingensfeer. Het Amerikaanse optreden in het Midden-Oosten kan zelfs beschouwd worden als een poging het terrorisme bij de bron aan te pakken, een vorm van vooruitgeschoven homeland security, om onlust en onrust in eigen land voor te zijn. Het autoritairder wordende Rusland van Poetin dat door Starobin als voorbeeld wordt aangehaald, is niet gevrijwaard gebleven van aanslagen. Integendeel.
Iedere kans op wending ten goede steunen
Moeten Nederlandse militairen de missie in Al-Muthanna voortzetten? Op dit moment is dat eigenlijk een onmogelijke vraag, want binnenkort zal alles rondom de Nederlandse inzet daar fundamenteel veranderen –behalve dan de locatie. En wij hebben geen idee hoe die veranderingen zullen uitpakken. In het licht hiervan maakt de discussie of wij nu vier, dan wel zes,of zelfs twaalf maanden moeten `verlengen', een onwezenlijke indruk.
Geslacht van in toga gehulde rechter is onbelangrijk 2
Van emancipatie heb ik niet zo'n hoge pet op. Tenminste, niet als daarmee wordt bedoeld dat vrouwen alleen omdat ze vrouw zijn, eer en respect verdienen in een mannenwereld. Ik raak zelfs uitgesproken geïrriteerd als vrouwen in zaken zich als mannen gedragen. In de tijd dat ik nog advocaat was, schepte ik er een heimelijk genoegen in in belangrijke gezelschappen de koffie in te schenken. Met niet zelden het gevolg dat men mij meteen vroeg bepaalde stukken te kopiëren.Ondanks of misschien juist dankzij dat koffieschenken heb ik mijn sporen verdiend. Ik raak dan ook niet snel van slag door opmerkingen waarbij het geslacht het gif aan de pijl vormt. Nog minder voel ik de aandrang op zo'n opmerking te reageren. Maar dit keer won de verbazing het van de trots.Een dezer dagen bespraken wij tijdens de sectorlunch de juridische problematiek rond de aandelenlease-overeenkomsten van Dexia. Mijn blik werd dan ook onmiddellijk getrokken naar het artikel in het economie-katern, waarin de `monsterrechtszaak' tegen Dexia wordt besproken.De heren-journalisten besluiten hun verslag met de vraag ,,hoe de drie vrouwelijke rechters van de rechtbank zullen oordelen over de inzet van de Stichting Leaseverlies''. Kunnen zij mij uitleggen met welke reden de sekse van het college is vermeld? Ik kon er met mijn beperkte intellect niet één bedenken.
Liever realisme dan moraal
We zouden moeten leren uit de lessen van het verleden. In de argumentatie bij zowel voor- als tegenstanders van een verlenging van de Nederlandse militaire aanwezigheid in Irak spelen precedenten en analogieën een belangrijke rol. De appeasement-politiek van München 1938, onze bevrijding dankzij Amerikaanse offers in de Tweede Wereldoorlog, het Vietnamdebacle in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw, ze worden gretig aangeroepen om heel verschillende argumentaties te onderbouwen. Stuk voor stuk zijn deze eenmalige voorbeelden uit het verleden echter moeilijk over te planten naar de huidige situatie in de wereld. Hitler is misschien op sommige punten te vergelijken met Bin Laden, maar niet met het veelsoortige verzet in Irak. De strijd in Irak is op zijn beurt niet te vergelijken met D-Day, en de redelijk overzichtelijke gepolariseerde wereldsituatie van de Koude Oorlog uit de Vietnamtijd niet met de complexe machtsverhoudingen in de huidige wereld.
Loyaliteit houdt een keer op
Daar zitten we dan in Camp Smitty, Irak. Brave bondgenoot. Dapper leger. We zitten er de 6.000 dode moslims van Srebrenica uit te boeten. Kamp heeft wel wat beters in huis dan Karremans. Een legerpsycholoog geeft hoog op van het de-escalerende vermogen van onze jongens. Die daar speciaal op getraind zijn. De anderen komen de kunst zelfs afkijken. Hoe doen jullie dat? Nou gewoon: geen helm en het automatisch geweer met de loop naar beneden. We weten ook heel veel van de cultuur. In Bosnië geleerd. Wij geven bescherming en wekken vertrouwen.
