Het nieuws van 22 mei 2004

Ze zijn witte gvb'er: beginnende golfspeelsters mét een golfvaardigheidsbewijs, maar zónder lid te zijn van een golfclub. Op de maandelijkse ladies day van de Ronde Tafel in Eindhoven leerden ze elkaar zo'n vijftien jaar geleden kennen. Toen hun echtgenoten op hun 40ste de jongemannensociëteit moesten verlaten, wilden ze elkaar graag blijven zien. Golf bleek wat ze gemeen hadden.

De lezers van de Achterpagina noemen de hoogtepunten uit de geschiedenis van de popmuziek, van The Beatles tot Nirvana.

WEER Vanmiddagen vanavond neemtde noordwestenwind flinktoe. Boven . ep sel. ' Vannacht neemt de wind af en wordt het droog.

De sopraan Elly Ameling hoorde tot de beste liedzangers ter wereld en stond bekend om haar perfectie en fijnzinnige vertolking. Ze trad op over de hele wereld, maakte ontelbare plaat- en cd-opnamen en kreeg onderscheidingen en eredoctoraten. In januari 1996 nam zij afscheid van het concertpodium. Nu, op 71-jarige leeftijd, draagt zij haar kwaliteiten als liedvertolker nog steeds over in masterclasses. Een van de masterclasses, aan het Koninklijk Conservatorium van Den Haag, dient als basis voor deel een van het programma Masterclass, een tiendelige serie die de AVRO op de zondagmiddag uitzendt. Elly Ameling – ,,een kunstenares in verfijning'' noemt een van haar studenten haar – bijt in de serie het spits af.

Genieën hebben vaak een tik. Zo weten we sinds het meesterlijke Amadeus van het korte, rollende lachje van Mozart. Een dergelijke welluidende uiting van pure levenslust geldt ook voor bridgeinternational Jan Jansma. Wanneer Jansma lachsalvos afvuurt, weet je dat zich iets moois heeft voltrokken. In combinatie met zijn briljante ingevingen bezorgde hem dat de titel van de Mozart van het Nederlandse bridge. Dit seizoen hebben Jan Jansma en zijn partner Louk Verhees het niet gemakkelijk. Het paar presteert grillig, met uitschieters naar boven (brons op het WK Transnationals) en naar beneden (degradatie uit de Meesterklasse). In het bridgeblad IMP wijdde Frank Burghout een column aan de nieuwe kernploeg. Jansma, die meestal een goede pers krijgt, werd geconfronteerd met enige kritische kanttekeningen. Dat was even slikken, maar de man uit Malden liet het er niet bij zitten. Onlangs, tegen Polen, stal Jansma de show. Nederland leed een kleine nederlaag, maar dat lag niet aan Jansma-Verhees. Het paar lijkt klaar voor het EK in Malmö van volgende maand.

Op de website van de KNSB beschrijft Rini Kuijf hoe hij zondag keek naar een partij uit het Europees kampioenschap tussen de sterke Tsjech David Navara en onze jongste grootmeester Jan Smeets. Het was live op internet te volgen en Kuijf genoot. Wat speelde Smeets prachtig! Eerst een onverwacht loperoffer, toen een torenoffer en daarna een elegante beslissing die begon met een spectaculaire paardzet die de dame won.

Ras-el-hanout is een Noord-Afrikaans kruidenmengsel van verschillende fijngemalen specerijen, zoals nootmuskaat, kaneel, kardemom, kruidnagel, foelie en peper. Er kunnen meer dan 25 specerijen worden verwerkt in ras-el-hanout, dat te koop is in Marokkaanse en Turkse winkels. Hoogstwaarschijnlijk heeft de Marokkaanse slager die lamsgehakt verkoopt ook ras-el-hanout op de plank staan. Koop geen grote hoeveelheid ras-el-hanout. Kruiden- en specerijenmengsels die te lang hebben gestaan krijgen een muffe smaak.

Deze week zijn voor een kleine 200.000 scholieren de eindexamens in het voortgezet onderwijs begonnen. Vanwege Hemelvaartsdag was het een kalme start, volgende week barst het examengeweld in volle hevigheid los. De examenperiode wordt vrijdag 4 juni afgesloten. Op internet wemelt het van de websites over de eindexamens. Om door de bomen het bos te kunnen zien zijn startpagina's met overzichten van examensites handig, bijvoorbeeld www.examen.nl.

Het klassieke epos bereikt een miljoenenpubliek door Brad Pitts hoofdrol in de film Troy; Pieter Steinz wijdt deel 21 van zijn serie over literaire thema's aan de Griekse Oudheid in het algemeen en Aischylos' Orestie in het bijzonder.

Er is ook weer een nieuw album uit van Jim, zijn tweede alweer. In het tegenwoordige muzieklandschap is dat wel wat snel, krap een jaar nadat hij tweede werd in de eerste Idols-editie. Het team achter hem heeft duidelijk haast, de omloopsnelheid van zulk soort instant-sterretjes is hoog en voor je het weet ben je vergeten. Daarom werkt Boris, de winnaar van dit jaar, momenteel als een gek aan zijn eigen debuutalbum, dat volgens de planning eind deze maand al in de winkels moet liggen.

Rozhdestvensky/ Rostropovitsj: BBG Legends BBCL 4143-200000 Wat bij ons Radio 4 is, is in Groot-Brittannië Radio 3.

Angélique Kidjo Oyayal! Columbia 516441 ©0000 De in Benin geboren Parisienne Angélique Kidjo duikt op haar nieuwecd nogenthousiasterinhet ‘latijnse’ dan op Black Ivory Soul van…

Dysseldonk 33 1/3 Inbetweens Records IRCD 022 ©) moet blijft ko Por Terwijl het westen van het land druk lijdt aan de waan van de dag spelen in Brabant en Limburg groepen zonder…

Ghostface Killah wist zich in de omvangrijke Wu Tang Clan omhoog te werken tot de meest aangrijpende mc. Zijn manier van rappen ligt onnoemlijk dicht bij pure soul als het om emotie gaat. Hij lijkt altijd half tegen een huilbui, psychose of uit vertwijfeling geboren hedonisme aan te hangen. Van de wagonlading soloalbums die ons uit het Wu Tang kamp tegemoet blijft komen leek The Pretty Toney Album van de zich tegenwoordig Ghostface noemende maniak op voorhand het meest spannende album. En hoe merkwaardig deze vierde soloplaat ook uitpakt, tegenvallen doet-ie eigenlijk niet. De vrolijke, maar nog steeds bloedserieuze soul, de pornografische lolbroekerij met Missy Elliot, de uiterst bizarre intermezzo's (skits); veel luchtiger dan ik verwacht had. Maar het vertoon van de betere hiphopsmaak is in deze potporrie van ranzigheden en soul juist groots. Productie, beats, samples; alles is met grote zorg en vileine inspiratie tot zeldzaam overtuigende hiphop gesmeed. En als Ghostface echt eens losgaat, krijg je dezelfde kriebels als een kleine twintig jaar geleden bij NWA. Kom daar nog eens om!

CD VAN DE WEEK Gem: Tell Me What's New (Excelsior, distr. V2) ser Met zo’n albumtitel pareert Gem handig de voornaamste kritiek die er op deze plaat mogelijk is.

`One of us' staat er in grote letters naast Miss Europe 2003. Op alle grote Europese vliegvelden hangt haar portret. Ze is Hongaars, haar naam is Zsuzsanna Laky, ze heeft twee sjerpen om en een tiara op haar bruine haren – heel koninklijk – en ze ziet er naar uit dat ze het wit uit je ogen kan zuigen. In kleine lettertjes staat er: `For more beauty visit Budapest, a new capital of Europe'.

Joyce Roodnat wandelt door Nederland en de rest van de wereld. Deze week om de hoek van Holland.

Nog maar pas is de spotvogel van zijn winterkwartier in tropisch Afrika teruggekeerd. Als elk jaar is deze zanger met zijn citroengele borst, olijfgroene bovenzijde en lichtgele wenkbrauwstreep de laatste der zomervogels. Het is de tweede week van mei. Het Limburgse landschap bij Slenaken is zonnig, open, de bossen niet diep en duister, de jonge struiken bloeien. Voor de spotvogel (Hippolais icterina) die is neergestreken in de acacia's biedt deze biotoop voldoende nestgelegenheid, bovendien insecten en ook vruchten tot voedsel. Het lied is snel met muzikale en ook valse wendingen. Er zitten snelle trillers bij, alsof iemand over een harp strijkt. Aan zijn zang heeft de spotvogel zijn naam te danken: hij houdt ervan andere vogels te imiteren, en dat heeft iets spotlustigs. Zijn bijnamen luiden `kukeler', `Spaanse kyt' en ook `grote gele hofzanger'. Opvallend is zijn forse snavel. Hij is niet makkelijk waarneembaar. Hij houdt zich schuil. Als hij zingt, valt zijn oranje-rode keel op.

Voor 90 euro slaapt Joep Habets een nachtje boven zijn stand.

Joost Oranje doet het heel rustig aan in de hoofdstad van Suriname.

COLUMN PURE, ZACHTELIEFDE Door BASTIAAN GELEIJNSE Sommige dingen zijn een trend vanaf het moment dat er een stukje over in de krant heeft gestaan.

In Amsterdam, en niet alleen daar, is het verboden. Paaldansen. Twee vrouwelijke dj's verzetten zich tegen die `bekrompenheid', ziet Gabriëlle Provaas. `Als je een paar bewegingen kent, laat je geen paal meer staan.'

Afgelopen woensdag opende het modemerk Dolce & Gabbana een D&G winkel in de PC Hooftstraat in Amsterdam. Jetty Ferwerda en Peter Stigter (foto`s) waren er bij.

Trampolinespringen verbetert niet alleen het humeur, ernaar kijken ook. De redactie geeft deze week twee boekenbonnen weg voor inzendingen bij de promotiefoto van trampolinespringen van de website van de Amerikaanse fitness-rage `reboundology'. Zoals vorige week beschreven in deze bijlage (`Lopen op privé-trampolines') is de bottomline van die rage: springen maakt gezond.Actueel is de variant op Frans Bauers hit `Heb je even voor mij':- Spring maar even op mij, Gerard Burgers, SchalkhaarDe beleggerswijsheid `Sell in May and go away' kreeg een trampolinevervolg in- But remember, be back in September, P. Beers, Oudenhoorn- Controle roklengte Nederlandse tennisdames dit jaar verscherpt, Anne van Tuijl, Holten- Rebecca Loos bespringt nu vader Beckham, Luc Lansink, AmsterdamDe eerste boekenbon gaat naar de actuele inzending van Titus Geerligs (graag adres mailen) uit Maastricht, die inhaakt op het huwelijk vandaag van de Spaanse kroonprins Felipe met tv-presentatrice Letizia Ortiz Rocasolano:- Letizia krijgt les in troonbestijgenDe tweede boekenbon gaat naar een inzending van een reeks onderschriften van Joop Plukken uit Breda:- Bassie leidt nieuwe `Adriaan' zelf op- Auditie voor eerste Nederlandse vrouw in de ruimte van start- Cocktail Trio na 50 jaar terug met vlooiencircus: the musical- Arbo-dienst komt met rotonde-training voor rollator-gebruikers

Tv-kok Jamie Oliver gaat ook in Amsterdam met probleemjongeren aan de slag.

Spunk-columnist Raoul de Jong (20) drinkt wodka, veel wodka, want hij heeft de liefde van zijn leven ontmoet – en verloren.

Sophie de Klerck (38) is fulltime voorlichter bij een internationaal bedrijf, moeder van Max (6) en Tom (3), woont (tijdelijk niet) samen met Mark (40) en vertelt over haar drukke leven.

Albert Verlinde kijkt naar het Eurovisie Songfestival en ziet de Europese gedachte ten onder gaan.

Hoe wandelt de wandelaar? En waarom wandelt hij? Of zij? Arnon Grunberg over het hermetisch universum van de wandelaar, en de stukjes van Joyce Roodnat over wandelen. `Met gezelligheid heeft wandelen niets te maken.' Een voorpublicatie

De gestaag doorzettende industrialisatie van Afrika blijft niet zonder gevolgen voor de luchtkwaliteit boven en rond het continent. Boven het zuidelijk deel van de Atlantische Oceaan heeft het geleid tot een opvallende stijging van de concentratie ozon in de lage atmosfeer. Dat concluderen Nederlandse en Duitse onderzoekers onder aanvoering van Jos Lelieveld van het Max Planck-instituut voor atmosferische chemie in Mainz (Science online, 13 mei).

DE MEESTE MENSEN zetten de gewassen kopjes en glazen ondersteboven terug in de keukenkast. Ze weten niet waarom, een enkeling denkt misschien dat er dan minder stof in valt. Anderen zetten de glazen en bekers gewoon rechtop terug. Zo wordt voorkomen dat de drinkrand van het onderste glas in het vuil belandt dat altijd aan de keukenkastplank kleeft. De kans op vuil en vet is natuurlijk groter dan de kans op stof.

Ouderen met een hoge concentratie van het aminozuur homocysteïne in het bloed lopen duidelijk meer risico op botbreuken. Het effect van homocysteïne is aanzienlijk, vergelijkbaar met dat van bekende risicofactoren voor een botbreuk, zoals een lage botdichtheid of een verminderd verstandelijk functioneren. (The New England Journal of Medicine, 13 mei)

Is er olieschaarste op komst? Leonardo Maugeri van het Italiaanse energiebedrijf Eni Spa wil er niet van weten. In Science van deze week hekelt hij de doemscenario's die nu circuleren. `Paniekzaaien over de beschikbaarheid van olie heeft als enig effect dat een misplaatste obsessie onstaat met veiligheid en controle aangaande olie', aldus Maugeri. `Een obsessie, zo laat de geschiedenis zien, die steeds opnieuw funeste politieke beslissingen uitlokt.'