Geslacht van in toga gehulde rechter is onbelangrijk 1
In NRC Handelsblad van 25 mei staat op pagina 13 een artikel over het Lease-proces tegen Dexia. Ik ga niet in op dit proces, noch op de m.b.t. dit proces relevante inhoud van het artikel, maar slechts op de volstrekt irrelevante vraag in de laatste alinea van het artikel ,,hoe de drie vrouwelijke rechters van de rechtbank zullen oordelen over [...]''. De krant moet zich schamen voor deze vraag.
Het is immoreel om voor de lol sprinkhanen te eten
Ik lees altijd met plezier de rubriek `Wat doen de kinderen' in de wekelijkse Agenda. Maar op 19 mei struikelde ik over de aangekondigde verjaardag van de kabouters in Exloo. Daar konden de kinderen ,,insecten prepareren, meelwormen en sprinkhanen bakken en ook eten''. Ik vroeg mij af wie zoiets barbaars verzint. Insecten, meelwormen en sprinkhanen hoe onaanzienlijk misschien in veler ogen zijn dieren en waarom zou je, als je tenminste respect hebt voor het leven van dieren, die dieren doden als het niet nodig is? Alleen voor de lol? Zij zijn immers zelf voedsel voor levende wezens, zoals de vogels?
Televisie en Radio Voorkeur Maandag
DOCUMENTAIREBritain goes wild with Bill Oddie. Documentaireserie over de Britse flora en fauna. BBB2, 21.00-22.00u.NCRV Document: Smile & wave. Documentaire over de Nederlandse ISAF-vredesmacht in Afghanistan. Ned.1, 23.00-0.05u.Historisch op maandag: Het Britse Rijk. Begin van een driedelige serie, gebaseerd op archiefmateriaal en dagboekfragmenten, over de ineenkrimping van het Britse Rijk na de Tweede Wereldoorlog. Het eerste deel, Rendez-vous met het lot, laat de weg naar onafhankelijkheid van India zien. Ned.1, 0.05-1.02u.
Televisie en Radio Voorkeur Zondag
ACTUALITEITENNetwerk. God speelt bij de Amerikaanse verkiezingen in november dit jaar een hoofdrol. George W. Bush, zelf een born again christen weet zich verzekerd van de steun van 70 miljoen evangelische christenen. Familievrienden, adviseurs en politieke analisten praten over de religieuze drijfveren van een president die zich als door god gezonden beschouwt. Ned.1, 20.15-20. 52u.
Emissiehandel wordt snel deel van `gewone' handel
NRC Handelsblad beschrijft op 26 mei een ontwikkeling in het energie- en milieubeleid, die minder ,,een sterk staaltje' is dan wordt geschreven. De genoemde ,,uitruil van belangen' is inderdaad een normaal verschijnsel in politieke onderhandelingen, maar ook in de dagelijkse economische praktijk. De waarde van vrijwel alles kan immers worden uitgedrukt in geld en dan worden verhandeld. Ook de natuurlijke hulpbronnen worden verhandeld of verhandelbaar gemaakt zoals aardolie en -gas, ertsen, zoetwater, vis en sinds de VN-conferentie in Kyoto van 1997 ook het gebruik van de atmosfeer. Daarom heeft Rusland niet nu een coup gepleegd, maar al in 1997. Toen zijn de emissierechten verdeeld en is de basis voor de emissiehandel gelegd. Dit overigens op aandrang van de VS, die later afhaakten omdat de ontwikkelingslanden in het compromis van Kyoto tot 2012 zijn vrijgesteld van verplichtingen. De EU wilde in Kyoto liever geharmoniseerde voorschriften voor de emissies overeenkomen, verloor die route en is nu wereldkampioen emissiehandel.
Wie a zegt moet tot z durven gaan
Onlangs gehoord: in een haven raakt een hond te water. Een man gaat erachteraan om hem te redden, maar dreigt zelf kopje onder te gaan. Een agent schiet te hulp, en nog één. Ze verdrinken ten slotte alledrie. Een gruwelijk verhaal en een interessant beeld, want je kunt je afvragen hoe nuttig het is om met z'n drieën te verdrinken, als het ook met één had gekund.
Aanslag Van Dam
In het artikel Moordaanslag in Zandvoort (28 mei, pagina 2) staat dat de neergeschoten Gijs van Dam in kritieke toestand is opgenomen in het VU Ziekenhuis in Amsterdam, terwijl het fotobijschrift op pagina 1 zijn overlijden meldt. Doordat de voorpagina later naar de pers gaat, kon alleen daar het laatste nieuws nog worden vermeld.
Voor moedige belegger is Yukos goedkoop
De aandelen van het Russische olieconcern Yukos zijn ofwel verbazingwekkend goedkoop, ofwel behoorlijk duur. Uiteindelijk bepaalt het Kremlin hoe het werkelijk zit.
Europa niet democratischer na de verkiezingen
Alles wordt uit de kast getrokken om Nederland op 10 juni naar de stembus te krijgen (NRC Handelsblad, 25 mei). Met spotjes, affiches en havendagen worden echter verwachtingen gewekt die Den Haag nooit zal kunnen waarmaken, omdat er in feite niets valt te kiezen. In ieder geval niet voor iets hoopvols. Hoe hoog het opkomstpercentage en wat de uitslag ook mogen zijn, een democratischer en/of rechtvaardiger Europa zal de geld- en tijdverslindende verkiezingsstrijd niet opleveren, hoewel dát toch het doel is van onze gang naar de stembus.
Deerhoof:
De Amerikaanse groep Deerhoof neigt per plaat naar een iets normaler geluid, zonder dat hun zesde album nu meteen voor massaconsumptie geschikt is. Want Milkman bevat weliswaar liedjes in een soort rock-idioom, maar ze worden vanuit een kaleidoscopische waaier aan vreemde invalshoeken benaderd. Het titelnummer opent de plaat met een bombastisch, symfonisch intro, waarna het poppenstemmetje van Satomi Matsuzaki, een kinderlijk xylofoonpartijtje en een zware riff voor vreemde schokeffecten zorgen. Zo wordt de luisteraar de hele plaat lang heen en weer geslingerd van het ene verbazingwekkende moment naar het andere, vaak vormgegeven met jachtige keyboardpartijen die de aanjagende werking van de ingehouden bespeelde gitaren hebben overgenomen. Een prachtig dromerig liedje in het Spaans (`Desapareceré') kan er dan nog wel bij. Met zulke uitgangspunten zou Milkman gemakkelijk een versplinterde indruk kunnen maken, maar uiteindelijk blijkt alles heel precies te kloppen.
Lenny Kravitz:
Ook de zevende plaat van Lenny Kravitz is weer af te doen met het goedbedoelde maar dodelijke woord: aanstekelijk. Want waar Prince (door Kravitz veelvuldig geraadpleegd als naslagwerk) is vastgelopen in saaie herhalingsoefening en anachronismen en vooral op de zenuwen werkt, blijft Lenny gewoon hele fijne radiorock maken. En onder zijn retroplunderingen blijken toch altijd weer enkele songs te vinden te zijn die alle jatwerk, vergezochte klankbeelden en jolige helahopsasa rock overstijgen en een sublieme moderne rockster laten horen. Zo is de opening van dit door Lenny helemaal zelf in elkaar getimmerde nieuwe album door een superieure mix van moderne funk en oude soul en een Ozzie-refrein (!) een nummer waardoor je prompt gevloerd wordt. Helaas is het dan snel opstaan geblazen, want anders doezel je weg bij de slappe troep die volgt. Het is weer vallen en opstaan met Lenny: de stevige nummers zijn verrassend, meer sixties dan seventies zelfs, `erg aanstekelijk' en op het podium van Pinkpop ongetwijfeld helemaal op hun plaats. Maar in de cd-speler blijft Kravitz een twijfelachtige kameraad.
Gluck:
Orphée et Eurydice van Christoph Willibald von Gluck was, vóór de herontdekking van Monteverdi en Händel, de zeer geliefde opera waarmee het ijzeren repertoire begon, net voor het Mozart-tijdperk. De Weense versie in het Italiaans (Orfeo ed Euridice) is van 1762, de langere Parijse versie met meer vocale muziek en meer ballet is van 1774. Lange tijd hoorde men alleen de romantisch gemoderniseerde versie van Berlioz, maar tegenwoordig klinken meestal de originele `Franse' noten, zoals nu bij de Musiciens du Louvre o.l.v. Mark Minkovski.