Sinds 1882 niet meer vertoond: de planeet Venus die voor de zon langs trekt. Vroeger hoopte men er de afstand tot de zon uit af te leiden, nu kijkt vooral de liefhebber.

In een bijdrage op de opiniepagina van deze krant stelde de vroegere hoogleraar Onderwijskunde Van Kemenade vorige week een probleem aan de orde. Een zwaarwichtig probleem uiteraard, want Van Kemenade is natuurlijk niet de eerste de beste. De oud-minister van Onderwijs uitte kritiek op het kabinet en het parlement omdat zij een loopje nemen met onze grondwettelijke waarden. Het vroegere prominente Kamerlid van de PvdA, ooit de gedoodverfde opvolger van partijleider Den Uyl, meent dat er wordt gemarchandeerd met de Onderwijsvrijheid zoals die sinds 1917 in de Grondwet is vastgelegd. Voor het stichten van een nieuwe school wordt nu namelijk de extra eis gesteld dat tenminste twintig procent van de leerlingen geen onderwijsachterstand mag hebben.

Leo Prick geeft een uitstekende analyse van de positie van de leraar in het Nederlandse onderwijs (W&O, 8 mei).

Voor een werkstuk op school organiseerden drie tieners op eigen houtje een reis naar een prestigieus Japans instituut voor fundamentele natuurkunde.

Kinderen van laagopgeleide ouders raken in het onderwijs steeds verder achterop. De Scheveningse basisschool `De Tweemaster' probeert de trend te keren.

Het melkwegstelsel heeft er een nieuwe spiraalarm bij. Hij bestaat uit waterstofgas en bevindt zich buiten de andere vier hoofdarmen van dit stelsel. De ontdekking vond plaats in het kader van de International Galactic Plane Survey. Dat is een project waarbij met behulp van radiotelescopen de verdeling van het koele waterstofgas in het vlak van het melkwegstelsel in kaart wordt gebracht. Voor het zuidelijk deel van het melkwegvlak levert dit project een ruim tien maal zo grote detailscherpte op als voorheen. En in dit zuidelijk deel is de nieuwe spiraalarm dan ook gevonden. (Astrophysical Journal Letters, 1 juni)

Vissen die in scholen zwemmen scheiden een alarmstof af die soortgenoten waarschuwt voor gevaar. Dat concluderen Amerikaanse gedragsonderzoekers uit onderzoek onder in scholen levende vissen. (Animal Behaviour 67/1, blz. 59 -67, 2004). De onderzoekers zagen dat de vissen duidelijk minder vaak zwommen op plekken waar iets werd vrijgegeven van hun schrikstof, een chemische stof die uit bepaalde cellen in de vissenhuid wordt afgescheiden als de dieren gewond raken. De reactie van de vissen op de alarmstof was vergelijkbaar met de reactie op tonen van een model van een roofvis. Vissen die even eerder waren blootgesteld aan de schrikstof reageerden veel schrikachtiger op een roofvismodel.

De delen van de hersenschors die verantwoordelijk zijn voor de hogere mentale activiteiten (associaties) rijpen in de puberteit, ná de delen die betrokken zijn bij de lagere functies als beweging en zintuigelijke waarneming. Dit blijkt uit het eerste meerjarige hersenonderzoek, onder leiding van Nitin Gogtay van de Amerikaans National Institutes of Mental Health, waarbij het brein van 13 gezonde mensen tussen 4 en 21 jaar oud iedere twee jaar werd gescand in een MRI-scanner. Tot nu toe waren de gegevens over hersenrijping gebaseerd losse scans bij verschillende mensen of op post-mortem analyses (Proceedings of the National Academy of Sciences, online publicatie 17 mei).

De genetica verdeelt hondenrassen in vier hoofdgroepen. Naast een handvol oude rassen zijn er de jacht-, schaaps- en vechtrassen die de afgelopen 200 jaar hun vorm kregen.

Moderne zeppelins voor civiele toepasingen hebben weinig succes. In de militaire wereld is het moderne luchtschip daarentegen begonnen aan een revival.

HET STOPLICHT was net op groen gesprongen, een dikke allochtoon en ik wilden wegfietsen, toen we gesneden werden door een auto met een Belgisch nummerbord die rechtsaf sloeg. Ik schold hardop: `Buitenlanders!' Pas toen ik het gezegd had, realiseerde ik me dat de man op de fiets ook een buitenlander moest zijn. Het mechanisme in mijn hoofd is dus zo simpel: wie op een fiets zit is een Nederlander en wie per ongeluk geen rekening houdt met fietsers is een buitenlander. De man op de fiets reageerde instemmend: `Domme Belg'. Hij voelde zich klaarblijkelijk samen met mij Nederlander.

Grote aardbevingen waren verantwoordelijk voor circa 10 procent van de zeespiegelstijging die in de vorige eeuw is gemeten. Dat blijkt uit onderzoek van vijf Italiaanse geofysici en een natuurkundige (Geophysical Research Letters, 5 mei).

In de Verenigde Staten was Ronald Reagan nog aan de macht toen deze insecten, uit het ei en als larven onder de grond kropen. Na 17 jaar boomwortels zuigen in het donker kwamen de eerste cicaden (Magicicada septendecim) afgelopen week weer naar boven, verpopt tot vliegmachines. Er bestaan ook andere cicaden die zich periodiek voortplanten, bijvoorbeeld eens in de 13 jaar, maar septendecim is de talrijkste van allemaal. Hier zitten de diertjes – tot vijf centimeter lang, met rode ogen – op een telefoonpaal in de Amerikaanse staat Virginia. In hun drie weken durende bovengrondse bestaan roepen naar schatting miljarden luidruchtige exemplaren aan de Amerikaanse oostkust associaties op met een bijbelse plaag. Buiten-evenementen worden afgelast en cicaderecepten uitgewisseld. De diertjes hebben tot medio juni om te paren en te sterven. De volgende generatie is opnieuw veroordeeld tot een bestaan in het donker en moet tot 2021 wachten voordat zij in de laatste levensmaanden naar boven mag.

Beukema heeft gelijk en ongelijk in zijn brief (W&O 8 mei) over het artikel Boomgrens (W&O 24 april). Isotopeneffecten bij chemische reacties zijn wel degelijk bekend.

Het steroïde hormoon dexamethason kan het leven redden van te vroeg geboren kinderen, door verbetering van de ademhaling. Maar later kan het leiden tot hersenafwijkingen.

De Nederlandse Nobelprijswinnaar Niko Tinbergen (1907-1988) stelde vier beroemde `waaromvragen', over dierlijk gedrag. Zijn leerling Richard Dawkins stelt vier `wie-vragen'. Over wie er nu eigenlijk profiteert van al die eigenschappen en dat gedrag. Antwoord: de genen, de organismen, het genenreservoir en de ontwerper. Maar die laatste is er niet in de evolutie.

Op de dag dat de Tweede Wereldoorlog begon gingen we na vier weken aan zee weer naar huis. We, dat waren mijn vader en moeder en ik, en de zee was de Noordzee bij Noordwijk. Ik was twaalf. Voor het eerst in mijn leven werd ik overvallen door het gevoel dat ons niets goeds te wachten stond; niets anders dan groot onheil. Dat ging vlug over. De oorlog kwam nog niet bij ons en de school begon weer, met alle gedoe van dien. Oorlog bleef theorie, met in de Panorama de dwarsdoorsneden van de Maginotlinie en de Siefriedlinie, van waaruit de Geallieerden en de Duitsers elkaar door verrekijkers in de gaten hielden en af en toe een schot losten. Drôle de guerre. Verder bestudeerden we het belangrijke boek Oorlogsvliegtuigen der belligerenten. In de strenge winter van '39-'40 (van de vorige eeuw) raakte de Waterlinie bevroren. In de Cineac kon je zien hoe onze soldaten met cirkelzagen grote wakken in het ijs maakten om de onneembaarheid van de Vesting Holland te herstellen. Rats, kuch en bonen. En nog een liedje, gezongen door een soldaat die ergens was ingekwartierd. `Bij die dikke dikke in 't kwartier, heb ik 't dik naar mijn plezier', en het refrein: `En o mevrouw Van Buren, kon dat maar jaren duren!' Goeie ouwe tijd. Zo is het wel weer genoeg.

Ooit, het was voor mijn tijd, hadden intellectuelen een begerenswaardige status. Wat zij zeiden en schreven was bij voorbaat op zijn minst een beetje waar. Hun dwarsheid was glamourous, hun onaangepastheid gaf hun glans. Sartre was de David Beckham van het denken. Op Cuba en in Oost-Duitsland ontwaarden de intellectuelen het arbeidersparadijs, maar omdat zij geen arbeiders waren mochten zij weer terug naar hun grachtengordel. Of het ook echt zo is geweest, weet ik niet (voor mijn tijd, nietwaar), maar dit is het beeld dat nu heerst.

Dit jaar stopten Peter de Jong (56) en Karel de Rooij (57) als duo Mini & Maxi. Peter had een nekhernia opgelopen en zware voorstellingen waren niet langer verantwoord. Maar vandaag keren ze terug op de bühne, als toneelspelers in Wachten op Godot. Karel de Rooij is getrouwd en woont in Scheveningen. Peter de Jong woont samen met Tineke in Wjelsryp. `Kunst, m'n kont.'

Twaalf zelfmoord- terroristen bliezen een jaar geleden zichzelf en 33 anderen op bij aanslagen in Casablanca. Marokko opende de jacht op de terreur in eigen land, wat leidde tot 2.000 arrestaties, 1.200 rechtszaken en 700 veroordelingen. Maar in de sloppen- wijken broeit het.

Hans Westerhof, de `normaalste trainer van Nederland', is nu oefenmeester van de `geiten', zoals de voetballers van Mexico's populairste club worden genoemd. Maar hij doet meer dan alleen trainen: met het geld van de Mexicaanse miljardair Jorge Vergara, werkt hij aan een internationaal voetbalimperium. Voetbal als big business en public relations: `Ik heb ideeën en Vergara heeft het geld. Die combinatie is wel zo makkelijk.'

Ook in de zorg voor mensen met een verstandelijke handicap hebben de `nitwits' van mevrouw Van der Heijden onbarmhartig toegeslagen. Ook mensen met een verstandelijke handicap moeten in de maatschappij gaan wonen, in een gewone woning, net zoals veel psychiatrische patiënten voor wie dat `goed' zou zijn. De instellingen worden door de nitwits afgeschilderd als een soort concentratiekampen waarin de verstandelijk gehandicapten zijn opgesloten en geïsoleerd van de maatschappij moeten leven. Het zijn `gewone mensen', zeggen de nitwits die vinden dat psychiatrische patiënten ook gewone mensen zijn.

Met tranen in mijn ogen las ik het artikel `In de hoek gesmeten' (Z, 10 april) over het leven van een moeder met een inmiddels 48-jarige schizofrene zoon. Wij kunnen bijna hetzelfde verhaal vertellen. Alleen werden ons gezin in een vroeg stadium opgevangen door een lieve oude psychiater. Huib (1964) was de middelste van vijf kinderen met een bazige oudere zus, een actieve oudere broer en drukke tweelingzusjes kort na hem. In eerste instantie kreeg ook het gezin (vooral de moeder) de schuld van het onaangepaste gedrag dat op de middelbare school begon.

Er is vraag naar dwang. Gemeentebesturen willen lastige verslaafden van straat kunnen halen, psychiaters willen hun patiënten eerder onder dwang met medicijnen kunnen behandelen. Lezers die reageren op het verhaal van een moeder met een schizofrene zoon roepen juist op tot `nieuwe barmhartigheid'. Heeft gedwongen opname zin? `Een gezond paternalisme is heilzaam.'

‘De Amerikaanse folteringen zijn een lachertje’ | brahim Al-Idrissi (37) komt elke dag naar zijn werk met een revolver op zijn heup.

Soldaat eerste klos Sabrina Harman (26) uit Voi aangeklaagd omdat ze foto's zou hebben gemaakt van onder meer mannen die worden gedwongen te masturberen, is de dochter van een…

Saddam Salah al-Rawi (29) zat tweemaal gevangen in de Abu Ghraib-gevangenis in Bagdad. Drie jaar onder Saddam Hussein, vier maanden onder de Amerikanen. Hij kent Lynndie England, Charles A. Graner, Ivan Frederick. `Ivan kwam mijn cel binnen en zei dat als ik niet meewerkte ze mij... je weet wel... fuck you.'

De problemen van de Koninklijke/Shell Groep vloeien voort uit de gebrekkige aansprakelijkheid jegens beleggers. Je zou verwachten dat de oliegigant na het debacle rond de olie- en gasreserves beter gaat luisteren, maar dat is niet zo.

Het aantal bedrijven met beursplannen neemt toe. Net als het aantal beursverlaters. De beurs als doorgangshuis is twee keer verdienen voor de bankiers. Het is weer feest.

Na het overlijden van mijn vader in december 2003 bleek dat hij twee maanden voor zijn overlijden een geregistreerd partnerschap was aangegaan. Er is ook een niet herroepen testament uit maart 1999, waarin hij zijn kinderen als wettige erfgenamen aanwijst en een legaat toekent aan zijn toenmalige vriendin, latere partner en nu onze stiefmoeder. Volgens haar notaris is het geregistreerde partnerschap van hoger orde dan het testament. Is dat zo, gezien publicaties die aangeven dat een bestaand testament onder het nieuwe erfrecht rechtsgeldigheid heeft boven later aangegane verbintenissen.(F. van R.)