Nils Landgren:
Nils Landgren is een Zweedse (jazz)trombonist die in 1979 mee mocht spelen op de ABBA-hit `Voulez Vous'. Dit liedje staat nu met elf andere van BB (Björn en Benny) op Funky ABBA. Een bedrieglijke titel omdat het repertoire in de arrangementen van Landgrens Funk Unit weinig aan ABBA of funk doet denken. Voor het ABBA-gevoel mis je teveel het hoge gezang van AA (Agnetha en Anni). En door de raps en de geitige zang van Magnum Coltrane Price, vaak meervoudig opgenomen, is de sfeer meer hip-hop en arrenbie dan ouderwets funky. Daar kunnen een kwek-kwek gitaartje en overstuurde bas weinig aan doen.
Blijven en het beste ervan maken
Het zou ronduit verbazingwekkend zijn, als de Nederlandse regering nu een einde zou maken aan haar steun voor de Amerikaanse bezetting van Irak. Zij heeft de Amerikaanse aanval op en de bezetting van Irak immers vanaf het eerste moment onvoorwaardelijk gesteund. Lang voordat er sprake was van resolutie 1441 had de toenmalige Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, Jaap de Hoop Scheffer, al verklaard dat de regering van mening was dat de Verenigde Staten ook zonder een nieuwe resolutie van de Veiligheidsraad gerechtigd waren Irak aan te vallen.
Column
Braboos
Drs. Tony van der Meulen is hoofdredacteur van het Brabants Dagblad. De goede man heeft al een aantal jaren een vriendinnetje. Een jong meisje uiteraard. Gescoord op de redactie. Zij nam haar snuffelstage erg letterlijk. Dat de heer Van der Meulen een wipkipje heeft lees je uiteraard niet in het Brabants Dagblad. Dat zou niet leuk zijn voor mevrouw Van der Meulen. En ook niet voor de kinderen van de doctorandus. Zulke dingen schrijf je niet.
`Machinist reed door rood sein'
Het ongeluk van afgelopen vrijdag in Amsterdam waarbij twee passagierstreinen met elkaar in botsing kwamen, is veroorzaakt doordat de machinist van de rangerende dubbeldekstrein door het rode sein reed.
Dood
Ome Henk uit Enschede was overleden.
Cijfer
Zes vrouwen van om en nabij de zeventig jaar streken neer op een zonnig terras aan de Nieuwmarkt in Amsterdam. Ze waren uitgewandeld. De sportieve plicht was vervuld, tijd voor appeltaart.
Ménage à trois
Tjoeki is een veeleisende papegaai. De oude vogel wil niet vrijen met haar baas als zijn vriendin er bij is. Een ingewik- kelde driehoeksverhouding.
V*kkevuller
Guus Middag luistert naar Nederlandstalige liedjes. Vandaag naar `V*kkevuller' van Simon, de Nederlandse variant van het gekanker van Eamons `F**k it'. Zelden was poëzie zo nuttig.
Stralend weer
Ben Hur in Irak
De spektakelfilm beleeft een spectaculaire wederopstanding. In de bioscoop is Troy, losjes gebaseerd op Homerus en met Brad Pitt als Achilles, een groot succes. Andere epische films, van Oliver Stone over Alexander de Grote en Kingdom of Heaven over de kruistochten, komen eraan. Daarom is het aardig dat vannacht een van de oermodellen van het genre, Ben Hur, op televisie is. Ben Hur blijft een prachtig aangeklede en opgenomen film. Vooral de Romeinen zien er goed uit in hun zilver-rode gevechtstenue. In de oudheid hadden de bad guys al de beste uniformen. Helaas gaat veel van de beeldcompositie op televisie verloren. Gezwollen muziek zorgt voor een gepaste verheven sfeer, maar verstomt tijdens de beroemde, nog steeds opwindende, scène bij de paardenraces die maar liefst een kwartier duurt. Charlton Heston kreeg een Oscar voor de rol van Ben Hur; de joode aristocraat die ten onrechte naar de galeien wordt verbannen door zijn Romeinse jeugdvriend Messala.
Het Beeld
Er zijn van die dagen dat je vooral verbaasd bent over wat je niet te zien krijgt op televisie. De dreigende humanitaire ramp in de Soedanese provincie Darfur dringt nog niet erg tot de Nederlandse zenders door, evenmin als de beginnende epidemie van het Ebola-virus (vijf doden, twintig gevallen) een klein eindje verderop.
Asperges met avgolemonosaus
Laat de asperges na het koken eerst een paar minuten heel goed uitlekken voor u er de saus over giet. U wilt de fluwelige structuur van deze saus niet bederven door het aanhangende water van de asperges.
De echte schrijver komt niet uit zijn woorden
Elke ochtend vanaf vier uur noteerde de Franse schrijver Paul Valéry zijn gedachten over kunst en politiek, wiskunde en erotiek. Hij liet een schat aan stimulerende ideeën na, voor vaklieden en voor hen die van kunst en literatuur méér verlangen dan enkel amusement.
Ramsj
Fernand Braudel: Memory and the Mediterranean. Gebonden, Knopf 2001, van €45,35 voor €9,95. Scheltema Amsterdam/Donner RotterdamStudie die dateert uit 1969, maar door omstandigheden nooit eerder werd gepubliceerd. De bekende Franse historicus Fernand Braudel (1901-1985) buigt zich in het boek over de oude geschiedenis van het gebied rond de Middellandse Zee: vanaf prehistorische tijden tot aan de grote beschavingen die de regio heeft gekend, zoals die van de Feniciërs, de Grieken en de Romeinen. Mooi uitgegeven en met meesterhand geschreven. Bij Scheltema ligt ook werk van een tweede invloedrijke historicus: The age of extremes, 1914-1991, de vuistdikke, alom bejubelde studie van Eric Hobsbawm over de twintigste eeuw. De andere `Ages' van Hobsbawm zijn eveneens bij Scheltema te vinden, bijvoorbeeld The age of revolution, 1789-1848 en The age of capital, 1848-1875. Van €21,50 voor €8,95 per deel.
De mist is vastgespijkerd
`Elk ernstig geval van depressie is een moordzaak. Je bent zowel het lijk als de detective. Het is jouw taak om uit te zoeken welk deel van jezelf is overleden en waarom het dood moest', schrijft Gwyneth Lewis (44) in Zonnen in de regen. Lewis heeft sinds 1990 zes gedichtenbundels gepubliceerd, om en om in het Welsh en het Engels. Ze is opgegroeid in Wales en vreest de totale teloorgang van die taal en cultuur. Haar vijfde bundel Y Llofrudd Iaith (1999) – Welsh voor `Taalmoord' – is opgezet als een detective waarin de moord op een oude dame uit een dorp in West-Wales moet worden opgelost. De oude vrouw staat symbool voor de Welshe taal. In haar laatste bundel Keeping Mum (2003) beschrijft Lewis op bloederige wijze hoe de taal onder het uitstoten van eeuwenoude woorden in het Welsh de geest geeft én hoe de psychiater de verwrongen taal van zijn patiënten in het gesticht probeert te ontrafelen.
Driekleur op de vlerkprauw
Ambon-stad was in 1678 getuige van een opmerkelijk tafereel: plaatselijke schooljeugd joeg drie mannen in vrouwenkleding door de straten. Pieter Tahitu en twee andere Ambonse kapitans waren door de VOC gestraft omdat zij schuld hadden aan de mislukking van een strafexpeditie. Dat de effecten van koloniale interventie op de Ambonse eilanden verder reikten dan dit geval van gedwongen travestie en een incidenteel verzetje voor de jeugd, wordt uit de doeken gedaan in Kruidnagelen en Christenen, een studie waarop historicus Gerrit Knaap in 1985 promoveerde en waarvan nu een tweede, herziene druk is verschenen.
Ethici, onthaast!