Hoe bereiden mensen zich financieel voor op hun oude dag? Vandaag Mary Fischer, die pas op haar vijftigste ging nadenken over haar pensioen.

Een alleenstaande freelancer die financieel op niemand terug kan vallen, leeft zonder vangnet. Het bestaan van zo'n eenpitter lijkt voor de negen-tot-vijf-loonslaven een ideale manier van leven. Geen baas of collega's, lekker in de zon zitten wanneer het je uitkomt, een paar keer per jaar met vakantie en regelmatig ander werk. Was het maar waar.

Deze week hielden ontevreden aandeelhouders twee dagen lang protestacties voor het hoofdkantoor van verzekeringsbedrijf Aegon in Den Haag. Hoe serieus moeten wij zulke klachten nemen? En: wie springt voor hen in de bres? ,,Banken zijn in staat met pertinente leugens te komen.''

Belgen, producenten van de meest beroemde bieren, geven de voorkeur aan wijn als ze thuis komen na het werk, boven bier. Dat blijkt uit een onderzoek door dagblad De Morgen. Drie op de vijf Belgen kiest voor wijn thuis en 94 procent neemt wijn in een restaurant. Het onderzoek is onder vijfduizend mensen gehouden. Met de overname in maart van het Braziliaanse Ambev wordt het Belgische Interbrew als Interbrew/Ambev de grootste bierbrouwer ter wereld.

De beloning van de meeste directievoorzitters van de grootste bedrijven in Europa ligt ruim onder die van hun collega's in de Verenigde Staten. Binnen West-Europa verdient de top het minst in Duitsland en de Benelux-landen. Dat blijkt uit een gepubliceerd onderzoek van het weekblad Fortune. Daarin is voor het eerst een lijst gegeven van de 25 bestbetaalde topmanagers in Europa. Zij gingen er vorig jaar in de meeste gevallen op vooruit en kwamen in de buurt van de Amerikanen.

Het Canadese bedrijf All Computers eist in een juridische procedure 500 miljoen dollar (415 miljoen euro) van Intel. De Amerikaanse chipfabrikant zou inbreuk hebben gedaan op een patent van All Computers, aldus de Canadezen. All Computers zegt het patent te hebben op een techniek die Intel bij een aantal processors, waaronder de Pentium, zou hebben gebruikt. De chipfabrikant heeft echter nooit toestemming van de Canadezen gekregen. Intel wilde niet reageren op de rechtszaak. In maart maakte Intel nog een einde aan een langslepende juridische strijd met Intergraph. De Amerikanen hebben in totaal 525 miljoen dollar betaald aan dit bedrijf.

Een kwart van de schapen- en geitenhouders laat zijn dieren zonder oormerk rondlopen, houdt geen bedrijfsregister bij of vult geen mutatieformulier. Dat blijkt uit 860 controles die de Algemene Inspectiedienst van het ministerie van Landbouw vorig jaar heeft gehouden. In totaal scheef de inspectie 42 boetes en 162 waarschuwingen uit. Uit een onderzoek bleek dat vooral de mensen die schapen of geiten voor hun hobby houden niet op de hoogte zijn van de regels.

De economische groei van Zuid-Korea daalt. In de eerste drie maanden van dit jaar lag de toename van het bruto binnenlands product vergeleken met het laatste kwartaal van vorig jaar op 0,7 procent. In de laatste drie maanden van 2003 was er nog een groei te zien van 2,7 procent. In vergelijking met de eerste drie maanden van het afgelopen jaar was er in het eerste kwartaal van dit jaar nog een groei van 5,3 procent.

Het werkloosheidspercentage in Polen is in april tot 20 procent gedaald. In maart was het percentage nog 20,6 procent. Deze cijfers maakte de regering gisteren bekend. Ongeveer 3,1 miljoen mensen waren in april geregistreerd als werkloos. Polen telt 38 miljoen inwoners. In dezelfde periode vorig jaar was het werkloosheidspercentage ook hoger, namelijk 20,3 procent. De minister van Economische Zaken Hausner verwacht dat het werkloosheidspercentage in mei tot 19,5 procent daalt. In februari 2003 werd, sinds het einde van het communistische tijdperk in 1989, met 20,7 procent het hoogste punt bereikt.

Staatsaccountants hebben bij boekenonderzoek in de noordelijke Russische regio Tsjoekotka financiële fraude ontdekt. In de regio, waarvan de rijke Roman Abramovitsj gouverneur is, zou met miljoenen dollars zijn geschoven en zouden bedrijven rond diens bedrijf oliemaatschappij Sibneft grote belastingvoordelen hebben genoten. De accountants sturen hun bevindingen naar de centrale regering in Moskou en naar het Openbaar Ministerie. Bij steekproeven hebben zij omvangrijke overtredingen van financiële regelgeving en van belastingwetten en misbruik van gelden van de regionale overheid geconstateerd, meldde een van de accountants. Oliemagnaat Abramovitsj kocht vorig jaar de Londense voetbalclub Chelsea.

JÉECE

Het zit de Europese `kampioenen' niet mee. Het bestofte industriepolitieke concept dat de Duitse kanselier en de Franse president van zolder haalden, als exitstrategie voor hun benarde economieën, blijkt in de praktijk minder Europees dan Frans te zijn. Maar had u anders verwacht?

Directeur Richard Strong van de grote Amerikaanse beleggingsfondsgroep Strong Capital Management heeft een schikking getroffen met de rechtbank in New York door 60 miljoen dollar (51 miljoen euro) te betalen. De oprichter werd ervan verdacht onterecht veel aandelentransacties te verrichten, waardoor de kosten van deelnemers in zijn beleggingsfondsen te hoog opliepen.

De publieke beursarena is uit, grote private financiers zijn de rage van de dag in de directiekamers. Een Angelsaksische trend is opeens populair in Nederland. Deze week was het raak.

Kredietbeoordelaar Moody's heeft besloten om de kredietwaardigheid van de Amerikaanse staat Californië te verhogen. Dat is voor het eerst in vier jaar.

In het thema van het International Energy Forum zijn de tientallen ministers minder geïnteresseerd. De vraag is het komend weekend: hoeveel verhoogt de Opec zijn productie?

Immigranten? Geniet er van, maar laat ze met mate toe. Dat is de boodschap van het Duitse weekblad Wirtschaftswoche over de economische oplossing voor de demografische problemen: de vergrijzing van de bevolking en de daling van het geboortecijfer. Als gevolg daarvan zal het bevolkingscijfer in Duitsland dalen van 83 miljoen tot 70 miljoen mensen in 2050, ondanks de huidige toestroom van 100.000 immigranten per jaar.

Berkshire Hathaway bezit naar schatting 80 miljard dollar aan beleggingen (effecten, obligaties, zilver).

Warren Buffett is puur door beleggen de op een na rijkste Amerikaan geworden. Toch is hij ondanks zijn rijkdom de eenvoud zelve gebleven. Portret van een superbelegger die bij voorkeur zich kleedt in een gekreukeld pak.

Justitie in de Verenigde Staten is een onderzoek begonnen naar mogelijke meineed van een ambtenaar in de zaak tegen Martha Stewart. L. Stewart, inkt-expert van de Secret Service, zou een valse verklaring hebben gegeven. Hij legde een verklaring af over een document dat was geschreven door een beursmedewerker van Martha Stewart. Zij wordt verdacht van voorkennis van aandelenhandel. In april doet de rechtbank hierover uitspraak.

De Japanse autofabriek Mitsubishi Motors schrapt 11.000 banen, bijna een vijfde van het aantal medewerkers. Ook sluit het bedrijf een fabriek in Japan en krijgt een financiële injectie van 4 miljard Amerikaanse dollar (3,4 miljard euro) van moederbedrijf Mitsubishi Group. ,,Dit is onze laatste kans'', zei bestuursvoorzitter Y. Okazaki. De autofabrikant heeft een schuld van 9 miljard dollar. Afgelopen boekjaar eindigde in een verlies van 1,9 miljard dollar. Vorige maand besloot autofabrikant en grootaandeelhouder DaimlerChrysler geen geld meer te stoppen in Mitsubishi.

Het failliete Amerikaanse energieconcern Enron verkoopt zijn belangen in drie Noord-Amerikaanse aardgaspijpleidingen voor 2,2 miljard dollar (1,8 miljard euro) aan investeringsmaatschappij NuCoastal. Dat heeft Enron gisteren bekendgemaakt. De pijpleidingen zijn het meest waardevolle bezit dat Enron nog had. Het bedrijf viel in 2001 van zijn voetstuk, toen ernstige financiële problemen en omvangrijk geknoei met de boekhouding aan het licht kwamen.

Talpa Capital, de investeringsmaatschappij van John de Mol, heeft flink geïnvesteerd in het informatieconcern VNU en telecombedrijf KPN. Directeur F. Botman van Talpa heeft gisteren gezegd dat Talpa belangen heeft genomen in VNU en KPN. Eerder deze week werd al bekend dat Talpa zijn aandeel in telecombedrijf Versatel van 1,3 naar 5,1 procent had uitgebreid. De belangen in VNU en KPN zouden lager zijn, maar het geïnvesteerde bedrag is per fonds ,,beduidend hoger'' dan dat in Versatel. Talpa vindt de beurskoersen VNU en KPN ondergewaardeerd.

De Voedsel- en Waren Autoriteit (VWA) heeft een vleeswarenproducent in Coevorden stilgelegd. Inspecteurs troffen er 125 kilo bedorven vlees aan, dat waarschijnlijk gebruikt zou worden om vleeswaren van te maken. De VWA heeft proces-verbaal opgemaakt tegen het bedrijf wegens het in gevaar brengen van de volksgezondheid, zo heeft VWA gisteren gezegd. Inspecteurs troffen vieze werktuigen en gereedschappen aan, zoals een gehaktmachine, weegschalen en tafels. Ook het verpakkingsmateriaal was niet schoon. De vleeswarenproducent kreeg de laatste jaren al enkele keren een proces-verbaal.

De effectenbeurzen in de Verenigde Staten zijn gisteren hoger geëindigd, vooral omdat Saudi-Arabië heeft aangekondigd de olieproductie te vergroten. De Dow-Jonesindex steeg 0,3 procent tot 9967 punten, de Nasdaq won 0,8 procent op 1912 punten. Voor de Europese beurzen kwam het nieuws te laat. De koersen bleven dicht bij de slotstand van woensdag, omdat beleggers een vrije dag namen na Hemelvaartdag. De AEX-index in Amsterdam sloot 0,1 procent lager op 330,49 punten. Verliezers in Amsterdam waren onder meer Akzo Nobel en DSM. De dure brandstof nekt chemieconcerns. VNU was de grootste stijger.

De olieprijs is gisteravond bijna een dollar per vat gezakt, nadat olieproducent Saoedi-Arabië pleitte voor een productieverruiming van meer dan twee miljoen vaten per dag. Eerder nog wilde het land 1,5 miljoen extra vaten per dag oppompen.

Pensioengigant ABP wil zijn beleggingsverliezen van 195 miljoen dollar door een boekhoudschandaal bij het Canadese Nortel Networks via een rechtszaak gaan verhalen op het bedrijf zelf en op drie voormalige directeuren.

Het aantal klachten van particuliere beleggers is vorig jaar flink gestegen. In 2003 ontving de Klachtencommissie van de brancheorganisatie DSI 737 klachten over banken en vermogensbeheerders, ruim 60 procent meer dan een jaar eerder. In 2002 kwamen er 456 klachten binnen bij DSI, tegen 381 een jaar eerder.

In 1974 lanceerde de Nederlandse Middenstands Bank, zo memoreert Henk van Gelder in zijn boekje Aju Paraplu over geveugelde woorden van radio en televisie, een nieuw werkwoord in de Nederlandse taal: `meedenken'. De NMB dacht, in de persoon van acteur André van den Heuvel, lange tijd met u mee. De slogan werd destijds een van de bekendste onder het grote publiek. Samen met `Heerlijk, helder Heineken'.

Het Voorjaarsoverleg tussen kabinet en sociale partners over VUT en prepensioen was op voorhand gedoemd te mislukken. ,,Ik heb nog nooit zoveel post weggewerkt.''

Iedereen heeft een huis en daarmee ook een huishouden. En dus kan vrijwel iedereen huishoudelijk werk doen. Zo verdienen ze (bijstandsgerechtigden) hun eigen inkomen en blijven ze fit voor de arbeidsmarkt.

Een bijstandsgerechtigde inzetten voor schoonmaakwerk in de thuiszorg. Met dat voorstel dacht minister Zalm tijdens een VVD-congres twee vliegen in één klap te slaan: tegelijk bijstandsgerechtigden aan het werk helpen en de druk op de thuiszorg en de algemene wet bijzondere ziektekosten verlichten. Zalms partijgenoot staatssecretaris Rutte van sociale zaken voelde zich verplicht om hem bij te vallen. Toch is het een slecht idee. Niet iedereen kan poetsen, zelfs veel beroepsschoonmakers niet. Laat staan dat onwillige werklozen gedwongen kunnen worden om alleen bij bejaarden en zieken thuis de boel aan kant te maken.

Toen de Thalys tussen Antwerpen en Brussel plotseling stil kwam te staan, en er vervolgens een tijdje helemaal niets gebeurde, wisten ik en mijn medereizigers al snel hoe laat het was. Een zelfmoord. Ik had ergens gelezen dat zo'n honderd treinbestuurders van de NS getraumatiseerd thuis zitten omdat ze er niet langer tegen konden het was kennelijk een epidemie. Om me heen werd druk over zulke statistieken gespeculeerd, terwijl we treinpersoneel met bedrukte gezichten buiten langs onze wagon zagen lopen. Een stem kondigde via de luidsprekers vertraging aan wegens een persoonlijk ongeluk, in drie talen. Toen hij bij het Engels was aanbeland, flapte hij er onverbloemd ,,suicide'' uit en daarna stokte de stem. We hoorden nog een droge snik, daarna werd de geluidsinstallatie abrupt uitgeschakeld.