De bio-ethiek heeft de ethiek nieuw leven ingeblazen. Niet dat die filosofische discipline om vragen verlegen zit, maar wel is het zo dat ethische vragen opeens niet meer zo abstract bleken. `Wat is goed om te doen?' wordt een concrete vraag wanneer het over je eigen chirurgische operatie gaat. Medisch-ethische commissies verrezen als paddestoelen uit de grond.
Zingen als een lyrische ljurk
Hochmenneke, Lêts, Lieferink, Lorts, Parachutevogeltje, Stijgleeuwerik, Ljurk– allemaal namen voor het iele ochtendzangertje dat als bode van de lente sinds 23 februari j.l. weer boven de Friese weilanden wordt gehoord. Het gaat echter slecht met deze weidevogel. Zonde. `Zijn loktoon,' zo meldt de onvolprezen A.E. Brehm in zijn Het leven der dieren (1869), `is een aangenaam klinkend gerr of gerrel, waaraan de schel gefloten klank triet of tie wordt toegevoegd. Bij het nest zittend roept hij luid trietrie, als hij boos is op ratelende wijze sjerrerererr. Zijn algemeen bekend gezang verlevendigt dan de akkers en de weiden in vlakke en heuvelachtige gewesten op hartverheffende wijze.'
De thuiszorg is ook niet alles
De namen van zijn personages Waghto, Honkoop, Nieuwklap, Grijspeerde zijn Bordewijkiaans, de sfeer van zijn verhalen doet denken aan die van Frans Pointl, maar toch is de debuutbundel van beeldend kunstenaar Anton Valens (1964) volstrekt origineel. De oorspronkelijkheid geldt niet alleen zijn gortdroge en tegelijk poëtische stijl, het is vooral zijn onderwerpkeuze die verrast: de thuiszorg.
Mijn uitroeptekens trekken krom
Men zegt wel eens: alles wordt uit de kast gehaald. Maar ik heb zelden een dichter gezien die zo ontzettend alles uit de kast haalt als H.H. ter Balkt in zijn in alle opzichten indrukwekkende bundel Anti-canto's en De Astatica. Hij laat geen middel onbenut om ons zijn boodschap in de manke oren te schreeuwen. Hij zingt, preekt, babbelt, waarschuwt, fluistert, beleert, blaft, fleemt, kletst en spreekt. Omdat het Nederlands hem te eng is, vervormt hij het, rekt hij het op met middeleeuwse en gewestelijke woorden en vormen en spreekt hij verder in alle talen die hij machtig is. Hij is geleerd en boers, cerebraal en aards. Hij ademt ether en blubber. Hij laat het wemelen van de citaten, die al dan niet worden geïdentificeerd in het gedicht zelf of in de verklarende aantekeningen. Alles wat de typografie vermag, wordt benut en de gedichten zijn doorsneden met tekeningen, foto's, chemische formules en facsimile's van krantenberichten, strips, notitieboekjes van natuurkundigen en een etiket van 50 kg biggenmeel (eiwitrijk) van E.J. Bos b.v., Hoofdweg 244 te Ederveen.
Hand in hand bij de advocaat
Scheiden is een kunst. `Nadat ik bij haar was weggegaan, belde ik haar iedere avond, meestal om zeven uur. Dan was Bruno nog op, en zei ik dat papa van hem hield en dat papa ook niet helemaal begreep waarom alles was zoals het was [...] Meestal belde ik om halfnegen voor de tweede keer. Bruno lag op bed en ik had mezelf een biertje ingeschonken. Cathy kwam vaak wat moeilijk op gang, maar als ik een tijdje deed of het gezellig was, kwam ze wel los [...] Meer dan eens volgde ook 's nachts een gesprek, als ik niet kon slapen, of zomaar, omdat ik haar wilde horen.'
Rauwheid in de straten van Mikael Engström
Als de twaalfjarige Tobbe, een absolute nul in voetbal, een penalty scoort tegen Perra, de schrik van de Bosjesweg, is hij zijn leven niet meer veilig. `Schiet ernaast', had zijn vriend Lars nog gezegd. `Hij maakt je af als je scoort. We willen niet winnen. [...] We willen leven. De zomervakantie is net begonnen.'