Geschokt werd gereageerd op de foto's vanuit de Abu Ghraib-gevangenis waarop te zien was hoe Amerikaanse soldaten Iraakse gevangen martelden. Maar door zo op te treden lukt het de soldaten psychisch gezond te blijven en niet depressief te worden, zegt Sander Koole tegen Roel Janssen.

In de wereld na 1989 komt het niet aan op de juiste mentaliteit, maar op het juiste gedrag. Daarom moet Amerika zijn liberaal-revolutionaire dromen opgeven en terugkeren naar de realpolitische traditie van zijn buitenlandse beleid.

Als alle studenten management gaan studeren in plaats van een andere studie, valt er straks niemand meer te managen, waarschuwt Maarten Huygen .

Politici past enige zelfrelativering in de campagne voor de Europese verkiezingen. Durf te vertellen waar Europa niet over gaat en leg uit waarom het Europees Parlement heel anders in elkaar zit dan een nationale volksvertegenwoordiging.

Afgezien van het feit of het te rechtvaardigen is om mensen die een bijstandsuitkering ontvangen te dwingen bepaalde arbeid te doen, heb ik moeite met het onderschatten van een…

Zeer geschokt was ik na het zien van de foto's van de onthoofding van een Amerikaan in Irak in deze krant van 12 mei. Ik heb geprobeerd te bedenken welk doel een krant kan hebben om dergelijke foto's te vertonen. U heeft niet gekozen voor een informatieve foto, maar voor vier – zeer tot de verbeelding sprekende – foto's op een rij van de gebeurtenis. Ik vind het mensonterend voor de Amerikaan en zijn nabestaanden. Daarnaast vind ik dat morele grenzen worden overschreden. Als lezer word je geconfronteerd met keiharde beelden waarvoor je niet bewust kiest maar die wel een blijvend beeld in mijn hoofd achterlaten. Mensen die dergelijke beelden echt willen zien, kunnen daar ook op andere manieren aan komen, bijvoorbeeld door zich te abonneren op een meer sensatiebelust blad.

De 150 leden van het Webcongres van NRC Handelsblad reageerden op de stelling: Justitie moet makkelijker akkoorden met criminele verdachten kunnen sluiten om met hun informatie effectiever topcriminelen aan te kunnen pakken. Helemaal mee eens, vond 65 procent.

Het is niet erg om een deel van onze individuele vrijheid in te leveren. Als Thomas Hobbes nu leefde, zou hij misschien pleiten voor één wereldwijde Leviathan aan wie wij ons, omwille van onze veiligheid, moeten onderwerpen.

De Belgische oud-international Luc Nilis treedt als technisch directeur in dienst van de Belgische tweedeklasser Heusden-Zolder. De voormalige aanvaller van PSV tekent een contract voor één jaar.

Hordenloopster Judith Vis is zeker een jaar uitgeschakeld. Zij scheurde onlangs bij wedstrijden in Qatar een achillespees volledig af en is inmiddels geopereerd.

De Nederlandse volleyballers hebben ook de tweede wedstrijd tegen Duitsland in de nieuwe Euro League gewonnen. De ploeg van bondscoach Bert Goedkoop, die volgende week het olympisch kwalificatietoernooi in Spanje speelt, won met 3-1 (28-26, 25-21, 22-25 en 25-23).

Squasher Tommy Berden heeft zich gisteren wegens een blessure teruggetrokken voor de kwartfinale van het Dutch Open Squash in Den Haag. De beste Nederlandse speler, die als tweede was geplaatst, liep de kwetsuur aan de hamstring op in zijn openingspartij tegen de Engelsman Andrew Whipp.

Tienkamper Joost van Bennekom is gisteren voor het eerst Nederlands kampioen meerkamp geworden. De atleet van Tion verzamelde 7.401 punten. Van Bennekom nam de titel over van de absente Eugene Martineau. Bij de vrouwen werd Frenke Bolt Nederlands kampioen. De atlete van Groningen Atletiek scoorde op de zevenkamp 5.775 punten.

Tennisser Martin Verkerk speelt in de eerste ronde van het grandslagtoernooi van Roland Garros tegen de Fransman Julien Boutter. Verkerk, die vorig jaar verliezend finalist was in Parijs, is als negentiende geplaatst. Sjeng Schalken begint tegen de Zweed Robin Soderling. John van Lottum speelt eerste tegen de als vijfde geplaatste Spanjaard Carlos Moya. Dennis van Scheppingen begint tegen de Rus Mikhail Joezni en Raemon Sluiter tegen een qualifier.

Wielrenner Max van Heeswijk heeft gisteren de derde etappe in de Ronde van België gewonnen. De Nederlander was na 194 kilometer tussen Knokke-Heist en Buggenhout de snelste in de chaotische eindsprint van het peloton. De massaspurt werd ontsierd door een grote valpartij in het laatste rechte stuk. Daarbij waren verscheidende renners betrokken, onder wie de Belgische kampioen Geert Omloop en zijn landgenoot Tom Boonen. De Italiaan Gianluca Bortolami nam dankzij bonificatieseconden de leidende positie in het klassement over van Omloop.

De Nederlandse mannentennisploeg heeft bij het toernooi om de World Team Cup in Düsseldorf ook het derde duel, tegen de Verenigde Staten, verloren. In het afsluitende dubbelspel, met als inzet de derde plaats in de blauwe groep, waren de broers Bob en Mike Bryan oppermachtig tegen Martin Verkerk en Sjeng Schalken, 6-3 en 6-0. Verkerk had Nederland op voorsprong gezet door Vince Spadea met 7-6 en 6-2 te verslaan. John van Lottum verloor met 5-7, 7-6 en 1-6 van Robby Ginepri.

De eerste Rinus Michels Award voor de beste trainer in het betaald voetbal is toegekend aan Co Adriaanse van AZ. Dat gebeurde gisteren in Tilburg bij het tweede nationale voetbaltrainerscongres. Meer dan duizend aanwezige trainers brachten hun stem uit. Adriaanse kreeg de onderscheiding voor zijn positieve werk bij AZ in het afgelopen seizoen. Oud-bondscoach Kees Rijvers (77) ontving uit handen van Rinus Michels de eerste Oeuvreprijs. Ajax kreeg de prijs voor de beste jeugdopleiding en de Award voor de beste coach in het amateurvoetbal ging naar Gert Aandewiel van Quick Boys uit Katwijk. Rohda Raalte ontving de onderscheiding voor de beste jeugdopleiding in het amateurvoetbal.

De cricketbond van Zimbabwe (ZCU) heeft gisteren een serie van twee testmatches tegen wereldkampioen Australië uitgesteld na een hoogoplopend conflict tussen de bond en vijftien blanke spelers.

Wielrenner Alessandro Petacchi is ook dit jaar in de Ronde van Italië een klasse apart. De Italiaanse sprinter won in de vorige editie van de Giro zes etappes. De 30-jarige coureur evenaarde gisteren in Treviso dat aantal. In de massasprint van de twaalfde etappe was Petacchi opnieuw de snelste.

De Belg René Vandereycken is de enige buitenlandse trainer in de eredivisie. Morgen neemt hij na de bekerfinale tegen FC Utrecht afscheid van FC Twente. ,,Hollanders praten veel, maar beheersen de taal niet.''

De wereldvoetbalbond FIFA heeft gisteren besloten de straf ongedaan te maken om Kameroen bij de kwalificatie voor het wereldkampioenschap 2006 in Duitsland zes punten in mindering te brengen.

Met een elftal dat vooral uit Ivorianen bestaat, speelt KSK Beveren morgen de Belgische bekerfinale tegen Club Brugge. ,,Wij willen een kleurrijk en verdraagzaam Beveren''

Veel internationale toppers ontbreken in de Ronde van Italië. Ook dit jaar domineren Italiaanse renners en wielerploegen. Heeft de Giro voldoende internationale uitstraling?

Volgens oud-burgemeester Ed van Thijn is de tijdgeest volkomen gekanteld naar retoriek. In de politiek is dat duidelijk: normen en waarden. In de sport verwacht je het wat minder en toch is het er. Er worden ook daar steeds meer ronkende verklaringen afgelegd. Kwekken is nu het nobele ideaal.

Twee zomers na de verloren WK-finale van 1974 dacht Oranje zich in de EK-finale van 1976 te kunnen revancheren tegen West-Duitsland. Daarvoor moest in de halve finale nog wel even gewonnen worden van Tsjechoslowakije. En weer ging Oranje ten onder aan zelfoverschatting. De sterrenformatie die in de kwartfinales nog droomvoetbal had gespeeld tegen België, werd in het kletsnatte Zagreb op een 3-1 nederlaag getrakteerd door de Oost-Europeanen. Net als twee jaar eerder in München was een heuse rel (het zwembadincident) de aanleiding voor de wanprestatie. Bondscoach Knobel kreeg vlak voor het EK van de KNVB te horen dat hij na het EK kon vertrekken. Aanvoerder Cruijff was zo verbolgen, dat hij bijna geen bal goed raakte. En net als in 1974 (de Engelsman Taylor) was een Britse arbiter de gebeten hond. Nu gaf de Welshman Thomas een gele kaart aan Cruijff, weer wegens praten. Neeskens en Van Hanegem kregen een rode kaart. De eerste werd bestraft voor een vliegende tackle op een liggende speler. `De Kromme' weigerde een gele kaart in ontvangst te nemen (lees: zijn rugnummer te laten zien) en mocht meteen gaan douchen. De drie bestrafte Nederlanders waren geschorst voor de `troostfinale' tegen Joegoslavië, dat in de andere halve finale had verloren van West-Duitsland. Pas op het EK in 1988 werd de kater van München in Hamburg weggespoeld. The rest is history.

Voor Avital Selinger (45), bondscoach van het Nederlands vrouwenvolleybalteam, heeft winnen alleen zin als er diepere gevoelens dan persoonlijk succes aan ontleend worden. ,,Ik weet het, soms zweef ik in een onwerkelijke wereld.''

In zijn roman Les prisonniers de la haine schetst journalist Venance Konan een somber beeld van Ivoorkust. ,,Zelfkritiek is het enige wat ons nog redden kan.''

Michael Moores in documentaire Fahrenheit 9/11 is voorlopig niet te zien in de Verenigde Staten. Toch polemiseert iedereen er alvast op los.

De satirische film Marmoulak was in Iran een grote hit. Maar onder druk van religieuze knokploegen heeft regisseur Kamal Tabrizi zijn film teruggetrokken.

De inboedel van Amerikaanse countryzanger Johnny Cash wordt in september door veilinghuis Sotheby's in New York per opbod verkocht. Het bezit van de in september 2003 overleden countryzanger omvat 650 voorwerpen, waaronder een aantekeningenboekje uit de jaren vijftig, fotoboeken, zijn vele Grammy Awards en andere prijzen, en meer dan vijftig muziekinstrumenten – zoals gitaren, banjo's en mondharmonica's. Ook handgeschreven teksten van hits uit de jaren vijftig, zoals Cry, Cry, Cry, Get Rhythm, en I Get So Doggone Lonesome komen onder de hamer.

In een lade in een Londens woonhuis is een ongesigneerde schets van de Italiaanse schilder, tekenaar en architect Raphael (1483-1520) gevonden die volgens deskundigen stamt uit 1505.

In Proust 3: De kant van Charlus, het derde deel in de reeks van het Ro Theater naar Marcel Prousts romancyclus, wordt de inwijding van Marcel verbeeld in de beau monde van Parijs rond 1900, een decadente wereld die haar kwaadaardige leegheid verbergt achter elegante volzinnen.

Kiki Lamers, Robert Zandvliet en Gé-Karel van der Sterren zijn genomineerd voor de Wolvecampprijs 2004. Dat heeft de stichting HeArtpool bekendgemaakt. De tweejaarlijkse prijs bestaat uit een bedrag van 18.500 euro, een monografie en een solotentoonstelling in Hengelo. De jury onder leiding van Wim van Krimpen zal op 25 september de winnaar bekendmaken.

Meer dan vijftig veelal nieuwe acts doen mee aan de veertiende editie van het rondreizende theaterfestival De Parade. Het festival is vanaf 16 juni tot en met 15 augustus achtereenvolgens in parken in Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Amsterdam. Onder de artiesten die deze keer meewerken, zijn John Leddy, Alex d'Electrique, Conny Janssen Danst, de Paardenkathedraal, Jules Deelder, Kamagurka, Ad Visser, Bill van Dijk en Huub van der Lubbe.

George van Houts en Tom de Ket, die het cabaretduo Van Houts & De Ket vormen, spelen komend seizoen hoofdrollen in En toen waren er nog maar..., een toneelbewerking van de thriller Tien kleine negertjes van Agatha Christie. Tot hun acht tegenspelers behoren Hugo Haenen, Cas Enklaar, Leonoor Pauw en Jim Berghout. De voorstelling, onder regie van Mette Bouhuijs, gaat in oktober in première en maakt een tournee van vijf maanden. Van Houts & De Ket verschijnen eerst nog in de vierdelige tv-comedy Vox populi, die vanaf 13 juni wordt uitgezonden door de VPRO.

Tal van Nederlandse gedichten lijken gemaakt om gezongen te worden. Zangeres Denise Jannah heeft met haar cd Gedicht Gezongen iets unieks verricht. Bij de vertolking van poëzie van M. Vasalis, Gerrit Komrij, Hans Andreus, Neeltje Maria Min, Frank Martinus Arion en enkele Surinaamse dichters heeft ze zich aan haar eigen devies gehouden: ,,Het gedicht moet ten alle tijde het gedicht blijven, en (mag) niet verloren gaan in een wirwar van te veel noten en muziek.'' De fijnzinnige zuiverheid van stem, taal en muziek zorgt voor prachtige liederen, nooit overdadig maar wel treffend muzikaal begeleid. Denise Jannah is ook de componist van de gezongen verzen. Haar stem heeft de juiste puurheid: intiem, dichtbij en met een overheersende sfeer van melancholie, getemperde blues en soms jazzy uitschieters. Het is aangrijpend hoe Jannah van Vasalis zingt over haar oude moeder: ,,Is het vandaag of gisteren?'' Of het schitterende lied over het welkom zijn in Suriname van Shrinivasi met klaaglijke gitaren en gelijkgestemd daarmee Jannahs subtiele zangstem.

Zen Garden is gigantisch. Boven de zes, zeven meter hoge ommuring torenen lichtgevende ingewanden uit – zo groot als volgroeide bomen. De darmen en klieren zijn doorboord met een meterslange naald, worden uitgerekt door een reusachtige operatietang. Een grindpad loopt in een omsingelende beweging om de bovenmaatse lichaamsdelen heen. Claes Oldenburg zou zich hier klein voelen.

De ene helft van de toeschouwers kan de andere helft niet zien. Een dubbel videoscherm deelt zaal en speelvloer in tweeën. Zoals ook het land waar deze voorstelling over gaat in tweeën is gesplitst. The Buffer Zone verwijst naar de strook niemandsland die het Turkse en het Griekse deel van Cyprus uit elkaar houdt. Met behulp van VN-soldaten die zich er stierlijk vervelen.

Het leven is slecht georganiseerd, zegt de man die onderuit gezakt op een klapstoeltje zit. Vroeger had je het paradijs waar alles in orde was, en daar kan hij prachtig over vertellen. Er stond alleen een appelboom, waarvan je niet mocht eten. Geen probleem, want er waren losse appels zat. Die appelboom stond alleen maar symbool voor het feit dat je niet àlles kunt hebben. ,,Maar ja,'' zegt de man dan, ,,leg dat maar 's uit aan een vrouw.''

De P.C. Hooftprijs is gisteren uitgereikt aan Cees Nooteboom. De redenaars waren verwonderd dat dit zo lang heeft geduurd. Nooteboom: `Er heeft altijd een licht verdacht aura om me heen gehangen.'

Wauw, wat een enorme, luxe piano, zei Loudon Wainwright III met dubbelzinnig ontzag, een Steinway nog wel. Van de weeromstuit kroop hij voor slechts één nummer achter het instrument, om de rest van het concert met zijn vertrouwde, zij het regelmatig ontstemmende gitaar af te werken. Als een oprecht singer-songwriter van de oude stempel stond Wainwright (57) daar in zijn eentje, maar hij werd in de rug gesteund door een loyale troep fans en zijn grimmige gevoel voor humor.

Twee biografische film werden gisteren vertoond in Cannes. Een over componist Cole Porter, een over acteur Peter Sellers.

De fraude bij het olie-voor-voedselprogramma van de VN in Irak staat in de belangstelling. Er lopen vier onderzoeken naar. Over de Nederlandse connectie en de `Realpolitik' in de VN-Veiligheidsraad.

Waar blijft het weerwoord van John Kerry op het Irak-beleid van president Bush? Zeker nu dit een thema bij de verkiezingen lijkt te worden, vraagt zijn aanhang om respons.

In de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties is de spanning opgelopen rond een resolutie inzake het Internationaal Strafhof (ICC).

In de Iraakse steden Najaf en Kerbala is het gisteren opnieuw tot zware gevechten gekomen tussen Amerikaanse troepen en milities loyaal aan de radicale shi'itische geestelijke Muqtada Sadr.

Een Britse topdiplomaat is in Bangladesh gewondgeraakt bij een bomaanslag. Twee mensen, onder wie zijn lijfwacht, kwamen om het leven, meer dan 25 mensen raakten gewond. De bom ontplofte nadat de in Bangladesh geboren Anwar Choudhury een moskee verliet in de noordoostelijke stad Sylhet. In het gebied zijn wel vaker aanslagen, veelal door moslim-extremisten. Bij een aanslag bij dezelfde moskee kwamen in januari drie mensen om het leven. Onduidelijk is of de aanslag daadwerkelijk gericht was tegen Choudhury. Het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken sluit dat niet uit, maar tast in het duister over een motief.

De Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki heeft beloofd dat de regering meer zal doen aan de strijd tegen aids. In zijn toespraak bij de ambtsaanvaarding voor de tweede termijn van zijn presidentschap zei Mbeki dat begin volgend jaar in Zuid-Afrika 113 aid-centra operationeel zullen zijn, waar 53.000 mensen verpleegd kunnen worden. Ook beloofde Mbeki, die in het verleden herhaaldelijk is gekritiseerd vanwege zijn lakse houding tegenover aids, dat er meer thuishulp zal worden geboden voor aids-patiënten en dat er meer goedkope medicijnen op de markt komen.

Met een reeks aanslagen heeft de Colombiaanse guerrillabeweging FARC gisteren zijn veertigste verjaardag gemarkeerd. In de stad Medellín ontploften drie bommen, waarvan een het San Ignacio-plein vernietigde. Zeker vier mensen kwamen om het leven, zeventien raakten gewond. Ook in de staden Cali en Neiva ontploften bommen. Daarnaast werd een groot aantal electriciteitsmasten opgeblazen. Een aanslag op een tunnel in het zuiden van de hoofdstad Bogotá kon door de politie worden voorkomen.

Mark Thompson, chef van de commerciële Britse tv-zender Channel 4, wordt de nieuwe directeur van de Britse staatsomroep BBC. Hij volgt Greg Dyke op, die aftrad na harde kritiek op de BBC door de commissie-Hutton die onderzoek deed naar de dood van David Kelly. Deze wapenexpert pleegde zelfmoord toen hij werd aangewezen als de bron voor een radiouitzending waarin de Britse regering ervan werd beschuldigd de dreiging van massavernietigingswapens in Irak te hebben overdreven. Thompson werkte ruim 20 jaar voor de BBC voordat hij in 2001 overstapte naar Channel 4.

Het Spaanse Hooggerechtshof heeft gisteren de onafhankelijke linkse Baskische partij Herritarren Zerrenda (HZ) verboden deel te nemen aan de verkiezingen voor het Europees Parlement op 13 juni. Het hof meent dat de partij de opvolgster is van de radicale Baskische partij Batasuna, die in maart 2003 verboden werd wegens banden met de terroristische organisatie ETA. De Spaanse regering had gevraagd om een verbod tot deelname van HZ aan de verkiezingen.

Het vermoeden bestaat dat meer mensen lijden aan de ziekte van Creutzfeldt-Jakob (vCJD) dan tot nu toe werd gedacht. Wetenschappers in Plymouth ontdekten sporen van vCJD in drie van de ruim twaalfduizend blinde darmen en amandelen die ze onderzochten. Dat zou betekenen dat naar schatting 3.800 Britten de ziekte bij zich dragen. vCJD werd in 1995 ontdekt en bleek het gevolg van het eten van rundvlees van koeien met gekkekoeienziekte (BSE). Sindsdien zijn in Groot-Brittannië 141 mensen aan vCJD overleden.

Het Israëlische leger heeft tijdens Operatie Regenboog één tunnel gevonden in het Palestijnse vluchtelingenkamp Rafah in de Gazastrook. Dat heeft legerchef Moshe Yaalon gisteren bevestigd. Operatie Regenboog begon dinsdag en had als doel tunnels op te sporen waardoor de Palestijnse extremistische organisaties vanuit Egypte wapens zouden smokkelen. Tijdens de operatie zijn zeker veertig Palestijnen gedood en raakten meer dan 150 mensen gewond. Honderden jongens en mannen zijn aangehouden voor verhoor. Israël trok zich gisterochtend gedeeltelijk terug uit Rafah.

Khaled Abu Ghali duldt geen tegenspraak: ,,Mijn huis is jouw huis.'' Spreekwoordelijke Arabische gastvrijheid met een bijzondere betekenis in een deel van Gaza-Stad waar huizen sneller gesloopt dan gebouwd worden. Khaled, een charmante veertiger, is met zijn tweede vrouw, drie kinderen en zijn jongere zuster per ongeluk ontsnapt aan dagenlange opsluiting in hun appartement in de met tanks omsingelde wijk Tel Sultan in Rafah. Zij waren boodschappen aan doen toen Operatie Regenboog op stoom kwam en konden niet anders dan onderdak zoeken in hun huis in aanbouw in oostelijk Rafah, waar de straten van zand zijn.

De Japanse premier Junichiro Koizumi bezoekt vandaag voor een tweede maal Noord-Korea in een poging Japanse burgers mee terug te nemen naar eigen land.

Spanje wentelt zich al weken in een koninklijk delirium over het huwelijk van de kroonprins van vandaag. Maar zal burgermeisje Letizia Ortiz de magie van het koningschap aantasten?

Hulpmiddelen als rollators en steunkousen worden vergoed. Dat hoeft niet, vindt de directeur van het College voor Zorgverzekeringen.

Over de toekomst van actualiteitenrubriek Nova op zaterdagavond is onenigheid ontstaan in Hilversum. De netcoördinator van Ned. 3 wil Nova vanaf januari 2005 op zaterdag schrappen. Volgens Lennart van der Meulen, netcoördinator van Ned. 3, is dat nodig zodat dramaseries en fictie voortaan eerder kunnen beginnen. De omroepen op Ned. 3 zijn overeengekomen dat daar meer ruimte voor moet komen op het net. Nu kan dat pas na het nieuwsuur tussen tien en elf (Journaal, Nova en Den Haag Vandaag). Van der Meulen: ,,Daardoor schuiven series zoals The Sopranos en Nederlandse films vaak de nacht in en dat leidt tot veel irritatie bij kijkers.''

De politie in Zuid-Limburg heeft gisteren twee jongens van vijftien en zeventien jaar uit Brunssum aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij de dood van de 77-jarige invalide Arnold Vink. De jongens zijn in verzekering gesteld, aldus de politie Limburg Zuid. De bejaarde man werd op 10 maart dood aangetroffen in zijn woning aan de De Ruyterstraat in Brunssum.

De beslissing over gedwongen opname in een psychiatrische kliniek moet niet meer, zoals nu, bij de rechter liggen. Een onafhankelijke commissie met een psychiater, jurist en maatschappelijk werker moet deze taak overnemen. Dat vindt de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie, de wetenschappelijke vereniging van de psychiaters.

In de chaos na de treinbotsing op Amsterdam CS duurde het uren voordat alle gewonden door de brandweer konden worden bevrijd. Toeristen liepen verdwaasd rond.

. Komende vrijdag rolt de eerste editie van de The Hague Times van de persen. Het gratis Engelstalige weekblad voor Den Haag volgt daarmee het succes van The Amsterdam Times, die ondernemer Eric de Vlieger al sinds september 2003 uitbrengt in de hoofdstad. De The Hague Times komt te liggen bij internationale bedrijven, ambassades, consulaten, boekwinkels, hotels en cafés in de residentie. De eerste editie verschijnt in een oplage van 25.000 exemplaren. Het blad brengt nieuws uit de hofstad en de provincie Zuid-Holland en is bedoeld voor een internationaal publiek, zoals zakenlieden en toeristen. Oorspronkelijk stond de lancering gepland in maart of april. Tegenvallende advertentie-inkomsten hebben volgens hoofdredacteur A. Landman de vertraging veroorzaakt. De introductie van de Rotterdamse variant – The Rotterdam Times – van is om die reden uitgesteld en staat nu na de zomer gepland.

. Tachtig tot negentig brandweerlieden uit de hele regio hebben gistermiddag een bosbrand in Den Dolder bestreden. Het vuur woedde in een klein natuurgebied dat ingesloten ligt tussen de villawijken van Bilthoven en Den Dolder. De brandweer gaf tegen 19.00 uur het sein brand meester. Het nablussen vergde volgens een zegsman nog enkele uren. De brand woedde deels op een open plek en deels in het bos zelf. De begroeiing en enkele bomen in een gebied van vijftig bij honderd meter gingen in vlammen op. Volgens een woordvoerder gaf de brandweer er voorrang aan te voorkomen dat de brand naar woningen zou overslaan. Het vuur werd ontdekt door een vliegtuigje dat de brandweer had ingezet om bijtijds branden op de Utrechtse Heuvelrug te kunnen ontdekken.

. Als nu verkiezingen zouden worden gehouden, zouden regeringsfracties CDA en VVD evenveel zetels halen, namelijk dertig. Dat blijkt uit een gisteravond gepresenteerde peiling van bureau Interview/NSS in opdracht van het televisieprogramma Nova. Momenteel heeft het CDA 44 zetels, de VVD 28. D66 zou volgens de peiling een zetel winnen en er zeven halen. Het is voor het eerst sinds lange tijd dat de kleinste regeringspartij in een peiling vooruitgang boekt. De PvdA blijft volgens de peiling winnen. Ze zou 47 zetels halen, een winst van vijf. Dat is een wat kleinere vooruitgang dan bij peilingen in de afgelopen weken. De SP haalt volgens Interview/NSS twaalf zetels (een winst van drie), GroenLinks elf (winst van drie), de LPF zes (verlies van twee), de ChristenUnie vijf (winst van twee). De SGP blijft op twee zetels steken.