Commissaris Erlendur vindt een botje
Akelig. Dat is Moordkuil, het tweede boek van de IJslandse schrijver Arnaldur Indridason. Vorig jaar verscheen Noorderveen, ook al een ijzersterke thriller van Indridason waarin we konden kennismaken met hoofdcommissaris Erlendur uit Reykjavik. Net als zijn beroemde Scandinavische vakbroeders Martin Beck en Kurt Wallander is Erlendur een eenling, hoezeer hij ook samenwerkt met anderen. Evenals Beck en Wallander vervult hij zijn hoofdrol in een wereld van naargeestige schemer, kou, achterdocht, drank- en drugsroezen en weinig heroïek. Indridason heeft IJsland op de thrillerkaart gezet, en dan ook nog meteen tussen de grootste kanonnen.
Tandeloos in Molvanîa
Molvanîa, grenzend aan Slowakije en ooit een belangrijk Oost-Europees land, is nog niet verpest door `modern dentistry': de toetjes zijn er zoet, een lach is vaak tandeloos en een van de meest gestelde vragen door toeristen is: `Wat is er met je gebit gebeurd?' Hoe tandpasta-arm dit onbekende land ook mag zijn, het heeft een rijke historie. Zo stierf de eerste streekheilige met de woorden `Holy shit' op zijn lippen, is het land aangevallen door Goten, Tataren, Hunnen en Spaanse nonnen en heeft de grondlegger van het moderne Molvanîa behalve bruggen en wegen een besmettelijke ziekte op zijn naam staan. Op de kaart staan kerncentrales, vervuilde gebieden en open riolen. In de musea wordt geen entreegeld gevraagd, maar vertrekgeld – iets wat elke bezoeker met alle liefde wil betalen. Hetzelfde geldt voor de luchthavenbelasting die de hoogste schijnt te zijn in de hele wereld. Maar elke toerist betaalt graag en `Tot ziens' is een weinig gebruikte zin in dit kleine Oost-Europese land.
Alles smaakt naar rubber
De exemplaren van Globalia vliegen in Frankrijk als warme croissantjes over de toonbank. Niet zozeer omdat de auteur, Jean-Christophe Rufin, voor een eerdere roman, Rouge Brésil, de Prix Goncourt kreeg, en ook niet omdat Globalia een hoog jongensboekgehalte heeft, maar omdat het een volstrekt anti-Amerikaanse roman is. Dat is blijkbaar waar de Franse lezer in deze tijden van gespannen Franco-Amerikaanse betrekkingen op zat te wachten.
`Ik reken af met moeders'
In Frankrijk heet Pierre Mérot een geestverwant van Faulkner te zijn. Zelf ziet hij zich eerder als een mislukkeling, een alcoholist met een lelijk lijf. ,,Dit hele boek is marketing''.
Zie mij snikken
Achter iedere welgemeende zelfonthulling gaat weer een nieuwe pose schuil. Dat is het tragische lot van de mens. Maar de auteur van een nieuw boek over de onontkoombaarheid van gesjoemel, vindt het vooral amusant.
Gematigd tot in de drankbestrijding
Hendrik Goeman Borgesius, liberaal politicus in de tweede helft van de negentiende eeuw, krijgt van zijn biograaf de titel mee van `Vader van de verzorgingsstaat'. Daarmee is de toon gezet. Het is een door bewondering gekozen eretitel op een historisch terrein waarin tot dusver alleen de sociaal-democraat Willem Drees als een `vader' is geëerd. Deze betiteling had Drees van dankbare ouden van dagen in 1947 gekregen voor zijn noodwet, die voor het eerst een staatspensioen mogelijk maakte. Goeman Borgesius is zo niet op het politieke toneel gehuldigd. En in de biografie van Bert Wartena is voor zo'n beeldvorming ook geen aanleiding te vinden.
Hardhandige blijken van genegenheid
Eugene Richards (1944) is een reus in de fotografie. Titels van fotoboeken die hij op zijn naam heeft staan, geven zijn specialisme aan: The knife and Gun Club, Cocaine True Cocaine Blue – zwartwit-reportages over de Amerikaanse zelfkant, die in een onthutsend zwartwit realisme wordt uitgelicht. Want bij Richards moet je niet aankomen met schaduwvlekken op zonovergoten bospaden. Als fotograaf met een humanistische en fatalistische levensvisie kijkt hij naar algemeen menselijke fenomenen waar je zelf aan hoopt te ontkomen: kanker, drugsverslaving, armoede, aids en dementie.