Het Friese statenlid Piet Kuipers (SP) uit Drachten is uit zijn partij gestapt uit onvrede met de in zijn ogen hypocriete partijcultuur. Kuipers uitte onlangs kritiek op het Anti Discriminatie Bureau Friesland (ADB), dat met gemeenschapsgeld cursussen ,,verzet bij uitzettingen'' van uitgeprocedeerde asielzoekers organiseert. Hij vergeleek de trainingen met cursussen als ,,hoe til ik de sociale dienst'' en ,,hoe haal ik een agent onderuit'' en vond dat het ADB hiermee opriep tot overtreding van de wet. Volgens Kuipers, die SP-lid werd in 1997, is hij onheus bejegend door partijgenoten na zijn gewraakte uitspraken. Hij noemt de SP ,,een partij met twee gezichten''. Gelijkwaardigheid en menselijke waardigheid die de partij als motto voert, hanteert ze naar zijn smaak niet bij interne geschillen.

Kroonprins Willem-Alexander en prinses Máxima beginnen een bodemprocedure tegen SBS6 wegens uitzending van gestolen filmbeelden van hun dochter, prinses Amalia. Dit heeft de Rijksvoorlichtingsdienst gisteren bekendgemaakt. De beelden van Amalia verschenen vorige week op internet. SBS6 zond ze uit ondanks waarschuwingen van de RVD. De rechter moet nu bepalen of de gestolen filmbeelden mochten worden getoond. Verder eisen Willem-Alexander en Máxima dat het filmpje nooit meer wordt uitgezonden. ,,Het is een principezaak'', aldus de RVD. De televisiezender zegde al toe de beelden niet opnieuw te gebruiken, tenzij daar een actuele aanleiding voor is. In Argentinië bereidt een Argentijnse advocaat ook een civiele procedure voor tegen de televisiezender en internetpagina die de beelden als eerste toonden. Ook is aangifte gedaan van de diefstal van de digitale camera. Prins Willem-Alexander en prinses Máxima zijn erg bezorgd om de privacy van hun gezin en vrezen exploitatie van hun kind.

In het bericht In Lagos 1 mln besmet met aids (21 mei, pagina 4) wordt Lagos de hoofdstad van Nigeria genoemd. Dat is onjuist. Sinds 1991 is Abuja de Nigeriaanse hoofdstad.

Leyla Çakir is de enige vrouw die voorzitter is van een moskeevereniging in Nederland. ,,De overheid wakkert angstgevoelens tegen de islam aan''.

Het Enschedese gemeenteraadslid H. Hofte (Stadspartij) mag een half jaar lang geen e-mails meer verzenden via de gemeentelijke internetvoorziening. Het raadspresidium van de gemeenteraad heeft dit besloten nadat Hofte zich in een e-mail beledigend had uitgelaten over de deelnemers aan Roze Zaterdag, op 26 juni in Enschede. Hoogtepunt van Roze Zaterdag is een parade door de Enschedese binnenstad.

Het besluit van minister Kamp (Defensie) om zes Apache gevechtshelikopters naar Zuid-Irak te steunen kan op steun rekenen van een ruime meerderheid van de Tweede Kamer. Naast de coalitiepartijen CDA, VVD en D66 kan ook de PvdA het besluit van Kamp billijken.

De Apache helikopters die volgende week naar Irak worden gestuurd, zijn vooral geschikt voor verkenningsmissies.

Minister Zalm vindt dat mensen moeten werken voor hun bijstandsuitkering. Maar leidt dat ook tot betaald werk? ,,De Zalmbaan: de bijstand als eindstation.''

De Russische president Vladimir Poetin wil dat Rusland het Kyoto-protocol over het terugdringen van het broeikaseffect zo snel mogelijke ratificeert. Na afloop van de halfjaarlijkse top met de Europese Unie zei Poetin dat hij het protocol versneld zal voorleggen aan de Doema, het Russische parlement. Na Russische ratificatie treedt het Kyoto-protocol officieel in werking.

De kosten voor medische hulpmiddelen zoals rolstoelen, hoortoestellen en gebitsprothesen, zullen dit jaar met ruim 10 procent stijgen naar 839 miljoen euro. Dit verwacht het College voor zorgverzekeringen (CVZ) op basis van uitgebreid onderzoek naar het gebruik van medische hulpmiddelen.

Na twee moorden is grote onrust ontstaan onder de Antillianen in Den Helder. De politie onderzoekt het bestaan van een `dodenlijst'.

Bij een botsing tussen twee treinen even buiten het Centraal Station in Amsterdam zijn gisteren aan het begin van de avond zeker twintig passagiers gewond geraakt. Twee van hen liepen ernstige verwondingen op.

Vamiddag bewolkt en enkele Uien, 14 graden. Zondag weinig \tandering, 16 graden. Maandag de donderdag: overwegend 0og en afwisselend wolken en on. Geleidelijk warmer.

Het aantal klachten van particuliere beleggers is vorig jaar flink gestegen. De Klachtencommissie van de brancheorganisatie DSI kreeg 737 klachten over banken en vermogensbeheerders, ruim 60 procent meer dan in 2002.

Het pensioenfonds ABP wil zijn beleggingsverliezen van 195 miljoen dollar door een boekhoudschandaal bij het Canadese Nortel Networks via een rechtszaak verhalen op het bedrijf zelf en op drie voormalige directeuren.

Het nationale voetbalelftal van Kameroen hoeft de reeks kwalificatiewedstrijden voor het WK in 2006 niet met zes punten minder te beginnen. De wereldvoetbalbond FIFA besloot gisteren dat deel van de straf de boete van 130.000 euro blijft gehandhaafd - ongedaan te maken.

De politie in Zuid-Limburg heeft gisteren twee jongens van 15 en 17 jaar uit Brunssum aangehouden wegens de gewelddadige dood van de 77-jarige invalide Arnold Vink, die op 10 maart dood in zijn woning is gevonden.

De olieprijs is gisteravond bijna een dollar per vat gezakt, tot 39,93 dollar, na een pleidooi van olieproducent Saoedi-Arabië voor een productieverruiming van meer dan twee miljoen vaten per dag. Eerder wilde het land 1,5 miljoen extra vaten per dag oppompen.

Het besluit van minister Kamp (Defensie) om zes Apache-gevechtshelikopters naar Zuid-Irak te steunen kan op steun rekenen van een ruime meerderheid van de Tweede Kamer.

In de Iraakse steden Najaf en Kerbala is het gisteren weer tot zware gevechten gekomen tussen Amerikaanse troepen en milities loyaal aan de radicale shi'itische geestelijke Muqtada Sadr.

NEW YORK, 22 MEI. In de Veiligpeidsraad van de VN is de spanging opgelopen rond een resoluje inzake het Internationaal grafhof.

Mijn vader verbaast zich er over dat Turken en Marokkanen die in Nederland hebben gewoond hun sociale uitkeringen mee mogen nemen wanneer zij terugkeren naar hun vaderland. Zelf heeft hij de Sociale Dienst voorgesteld zijn uitkering te betalen in Zuid-Afrika, waar zijn kinderen wonen. Hij leeft van 500 euro AOW plus een aanvulling van 300 euro. Hij kreeg te horen dat dit niet mogelijk was. Geldt dit meenemen alleen voor mensen uit Marokko en Turkije? En zo ja, waarom?(V. de D.)

Mensen in mijn omgeving zetten forse bedragen in om snel flinke rendementen te behalen, 20 procent om precies te zijn. Niet op jaarbasis, maar binnen enkele maanden. Uit het oogpunt van zorg voor mijn kennissen en familie wil ik hier mijn licht over opsteken.

Sommige dingen zijn een trend vanaf het moment dat er een stukje over in de krant heeft gestaan. Journalisten zouden daar een oog voor hebben; ze zien ontwikkelingen in de maatschappij eerder dan gewone stervelingen, zelfs eerder dan de early adaptors van de trend, heet het dan. Maar iedereen weet ook dat veel trends gefabriceerd worden door de pers. Neem de metroman, de stoere bink die intussen niet vies is van een dagcrème of een algenmasker. Ik las laatst dat deze `trend' volledig gebaseerd is op de persoon van David Beckham, en inderdaad, ik kan niet zo gauw andere mannen verzinnen die flink aan de schoonheidsartikelen zitten. Of het moet Geert Wilders zijn, met zijn peroxidemanen. Maar ja, dat is geen stoere bink, dat is een griezel; iemand die rechts-zijn een slechte naam bezorgt.

Omdat het hoofdgebouw verbouwd wordt, heeft het Stedelijk Museum tijdelijk een vestiging geopend in het TPG-gebouw nabij Amsterdam CS. Naast werken uit de collectie worden hier tijdelijke exposities gehouden, zoals de openingstentoonstelling `Kramer vs. Rietveld'.

Mijn grote broer. Met zijn twee meter torent hij boven iedereen uit. Intelligent, slim en lief. Te lief eigenlijk. En ziek. Ziek in zijn hoofd.

O jawel, mevrouw Van der Heijden: ga staan op die zeepkist en schreeuw. Krijs. Hamer. Sla. Schreeuw terug naar de zeepkisters van dertig jaar her. De Carel Mulders, de Foudraines, de `antipsychiatrieadepten', de Buikhuisenonthalzers, de Dennendalzotten. Absolute nitwits, in uw woorden, geef ze van katoen.

De ervaringen van Ria van der Heijden zijn vervat in een zeer belangrijk verhaal dat exemplarisch is voor een hele groep patiënten, hun naasten en nabestaanden. Het zegt op helaas zeer schrijnende wijze hoe de zogeheten `vermaatschappelijking' verwoestingen aanricht in het leven van een grote groep zeer kwetsbare mensen en hun mantelzorgers. Vermaatschappelijking leek ooit goed beleid. Maar inmiddels komt het neer op het maatschappelijk en menselijk meer en meer in de kou zetten van een grote groep kwetsbare mensen.

In Capelle, waar ik werk, lopen dealers met argusogen rond om de zwakken eruit te pikken.

Wij kregen in 1982 een 16-jarig pleegkind. In 1992 werd ze voor het eerst opgenomen in het psychiatrisch ziekenhuis wegens een acute psychose als gevolg van schizofrenie. Ze woonde toen zelfstandig, had een havo-diploma, een secretaresse-cursus gevolgd en had een baan waarin het haar goed leek te gaan. De opname duurde enkele maanden waarin medicatie werd ingesteld. Daarna ging ze met medicatie en wekelijkse begeleiding naar huis, wat ze dolgraag wilde. Dit heeft zich enkele malen herhaald.

Grosso modo is de gedwongen uittocht van schizofrene patiënten richting zelfstandigheid uitgedraaid op een regelrecht debacle. Voorspeld door duizenden begeleiders op de werkvloer, even hard genegeerd door beleidsmakers. Juist omdat we beter weten, moeten psychiatrie en overheid zich diep schamen.

Ik ben zelf moeder van vier zonen en de derde zoon heeft schizofrenie. Natuurlijk weet ik wat dat betekent en ik heb daar ook veel verdriet over. Maar ik vind dat mijn zoon niet gek is, het is al erg genoeg dat hij moet leven met het stempel schizofrenie.

Ik werk als begeleider in een doorzonwoning waar schizofrenen wonen. Ik kan alleen maar bevestigen wat Ria van der Heijden zegt. Helaas ook het laatste zinnetje: `als je zou protesteren, zou geen mens komen luisteren.' Het is politiek niet interessant genoeg om de zorg voor deze groep mensen goed te regelen. Alleen wanneer een drama de pers haalt, wijst iedereen met een beschuldigende vinger naar de GGZ. Gedeeltelijk terecht omdat dat de sector is die aan de bel zou moeten trekken. Gedeeltelijk onterecht omdat al die mensen, die het werk goed uitvoeren, niet over voldoende middelen beschikken om de zorg zo in te richten dat je er zelf het idee kunt hebben dat je goed werk aflevert.

Leo Prick geeft een uitstekende analyse van de positie van de leraar in het Nederlandse onderwijs (W&O, 8 mei).

De teneur van het hoofdredactioneel commentaar van 17 mei is duidelijk. BNN heeft geen 300.000 leden en de Eerste Kamer zou ook niet moeten meewerken aan de halvering van dat aantal zoals dat nu voorligt. De wijze waarop NRC Handelsblad deze conclusie bereikt en inkleedt, is een zichzelf genuanceerd noemende krant onwaardig. Zo is de voorliggende wijziging van de Mediawet niet ontstaan, omdat achteraf is gebleken dat BNN onvoldoende leden heeft geworven, maar is het wetsvoorstel al geboren in september 2002, nadat pas twee jaar van de vijfjarige concessieperiode waren verstreken. BNN heeft daaraan voorafgaand onderzoek laten doen naar de `verenigingsgeneigdheid' onder jongeren alvorens kostbare en tijdrovende ledenwerfacties te ondernemen. De bevindingen wezen onomstotelijk uit dat jongeren niet zo makkelijk lid worden van een vereniging om steun te betuigen, en zeker niet van een omroepvereniging. Dat het wetsvoorstel pas nu in de Eerste Kamer ligt, komt door de politieke perikelen die de agenda onder Balkenende I omgooiden.