De Muur werd weer een streep
In de succesvolle film Good Bye, Lenin! doet een jongen anno 1990 alsof de Berlijnse Muur nog niet gevallen is, om zijn zieke moeder een mogelijk fatale shock te besparen. Wanneer in het zicht van haar ziekbed een groot Coca-cola spandoek wordt uitgerold, zegt hij dat Coca-cola een door het Westen geannexeerde DDR-vinding is. Al doende belichaamt hij het geloofsmechanisme van communistische heilstaten. Het doet er niet toe wat uw ogen zien. De partij schrijft voor wat werkelijkheid is, en u doet er goed aan die lezing niet in twijfel te trekken.
Vader legt graag Russen om
De vader van Wibke Bruhns was een nazi die in 1944 werd geëxecuteerd nadat hij had samengezworen tegen de Führer. Zij was toen zes jaar. Een halve eeuw later probeert zij iets van deze man te begrijpen.
Pas verschenen: Non-fictie
Floris-Jan van Luyn: Een stad van boeren. De grote trek in China. Met foto's van Vincent Mentzel, Li Nan en anderen. Prometheus/NRC Handelsblad, 240 blz. €21,95Met veel foto's geïllustreerde reportages over de 120 miljoen boerenmigranten in China, die in eigen land als tweederangs burgers worden beschouwd. Floris-Jan van Luyn, was gedurende zes jaar correspondent voor NRC Handelsblad in China.
De roman van heel Italië
Allessandro Manzoni was een kind van de Verlichting, maar ook een katholieke romanticus. Zijn nu vertaalde `I promessi sposi' uit 1840 is de oertekst van de eenwording van Italië. Zijn taal in deze historische roman werd de taal van het nieuwe Italië.
Eigen nieuws
AmerikaIn de meivakantie ben ik met mijn moeder en mijn zusjes naar Amerika geweest. Mijn broer had maar 1 week vrij en die is met Daddy thuis gebleven. Eerst gingen we naar Washington, daar heb ik het Witte Huis gezien, maar president Bush was er niet. Toen gingen we naar Charlottesville, daar wonen mijn oom en tante. Het was daar heel warm maar ze hebben een zwembad dus konden we daarin met onze neefjes en nichtje spelen. Op het laatst gingen we met de trein naar New York, daar zijn wij geboren maar daar weet ik niks meer van. Machteld wel, die herkende haar school. Het Vrijheidsbeeld is heel erg groot en de Zoo in Central Park vond ik ook cool. Alle taxi's in New York zijn geel, kijk maar op mijn tekening. Het was supervakantie.Eigen vakantieverhaal en tekening van Quirine Hoek, 8 jaar, uit Bussum
Het asiel (1)
`Daar moeten we niet langslopen', zegt Tobias. ,,Dat is een heel erg eng gebouw!''
Treintjes voerden turf aan in Erica
Erica is meer dan een meisjesnaam. Het is ook de naam van een heideplantje. Naar dat heideplantje is weer een plaats in Drenthe genoemd.
In het spookhuis
,,Een oud geheim kun je best aan iemand doorvertellen'', zegt Rosa Bosma (10). ,,Nieuwe geheimen zijn vers en daarom groter. Die moet je bewaren.
Honden kunnen niet tegen doorfokken
Er zijn meneren die verkopen appels, peren en trossen druiven. Zij zitten in de fruithandel.
`Jij, als blanke man?'
In `The Time of Our Singing' schetst Richard Powers drie generaties Amerikanen die het begrip ras pogen te ontstijgen.
Een lijn is een lijn, punt uit
Artistiek directeur Marianne Sarstädt verlaat het Nederlands Dans Theater. Een echt afscheid wil ze niet, wel een markant moment, met het speciale Hans Van Manen-programma.
Een troon vol onkruid
Een verlaten aardappelmeelfabriek in Groningen is het decor van een voorstelling over Faust. Dit keer heeft hij de gedaante van een fabrieksdirecteur die mensen kloont alsof het aardappels zijn.
28 mei 2004
30 mei 2004