Het verheugt de Nederlandse Vereniging voor Vrouwenbelangen bijzonder dat Wouter van Oorschot op de Opiniepagina van 7 mei de onevenwichtigheid van de lijst `De Grootste Nederlander aller tijden' aan de kaak stelt. Deze onevenwichtigheid begint al bij het raadplegen van de sub- en superdeskundigen: de redacties buiten beschouwing gelaten, bestaat deze lijst uit 30 mannen en 7 vrouwen! Het argument: we kunnen geen geschikte vrouwen vinden, wordt ontkracht door de door Wouter genoemde vrouwen, waaraan wij nog kunnen toevoegen: Wilhelmina Drukker, Henriëtte Roland Holst, Hedy d'Ancona, Andreas Burnier, Marga Bruijn Hundt, Evelyn Herfkens, Anja Meulenbelt, Thea Beckman, Rita Naloop, Selma Sevenhuijsen, Gloria Wekker, Janneke Plantenga, Renate Dorrestein, enz enz. Misschien kan de KRO verder kijken dan zijn neus lang is, want onze bevolking bestaat ook uit 50 procent vrouwen. Wij sluiten ons graag aan bij het advies om de vijf stemmen op Belle of, wat ons betreft, op één van de andere vrouwen uit te brengen, vergelijkbaar met voorkeurstemmen in de politiek. Of, misschien nog beter, er komt een tweede lijst: de Grootste Nederlandse aller tijden.

Naar aanleiding van het artikel `Van het Reve was infiltratie studenten voor' in NRC Handelsblad van 5 mei, meld ik dat ook in het Amsterdamse studentenmilieu door de BVD is geprobeerd van studenten inlichtingen te krijgen over hun medestudenten.

Een paginagroot artikel hebben de heren bestuurders van bouwer Dura Vermeer, een van de grote beboete plegers van bouwfraude, nodig gehad om er blijk van te geven dat het bij de Nederlandse bouwers nog steeds niet is doorgedrongen waarom er antikartelwetgeving in het leven is geroepen. Reeds meer dan tien jaar geleden is die wet ingevoerd.

Leo Prick schrijft dat de grotere autonomie van scholen heeft geleid tot minder autonomie voor de leraar en tot uniformering van het onderwijs in de klas (W&O, 8 mei). De fusies en reorganisatie in het onderwijs hebben inderdaad geleid tot meer management en een flexibele inzet van leraren. Die ontwikkeling is gelijk opgegaan met het bedrijfsleven. Op de werkplek veranderde het onderwijs, anders dan in het bedrijfsleven, nauwelijks. Geen schooltuinen en nauwelijks ict-gebruik, het KDD-model (Krijtje Deurtje Dicht) bleef gehandhaafd. Ik waag de stelling: hoe groter de autonomie van de leraar in de les hoe uniformer het onderwijs. Het verleden is het bewijs.

De verplichting om ambtenaren een eed/belofte af te laten leggen, is een belediging voor de vrije wil van de ambtenaar als mens. Via zijn vrije wil bepaalt de mens of hij integer wil zijn of niet. Niets meer en niets minder. Ambtenaar zijn is integer zijn. Wie in overheidsdienst niet-integer wil zijn, moet zijn heil ergens anders zoeken. Elke ambtenaar dient zich bewust te zijn van zijn bijzondere positie. Een integere overheid (ambtenaren én bestuurders) vormt een van de pijlers van onze rechtsstaat. Integriteit als waarde staat niet ter discussie. De normen die daarbij gelden, kunnen via gerichte cursussen, workshops e.d. bijgebracht worden. Dat heeft waarde en effect. Eed en belofte hebben een verwaarloosbare en slechts symbolische waarde, omdat de wil van de mens zijn integriteit bepaalt.

In het artikel over kenniseconomie (NRC Handelsblad, 11 mei) stelt Mathieu Weggeman dat het onverstandig van de regering is om kenniswerkers langer te laten doorwerken. In vergelijking met ambachtslieden moeten kenniswerkers veel leren om goed in hun vak te blijven. Uit onderzoek zou blijken dat de motivatie om vakinhoudelijk bij te blijven, afneemt met het vorderen van de leeftijd. De ontwikkelingen gaan steeds sneller en nano- en biotechnologen zijn op hun vijfendertigste al af te schrijven, ingenieurs en fiscaaljuristen zo'n vijf tot tien jaar later.

Ik heb met verbijstering kennisgenomen van de recente beslissing van het Israëlische Hooggerechtshof om het Israëlische leger toestemming te geven voor de continuering van de vernietiging van Palestijnse huizen in het vluchtelingenkamp Rafah. Afgelopen week zijn daardoor meer dan duizend mensen dakloos geworden.

De redactie ontving drie e-mails en een paar telefoontjes naar aanleiding van deze fotoserie. Ook op de schokkende foto's van de misstanden in de Abu Ghraib-gevangenis reageerden lezers afwijzend. In totaal schat ik het aantal reacties op ongeveer vijftien, wat naar onze ervaring overigens niet heel veel is.

ACTUALITEITENLijn 25. De dubbeldeksbus staat in Lille, Frankrijk, om vandaaruit actueel verslag te doen over de uitbreiding van de Europese Unie. Ned.2, 19.25-20.03u.

Beukema heeft gelijk en ongelijk in zijn brief (W&O 8 mei) over het artikel Boomgrens (W&O 24 april). Isotopeneffecten bij chemische reacties zijn wel degelijk bekend. Onder andere op het internationale symposium over isotopenscheiding (Amsterdam 1957) is daarover gerapporteerd. Een interessant effect is bijvoorbeeld de temperatuurafhankelijkheid van het O-gehalte van fossiele (schelpen)kalk. Utrecht had al in 1970 een hoogleraar isotopengeologie.

Op aanwijzing vanuit `Brussel' moeten ondernemingen elkaar beconcurreren. Zijn de consumenten hier werkelijk mee gebaat? Supermarkten beconcurreren elkaar dood. De bouwwereld moet dit nu gaan doen. De rijwielfabrikanten worden tot immense boetes veroordeeld. Het kan niet anders dan dat de aldus uitgelokte prijzenoorlogen, onredelijke boetes etc. zullen leiden tot liquidaties of verlies van kwaliteit in fabricage en/of dienstverlening. En tot verlies van werkgelegenheid, verlaging van lonen etc. Hoeveel winkels zullen tot schade van de consumenten verdwijnen? Hoeveel gebouwen, bruggen e.d. zullen in de toekomst instorten, door het ontbreken van te duur toezicht? Hoeveel fietsen zullen falen, met ernstige gevolgen in het verkeer? Hoeveel ongevallen zullen in het openbaar vervoer gebeuren nu de opgelegde concurrentie onvermijdelijk tot minder onderhoud, minder controle en minder veiligheidsmaatregelen in vlieg-, trein- en busverkeer zal leiden? Veel bedrijven zullen uit lijfsbehoud vertrekken naar landen waar minder fanatiek de `Brusselse' richtlijnen worden afgedwongen. Hoe het bijgeloof te bestrijden als zou concurrentie ten bate van de consument strekken? Dat lijkt maar even zo. Economie is nu eenmaal onaardig.

In het bericht In Lagos 1 mln besmet met aids (21 mei, pagina 4) wordt Lagos de hoofdstad van Nigeria genoemd. Dat is onjuist. Sinds 1991 is Abuja de Nigeriaanse hoofdstad.

Met lichte verbazing zag ik dat NRC-H kaarten verspreidde voor een lezing van Richard Dawkins. Was dat niet de man die zich al decennia-lang zo ongenuanceerd uitliet over evolutie en genetica dat hij door zijn vakgenoten nauwelijks meer serieus genomen wordt? Een voorbeeld: het vernietigende artikel `Anti-Dawkins' van Gabriel Dover, dat nota bene in deze krant lovend besproken werd door dezelfde redacteur die Dawkins nu (`De mythe van de onbuigzame genen', W&O 8 mei) zonder veel weerwerk aan het woord laat. (Het verscheen in `Alas, Poor Darwin', Stephen Rose ed.)

Bij Arthur Millers artikel De beste acteur is vanzelf de beste president (8 mei, pagina 13) ontbrak de naam van de vertaler, Irving Pardoen.

In NRC Handelsblad van 15 mei geeft Frans Geraedts een toelichting op zijn concept voor een nieuwe eed voor ambtenaren van de gemeente Amsterdam. Uit zorg over de integriteit van de overheid na een reeks van incidenten moeten voortaan alle ambtenaren bij het rijk en lagere overheden bij hun aanstelling verplicht een eed afleggen. Amsterdam hoopt met de nieuwe tekst een meer eigentijdse invulling aan de ambtseed te geven.

Met zo'n albumtitel pareert Gem handig de voornaamste kritiek die er op deze plaat mogelijk is. Want er is inderdaad niet veel nieuws onder de zon op Tell Me What's New, het debuut van deze jonge Utrechtse groep, althans, niet veel dat niet ook al te berde is gebracht door Oasis en The Strokes. Maar aangezien deze wijsheid ook op die groepen van toepassing is, kan Gem met deze uitgangspunten wel even vooruit. Want het is wel goed en met stormachtig enthousiasme gedaan, en zolang zulk een onstuimige kwaliteit de basis vormt van de hype die Gem schijnt te omringen, is er niet zoveel aan de hand.

In de Veiligheidsraad van de VN is de spanning opgelopen rond een resolutie inzake het Internationaal Strafhof. De VS willen opnieuw vrijwaring van strafvervolging voor alle Amerikaanse militairen, en dreigden gisteren met terugtrekking van alle Amerikanen uit VN-vredesmissies als die eis niet wordt ingewilligd.

Afgezien van het feit of het te rechtvaardigen is om mensen die een bijstandsuitkering ontvangen te dwingen bepaalde arbeid te doen, heb ik moeite met het onderschatten van een belangrijke taak als het voeren van een huishouding (NRC Handelsblad, 17 mei). Minister Zalm gaat ervan uit dat iedereen die een zelfstandig huishouden voert, ook daadwerkelijk in staat is deze taak op een adequate wijze voor derden te volbrengen. Niets is minder waar.

Komedie van Woody Allen waarin Jason Biggs en Cristina Ricci een paar vormen in een New York dat minder vrolijk is dan in Annie Hall. Allen speelt zelf de paranoïde mentor van Biggs.

Topmanagers moeten het altijd aan de markt melden als zij of mensen uit hun naaste omgeving aandelen kopen of verkopen in bedrijven waaraan zij leiding geven. Klinkt dat niet redelijk?

Terwijl het westen van het land druk lijdt aan de waan van de dag spelen in Brabant en Limburg groepen zonder veel poeha maar met des te meer bezieling. Niet dat dit altijd succes heeft: zo zijn de Smalltown Romeos, toch een van de betere Nederlandse popgroepen, onlangs ter ziele gegaan. Zanger/gitarist Eric van Dijsseldonk van die groep schreef alle nummers op 33 1/3 in z'n eentje, en voert ze hier uit met ondersteuning van mede-Romeo Gabriël Peeters en een handvol anderen.

Wat bij ons Radio 4 is, is in Groot-Brittannië Radio 3. Het Britse omroepsysteem heeft al talloze jaren vele voordelen, ook bij klassieke muziek op de radio. Weldenkende Hilversummers bij Radio 4, zoals Matinee-man Jan Zekveld, zijn stikjaloers op Radio 3, dat veel actiever is, 's zomers de Proms organiseert, een stimulerend muziekblad publiceert en een belangwekkende cd-serie produceert.

De in Benin geboren Parisienne Angélique Kidjo duikt op haar nieuwe cd nog enthousiaster in het `latijnse' dan op Black Ivory Soul van twee jaar geleden. Leek ze toen vooral onder de indruk van de tournee die ze door Brazilië had gemaakt, op Oyaya! pendelt ze ook intensief tussen Havana en `Nu Yorica'. In het refrein van `Congo Habanera' duikt steeds het woord `Africa' op maar zonder het bestaan van Spanish Harlem zou zo'n liedje ondenkbaar zijn.

ACTUALITEITENBuitenhof. Mag Turkije lid worden van de Unie, hoe stoppen we het rondpompen van Europees geld en bedreigt Europa onze verworvenheden? In Buitenhof het eerste televisiedebat tussen de Europese lijsttrekkers. Deelnemers: Max van den Berg (PvdA), Kathalijne Buitenweg (GroenLinks), Camiel Eurlings (CDA) en Jules Maaten (VVD). Ned.3, 12.10-13.00u.

Ze zijn de zeventig al gepasseerd en al zo'n dikke veertig jaar samen. Ze hebben nog maar weinig woorden nodig om elkaar te begrijpen. Zij ziet niet meer zo best en hij wordt doof. Dat laatste ontkent hij natuurlijk. Het ligt aan ons. Wij praten te snel en articuleren niet meer. Dat was vroeger wel anders.

In de aanloop naar de Stripdagen in Haarlem (zaterdag 5 juni en zondag 6 juni) heeft de Achterpagina vier tekenaars uitgenodigd een strip te maken op het thema krant. Vandaag, als laatste, Hein de Kort (47).

De Rotterdamse dominee Hans Visser is uitgeroepen tot Dissident van het Jaar. Onbevreesd bekommert Visser zich in zijn Pauluskerk om de `melaatsen' in de stad.

Rode knapperige radijzen zijn altijd een lekker fris knabbeltje voor bij de borrel. Maak eens wat radijsmuizen, dat is een aardige presentatie voor een oeroude smaak. Bereiding: was de radijzen, droog ze, snijd de steeltjes glad weg maar laat het worteluiteinde aan de radijs zitten; dat dunne worteltje fungeert als muizenstaartje. Snijd overlangs een heel dun plakje van het vruchtvlees af zodat de radijsmuis plat blijft liggen. Halveer het afgesneden plakje overlangs en gebruik deze twee stukjes voor de oortjes. Maak daartoe twee korte schuine sneetjes bovenop de denkbeeldige kop en druk daar de smalle stukjes radijs in. Druk een kruidnagel als neusje voorop de denkbeeldige kop van de muis – daar waar de steeltjes zijn weggesneden. Snijd uit een plak ijskoude boter piepkleine blokjes. Druk de muis op een blokje boter en leg het geheel op een platte schaal. Zet in het midden daarvan een eierdopje met zout of Fleur de Sel – dat smaakrijke Franse zeezout.

De overeenkomst tussen wijlen Annemarie Grewel en Hans Teeuwen is dat ze niet erg hun best doen aardig te worden gevonden, om het voorzichtig uit te drukken. En juist daarom, naast de voorspelbare irritatie bij een deel van de burgerij, bijval oogsten van de goede verstaander, onder meer wegens hun oprechte en verfrissende hekel aan hypocrisie.

ACTUALITEITENNetwerk. Bij de Winterspelen in Calgary in 1988 won shorttrackster Monique Velzeboer goud, brons en zilver, daarna kwam een voortijdig einde aan haar leven als topsporter. Onlangs reisde ze voor het Lilianefonds naar Nepal om gehandicapte kinderen te fotograferen. Ned.1, 20.30-21.07u.

Begin jaren tachtig stak een van zelfvertrouwen blakende Duitse regisseur zijn adoratie voor Steven Spielberg niet onder stoelen of banken. Dat was in die dagen van de zieltogende Duitse filmindustrie en de verering van de Autorenkino not done. Roland Emmerich (1955), de regisseur in kwestie, werkte vastberaden aan sciencefiction- en fantasyprojecten, maar ook aan een infrastructuur die het hem en zijn ploeg trouwe ambachtsmensen mogelijk maakte om scènes niet in dure studiotijd te moeten afraffelen. Epicentrum van Emmerichs mini-Hollywood was een oude loods nabij het Zuid-Duitse Sindelfingen, waar aan de belichting en decors zo lang kon worden gepeuterd dat het er gelikt en Spielbergiaans uitzag.

Kim Sichel: Germaine Krull. Gebonden, MIT Press 1999, van €65,– voor €24,95. Kloof Booksellers Amsterdam (020-6223828)Groot, zwaar en prachtig fotoboek van de Duitse fotografe Germaine Krull (1897-1985). Tussen 1925 en 1935 woonde Krull in Amsterdam en Parijs. Zij had een relatie met Joris Ivens, zij steunde het Franse verzet tegen Hitler en zij fotografeerde over de hele wereld. Sichel beschrijft haar leven en werk en maakte een keuze uit haar indrukwekkende foto's, die hier in zwartwit zijn afgedrukt. Opvallend is de reeks naaktfoto's uit 1924 waarop twee vrouwen met elkaar de liefde bedrijven. In het Engels.

Gina Kranendonk: De Schooltuin. 100 jaar schooltuincultuur in Nederland. De Verbeelding, 176 blz. € 24,50 Kinderen van ik weet niet hoeveel nationaliteiten zie je op…

In 1927 sloeg honkballer Babe Ruth 60 homeruns, een record. Roger Maris brak het ruim drie decennia later; in 1961 mepte hij 61 ballen de tribunes in of het stadion uit. Bijna veertig jaar later, in 1998, bereikte Mark McGwire een nieuwe mijlpaal met 70 homeruns. Zijn record was geen lang leven beschoren. Het hield drie jaar stand. In 2001 werd het gebroken door Barry Bonds, met 73 homeruns. Paleontoloog en honkballiefhebber Stephen Jay Gould zag het met gemengde gevoelens aan. `Werkelijk belangrijke records zouden in elk geval enige tijd stand moeten houden', schreef hij oktober 2001 in een opiniestuk in de Wall Street Journal: `We hebben in onze onthechte levens behoefte aan een aantal ankers in (de vorm van) getalsmatige stabiliteit.'

Nog geen jaar nadat Nederlandse hoogleraren in het magazine van deze krant tekeergingen tegen ongeïnteresseerde studenten, universitaire bureaucratie en bezuinigingen, gaf Vrij Nederland onlangs opnieuw ruim baan aan de professorale klaagzucht. In een enquête onder 444 hoogleraren bleek de `luie, domme, ongemotiveerde student' de grootste steen des aanstoots. De verzameling columns Bij die wereld wil ik horen! laat zien dat dit soort klaagzangen niet de enige manier is om de noden van academische vorming te belichten. Op uitnodiging van het universitaire lezingenbureau Studium Generale reflecteren in deze bundel 36 wetenschappers, onder wie Nobelprijswinnaar Gerard 't Hooft en classicus Anton van Hooff, op hun eigen ontwikkeling tot academicus.

Jihad in de polder is een boek over de radicale islam in Nederland, geschreven door een gelovige. Journalist Siem Eikelenboom, hoofd van de onderzoeksredactie van de actualiteitenrubriek Nova, is ervan overtuigd dat er in Nederland een netwerk bestaat dat het wereldwijde moslimterrorisme niet alleen goedkeurt, maar ook ideologisch onderbouwt en (logistiek) ondersteunt. En hoewel het directe gevaar voor een aanslag in Nederland dan misschien gering lijkt, is er volgens Eikelenboom sprake van een sluipende radicalisering van jonge moslims. `Media, politiek en opsporingsinstanties', schrijft hij in Jihad in de polder. De radicale islam in Nederland, `hebben te veel oog voor het meest in het oog springende uiting van de radicale islam: het terrorisme. Het gevolg is dat men nog te weinig aandacht heeft voor andere verschijnselen.' Die verschijnselen zijn volgens Eikelenboom onder meer: stokkende integratie en emancipatie van vooral moslimvrouwen, toenemende onverdraagzaamheid jegens homo's, ronseling van jongeren voor de jihad en het doorsluizen van gelden `naar dubieuze doelen en het wereldwijde netwerk van de radicale islam.'

De belangstelling voor de Middeleeuwen is nog steeds levendig. Een historicus en filosoof gaat op zoek naar de wortels van die passie, maar verslikt zich in zijn eruditie.

Aan het einde van de wereld geselt de wind gedurig de velden. Er loopt een hol gesleten lemen weg daar, Limburg uit, het vervolg van de verharde weg die `vanuit de stad' naar Duitsland loopt. De weg heeft een naam die niemand onthouden kan en daarom wordt hij `Sjlammbams Sahara' genoemd. Een naam die iedereen wel kan onthouden, in het wonderlijke, sfeervolle kinderboek Negen Open Armen van Benny Lindenlauf. Het landschap langs Sjlammbams Sahara is leeg, maar niet onbezield. Zelfs daar in die woestenij maakten mensen verhalen, simpelweg door er te leven.

`Ik heb een wat zonderling hoofd' noteert de hoofdpersoon van Willem Brakmans 51ste roman De afwijzing; `maar zonder dat is schrijven onmogelijk. Een normaal mens schrijft geen goede boeken.' Het is niet de enige ontleding van zijn literaire status die de verteller zich veroorlooft. Zo begint hij zijn verhaal met de sterke zin `Ik ben een schrijver, een die zijn zaakjes graag op orde zou willen houden, maar dat is iedere dag toch weer een opgave.' En krap veertig bladzijden verder zegt hij: `Mijn boeken zijn niet onleesbaar, daar moet u van uitgaan, dat zijn ze pas als u een thema zoekt, dit als het ware dwingend oplegt. De leesbaarheid zit in het fragment dat onophoudelijk verschuift. Niet het bospad maar de struiken is mijn devies.'

Vóór de invoering van de Mammoetwet waren er twee toneelstukken waaraan geen middelbare scholier kon ontkomen. Vondels Gysbreght van Aemstel gold, zeker in Amsterdamse contreien, als een verplicht nieuwjaarsuitje en menig leraar Frans vergastte zijn pupillen op l'Avare van Molière. Dat er al vijftig jaar voordat de Franse toneelschrijver zijn vrek op het toneel zette een Nederlandse variant in de schouwburg vertoond werd was blijkbaar geen stof voor algemene ontwikkeling.

Het heeft alles van een complot. Jeroen Brouwers publiceert met Stoffer & blik een deel uit zijn mémoires, vrijwel geheel gewijd aan zijn jaren in dienst van de Vlaamse uitgeverij Manteau en, preciezer, gewijd aan de oprichtster van die uitgeverij, de inmiddels 93-jarige Angèle Manteau: `Een kille, wantrouwige persoonlijkheid, grillig, dikwijls humeurig, die personeel als noodzakelijk kwaad beschouwde'. Die onvriendelijke kwalificaties zijn niet nieuw, Brouwers wijdde de afgelopen decennia al talloze pagina's aan zijn vete met Manteau.

Als je terugkeert naar de straat waarin je bent opgegroeid komt er altijd wel iets van je jeugd tot leven, alsof je een zwartwitfilm binnenstapt waarin je zelf figureert. Buren die allang dood zijn en aan wie je nooit meer hebt gedacht staan ineens weer voor je, speelkameraadjes die je uit het oog bent verloren spuiten je nat met hun waterpistool, je eigen, nog jonge, ouders leren je fietsen, je verheugt je op de bloesem van een appelboom die inmiddels is omgehakt en kust opnieuw het buurmeisje op wie je toen zo verliefd was.

Matt Ruff heeft in eerdere romans Fool on the Hill en Sewer, Gas & Electric: The Public Works Trilogy al laten zien niet terug te deinzen voor het etaleren van zijn groteske, bijna grenzeloze fantasie. Maar wat hij in zijn derde roman presteert is zowel duizelingwekkend knap alsook bij tijden ontroerend, en, in typisch Amerikaanse zin, zelfs uplifting tot op zekere hoogte.

In een serie heruitgegeven klassieken deze keer `The Complete Peanuts, 1950-1952' en `Li'l beginnings' van Charles Schulz (uitgegeven door respectievelijk Fantagraphics, 330 blz. euro 27,– en Charles M. Schulz Museum, 292 blz. euro 30,–)

Schrijvers die in hun romans het kwaad onder ogen durven zien, worden moedig gevonden, maar moediger nog zijn de schrijvers die hun personages niet slecht maar domweg onsympathiek durven laten zijn. Alan Hollinghurst excelleert in fijnzinnig proza over nare Engelse mensen. Voor zijn nieuwe, grote roman, The Line of Beauty, heeft hij een milieu gekozen waaraan de meeste andere Britse schrijvers met opgetrokken neus voorbij zouden zijn gelopen: het huishouden van een gladde Tory-politicus in het Engeland van de jaren tachtig, de jaren van Thatcher en het ongegeneerde graaien, de jaren van achteloze rijkdom en verbeten hedonisme. De hoofdpersoon, Nicholas `Nick' Guest, is een jongen die tijdens zijn studietijd in Oxford boven zijn stand leert leven en verslingerd raakt aan de wereld van het gezin Fedden, dat hem een oneindige gouden toekomst lijkt te beloven. Nick koestert aanvankelijk een onmogelijke hartstocht voor zoon Toby, een gedachteloze atletische hetero – en trekt op zijn uitnodiging in in zijn ontzagwekkende ouderlijk huis in Kensington Gardens. De roman bestrijkt de vier jaar die de romance tussen Nick en dit gezin duurt – vier jaar waarin alle illusies in zijn leven hardhandig de nek worden omgedraaid.

In 1929 ontving Christiaan Eijkman de Nobelprijs voor geneeskunde vanwege zijn onderzoek naar vitamines. Dat was de laatste keer dat deze eer aan een Nederlandse medicus te beurt viel. Sindsdien zijn er uiteraard wel voordrachten gedaan, maar geen enkele daarvan werd gehonoreerd. Ook Willem Johan Kolff (1911) greep ernaast, toen hij vorig jaar door de Nederlandse regering kandidaat werd gesteld. Vanuit Amerika was dat al minstens twee keer eerder gebeurd. Vooral in 1997 moet Kolff er dichtbij hebben gezeten, maar tijdens een dineetje met het selectiecomité, zo gaat het verhaal, verknalde hij zijn kansen door stennis te maken over een fles wijn.

De globalisering van de letteren heeft een nieuwe literaire dampkring om de aarde gelegd. Boeken van Nobelprijswinnaars en andere veelal humanistisch geïnspireerde auteurs, die zich hebben losgezongen van hun nationale literatuur. Zoals de `goede Europeaan' Cees Nooteboom.

Een verwoestend Verlichtingsoptimisme. Dat is misschien de beste karakteristiek van het nieuwe boek van Dirk Verhofstadt, de denkende broer van de liberale Belgische premier. Als animator van de denktank Liberales, is hij een belangrijke aanjager van de intellectualisering van het liberalisme: een proces waarvan we de eerste symptomen ook in Nederland kunnen waarnemen. Verhofstadt geldt als een progressieve sociaal-liberaal, maar daar is in zijn nieuwe boek, Pleidooi voor individualisme, niet veel van te merken. Individualisme is voor Verhofstadt een hoerawoord. Hij hanteert een typisch essentialistische denkstijl. Politiek goed en kwaad worden streng gescheiden, en het liefst verdeeld over twee verschillende begrippen (Verlichting versus Romantiek, of liberalisme versus collectivisme).

In het artikel “Geen boom is toeval’ van Bram de Klerck (Boeken, 14.05.04) is in een passage over het schilderij “Landschap met onweer’ de naam van de schilder, Rembrandt…

In zijn analyse van de benauwende situatie waarin de Vlaamse poëzie zich bevindt (Boeken, 14.05.04), gewurgd als die zou zijn door een academischethisch-filosofische postmoderne…

Geen softe wetenschap is zo exact als de sociale psychologie. De Amerikaanse psychologe Lauren Slater onderzocht tien beroemde experimenten voor een monumentaal boek dat toch wel enig wantrouwen wekt.